A
* Murais.
*dcoftJïçi
vox.
Cftbarado principe * nat us
KokïlU. Htcvltra*nobiiqédtritnifiludus |
In tahta quoque m ole imperii cmnem perofus eftgraui-
tatem jPhiloiophiarft p erfëq uensq uaii m aieftatis im petto
iufiftickm;&abbiliórfttn|^niaveri,tus^^^^
didir hiftrionum, quorum ipfe non erubuit turpitudi-
riëraeXqrcere. Hinc illud
, Quid non dantpoceresjdtlit h 'ijlrio.
Cum verbëllètqmriiu auanfllmus, adeo vt nülliquod-
cunq; officia dctgaretv quin pr^feqüeitcurj Noffiqtiid'
mihi^puiutjaiit iuud lub üce rë t.l^V^
minibus indigeë. Tamen KiftfmrirouSKmimis pecunias
rnfiniras erogarenongudabatur; fingulós,*próut qüifq-,
pLcperkc^niptiflim® dfënitatis npmme fubornabar, a-
m pacricos,alios fenatores dicens. Hos ïlluftrium fpe-
óiabiliumuenominibus illuftrabat.
| ' , C a p . V I I I .
DeHiJfrioritbijis prsfiigi.itoribus.
EV m verp adhuc aliqui pro parté imitiattru^erfi fcedi-
;^ è dims némbdignetür inudfüi,cum grarimn fparn
hiffrtonibus Sc mimis multip'rpftiici^nt.&in exhibènda
niaiiria eörum c*‘ca quadam "conr.emtibili magnifi-
^nr|a,np tam mirabifes, quam mifcrabilesfaciuntfum-
tps. lila tam eb iects ( vtlic interim bicain ) hönëftio'res.
babaitKi(kionrès , ntamën aliqüomödo hohëftumëft,'
ö ipq brhni hqmiriclib er o comp'rdBit'tir indignü. Ncc
ttameri%ifttioriemaflerbturpitcViiv'arteiuavériari,ecfi
indubiranter turpèlïtëfle ïiiftriönèm. Èt qWidërn Hi-
ftriones era it,quigeftu corporis as teque Vfrbaföïin,^&:
moduI|tiQ n ew ó ^ fi ö ish iftPriks,rtibarj3è(ita
publicoieferebant^, qUósapüil PiaüturiiiriüëniS&Mé-
naridram,&qui]>ufafsnöftriT^
rcöhïicis'& tr^icisabtinntiBüs, cum omnialëiiii’aspccu^
Pvauërit,cIientcs<;om crkgeédi exterminati
funt. -^ed ‘é©s in leruiii boriditiorie diiritaxat
preruinq^reperies. Qtfsv'ëröëórum'vfusëxritëritjpbë-
Wcadopens kDerit:-^ ; ' V
^ A l t t f i r o d e j p v o l u m , a u t d c lc tta r e p e e u ,
. A u t i u c u n d a f im u l & i d o r e a d i u r e v i t e .
At noftta ætas prolapfa ad fabulas,& quàeuis inania,non
módoaures&corproftituit yanitatj,fed oculorum &anrinni
fpentur. Satius enim fueratqtiari »quamturpicer occu-
pari. .Hinemimi, ialii, vel faliares, balatrones, ® miliani,
gladiatores, palæftritæ, gignadii| præftigiatorcs malefici
! quoi}*, multi, «tPtjt iocula torum fc®na procedit. Quo-
rum adeo error inualuit, vt à pr*claris domibüs non ar-
ceantur,etiam illi qui ob,fcænis partibus corporisyoculis
omniumeam ingerunt turpitudinem » quam erubefear
viderc vel Gynicus. Qupdque magis mirerè, nectunce-
iiciuntur,quandot umul tuantes inferius crebrofonitu
aerem foedant,& turpiter inclufum,turpius produnr.
