AÛor.i.
, Machtb. 6.
m lacer do. fl
9 Ces exem--:,
■ pl o debent
r
* H rB iä a
a d é centi- f l
S*bn s& n i-fl
jhi'1 facien-
fl ufeos.
I Cic. Offic.
I S I S m
YigtiLaudenß.T
$$$£
nandam miflï funt magis, quarh cloqucntia auc ecyditionc.
vllatanta/undamencaieciflrc manifeftiim eft. ïra
& igagiftrijro, quera nuncdiximusnoftrumquum.pu-
blicdpopulos erudiret 9 fa ccre.p rju (quam dosere eo? pi C-
fe:diuióianióiiiiipcLata teftantuf>. Eximia certe 8c omnibus
litteris celebranda fait vitfus Eleazaci fehis illius,
quemi ftcer refer^ hiftqficus, cum ab im p ia Antjöcbp
contra legem fuam compëUcretur yflè pqrcinam. car-'
nem, fuader et urque ei ab.aftantibus mmifiris vt fecreco
■iècederet, fi mularetquc fe ea yefei, JiberatiQn.em ea-fi-
mulationcconiècutürus; rc ca falie id fcuerilTïmo pro-
pöiicó ae conftantiffïmayöce.ita dixilïe : Kon enimata-
ti nojlre digrnrn til fingere, vt muite adoUfcent'mm arbttrantes
EUtearum nóhaginta annorum tranfijfe ad vitam alienigeria-
rum: & ipfi prcpter meam Jiinulationem propt er tnodii um tor-
ruptibftis vita tempus decipiantur & per hoe tpaiulam atque
txeiratïontm pièa fmttutï ionquïram Ouamobrem fortüer
yitam txcedendo fentftuie quidem dignus appareboiadolefcenti-
bns au tem exemplumfortenlinquam ,fi prompte animo acfor-
titer pro grauiflimü.acfariflifiimis legibiu benefiapiorte per-
fuhgar. Arque hïC poftv erb a ad fugpliciuryi tra dus
mqrirpaluir,ne viaehsrnaloexettiplbruuenibus^cde'
retjquibushön tantum quamviHuerlxetiam grnti my-
mbfiamóiorttè (fix exemp 1 umque v:rrutis & fomtudi
nis reliquit. Prudenfifljmé vëtp. Paulus, ^üm Tituml
inftfütt quödocëremododebeatiencs, iuüeues', anus»]
adolcfccnmlas, pro fiia quenque aëtaté
.pöft■ömnterri d pw ln am (ubdir, Ib omnibus teipfumprabè]
exempluin bonorum ope-um | in doUnm^jn mtégritate,
uitate. Monens Ambrofius fircerdófes vrvitjam feriam,|
j gvauem | fobriam , quafh popuius iroitaretur obfeVua-
I rent. . enim.inqiikfin te mimurfifiia in.te relagno-
f i a t j i nihil in têajjndatquod vfirafeinüeniat ,jiquajp feerubc
è p i ! uippe
| nacurafpla cömparatum die dicic lohannes Chry ('olto--
| müs, yt regentium mores y ü l^ is ïmiterar :v& quffi in ]
iniagineita inyita praifidentiumintend^gs^ftiideafilio-
rum 'quam poteft fieri fitndimum. (^ o r iirn quo vita
in tégriorfaen^ eo^ aipritia m omnium ,qu^vel.plb ba.-
b an t.y e l damnab'Aot aö^pritss habebitur’-iamicient“
_quedr£tiseorummorcsgraóiorem fidem. Namcopcra
ybi non cdnfëritiret verbis v i ^ nop Iplum Jucri nihil,
ytidcni air, fed & damnt pUuimum affeKer : gtauifique
cfièr condemrgktioi Cdmppncpti, ouidenylermonem
fiilirn, vitam vëro atque opera peg'igen ei, leghdus Dio.
