Quod non aliundè cuenrt quam propter yéhementio-1
I S y diiem fitio àmore gent. Cui tonueniens eftli mitt
fabula. <2um magno enim defidcrid fuperi cxpolcu-
fent,vc eÿoronibus qùàdtupëdibiwdeligetctur pp.ch«-
rimus omnium films, ^ÜQd^ûocai«eumc*lofconui-
■ uiifquc iuisv,miniftrum habere fi^tuiflenr, lurrexit ilia
müflàntibûs cçteris,neque tantani filiorum fuofuhnUaudem
I jOpifices Jj
c e il e n t e s '.
j ubi'fideni
4 tur. *
: -V
B
£ Gramma-
k ticofü eft
data de -
I (eipfis opi-
; Oratoves
magna h a b
en: ingc-
liifu iç ïii-
ma^ioné.
Poetasbo»
I nos ra to s *
• o [«nis æ-J
u s protêt:.
fibi fperare audentibus, form'ofiffimumqueomniQ,
&açèrdêVcU»tori4?^tbMdeAu^ftinus : Qukdani ait
actitijîima & excilUnttfimà bgenïatanto inmàioresmortsie-
runty cjti oito prafîdentm tknquxmfuis viribuscucurrerunt> nec
fuppltciter ac veraciter Dtum, vtviameù oftcndertipetiuerunt.
Scifcitemur vçro patresfapiliâs,ducèsexercituurh.prin-
cipes ciuicatum, caecerofque cdiuffflhqüe gëneris qui rc-
gendis aliis prafunt^ non éric qun^am qu^ebnfilium
fuum ôc rationem non maxinoi pqnderisiiudicet, qui
fuamdn déljberandis adrniriiftrâtiailque negpciis poft-
ponendam p i efle.putet prjidentiam atqùe gtauitatem.
! Tarn vehemens & tenax eftinfii^im mortalibus de le iur
dicium, it a tantum fibi attribuit, tan tufti hum an a crédit
affirmans admiranfque filium fùum eis obtulit. Eadem
ratio bfiloruch qui vcl atoicos, yel feitaosiyel equp|, y el
canes & aues. domofquë & agrps à proauis fuis heredita-
‘rioiure ad fe tranfmiflos, quodplus quam par fit pi* a“ e_
<fti (unt, prxftare etiam cxreris putant. Verum quo ma-1
ioreft quae fibi quarn aliis affe$io habetur,eo inaiqrçm
etiam cpnfequens eft effe aftimationem^qua dé propria
quamalienapulchritudineprobitatequefufcipitur.ln
de fit v t nulliusfit artificii opifex, nullius difcipIina pro--J
felfor, licet parumvcl nihil valeàc.quinoniudi^ta-'
men fuo magnus & excellensefle videaçur. Tnterrogês-
mus agricolas., nemo cric .qui alteri cedèl£ vplc't laude
ruftici operi«.- Pecamus fibres cuiulcunquç generis, &
h orum (uperiorem aliis fc quifque exiftimabit. Y o c e -
mus piiftores, ira piifturaaliquand’ofua'qüisdélé'ftabitur;
vt Apetlinonalfurgerec. Veh*amusadfutoresvfq-,
infirmitas. Qu* & tantaeft vt neminiparcens omné
Confilhjm
lufi quifqi
maxiofi
pondais
ittdicat.
çtiam fexum ûmul arque jetatejn inuadat. Nequeeft
enim vllatam tendisçon^ionis muliercula, qu* non
fe valere plurimum aliquaex parte exiftimet. Tiinenda
autém eft non payim in ad olëfcentibris, propter cale
feentém in eis humorérn, incXperièntiam quoqvreru|n,
qux rpinimà quoquefummactiam illis videri façit. Sed
in lenibjis longe eftgrauior.qui quum multayiderunt,
multa fuftifiueruntï némincm ideo putantcosfciénti^
müitarüm rerum anteire.
aç tonforcs, quern dabitis qui non fup fupra cxreros
magifterio appiime glorietùt î Sed libéralium difcipli-
narum peritbs quis o on a d m irabi|pr, n e m i n e m, e(Te qui
pro ineén'io fuo&do&rina nortadmodum fibi applaiVtj , » . _ . - nTdacatÆëblandiatür
Quantafit ptrmcïesprafumptmu & confidentia
fiilipfius. ,
ilè fçiewia
enteile.
