Ëx Dama
ioeno^e
Sabbaro.
ExChrylp
; de Citcu-
Jfctiîonc. f
! G tp tf 17%
fie un J. 70.
M
ColUtfantA
w m
Eccîëlïa CatholicaJdçircp enim credidic nobis Deuso-
rhnià Idea finbta -, in qui bus ipfe, cum in terris,effet,my-
fteria fua peregit,némpcNàzareth,Thabor;Bethlehcm,
Sipri,Golgarha, Anaftafeosloçum, imo Sina mpneem,
caeteraq; loca Nqui &'VeterisTeftainenti ccnemus, qui
fumus ex nb.ua arque Gatholiça Ecclefia. Neque vero
dicere poflunc aduerfèrii, per vim,& Tyrannicednobis
ea Idea renewI çum fine Barbari ddmini eiusregiqnis.
;Qfioâfrdicàut,ante paucos annos pccupaflé ilkldca
Ananosjat iili profe&o 24& tyranniccoceuparuntioca
fiûidta, néqué tamen retinere valuer
Eunti'ftatim;enim nobis fidclkerreftitutc Deus. Iamfunc
76o-.anni.Cjkibusaudifis, cbntiniiP hâereticiabierum:
pudoreaffe p | Haec Anaftaf.fi militer cü Iudæis agend ü.
Sieft homgfibtus ad imaginemèius, quemadmodü
nondeceatcarnemaflunipfiïïcexfùo pjafrhace,&adi-
màginem eiu's fado ? Et, fi finger'ehominem fuit hone-
ftum,quemadmodurorefingere? ac inftaurare nonfuit
honeftum î |f||f| I I .
Si fol.alioquiparticeps intérims,circumquaque radi-
is ia£tis,etiam in fordes, nihiiinde contrahît fordium :
tribnit auterainctedibilem fplendorem ‘xisrebus.quas
iliuftrsoPrôfe&ô mufto magis hoc conueniet foli iufti-
tiæ,auâori coipbrum,& corporis expertium. Non folû
enim noueft cdqt^minarusa^mpta carne f»ura, quara
ipfefinxir^ed^pfàmetiamfplendidiqrem.puriorcrnque,
reddidit,& fariàiorcm.
Poftquam lex data eft, fancita eft religio Sabbati, vtf
quinon totàmiykam Deo confeçraflènt, faltem tanquâ
ingratiferui,paulum tempork.lêptirauminquàm dicm,
Deô,&diuinælegismedirationiyaçarenc. Tum,vt qui-
etem ageret eô die feraus,& iumenta: vt feilicet ex ea re-
miflionc,mifericordiç,vt ira diçath,buraankatem différent.
At,quia iuftis non eft lex pofit^Moyies his^o.diebusieiunauitifequVSabbatisafflixit,
cumlexiabéret,ne
fe raaceratent diefeptiroo. Qnod fi hoc reïpo.ndeaut,
ante legem eueniffè;,Elias 40. diernrn iter fecit j femel,
fumpto cibo, ica vt via, &inedia fe Sabbatis affligeret,
Sabbatique religionem foIu,erewneq; tamenirato Deo.
Item Daniel ries bebdomadas ieitïhauit:& Ifraëlkarum
ïiopdusdnfantes^ôauodiejetianifi in Sabbatum inei-l
dar.circumcidünti&SacerdotesatqueLeuitæinoperi-]
bustabernacuii futitSabbatô. Præterea vniuerfuslfotejJ
arcam ciVcumiit Hierichuntinismuris fepiem diebus.
Hxcigitur lex de Sabbàto puctis lata eft liib elementis
huius mundiferuientibus, cqrpori deditis 5nihil|tæter
lueramintelligentibusr^frtrvtwftp/enjmda/t^sr^drr.l
non iam puerkfid virf; non ferai, fed filij; non fùb lege,
fed îub gratia;tïon partctetnpons.fedtotam vîtam Deo
dedicate debemus, relaxantes feruosiirarn,& Cupiditi-
tem,8durrieriritra,ideft, corpus peccatololuenccs; &
quieti tradentès. •'
Vrfierifoletin rebus hu mants,cutnétninus fidimüs a-
licui,peteje aliquid, p^noris gratia fblemus : Sic Deus,
cuni cOgnofcerèt mutabilitàtcm.&incbnftantiam Iudaeorum
,péi:ut.pignoris loco huiûfmodi fignû ab ipfis,
ne fe cum gentibus mifcêrent, ad coniüngerent : £f erit,
incpik,teflamentum meum incarfuvejira,mteftaméntum a-
ternum. Quiavero'ètiàm,vtpopulüsDeidignofcefetur,
effétque diftthâdsÿhde fignum datum eft-,opotcnitgeti-
tibus partimdcletis ; pattimpoftludjeos adîumenveri-
tatis accutrentibüs, non amplius fignum rautabilitatis,
& dyvwfAoovvw propriæ circumfeîre, fed tolli potitfs, re-
uocariqueebsadprimant nobilitatèm. Abraham enim
antequam præcepcum de circumcifioneaçcipêrer, (no-
nagintaemm annosnatus acceptt)Deo erat gratiffimps.
