I 9 i a
îlo.Cbry-
'foft.
H u inili tas
& arrogante
u mi litas
multum in
fe boni ha-
Deusnon
attendit
tantum ver
ba,fed Si
c
inentert.
Luc.iS.
Péecatotes
ifBcrnkti
nun3e.be-
itùsjfçd
commifecM
iphti r e fit Ltudcnßs
ex lapieijtibaj. hlmiLixtollit. tu vertfrmm, Mari ùuntuMdlae,ftiuHcautius, urpm- p w B|MBW M p W a p p i f e t e t item æ î» « ,. ^ 4 ,
Htuus ^n&ChryfpftoiçitM m ço g iyg feW8M L| fait )&Mumtrat mfuipetcßmprtßdat. StptUürpmt-
contra Anomiot^uoa f U t j g
tecum finge » iunge l u f t i g & Afrogantiampeccatumque&
dem virtuteproprio »fei viribus focta bürnilitafot illamque rurjus
retrorelinqui non ob tuflitiaimkciljttatem »fei proper arrogan-
tiapondusac tumortm. Sicut Qmi^ humilitas ob exceliencemfuam
altituiincm geccati grauitateni luperat»atquead
Deum expeditaeuolac, ita & arrogahtiavi pro-
.prii tumoris ac ponderis leüiflimam iuftitiam obtincre
'przualet, eanique facile ad ipferiora pertrahere, nempe
enim quod bigaifta fit celerior quam iUa & cxp^ditior i
«« obtendere, & qui propter contumaciam torum atque durick\m
perfuadere illisfidem femone non poterat» ad oratimes con-
uertebatur aßiduas. f r uns (inquieps) voluntas quidem tordis
met & obfecratio adDEVM fit pro JJ» infaluttm »Jpe quoque
illos meliere foüicitans dum dicit. Sine panitentia enim funt do-
na & vocatio DEI , vt nonpertinacius Vjfque adfinemdeßera-
ttontmoriantur. Magna font hsec certe quæ de Paulo au-
diuimus amoris figna, magna h*c charitatis, incendia.
Verum Jonge maiora font etiam atque ardjehtioraqux
de eo alia fubiieiemus. Ex quibus quod dicendumreftat.
vtile quidem fed atduum & difficile admodum
:Phariffius Iuftitiam & artogaiitiam fie diccns-.Grxtirff d-j fextum eentta p topttam atffimattpuetu temedtumo-
go tibi quod non fumficut re/iquthomines rtytores» assart, atque ttendemus.
ficut ifie publtcanus. f | incredibilem irifaniam , non exa- r w V »
tiauit illius arroganriam tpta fimul ia&ura tportalium,
P 'W f i> ' i lit > non accufocus indoluit, fedquod illcd:xeratfumma , . molts.
cumgratitudinefufcepit, ipicuiumque inimici illi.me-
dicamcntum falutis fa&umeft, probrumgue^aus & ac-
cu fa ti o,tan t um in ie b o ni nabetHumilicas, raptumqu|
lucri nobis cpnfcrtnpn angt aUorum malediSis j neque
ad proximorum cferri contumel^as »,infon^ com-
moueri.' Licet CDim ex ipfis quoque iriiuriis ap male-
di6tis magnum quiddarn gloriofomque 1 ucrari, quod &
in pubiicano tunc fa&um eft^quifufeipieos prpbra,pec-
catadepofoitdic^nfque : Propiciusfjiom;hipeccaiori>de-
fcenditiufoficatusabdto^
8c verbafoperauerunc adlioncs. 111? cnim iullitiam pracr
CCripfimus enim fupfcriortf libro cum praefumptionis
k^origincm aperiremus,nonaliunde earn nafei quam
ex nimio quo quiique fibi amore afficitur. Erunt quip-
pe(ficuti feriptuin eft) hominesfeipfos amantes* & icimus
quia vehementer claudit oculum cordis amor priua-
tus. Multaqueejfe merito ( inquit Gregorius ) petcata qua
committimusyfed iccirco nobis gravita non videriy quia priuato
ms amore diligentes claufis nobis oiulis in nofira dtctptioneblan-
dimur. Vnde fit plerumqUe vt & noftragrauialeuitetf,
&proximoru malaleuia grauiferiudicemus, atque hoc
tendcbat/& idunium& decimas ,bic yerba «^iUapro-1 quod nosâgi^us& graueeïrpnon açftime^usiplerumtulit
& omnia peccata depofuit. Neque enim. verba
tantum attendit Dcus i fid & mentem quaïfta proccde-
bant afpexiç, humilemqucôc contritam reperiens »mtfe-
tacus eft ac benigniffime fulccpit. HzcprzçlâreCnry-
foftpmus. ‘‘Nune&hucintendantanimum Religiofoo-
mnes obfecramus » audiantque feueriffimam aeverifo-
mara zterni iudicis fententiamj, quiihiuftorùm peccata
foa humiliter çonfoentium meliorem ftatuit conditio-
nem,quam iuftorum&sfandlorum delinquentes contu-
meliole afpernantium, qui hos tan quam clatoshumili-
andos, illosvero tanquam humiles exaltandos efle pro-
nunciat. Hic difoant cum aliquem furtis.ac ràpinis o-
pes cumuUficaudierfotjCornmiferariiUüm, non opprojriofeinfeâkari.