Nunquidtibividetnrupiens>qui oculos,vel auresiftis
explanatc’Quis tarnen libenter non videat &rideaticum
præftigiatoris lotio perfufi ärs deletur, & oculis., quos
malitia fua pr®ffiinxeraf,yidendijfacultasfèpatacur? Io-
cundum quidem eft, &abhoneftononrecedit,virum
prooum quandoq', mpdefta hilaritate mdlcerriled igno-
miniofum eft grauitatem huiufcemodilafciuia frequenter
refolui. Ab iftis qüoq; fpcäaculrs,-^c maxime ab ob-
fcænis^honefti viri arcendus eft oculitftt®^incontinentia
eius, m en tis quoq; i mpud i ci c i am fa te«É£grcgie liquidem
Sophoclcm Prætorem collcga Panics argüens,ait :
Decet Pràerorèm Sophoclern., non rripdo manus, fed Sc
oculoshabeiecoxKinentàsiAuertCjiriquiCjhomojCuide
regni maieftate multa licébàn t^o culos mèos, ne videant I
vanitatem;fciensvtiq; vetiimelfe quod aliusingemifeit^
quia oeuius mçus deprçdatus e ft animam tricam. V-efrin*
tarnen qu d in ftngulis pol^|:vel decear^riiriîùslfapieritu
aduertir,nec apblogrisrefibgitjaut narrationes,aut qü®-
cunq; Ipedlacula.dum virtutis, aut honeftiE vrilitat is ha-
beantinftrumcntum.Sacræ quidem communionisgra-
tiam h ftdonibus, & mimis, dum in malitia perfeuerant,
ex aqroritare pacruiù non ambigis eftè præclulàm. Vnde
quid fautoribus eorum immincat colligis, li facientes,&
c-o nlentie n tes pari peena recolis {sflc^lfeâedbs. Qui do-
nanr,inquit,hiftrionibus,quare donant? Hocvtiq;inil-
lisfouent, in^up nequiffimifantr Nempe qu^Bequi-
oariifoutfeftpefcohus? Gbm vero omnium iftorum fit
odibilis,^illonsm cariien^quiiuinus*nocenttmalitiatole-
rabütorefti- f
C a 15c. -
Vnde dicmrpteftigmm, &quUfuerit author tiw.
volumlte, fuam rnulc.ec defidram, luxunârii accent ! - | S « i H * r j* mtA XT -«.een Tr mv Os autemqu•i nocentiora . prH®fMtig i. a,arte•f.q u. emaei- dit,conquirensvndique fomenta vitiorum. Nonneoi-1 -« • r ■ . , t .
r !, cf « « s ip « « !. mathcmaotærcprobaoe cicreenPjtampridém
fanö:i patres ab aula àmoueriiHÎIèrür,
gèr defidiam irifttUit, &fbrnpos prpuocatinftrumento-
•ciim'fiiauKatfe, aut yp'cum'mödübf. rhilaritätecanentiiim
^ut fabulantium gracia,fiùétpiod turpiuseft/ëbnetate
vel crapula ? Artem vtiqUçelegantiorcm doCuit
FiaccusV . ^
TfiVtlfiii I ^ •'
: . * Jranfnanto Tïberm,fomno qutbm eü opw alto.1
Ait,quoq*, concionator; Dulcis eft fom nus operanti,fiue
p irum,liue m u! tum corned at. Excrci ta tio liquidem parit
Sc alitquietis'grätiäni qu® otii con^inuätiohe.&quo.
dam irierfi® fu® marcore perimitur. Vtiq^in delide
riis ell oiqms otiofus^ cum & otiqficas inimiea firani-r
m® decfpmipilipeius pmnia ft udia virtutis eliminet.
Clamat Ethnicus.
Ç irninrt igrtauumtorrumpdnt otia corpus,
Et captant vitiumtji moütanturaqua.
Qupd ? inquis.f: Audi. Difccs fi eidem credideris.
Quiritur Ægjfihw quartfit faflus adulter,
Catifa éflitipromptu, defidtofus trat;
Lfrèràtiffimi efgo^iri cPrililii eftjjfvt hpftis it . fömpet
inueniatoccupatum,quo variistentationibus eius,pc-
cup^tionurii tuarum elypeps tarn ïelîcîtcr fquainvpru-
denter dpponas.