Poftquam veroinftabattempus accipiendïpromiftum,
gigbendi lfaac,& generis augepd^ &recedendidevita,
circûmcidicur; Vt rcliqûispofterisilex,acrégula effetfa-
<ftam A Scab« :&^vt i n tcljigetènt, n ihikonferre ad vir-
tntem ip'fuiii opus cir'cumcifionis. Idcîrco enim odtauo
diecireumdtdi Îübebantur IudæiïVtleuius fcrtentvul-
^rilf^^CM't^5Vcintettigescm,non-c<Mtferre;a0i*pb*
nïndum copfirtrara ad fafeiptendum munus virtutis
‘lus Hebraeus ex Hebræis doéfcus ad pedes Garnalielist Ef
fignum dcceptfùrcamttfunu, ßgttjcnlum iußitiafidei, qua ell in
pr£putio. Credtdit enim Abraham Dio> & reputatum efl illiai
wfiinam. Et qüëmadmodirm euro quis feruum comparât,
fiepe uomS.Schabiciun eius mutat, vt omnibus rno-
•disprofiteatuc ille»cuius fit; fie Deösjquafi Abraham
vellecacæEeris diftinguere.appoficaliteta vnajfignifica-
uit futurum effè patrem multarù m gentium -, & cirçum-
cifionedeclarauit,populurn,qüiexéoptofî:â:urHserar,
pr£ecrpuums& àcieccris diftinblum fore. Quod tarnen
non intélligunt cæciludæi p etiam circtimeifionëm âd-
hùc rétine te vblùnqeum dicat Vaiütiy.StcircumcidamiM,
Chriftus vobû »ihUproderitïEi idem:#«» ï» lege tuftifiiamini,
àgratïâexcïdiftit.
Circümcifio,qnæ Abràh*poftbenedi‘â:iones,& pro-^
miflipnemimperata eft, &intèrmiffà ineremb, deindC
reuoeata,& prçceptà it er um Iofue,typus erat baptifma-
I tis, Vt enim ilia ihutilem parcem cbfporis tollit ; fic ba-
ptifmus peccatum toilit, quod èftj fuperftua quædam
: voluptas,aut cupiditas : àc fighum crucis ifibuit, quod
non lëparatur àgéribus. Efteninicomtnun.iVbaptifmus
cum dmnibus gen r i bus ;i te mî crut isfigûu m. fed,diftinr
guitfidelem abirifid£libus. Ergo veritareprölata,inuti-
lîs eftvmbra,&typus,quare,fuperuacuaeft circuuteifioi
& contraria Bkptifmo,qui enim ci r eu m ci dk^pjebttor eft
vmüerßkgis facienda. Vt Chriftus qufdêm legém ieruà1-
[ üicrat vbi baptizatus eft, ex eo tempéré fpiritalis cultus,
6ç regnum coelorum prxdicatum eft,6cc.
L : Ef.jlj. Nf^j mombuniurpaxtlli tabernacttli eins in[tmpïter-
num tempos. Tabeèriaculum terreftris Hierufalem non e-
rat tencumfûnibuSjVtmeremd.non-ergo loquiturdeik
1b; quare,neçeffê eft" de fpiritali i ntellrge re, i de ft ,de Ecclefia
credentium. Rurfusneceflèeft,'quod(èquitur,dé
I terrcftriSion intelliger e:DiJruptiJùntfuntMltUti; (ecundir'
lpiritutn,&rraditi in direprionetn,hôn folüm hiftoriceÿ
[ iedfecundumétiam;ïpiritum;quia,mancntinpeccatis.
fiquidem qui dmpienr , & requiefcént lllis remittitur
peccatum, vt idem Propheta ait *, ergo direptis non d k v
mîtritur. Et cap.jq.quæ diçuntur de d euaftat ioneterre-
fteis Hierufalem in fempitérnum ; & paulo poft de pofi
ièfliohe fortis,Sc habitatione in ea in æternum : necefle
I eftfpiritaliterimelligèrejne fine pugnantia.Itemcap.3j.