Quem vero ftupris & adulteriis inqui-
Amor pti-1
uatusvc- t
hementer
’elaudit o- •
ocolu cor*
dis. j
Dclifta
proximo* -
cum quire
grauia, &
naruta le*
;.] © ,
uia nobis
tideantui.
Zenit a 9.
troHio.
qiie fi agatur a proximo, nimis nobis detcftabile eflè vi-
deatur,neque aliunde hoc fieri, nifi qpianec nosfîçut
proximum , nec proXimum afpiciipusficutnos. $ie-
| nim nos ficut proximum afpiceremus, noftra reprehen-
fibilia diftriâe videremus, &riirfum fi proximumalpi-
teremus vt nos , nunquam nobis ciu^aftio intolerabilis
^ppareret,quifopefortaflqtaliacglpQUs, & nil;nospro-
kimo intolerabile fecifle putabamus. Nojp vero aliud
intellcxilTe Moyfen , cum hoc male dfoifum mentis nb-
ftr* iudiçium corrigcre per legis przeeptum ftudens,
iuftum debere efle dixït modium., «quumque fexta-
cium. Salomonem quoqpeçumait pondue & pondus,men-
fura. & menfurayVtrumque abominabile efi apud Deum. Sth
tum enim tjfsquiain négociâtorum dupliii pondéré aliud maius,
aliud minus esl > habere quoque tos aliud pondus adqupdpenfant
fibi» &, a’.iud pondus ad quod penfantproximo» & effe.quaaddan-
dum préparant, leuicra pondéra » qua vero ad accipiendum gra-
uiora. Vtrumque ergo abominabile ejfe apud Deum » quia fi fie
Ce» fiiutproximum ajpiceretyfe in malis ficut proximum iudicaret.
Hzc à Gregorio prudentiflime didla. Cuiufmodi apud
Grzcos Æfopus pdcherrimü apologupfcripfit, quemque
nàtuin acceperint, gemitucuçn 8c lachrymis^non amata
vlla expfpbtationç perfequj. Atfi’quera cruciatuhpmi-
num 8c cxdç deleftantemin|ccllexerint. pro eo Deuéni-
xe orare ,non dplpicere»aut alpernando deteftari. Ita
quolibet quemqué vitio, contaminatum perfenierint
condolere ei & pictatem fonimam exhibece non fafti-
dire atque çpntemncre. Hic cognofçànt periculum ingens
fanâioris, tan”
tüm aedeÿeîïum' mâlonim, iniulioruniquc hominumi
féd peccata foa taménhumjiiter confiteptium , poftpo-
fitinntlpngeiiiisaçpofthabitjvfchtentiaSaluatotisnoflci<
Rogemus. autem magnum ilium Cfiriftiaiïotuna
piæceptorem Paulûm. Num.raptpres ipfe adultcros,
licàriofquc eiufcemodi contemnebat, âut afpernaba-
tur.anpro eispptiuspietateiangebatur, afïligebatur)nc-
bat, orabat ? Quid tefpQnde^jgapfea têChryfor.