genem cynipüm | vti lingua^acer Sc morïax^rat ) itain-
erepare folitum eflè otacore’s quod ftitderent iufta dice-
re ?utem- & facere, Philolophos quoque quod
qnum pacuniam vitiqferarent | funime^men 5CVd‘ilige-
^ cpaceruarept. Qu<^ proiode cj;am Cató tneta
tnortuagbhiofa. HietqiiymuFautèni animal glpra
laviint. Gi'auillime iteni Calanus Imlorum Philodijd'.us
fopbotum : quiyè>bdpró
brïtatm •, nobis repfodaveïbïs^é^vetba nbus: rescekb. es &
fcrmor.esheues. Iilud quoque'non tam elcgansfluam ve-
ri In m dm eft quod a Pacuuiqpoëta diikum foit'co vèrlti
qüeiu Macedpéquidam vir bjOnus fertur fetibepdum
cenfuillè p.rïfotib.us omnium templorum. Ego od; homl
ntsignau* opera&^ilofbpbia Jènmtia. J^uem öc’.nos pio
fu ra ma n t i aë dignitartendrrroodbpra: foribus pmnium
templorum,fed & adamantinisinfupecIitteris
fcribi dcbeVe penlèmusixOyx res ppj.m^vila indigoior
efle poteft quam quoÉlam quos ipeluncas turpiflimo-
rum omnium vitiorum nouimus, eoliabitu mcedere,ea
Ycrborum;grauitatë..vti; ira.laudare virtutem qua nihil
eft illis ajienum magis; ita accufamquibus ad oculos
y Ique fcatent fcelera , y tvereris qua^Ackdemi* princiv
pësjaut npu« cuiufdam magis renquatores appareant.
Veriflime nimirum Cicero ait. Totius iniuftitUfiuüam
capitahorem quatn eorum, quï tum quüm maxime fattunt, id a-
g u n ^ tm t bomeffevjdeantur. ^ tjam fan^eautem dicere
iolebat Socratcs, re ^ a eóss& expcdita ad gioriam>ia
^asjiix^^aiidogcientvyqmUs.videripeUemtdlesetiam
W m
tiüs qjiam vmbrae èuisrinnireretifi:. : Quam fati2RÜs*f ér0
facie pat Cato , quiSocratis proeçe'ptqpx obéré'' étiatrî^u-
pvergtedic>ns malebat:, yc CriCpuszitibonïuèjfe qttm vidèril
Quare nó immerî to parentes fum m opéré ë n itidë bent
vc fe virtutis omni genere çomponant atqüe exôrnenri:
fiiiorum (altem caufe : qui quum omriia quæ oculis ex^
cipiunt, limiaruminftarimitentùr r itaquaschnq; àpa-
rent i bus maxime, quorum præfentior eft cohucrüàtio,
^éri viderintad vôguem etiam facereafluefimit, aflue-
faStique demum (tanta eft vis confuctudinis ) përpétuo
ira vtiprimc>imbutifüçrinc quafî (ççretiorc..qaâdam v(
natura: cpgenrë perfeueranr.Qüam refte^pudSenecam
adolefcens luxuçiofus contra, fenem pattem luxuria £èJ
(aniêtem declamans turpifque vit*eius ejçémplo fe epri'
tuptum afHrmans, ait '.Qtitsin. ptratorobhoc ipfe deprtliofu-
git vt benepugriarei txtreitut ? Ne» coercet vitia quiprouoiat,
nteam quoque laxoriampatri impqgabo ,nonfib feutra fqïdifct*
plina : non ftib bene inftitutâ domus lege : quq pofaadoïefcihtis
formate liions^ & à vttiij.itatis"abductre, qmdaniniodo îtdluxu j
1 riamà patrepramißusfitm3 mandent vnguento tarit, &: tonmtnX
fatorfnexnuüintmisIq^uriofik^feàpxrkmfanusyidetur. Non