I Éiredempti-à Domino,conutrtentur:Et'venient in Sion cum laude
frlatitiafempiterna^&C; non poteft intèliigi de tèrreftri
Sioil,de qua dixerat cap .3 4 .Antrn rétributions iudicÿSiont
& commentât ton entes eins in picem,&Ci& non exftinguentur
infempittrnum. ; :
De Sion
’fpirirali,;
çerieÜti.
M d fs f
fecund. 7#.
Lbid.mox.
Ex quo fit*Y:t Ifiracffitquoque duplex;{èeundum car-
nem,&fecund.umfpifitUm: E(ài.4i.T« autem Ut aber is in
Ifdnfiülfraéi. Déclarât deinde,quos filiôs lfta é 'l dicat: Et
exultabuntpaupêres & inopes^quaretitentm aquam Audxi qui-
dem diuites erant cognitionis Dèi per legem ; quare,
gentiles intelhgit, quos filiôsIftaèîyo%ââit.Item Ef4î?B
Et dices in corde too: quitgenuit mihi iy?w,d&(de Sion loquitur.)
Lqquitur de multicudine filiorum''Sidn. Et pauld
jEx.Djtna
fccao.de
&»dem.
'Galat. j.
ff“' ) 4-
E/4/.J4.
Quodlèê-I
tilesadii-
demvoca-
;ti:fdnc filai
Iftat;).
Efai. 41,
fecund. 70.
Wu.ficüd.
tbfdtm.
po R.:Leuabo ad gent es manam tneam, &c. Er afferentfiliosfuos,
nempe ex gentibus, in quas leuauit rnanum. Pertinent
ergo genres ad Sion, Uon catnalem ; ergo fpiritalem.
Item paolo fup'ra in èodem capité '•* coram me esfemper,
[(loquiturde Siqn)&£édificaberisàquibusdeftru<ftaés;'
at Danielprophetauitnunquamampliusiedificandarn
cfle; hie-autem, efle tedificandam, & femper fore ebr
ramDominq.nece^Teergb eft, vt illic deterreftti Sion
lbquatur Daniel, ilaiasautern defpirituali. Efaias etiam:
Et te nunc confolaborSion.Et confoUttu fitrn omnia defer ta em.
de Sion carnali intelligi non poteft, fiquidem in fempl-
ternum déiiaftandsfèrac iuxta propheciam Danielis;er-
gqrelinquicur,vtnêceffariointelligendumde fpiricuali
Siqn.Itenl Efai.yz> ErumpantUtitiamfimul defertaHitrUfii-
lem: de Hietnfölein carnali intelligi non poteft, quia,1, fitund.fo-
domusjCu^mà paucishâb.itantur,tunc funtdeftrt«,Sc I
mceftac effè vrdentur. quare Ecclefiam ex gentibus vo-
cacftciVtexalip!lqcoj:lariusintelligipote(t,eumaitf£ir-|^''^'
tarefierilis,<qua non paris ; erumpe, & clama,qtU non partum; *tcun ,7°'
paiefldcj
miio-
•d'uÄ7o.
H
wmp.
■ ficund.ro.
I fpbnte, fcdrff|nuiB tantüeflè, Qupd rpfum docuu Pau- quia plures fant filtj deferu, quam habentis vmm. hæe erat
f I I I Hf , ‘ ,fyn?goconira
Iudaos.
lui*"*. I
tntn-
itctmdïJO"
icM
Dictjfil 0
niUgu-
Hm-44-
fynagoga,quæ legem habebac,per quam cornu tibia erat
cum Debideferca vero,& vidua gentilicas., Hahc vocat
defertam Hieru(âlem;ergo Hierufalem (pifitalis.
Ef.ii. In die ilia eritlfrq'él tertius Ægyptio,& Affyrio.> Etc.
ïpiLàbanus in.Charmel,&,thamel tnjaltum rtputabitur} Et,
quod futurum erat, v cUbh in cel 1 iger e n t P r ophe tas;e ft
in eodem capire : Eteritvobis vtfioomniumficutverbalmffi-
griati. Et(ç.£.Er»0» reputabitis eoshomines, de Iudæisdicit,
hoCgenribuscredentibus. Conueniccum lllo Ecclefia-i
fti eus : Duos gent es odit anima mea ; tertia autem non eft gens.
Quodalienati funt IudæidTeftamenco. Ibidemi’Erirri- .
turn fa ft urn eft paftumt&c. Hue vteftin L xxfublatum eft te-
fiamentum ad cos.
Præditftum eft per Hiererniam Prophetat^iErcergo iU-
raui in nomine meo magno^ait Dominus; quia,nequaquam vitra
vocabitur nömen nteum ex ore omnbv'tri la id . Quod fino-
mcn fuum ablaturum fe dixit à Iudæis ; maniieftum eft,
& legem effe auferendam. Ex Anaftafio.