ftomutp,tui maximum amato,rç.m.rcfppndentemaudià-
mus. Laudes enim tuas lcribeps,.: Viiifiine, (fiiafiXinquit)
animant orntita terrtna fpppr^ntemy omnem enim prqrfiuhomi-
nem Deo exhibere tupieXat', & omnfiqpmumadip'ùjtijj>efta-*
bat exh huit » qikfiytù^fimimundfi^^gerit^ef^ficpr^r“
babatur.fic curreùacjk omnts jBtWmfâ
oièndo; [jollicendo, mvduando, tum or,atjdp,proipfis,, tum e.tiam
fcilicet hominetn duâs manticas.fcKe viciis planas
, vnarii ante, alteramretro, atquecam quæantcfcr-
tur peccata aliéna continerc, quia aliorum peccata no-
bis patent^ noftraque aliifqüe, cam vero quztergp por-
tatur pcccàtis propriis plenam efle, quod lateant nos
peccata noftra,aliis autem,smerta fint. Quod elegan-
ter PerfiuSiUis vetbis expréffit.
Vt nemo in fefi tentet defiendtre nemo : ■“ , y '
Std procèdent! jpectatur m antic a tergq. f it enim ( inquit Cicero
)nefiio quo modo vt in atiis magis cetnàmus quam in no-
bijmetipjis fi quoi delinquitur. Qui igitur tantam perfe-
âioncm animi fuérit confccutus vt nôplusfuam quam
aliorunf fàluteth curam habeat, vt voluntafem foam
■ peflundet prôrfus atque conculcetVvt priuatim abs fc
omnem amoreip abdicare poflk,is proculdubio nun-
quam aliquid defe præfumec,aut vlla vtftutis propri*
,ffufi0K.vL&terriniIf: 4tmfms & ayu/imstmmtvm ' xdimationc capiettir. league quo minor tuent de le
'JE fopi
quidam a*
pologus.
Pcrfiusi
Cic«wàftimafio
»
De PerfiutrintUÂlbf!U*ù. L ite r l v l - S ‘ 5
A
ABioiiSjf
ciatiopK*
deft.
feipfum
„gdocuit
CbriMs-
Paulos vt
Judxiblui
e
ficrent à
«lorum
iloria eu-.
aftimatiojcomaioremetiamad lan&itatern euadet. Ita
Set v.c ad capeflèndam cæleftem coronam nihil magis
poflît viam aperire , quam renunciatio pcoprii am oris,
quod multis fa dû efle fcribic Climacus. Nemo enim (ait)
Chryfoftomus.
peccatis immerfi funt.habeant quem imitari 8c a
tari poflïnt, quem intuentes fuorum tadi pudorc op-
probriorum meliorem ad vitzfrugeip conuerterentur.
____ _____________________ r , v ^ Quod Bernardus, dum innut^'ens^lareret quottâie foitofe
defendat argumenta» vt dicat mandata Euangelica tanquam j racuUs&fignis,dixiflc de fc fcrtur.non adferibens ea fari-
durantmis & grauia minime obfemanpojfe. Nam certumeft ditatifuz,cuius(c minime çonfcium efle atteftabaturj
multos fipe maiora quam euangelia mandent effecifle. 1 fed vcilitati populorum, quos ilia in adrairationc tan-
Siquidcm amafle plurimos longe magis proximü quam tarum rerum addudos à turpi vita vocarént quam maj
fcipfos.quod minime tarnen docuic vnquam aut man-1 xime atque dçtcrrerent. Illua quoque non minus ad-
dauit przeepror nofter Iesvs C h r is t y sC At vero vt iuuabit,fi quemadmodumfandorumhominurn exem-
ad Paulum, de quo fermonemfulccpimus.reuertamurjplo plurimum eos diximus qui à D e o aberrant dirigi
tantum ille ex fe proprium hunc amorem euulfit,tan- & emendari, ita contra confiderenc qui D e 1 gratiam
cum blandienrem hanc fibi voluntatem fuamabnegauit promeruerint diiiino not) fruftra pcrmiflii c'ontingere
exterminauitque, vt pro pecca|is mortalium non modo J mulrorum,& quidem domefticorum lapfum & ruinam,
quod diximus oraret maderetque vBbrtim lachtymis, vt eorum exterrefadigraui periculo & opprqbtip, ma-1 tprum m
fed quofalus omnium redimerctur foppliciis etiam da- iorempfoindeadvitzfanditatcm incendàntur. Id nos [
mnari xternis optaret. Cuius profequens laudes Chry-| àClimaco pulchte inftruiinur. Cum enimrogatusali-!^1 “ J “ *'
föftomus. Nullus (inquit) tarn certo a f ilu malapropria quam\ quando effet a quodam (vt ipfe diçic) egregio àc cordato
tile dtfiebat aliéna. Quemadmodum enim ilium opina- viro V Cur D e v s coguofcensxafom & perHitionem
ris afllidum cum ludæotum perditionem defleret,, qui! cuiufquam ,magnis eum prius nonnunquam & fingu-
vt jlji falui fièrent à czlorum gloria cupiebat excludi ,& | laribus ocnarec virtucum aç fignorum infuper gratiis ?