; Noneftaliquis mufieprum, qiii P Anequo maiora%npta^rtutpçftunatioremotior-
non arte&inftraflicanWratLqnefe pu,éfalfis excel le- OquJj fiictit.eod^abiliusetiam
rif Ncoite vUi cil ica iiiebta St ranci ÿbx quanjin tan- fins tnalnm. Nam G ï|tnm^uempïamcgregle doâum,
fliiam folida & cînoia plurïïîumoblefiétur. Grampa- egresiecjue in nçgocus nubl(cis ; xercitamm .arqncita
tfcorum quam maxime eft élira" de fcipfiS opinio,qui fenreutia omnram probatum, cæcemmq; mdmio fao
n o nm tn u sm a g b o s& d o a o s à c p u e ro s ,q u ib u s em d ie n -i rtnliiSiqnibuslnfçrioretneaiocireconftaÿfelogcjtacdisinfiftunt,'
doceié.3écÀigeteebncendunr. DeLogi- ferencemv.derimui.etrathipcrauitef qmdein. fid cit-
eis &PhilofophiSnihïldicirnus, quorum vix quilquam [ çüfatlonc &.veniad(gniar videcnrquam is qui btcccnlis
fueritfiuinonfententiamfuam,tanqtiamfaernmquod-{ paucismedioàltenoçmdtus,.ntebufmparumpubliera,
dam oraculuni, lufcipiendam arbierptur. ■ %«. yero | parum quo-g; pnuatis verfarus, doftiffimofe cuiqueSc
Medicornm non fe H ppôcratero ? quis lurifconfnlro- ; prudentiffimo.ptatiUtemMiro c(rÇ*clwraPa» n‘1“U|>
ium non fe Sesmôlam iidicat/ qui St fiepias aliis dite- yel antepbnendum. Nnmrgnefeenmeos cogitams.ea
pliais calnmniara infère«« nnllnm^alind liberalis& ! yp
D
ver® (apientix genus eflé audafter affirmant. Atquevt
Oratpves non omittamusi -magnam & hifquoquë nï-
bentac vehementém ihgenii fni alVimatiónem . gbi nec
xquales conferri, nèc fupérioi es fxpiuseti a m xq^panimo
fibi anteponipariuntur,qupiüm 5c qu oini nor f ^ie -
ac fidoârinarerumq; ömnis expérientia, dçfpedis cæ
teris, diuino quôdàm confilib in eum profluxiflè videa-
tur. Koti eftbocerrori ylli aferibendum fedmaniféH*
imagis fatuitati atqi ftulricix. Si qui aurem fquodefto-
mnium peffiniura génusj cu'm rieq; litteris, neqj cogni-
tionevlla- rerum & pruderitiavaleant,ita tarnenlbquâ*
tür, itafe .palam^nibus exhibeant, ac fi vçlPlaçôu'em
docentcm, vel Gato'nem confultantem feroper audie-
rin t . non iam fatui hi aut ftulri, fed dementes omnino
atquéinfan^iddijcàndifunttcuîustaorimâli'peinieiésita
aperta in qq.tbu|dam apparet, vt & gèftibus corporis &
conimunibus qui habentur fermonibds qianifefte earn
qui que deptehe^danr. Ita yero in aliquibiis latêt, ini-
pfifm penerialibufCOrdiumrecondita iacet,yt non facile
rit' ingéhti vis dicendiquc facultas, eo maius de fc iiïdi-
ciUmfacere,maiótémquefoient fibiarrogarëaüiftprua^
tem. Néc ;pr®:ereatnus ftudia Poctarutn-quae tnagnam
eum Oritoribus cogfta^on m ac gerrnanitatCin quafi
quandam habent, qux & d nobis per omnem adple-
fcentiam
ta, naturae magis excellenri bonitate quam do&rina vlla
/conftaré femper vila fiant: Qu«je bonus poctas raros
quidëm bmuisattas profért. Sed quantacümque fit-eó-,
rumraritasivtinftarphosnicisvixfinguIisfxculisAltquis
prxftans, oriatut, longa tarnen eft ilipmtn j qüi.lé o^ti-.