Tertullianus in Apologetico conffa gentes,quod etiam
aduerfus Iudæos valet, cap.45. Oftendmtu,itic[[ih,to-
tumftatumjeftrum.ex quibus mo dis probarepofiimuSiiU effe fit4
ut ofiendimus, ex fiae fit licet, & antiquitate diuinarum feripiu-
rartim : item éx confefiione ffmt ahum poteft at urn, quas fcilicet
ClmftiamtqciunieMnifmß.
' ' Fin i s Coilectaheorvm.
107 f l
Garthagtnefi Sy;nodo;nihil, ihquam,praeterquâm quod j
Ç^riftus ttadidicadhibenduin effe, nempe panem,&vi- j
'hum cum aqua.
Immolaricviiftimas.'illmuntfangivinem vRftimatum
poftibus. îîem.in Pafcha,noncorpus,&fangui aem;ftd
agnum affilm fumunt|>qio fe pUcant(andtficari,& re-'
niifllonem conlequi^' Hj 1 ‘ |
Crucetri,exmateria fa&am, quxeunque ilia fit, non
prius colunt,qUäm baptizent ceu hominem ^ claiium
ganr.Scfanguine hoftiæ tingant.
Gregorius màgnç Armeniæ prim us,ante etiam quam
fàdus elFet^^êçeoV, cruceslignfeâs pofuit muftis inlo-
cis.qüas colcre iüffit,& adeas,ceu ad loéa fanda,öèreli-
giofaconfugerc: quas tarnen neque baptifmó,heccla-
uo.nequefahguinefacrauir.
ù T tes cruces faciiiht.quas iungunt,Bcnedunt i ntérfèi
vocahtque^Trit^iiatem; quafi diuina natura paffafit,aüt
quafi vlla poffit effe imago Triadis.
'Quqdralfum'fitèbrum baptilma :vïpótè quorum fi-
_ des lalfaj puto,quia période eft^ arque baprizarent hac
förmuladh hbftiinè Pattis,& Eilij,& Spiritus làhdijvhi-
us nacuræ pa(fie,&c.aur,in nomme Trinitatis paffie.
De iemnio Artiziburfze, rogati- quoffi'hoc iéiuniü'm
fit,qubd ita vocant, refpbndeie folent, effe Sergii ciuuf-
dam,qui martyr fucrit in.çprum regipne/cuiustamem
memoriam nullus fan dus Vit, neque Gregorius magna!
; Armenia? Pontifex cclebrariç-. Quire, al ij refpondent*
ieiunium Nniiuif;aruin eflèj quod, quia genulinm fuit,
non licet fufcipefe.Alij ieiunium Adam aiuric effè.quan-
do eieduseftè Paradiïbjde quo tamé nihil à Mo fi: produirai
eft. Alii aiunr ieiunium effe,-quod fufeeperut’.t
COLLECTANEA
D E Q V I B V S D A M H Æ -
Armenij, cum effèntaGregorio bapnzandi. Veriiui is
R E S IB V S , (.E A R V M Q V E A V -
Gregorius,Vt inlibrisAtmeniorumcontinerur,cum ante
Ç T O R. I B;.y s.
bapnfmum a dxmonibus agiiare ntur, prælcriplit i i lis
KOft do-diesiêiunigdeinde baptizaturusillosjimperauit 30. Synodum Chalcedondèm, ab Echonlo quo- alios. Neque tarnen vllura horum eftillnd ieiunium.
daiïijCognornentp Mantacone,aliisqucimpiis,óc uQuaye, dum redarguuntur,aiunt effè ieiuniurn magni
■ hefariisSacèrdbiibuSjtuvn ab EutyChe.öt Diofco- Conftantini,qu.odille fufcepitftatimpoftbaptizandus.