hoc vnum manifeftura eft,quia fcilicet npnfaluari eos j Fieri id tribus caufis refponfiit, vel Yt exemple cederet
jpultoacprbiusaeftimabatquamicmetipfom perire, aut! omnibus fondis viris, rie élati magnitudine gratiarum
Cinonacerbius,nunquidaiiudpptaflet,quodvtiqj quafi^ foarumputarent,ita certumac lolidum fe ftacum ade-
tolerabilius elegit , qui cum-certe fpe maxima filturi ptos efle, vt noft reprobari tarnen a D e o ac damnari
prsemii pafeeretur, non perfuhdoiie .aliud op tabac, fed
clamabat dicens : Quontam tnfiitia eil mibi magna » &
continuasdolorcordimeo. Huncergo 8c dcfingulismerca-
libustam vehementer dolen tem , & in commune pro
cundis & gencibus videlicet & yrbibus, 8c pro vnpquo-
quepeculiatitcr lamcntantem, cui nam rex aliquis po*
tetic cpmparari,cüiferro,an adamanti ? Qyidnam il-
lam aliquis appellee animam, auream ne magis an ada-
mantinam, nam 8c omni erac adamantc fortior, 8c auro,
gemmifque preciofior. |Htec Ch» yfoftomus, qui in dialogo
Vxti. ji,
C haritatis
namma o*
mnem di -■
ictodi fa- j
rulta tem à
fuperat. |
quem fcripfiç de fuga cura paftoralis in eandem quoque
fcntentiam huiufeemodi verba facit : Verum np^l
fció quomodo fum addudusvc iniuriam tantoyirofa-
cerem. Virtutes quippe.eiiis cum omnem orationem
fuperent, tum maximemoftram, can tum quantum nos
oratipne vincunt,quiftyligloriam confoquuntur. Verum
confolatur nos quod fcieatus Paulus ille non hunc
poflènt: V clvt demonftrareturnon aufërri ho minibus
obdiuinam vllamgratiam liberum peccandiarbitrium :
y el vt fopremi tempore iudicii nullapcoffus afferripof*
fetexcufetiodminæcondemnationis. Sed hievosprs-
cipue forores compellamus , immo vos Auguftinus in'
libro quem de fanttà virgmitatelctipCn ad virgines CKti-
fti. Audite ergo ex Auguftino forores , audite vtique
virgines Chrifti, quid officii veftri efle debear, cum a-
liqua forte ordinis veftri-in graue aliquod crimen pro-1
lapfa fuetic, quid tunc vos agere oporteat, afpèrnari ne |
eam grauiter & deteftari ,an commifereri potius, oraiu-
quelachrymacum obfecrationumque officio profequi,
audite in quam ex Auguftinp , cuius verba fubiecL Inter
hoc diuina monita&bumana ptricula, ita ne adMc virginibus
fan ft is hu militatem per fund ere laboramus » an vero propter aliud
credendum eft permutert Deum vt mifitantur numéro profefiio-
nit vtfira multi & multa cafura &c*furt » wfi vt his cadentibus
timor vefter augeatur »quo fuperbia coir.pnmatur,quamficoitt
Dtus vt contra hanc vriaw fe tantum buvnUaret alufi nm. Per-
fequituracriter Ambrofius ip libro quem edidic de virginibus
cxceffom npftrum fed propofitum ponderauit. Noni-
gitur conquiefcamdoneeproferam illud quoque quod
tanco omnibusquaediximus antecellit, quanto cundis
mortalibus vir ille ,de quo loq.uimur. Quid ergo hoc
eft ? Pofttótcertatnina,poftinnuraerascoronas ,opta-
batin gehennam mitti, & iudicium fubire sternum pro