Vitanddeß,fnqaiißihi^Sr^prdiaSiyett
ptfidp kjf
At eam noftris prptibganf hiftriones. ExpçjÂlpatisere-
nihi mëutîbusfurrepùritt^diaVlëft^uenorifiiftihcrent,
linonalicniusvoluptatis folatio ■mulcerëntur,1 Admillà
funtcrgolpeâacüîa^infiriita'tyrocinfa^atiiratis.qui-
bus qUi ompino otiati non poflunt, pernitibfitis bccueoqriod^
mnia.hscartificia/velpö'tïusnialëïigiajcxpe-
ftiferö quadam familiariratedsmonum & borfiinum |
nouérint profluxifl'é, vtrnmqne-perfiepe prdfërüpt fola
intéritionê fdlcrtdi, d quibuwnimam fidelérfMominus
arccnSjaitïSi diXerint v^bbis ,(8cita ëüenerit, ne cretjatis
eis. Praeftigium veroMercuriüsdiciturinÜeriiire, quod
ex eö lie dicitur, quod aciempriftringatodulprurrijfait-
que magorum pcritiflimus , vt qüafcunque ‘rés-velfct
irtuifibiles faceret.aut vt videbatur,in alias Ipeciestrans-
formarct. Omnia liquidém vnde doiftrinarii -mathéfts
Pócat. /Atdiuinamathelis * dum peniillimam extë^dis,
figmentaiad magicam referunturi cuiusplarim«/becics
funt&diuerl®.
ö i ; ,C a t .. ' X .’
Qut funt Magi, & vnde duantur.
U T mag? ffint,& ob magnitudinem malefi
-L^cioruriific appcllantur, qui Dóffiinopetmictente, e-
lemen ta concutiunt, rebus adimun t Ipcciesliias, ventu-
ra plerumquc pr®nuncianc, turbancmenteshenHnutn,
im mi trimt fo m nia; homirielqjyiolentik carminis dun-
caxat pccidunt,qüod & Lucanum riolfaumnóiilatuic.
Aitenim
| MensbiuJhffillafaniepolhtM vmni,
lncantata 0 fit.
Et ne tib» paruavTdgatur illius aurorrtas,npfti qnodyam-
nes & Mambre.magi Pharaonisfuerdnt. •iEgy^taUtC'
niiii huiufmodi fuperfticionum & mafe^ciotum mater
eft. Nofti inquam eos, non módó Moy^ieftittÈè,
r - m
Ced cum eo lignis &miraculis contendilïè, licet poftmo-
durnvel ïhuiti coaéti funt , digitum Dei in lignis Moyli,
confiteri.
C a p . XI..
De Jpeciebus Magut.
\ t Arro autem curiofiflimus inter philofpphosiqua- V tuórfpecies diuinationis ab clemétis mutuatuseft,
pyromantiam 1c. aërimantiam, hydromantiam.&geo-
mantiam, multasq; fpecies videbis ex hiscapitibus pul-
lulare,liue arce,fiue furore diuinatio peragatur: quarura
nomina exempli caufa vel pauca fubij ciara.
C a p . X l l . ;
Om fint montâmes, artoli yarujpius, Vythij, vuUiuoliyimagi-
narij, conietlores ,chtrmxntici, jpecularij, matbe-
'matxi,falijfatores,fo^^
Ncantatoresa^iderti funt, qqi artem verbis exercent.
• Arioli, qui creWaras nefandaf preces.autexecrata fa-
crificia faciunt, in quorum ceruicibus eft manus Domini,
dicentëProphcta : Ariolos & magos non patieris vi-
uere. Arufpices funtinfpedlorcs horarum ,pr®fcriben-
tes quid qua hora fieri expédiât,quorum ercorem dam-
nauit Apoliolusdicens : -Timeö ne ftuftra laborauerini
in vobis, obfcruatis enim dies & annos,& méfes& tempora,
cum félicitasoperisnon à te n u r e * led à norpine
Domini debeat expeólari- Arufpieijp^uoque in exto-1
rum infpe&ione yiget* quam artem ^ g e s quidam dicitur
indenilFe. ‘ Vnde Lucanus :
FArtsfit nulla fides, fed conditor ar.is
EinxeritiftaTagcs.