mos fic perfeófcos putantiinfinitaquë multitudo. Inde
fit, quod Pettonius Arbiterait, ytmulto'siuucnescar-’
meüdeceperit. Narrivt qutfquc verfum prd busin’ftiu,-;
acit, fenfumque ténertbrëih verborum ambitu in texuir,
eadi cOgnofcere queat vulgus ignarum ? acuta aûtem
fapientiffimqiqm hpmlnum iuHicia fæpë difeernant.
Fugienda eftigitiir oropi ftudio huiulcemodi h ominum
fiüe jftukicia,:fi ue in fanîa, quos ncc aliter ac ftültos d iui-
næfæpelittcræinfedantùr. Nam quiconfidtt (inquit Salomon)/
» corde fübyflultus eft. Ait quoque ; (orfapitntu in
putauit fe continuo in Hëli'cbnem venifTé. Nelcio q u i ! dexuraem,&corftuUi tnfimftraetut, led & mvtaßultm am-
pa&o enim fieri feribit G icero; vein hpcgénérejnagts bukmcumjpfeinfip'upsfitomn^ Atcb vî e^ ”
CÎUS kt\tcnm,txpedit mgûvrfit occurrereraptûfat btts,
Stulti iudi-1
camut qui
ifibi piu«;
Jtia, quam' »
non habet,
ptfogant.;.'
potùm nouttfe qui fibi non optimus videretut. $iç,(ctcs habet ; quant fatuo confidenti fibi inftultitiàfua, Gregorius veto
Te tu a , me deleftant mca. Quod & iri om nibus fçri- Nazianzenus ftpltos etiam eos atteftans, qui p a rum ^
ptoribusconfiiroans Âmbrofiufrj rnttW^agWijMfj mquitj j ftruâii docere àliôs tànquam magna ipfi prælatifapicn-
falluntfitafcripta, &aurempr<tterciwt : Atq u e^ p re tiam . tia, affeûant'^Çon fenttenté* imperitiam luam., dieu
deformes dele&ant, ficfcriptoremindccôrésfermdnes morbum hune lachrymis ingentibus & luétu magis
lui palpant. Ac g uifacrisliitèris vacant longe magis l ‘ïuan^ indi^er^ » miratumque efle frequenter
timendum ç ft, proptet maius fidei periculuro. Nam j apud fëipfum huiufeemodi homines : feientes quod
vnde to c pfifcistemporibushxrefesinftftréxeruht,tôtjvideriyelle fapiéhtem, hoc eft omuinpuon ene_lacrrorcsinualuerunt,
quam ob nimiam, qùam doôfciqui- j pientem : grandeque impedimencum elfe homimbus
demilli viri^licetàDeoalieni.iri propriisingeniiscapie-J ad ^viriutem fa fæ Sc inanis gloriæ præfumptionem.
bant conffdenWami C^od intclligens magnus eorum Eftemm ( vt & ^lomon m ) tnalicu quamviditfmfoUvt-
‘—----- - ' “ ' ' 1 ; I P • r,if rutnqui
Sapieot«" I
Videri m
pnonM eife‘a* wienteiu-
• J L . m m m
llb-î- *
mltà
! ■
I Sont. n.