eorum folute à quibus fuerat fopc lapidatus, qui cum
interfieere contériderant, vt hitantarum audöres ei af-
fiidionumpérfidemChrifticorppri iungerentur, Paria
quoque de Rlpyfe referuntur ;^fqui pro fàlutç populi
Ifracl. cuius dudor erat, non modo enixé Deum orabat,
fed & delibro vit« ififupcr dcleri petebat. QuodFrah-
cifcum etiam' magnum ilium nfondiptoculcatorem o-
ptaffe tradiint ,'tanta in îllo qu«omnem dicéndifaçul-
tatem fuperat » exàtfit erga mifèros mortales flam ma
charitatis. Qj^riim èxemph* cum ad Hoc quod lexto
loco pofuimus domandæpropri« voluntatis, extirpan-
diq; prop tii amoris remediurn inuitèmur, turn ad com-
mifcratipnemalieni pcccati ( quam lönge cuiq-, facilió'
remfupra memorauimus) animamur.
C a p v X III.
De habenda commiferatione aftôruhi, qui peccatis immer f i
Junte
CRuntliifergo, quorum vitaDEO aduerfa videbitur,
^commifecandi magis quam exprobrandi , ne qvù
contra egerit non aliter acPharifteus qiii publicanum le
aceufontem afpernabatur, improbari ( vcante diximus )
diuina ab audoritate mereatur. Mouebitur veroquil-
que citius pictace, fi, quifquis yirtute aliquà excclluerir,
cogitet. eam à D e o forte fibi praftitam, vt reliqui,<ju
|d eb ean t.-:
» Sufannam quandam,quæ cum mngno mentis
Augu,
ftinus. j
uperbia ! Xommco-ÿ
d u Deus.
S; Ambrer*
fius.
ardore duda virginitatefn vouiflec, corruic ppftea ta-
mcn tain grauitcrjvc & ftuprum commircerer. Quantp
putatis ten ore cohcuffâs niifle fociàs eius videntës fa-
mæipfius fimul 8c aninue tam horrendum & mifèràbi-
lem cafum. Refect iteminepiflolis, Indiciamaliam vir-
ginem falfdftupi i accufatam,hberatamque àlcdémqm,
^cohdemnatisadueifisomnibus, falfifque teftibusic
delacoribÔs abfolutam. Quantum exiftimatis türiüiflc
tunc Mitcellinam Ambrolri fororem , qu« domeftica
illi Romæ f ierat,iéliquumque pudicarum 8c fandatum
virginum aginen , cum intelligMcnt innocentiflimam
virginëmtântura nominis fui difcrimenincidiffe l Credendum
vero c(l& luiius fallarn accufotionem »8c illius
ignominio.fem ruinam,non aliam ob caufom DeVm per-
mififlc jhifi vt hoirorem cam ingencium malorum contemplantes
ccterxrcligiof« virgines pt* tcrrorc deuce-
rentur, fandique magis humilitati ftuderent omnem
afe cuftpditæ virginitatis fonditatifque fuæ «ftimatio*
nem abdicantes. Vétum quidhxccgpadvosjfororps,
quibus non tantum virginitatis,rcligionifqne mirum a j
morem & ftudium Deus tribuit , fed Sc eius infoper fob
matr!scura,cuiusfommaeftprudcntia&integritas,ac;
que in earum Virginum, quibus nihil eftpuriiisKcan-
didiusjfociecate Pollocaufi ? Quidh*c ego inquam ad
vos àquibus longe eft hùîüfcemodi omnis aliéna' fufpi-
cio ,longe huiufeemodi ompis aliehus cimor ?/F6rmi-
danda font alia vobis.alia vobis monita,afia conuenien-
tiora documenta paranda font. Nam cum id rclijgio-
nem roeliore gracia à D e o vqcaræ , mefioremque 8c
Bibliotb. Vet. Pdf.Tsw.15.
nquulic