Extoturó verb nomine cenfenrut omnia, qu® cutis ex-
tremitatc teguntur. Ex quo liquet eos elfe arufpices, qui
vaticinantur in offibus animaliutri, flue fanguine, fine
futurà prænunciant.fiuë præfentia pronuncient vel preterita.
Vaticinium fiquidemeft, quocuminte1ligeHtiax
vëri, abfcondita proferuntiir : cum & prophetiain noni
modo de futuris conftët eire,fedde preien tibus.St futu-
tis, & pretcritis. Si vero adhibeatur fanguis,ad nccró-
mantiam iam accedit ■, qu«è inde dicitur, quod rota in
mortuorumïnquifitióneverfacur. Cuius vis eaefljè vi-
detur>t ad interpretationem veri.mortuos valeac lufci-
tare. Eà namq; ludificantium demonum & humane
perfidiàeiÙudentium fallacia eft. Pyrhij funtquos fpiri-
tusPythonicus replet, ôç frequentius in virginibusexec-
cetur,vt mâgisludificerjac fiimmundilfiitiq fpirituipk-
ceat ihtegtitas mentis auc corporis.Vu' titfoli funt qui ad
. effeólus hominum immutandos in molliori materia,ce-
ra forte vel limo, eorum iquóspemerterc nituntureffi-
. gies exprimunt,cuius illûfioriis in Pharmaccucria Virgi-
liusmeminit, S
Limus vt hicdurefiit, & hoc vt cera liqutfiir,
Vnt eodemque ign'hfic nofiro Djpbnk amort. .
Nalo quoqu.e in libro Hcroidum,
Deuoutt abfenusyfimulachrafy ctrett fingit%
Et m 'tÇerum tenues in item viget acue.
Horum vero malitia,etiam cum plurimum noceret,ar-
tificioieuidilToluitür.ll'videlicet quifufpeóli funtcon-
uentiabaliquocrimenfuuminficicntur. At fi confeffi
fuerintjcogan tur maleficium reuocare. Imaginarijfunt,
qui imagines quas faciunt, quafi in pollèfiîonem pi efi-
dentiritn fpirituum mittunt.vt ab eis de rebus dubiis do-
ccantur. Hosidololatraseflëfacrafcriptura cónuincit,
& diuine maieftatis ïudicio condemnatos.Conieótores
funt qui artificio quodam, fibi vendicât fomniorum in-
terpeetationem. Chiromantie! futic, quid manuum in-
Ipedipne,return vaticinantur abfcondita. Specularios
vocant,quiincorporibus leuigatis & terfis, vt lunt lu ci'-
di enfes,pciues,cxathi,fpeculotumq, diuerfa genera di-
uinantes, curiofiÉÉpnfultationibus fatisfadunt, quam
& Iolephexercuußi autpotius limulalTe deftribirut, cü
fratresarguefctfurripuiflèlcyphum ,in quoeöfueuerat
.auguràri. Mathematici (une, licet appcllatiogeneraliter
Biblioth.Vtt.Pat.Tom.if. _____ \ .
omnia comple&atur, quia pofitionc ftellarum, fituque
fitmamenti,& planetarum motu» qu® fint Ventura con-
ijciuntVvtèftillüd:
N oftra vél aqualifujpendit tempora libra
Tare* tenax vert, feu natafidelibus bora.
Diuidit in Gtminos concordia ¥fall a duorum,
Saturnumfegnutm noßroloüefrangimus vna,
Nefcio quod cent eft, quod *tetnibi temper at afirum.
Ac fi ftellarum choreas applicätionesq-, vnius ad altera
colter rebus,qu® ex arbitrij libertate proiieniunt, qüan-
dam necelfitatis przftare origincm, quorum & * genel-
liaci, qui genefes, id eft, natalitias horas attendunc, imi-
tanturerrorem. VndeSatyricUs, |
.Nota mathematici* genefis tua.