C
I EM-',.
I Stulti no-
I inen op
I ptobrio-
i lum.
iiitu,,.;'
Phonis de;
I feiptio;
rurh qu't vïdttur apud fe fitpièns efe, - Quare virtuti nihft
proprie •: D eo autem tantum-innitendum cflè ipo?.
net. îïrffô inquienSyfiduciamin Domino ex to to corde tuo-.&
innitarü prudtnt:atua : lnommbus nu tuit cogita ilium :
&ipledtrïgeignj[us.tuos : ‘ Nefis fapiens apud temtipfum : time
Dommnfn.&recede amulo thnitAsquippe eut vmbiliço tuoi
& irrigatiooßiumtuorum. Quienim adDÆVM Cunéla
referensriihil in lefâpiehtiæ exiftimauèric,Öci ilium ef-
fehabitaculum dicithiç verbis : Yißo, quam locutuseft vir
cum quo eft Deut : & qui ueo fecum iftiorantof onfortatus
ait. Stul' ißtmtu [um vtrorum, & fapient 'u bominum non eft
meütm : non dfdici fiapientiam & noui fanQmim feientiam.
Vndc&Paulus ad Galatasfcribit : Si quit exiftmatfe ali-
qtiid ejfccum nihilfit, ipfefefcducit, ;G6rinthios quoque in-J
ftrucns :fJemo ; in quit i vos feducitt. Si quit videtur int.er vos I
fapiens ejfe in hoefecutoQuitusfiat,vt:fitfapiens. Sapientiaenim
hum mundt ftultitta eft apud Deum. Serfpturn etiim,compre-
hendamfapientes in aflutiaeorum. Ec irerum dirit; Dominus
nouiHogitationesfapientium, quantumvanàfunti QuxPauli,
verba diim intei puetaretur Bafilius in libro, quern tcri•
pfic de inft tutitmonacborum, oftenderetque quomodo lit
aliquis in,; fioe fieculo ftultus, apud D,eum vero fapiens :
fitimeat (ait-_) fententum Dei dicehtis: faquiprudentesfunt
apud ipfofiner, & in conficctufuo fapientes x&imitetureum qui
dicit : Vthtmenuvn f ictusfilm apud te. Et omnem pruden-
tiæ ariogantiam abiiciens, non pritascredat fenubus fuis
inëflic ali quid boni , quam mandato Domini illumine-
tur : vt intclligat quid eft quod placeat Domino, fiue in
operéV fiuéin verbo': fiue in cogitatione ; fecund um
quod Appftölus aic : fiduiiam autem talent babemusper
Cbriftum ad Deum, non quod a nobkipfisidoneifimut'cogitare a-
liquidquafiànobis, fedfuffitientianoftraChriftuseß. . Cauen-
dumigiturêfiédocétdiuinaalialëhtentia: Nonteextollat
in cogitatione anima tua vèlutiaurus, tie forte élidatur virtus tua.
per ftuitittam, & folia tua comedat, & fruâus tuosperdat, &
relinquaris relut lignum aridum in-.eremo. Nolite quoque ( ait
Paulus) ejfeprudentes agud vofinetipfos,bonaltafapientes,fed
humilibuf confentientes. Per Prophetam quoque dicituc i
Va qui fapientes eftu in oculit vefir.U t&coram vobïfineùpfispju-r
dentes, i Qi^a: qui oblèruaueric & ftulti nomën, qüod eft
tam vile& opprobriplum eftugiet : & magnis fç libera-
bit malis : augebitque commodis. In quo proponeçe
nobis exemplo debemuç Saulem & Dauid : quos Gregorius
commémorât pulchetrima çérte duo docurhen-
dunco vultu, elata fr^ie,excelfis&coniunÖ:isfuper- E
ciliis,ceruicé rigida, humerisin altum fublatis, Qculisar-
duis Öc minacibus , fed prx cxcitate nihil yidentibus, !