rOjac re 1 iquis lbonhpt^firisin erroies indudi primum Verum de hocîèiùnip neque vllafÿnodus,v 11 iiîe Patfesi
funr,quüsipU poftea auxeruntfuis féntentiis. meminere,cumnihilhoruir),qu£ereipô,nderefolent,ve^
^^Namhabuiffe Chriftum'cÔrpusverum,(umptutb ex fum fit;füfpiciomäghaeft;he fit,aliqnà deteftabiljs fu-^
Mària,eiufdemhaturae,avquë;fünçnoftracorpora,quod j perftifio.Hoc autem feaitaudillè Euthymiusdehocies*'
quidem pati ppflèt. Iraque muratam effè earnern in ha- ninio ; Sergium quend.im magiftruin horum erfpturei,
turam diuina m. Vride monophyfit»,(S: Thpopafchitae quos Arnîcnij rènent,jiabuifiè canem.quo’vteba'tur ad
fant.&Aphthartodocitsedidii ‘ Tj prçmobftrandam viam,tahquamindicequbdam,qupd
Vt myUeribincarnationisdetrahantVnon zj.dieMar- | in co cflec aærnpn ; "qui cum aliquando pr2miffus.,noh
rijAnnùnciationemvvtiàndiffimiPacies tfàdiderunr,''Frediret;elletqueâlupodeuoraths,idqiiôçômperiflè£ei
Athanafius.,& Chiyfoftom9,acrehquiànre eos,6c poft- j^olhbus rel dis, imperaflèaiunr ieiunium Acmeuiis pbq
ea confecoti:ièd qùinto die'Ianù^riijhuntium, natàlem J catièjCaMis interitumdolnitvehémentms. i.
Sc baptifthum lèuuer^ac perexigüo tempore jCelebrareY ' Sabellius vnaimquidem naturam cohfîfetUr^effè aù-
fefunulant. ' ^ ‘ 1 temtieshypoftafésnegat,ftatuitnz.intztcCpcovo'srfptrumy
Armenii,ne coargtierentuf,negantes Chriftum ex '<eundempatrem4eundemfih'uro.eundemSpiritürnfàü-
mulierc natum eiüfdem naturæ cum noftra ÿiïlum locu dunv,:uda fol um nominaifem vero vnam.
Euangelij ( Lüc.j.z.)dèleucrunt,vbi de ludoré (anguinis
Ghriftieftmentib.
■ Trifagio addutit, qui crucifixus es pro nobisy quod
pritnumPctr^sGnapheuSjdeinde reliqui Theopalchi-
taefècerunt.
Quando reprèhenduntur ab orcHodoxis, execran-
tur,fk anathema faciunt Origenem, Eutychém,& Dio-
■ feorum ;eorum tamen fententias peruerfas rennent, ôf
fequUntur.
InSacrificib Miffænon mifeent vinum aqua: in quo
falfo fé putant Chryibftomum lequi. Qm quidem ciim
yiderçt WarciPontici difcipülos aquam tahtûtb adhi-,
bere,vndé‘hÿdropataftat* dibti funt : in commentatip-:5
nibus Matthaeidixit,non adhibendam elle aquam,fcilicet
aquam tantum; imo,neque vinûtantum,lèd vtrum-
que. Et Chriftum huihmiodi potionem miniftraflè A^
poilplis, Iacobus frarcr Domini; Ôc Marcus Euàngelifta
in fuislicurgiisteftèntÜTjficenimaitvcerque:Acfe/i»£4/içei&
miféens ùnum aqua: & cum grattas egiffet^atqj benedixif
fet,dédit illis diuris,Eibiref&c.ki\icti quàlem pricpgnblce-
ba t profil nde n du m f i ngu iuero, id ç ft, vna eu m aqua,ta-1
lem dédit bibendum {üb jpecie vint. Idem cautum eftà
Eccleiia vnam natiiram diumitatis cpnfitet.ür,& rres
hypoftalesprofitetur, Pairem, Edium, Sc Spiritual fan-
<ftuni;nonnoiminanuda ,iedyeras res perle & propiie
ex'ftentes, quae Grace dieunrar eefiToyrn&m
sant, natura invnanuntubus iiy p l it all b u s, betre s hypo:
ftales iii'vna diuinitate. j -
Ariustres hypoftales confiteturdiuerfie fubftantis,
& vnam diuinitacem negat: quia enim profitetur eandie
effe naturam & hypoftalim, idcirco tres nacuras, & tres
hypoftales mtroducic: mgenicum cnim aliud aiteftea
genito, 8c a procedente : quod fi ingenitum
eft aliud a genito,8t non ppteftmgenitum cITcgenitnm,
neque genicüm;ingenitum,eftigtcutaliüd fubftantia in-
gemtum,& aliud lubftantiagenitUm;quod fi aliud,non
igitur homoufion .quare pater eft natura: i ngem t2,& fi-
l|ius naturje genua:, atque ita pater ingenitus fecundum
iubftantiani anieceditfilium,6c-pofferioreft filiuspro-'
pter genetationeta; erat igitur terapus quando non erat
nliust '■ ■ ■ Pj
Eccleiia vnam natüram diuinitatis confiretur,& tres
hypoftales confubftantiales veneratorciuidemUatura:
&lubftantig,6ccL;' ^ :
Eunomiiii k