Iidêm vero horofeopi nominancur. V nde riirlus,
Geminosborofopevaro
, Products genie.
Viguitautem 4la ftienpa & forte earn aliquatenus licuit
exerceri, donee Deüm natum nunciauic ftella de c®lo,
magosq;nóreprobosprimitiasfidei ad eumadorandu
riou'o & ihaudito duCatu peiduxic. Exindc vero penituis
interdida eft.SaLflarores qui ex faltu membtorum, aiic
koptnatomötü, proiperunvaliquidfuturu autumänti
vel aduerfurii. Sorrilegi funt qutfub nomiUe-fidt* reli-
gionis fuperftitiofa qüädani ob(eruatibnei rerun» polli«/
ten tur euentus:quod genus kites Apbftolorum & P ro-
phetarum, & diuidentiumi& inlpedio tabul®,qua: Py-
thagorica appellatUt, ob(erüatio quoqj cüiufqj cafus iri
rei dequaqu^ritur.fignificktione. Angprium veto qübd.
eft in auium obleruatione.Phryges inuemlfe traduriturj
quodinvocc tradituraut voldtui Eft aiitem iécünaum
traditibnem corum, volatus tarn alarum quam pedum:
vola liquidem eft interior palm® vel pedis. .Vnde apud
Maronem in ^.Vblantes pro gradientibus columb^ de-
Icribuncur. Hoc etenim ad hominis pertinet felicita-
tem,fi columb®gradientes, dum tarnen in paftuitine-
rancespr®cedant.
C a p . X I I I .
Dt variis om'mibus.
IN expedicionem millus Conlul Romanorum, durii
nullius boni ominis (ortiretur aulpicium, columbas
ieiunio confedlas,granis fparfis tiiticeisjp viaqua iturus
erat,pr®ferri iuffic,* vt vel earum omine aufpic jdutitia
fubleuarec. Qu®cum cum diligentiusa cibisabftineierj
eas pr®cipicaii 111 Hit in fluuium, vt faltem biberent fub-
merlacq; in flumine.docuerunc Confulem cum exercitu
fubmergendum. Hie etenim fecutus eft euentus. Apes
Platonis infantuh mel labijs inferebic, fingulatem dui-
cedinem eloquenti® eius futuramprzfignantcs.Hiero
fummus poileaSicili® magffttatu*, *quod virtute pro-
meruit,a patre nobiliffimo viroexppfitus eft.eo quod ex
ancjlla (ufceptus dehoneftamentum generis videbatur,
& quafi probrofa clarifanguinis macula. Scd paruulum
tc indigentem opis human® apes circa cum melle eon-
ie<fto, piurimis aluere diebus: & lie conlilio arufpieum
ei regnumpottendicanentium.a patre agnitus, rccolledusf&
diligënter inftitutus eft. Paruuli Mid® cunabulis
fiatmic® gratia critici cofigerebant,lignificantes eum futurum
ditiffimum. V nde & res aureas ipfius attadlu fieri
poet®finxerunt, Sulpitiofacerdoti lapfus apexde capi-
te,facerdotiumabftulit.Occeutus foricis auditus M. Fabio
pr®fe«ftura,fi riugis Hibetis per omnia credis.fi veftc
in operis tui initió aforicibuscorrolam fenfei is, tempera
ab incaptis. Siegrediens limen calcau.eris ,'autinvia
bffenretis, pedem coritine. Si in procinftu agendorum
aliquiddamni pettuleris, dilferes inchoata, ne vel tora
interitione fruftreris, aut iiyutiliter implearur. Expedia,
dum omine méliorëfauftaraagendis horam ampiafcO*
niina namqi funtaliquid. Cuni procelTeEis,abfcondita
/fucurotum aues,qua$ ominalesvocanc,tibi pr®nuncia-
bunt. Qusnamlint ill® forte interrogas,quasfcil.de natura
hominum in forma auiun» Poe?® alTeruticefle con-
uerfas. Quid cornix loquatur diligetitet aufculta,fiturp-
G g queeius
jut. vtvo-
itu earum
mneman
(picii, &c.
Ÿ/i/.quetn.