Gxcienim parentes eius exeam ytiqiie filiam- gehue-t Pr*laqi-. '■
runt. Amor idXicti oropriut&ignoranu*, qui.illam affidue
jGomitantur. Nec difcedit ab eaynquamfida& indiui- :rcntcs
duafororftultitia,ïiCdcm quoque nata parenttbus,:item
ipfius coniunx perpetuus illi comes, temeritafque filia j
gremio femper eius fedet . A (fifth & illi piiniftroruni in- , Miniftri
gens turbay liuorvpallorvcontemptusjodium.rancör,
meetor alieni boni, gaudiummali, mendacium, lirriu-
latip, am or laudis, cupiditas honoris, tumor i ambitió ,
platip, iaótantia, arrogantia,infolenria, quidpminani
'ejrcumfufi & fauore, & hortatu & plaufu & furnnia laude
ta : wnum füperb'ta: alterum bumilitatis. Gontra enimfu-
perbientéSaiilem didum elfe : Cum ejfesparuulus in oculit
tuityCaput te conftituiin tribubuslfrael. Ac fi aperte éicere-
tûr : Cum tu te paruulum confiderares, ego teprx exte.-j
ris magnum feei. Quia verp tute magnum confpicw;a
me paruus xftimaris. Dauid autem cum fuiregnipo-:
tentiam coram area Domini iaitando defpiceret dixilïe :
Ltiiam & vtlior fiant plufquamfaiïus fum\& ero hurnilü in àcu-;
lit mets : Proindeque àdeoconferuacum, maiqribufque
-femperbonis auiftumfuifle. Qucm ehini ( inquit) non
cxtolleret ora lednumfrahgere, vrforum brachiadilfi-
pare, defpééris prioribusfratribus cligi, reprôbatorege
ad regni gubernaçula vngi, tjméndum çunftis vno lapide
Goliam fternere, à rege jtpofita extiriÄiS Allophy-
Iis nurnèrola prxputia deporcare, regnumex ptomilîio>
nepèreipere* cuntftumque Ifraelitum populum fine vl-
la poftmodum contradnftione poflîdere î & tarnen in
cun&is fe defpicit,quiinfuis oculis eflè le humilem ëon-
fitetur. Quibus tandem tam grauem;& hMrepdain,
tam latam atque diffnlam , quas in humanis mentibus
habitat, prxfurhptionis pefteminteliigerejintelletâam-i
que euitate polFumus-: extirpatricem .virtutum ^)olia-
trieem meritorutn, extinâricem qmnis boni, populà-
tricem totius orbis , qu® indignabunda, imperiofa,.pe-
tukns, excelfo & depitfto curru finiiisducehtibusper-
Qehitur, pi&urata & ipfa ac effufäpromi (Taque vefte in-
duta, pedibus claudis & contortis, facie pallida & inue-
nufta, fed adhibitis fucata coloribus, cornibus àlte capi-
ti prominentibus, auriculis oblongisnafo ^epando &
fimo, naribus in faftmientis modum contratftisfpiran-
tibufque injurias ôc concemptum, labris pcoHutftisy ar -
prblêquüntur. Quotquotadeam mprtaies afpicien-
dam conueniunt, vénerata ita illa alïicit atque omnes
iufiéit vt dulci ipfiuSvVeneho nemo non tadusimperio-
(xfubdieiuspoteftatideleéletür. Hxceft vnaqüxfan^
(ftam ,de quafcribimus, perlèuerantiam validionbus vi-'P“ 015“ ^'
ribuS infe.ftat,fottioribufque armisimpugnat, qiixma- ] ® .
ioraacuens odia triftiora illi bella fufeitat, qux callidius
illi infidiaturgrauius eam exterrct,audacius inlulrat, in-- foftat
defeffiufquepcrfequitur. Sed npuit ipfa hpftilem 8c a-
ftqm fimul öcimpetum, neque quantx lunt eius vires i-
gnorat, eui 8c refifterep.robedidicit,;qupdquibusmo-
disefficere poffit,fuopOftealoco difiéremus*
C a P/VT III,
Nullam ejfe ptrniciofiortm prafiimptionem quam propriafatiUitd-
tit ,nuUum%v:olentius malum quaminanis
I gloria.
SI tantum eft pèriculi quantum modo oftendimusin i
xftimatione qua mortales filluhtuc ptudentix fux,
omniumque anium ac difciplinatum , quid de ea dice- |
-mus, qux pro excellëntiore. faq&itaris merico religio- 1
fos homines fubit, quaé & illabitqr facilius 8coccupât
violéntius , 8c ftringit tenacius. Nam qilo ea qua^açw i
quirere ftudemus difficiliora funt atquerariota,eoac-1
quifita étiam dulcelcunt magis animpque im primun tur
magis. Nemini autém dubmm vitiorum proculcatio-
‘nciti & profli^ationem difficilimamrer iim omnium, ,£p-
lidçverp vetxque victutis adeptioném. perrarâ'ellè, quç
vbi cuiquam contigerint non Facile eft ita ab cogitatione
repelleré vt non ipcundafiateprutn recordatio, quprö
j gram's fuit.labor 8c ^ugtia, vt non iuuetmeminifle qux
I- perferre durum atqj alperutn fuir. Proinde mens afteâa
l'bencfadorum luoriim deleiftatione gatidet lepotitam
j vidoria malarum, qux illam grauitcrinfeftabandibi-'
! dinum, gaudénlq;- ad quod taptopere arthelabat vittu-
tis culmen pcruenifté glóriatur, glorians vero.in xftirna-
tionem parte iam famfticatis fux dicitur, nó tam propter
quamdiximusjdifhcultatem ac.raritatcmacquifitibonii'
quam ipj&üsétiam gloöxmprbum,quo non e.ftaliuSpe?
nctrabÜK)! , iraprobi'br, atqj yiuacior. Nam eum cxce-
ris fit quàdam qpafi 'reprefla yis p.rxfinitufq-, terminus,
quo fxuitia porû & ràbies vel turpevéltempori vél graoi
tandem victutis laboré fuperata dcficiat,&in.termpria;
r tuc. Hic tarnen vtpote.morborumotnniumpernieiofil-'
ifimus ita callide & latenter animum fubit, vc vïx a quo-
quam dilcërnatur, ità inquiétas & impprtunus inftac
vndiqueaditumquxrenSjVtc'ederèeiusimprobitarihe-
ceftcfit, tot veroXe induit formas quibus vna fruftrïta a-
lia ad 'noce'ndum commodipte përfpeâavctiam cuiuf-
que varia vi naturævticur, vt qui pleneeas expoherc ftuduerit,
ventos illom pondéré librare dicatClïmaeus. Ita
vbi irtepjit in bumanas mentes , iniqdtis qüafi har-
ipagonibus infigitur, ïnfixulqué yiuacebi alit flammam
vt. non facile a ;qupquam amoucri aut euelH poflit,’;.
quem qui enixius extirpate contenderit ^ illud quod
dé hydra ferpente poetx ;‘fingunt cóntigilïè^fibi
in'telliget. Qux eum lèptem fibi nata capita ban
beret, truncato vno totidem auétis aliis lemper lè-i
ptem eapitibu? riumerófior forciörqué infurgebat.
H H H h , Si quem.
‘.yitiorum
'proculcatip
dimq-
lima eft.
: G lo ti a pro
1 tin ai ia Qp!
ócitaisjS'
IäuÜÜs eft
morbus
Gloriä i j
jnanis morbus
vhiir-
■ repfit in
biiinahas -.
mentes, n6
facile euel-
lïpörcft.