eft êrgp, coptemnënda parentibus benewiucndi cura :
quo ,pr£efertim eorurn auftoritatem rcfotniidantes filii
quæ melioiia vitro ampleâan tut : quæ veto dete-|
liata j deuitenr. NâmXi P.Scipióriem & Q 1Fabium ac-l
cepimus , id qupd præftantiffimo etiàm cpiquë çonrin-1
gitjdum magnorum vicorum un agin ibüs ibfpieiend isa-
nimum intendérent ,:quam maxime ad virtutem excitari
inftammariqüe fplitös eflë. Si Sc lu lins Gaefar infpeâa
IAlexaiidri imagineplurimum & ipfé magnârumrerum
gloriadncenfps eft. Quodcflëpoteritefiiçaciusexemplûl
quam viua fpiranfqup vox fimul &: facies pa rent u m : fi
praçtèrea àfummis pbilbfophis admonemur proppnere
nqbis bonùm qüempiam éirumVquo tanquaro ptófente
|& ipcéVante omriia & loqui Açagerè'ni(j modëfte ôç(àn-
<5te vereafnur,j quos proppnere fb i idpnêos magis filii
quam;paren tes poftunt : qui & amorepropenfiores : &
cura,di|igentiorM, & reuefentia. digniores, & prælentia
I nprv m pdp an imp cpmpofîta, (ed ôç ocuïis alliduc etiam
expre(îa xreqùentiores certioréfquc habebuntur. Fe-
1 runt.Çrëtem ilium atitiquum folitum dicëre ».exclama-
turum fe magna voce(ilicui(fetabalti(Ema vtbis parie
aëcufàturuiftque hominum ftoliditatem : qui çum eo-
gepdarurn pecuniar um tan to ardore raperentur,filiisrà-
men quibus eas rçli&uri eflent| erudiendis vël minima,
velnutiamcuram fmpende renc.Egoyc.rofiidv tique
putarëmlice^è ryej ab cÿcelftj, vt ilîe, quopiamloco.vel
I pe r p u bl i pa. e uàrâ pa lîim lô.ca'ybci fer an sàtque excla-
Imahs iriçrepatèm^anram parëntfim infàniam magis q u i
Iftoliditatem, nch qaqd v t Grates aiebaterudiendortiin
I filiofurn minimam haberent curàm, (quam plëriq; ma-
gnatpje haberedeceptilonge (ùa opinionearbittantuf|
à^d quod enm nemofit qui non filiospræclaris modbus
& d:fc;{yjnisbroatos elîè c u p ia t, itiulti etiam vt his or-
ùatifinraiultumadhibeantoperæaçdiligentia:. C ontrâ
Ipü tamenignaui,eûpidi,obfcæni,flagitiorumqueomni
turpitudine inquinati fan t : & cui Hlios militarc maxime
optanr.vir tuterp cpnftae dam tanqu.am holles atrociffi*
mivelèlam ,vel in^ijftofatpius publiée bellp perfequun-
tu t: .qui ô< cbnfcii fcelerum fuorum noti audent filios
éprumquæin fe reepgp ofcunt, libéré jnc-repare, & fiau-
deant, manj^fte(ëipfos fub illorum, quos arguuntnomine,
vidcntikacculare. Ojicântpro (àpiétidïmi pâtres :
putahtnefomno & vèntri,(cords 5éa!eædieSjnoàe(que
iudulgere, cttmulandis opibus perfurta, ÔC rapinas, per
fraudes acdo lo s, toto anxios oreinhiare : filios v. quo-
rumanteoraeafaciuntvigilànteS,'demum(bbrips,pu-
dicos, (ur largos : alieuii haud cupidos,ac omniàcrimi-
nis labepurosfeconferuarb ? quanta Immanarum men-
tium excitas » quanta caligo veri ! Num ig n o rait quam
procliuiores natura omnes ad. delinquendum fumas,
non pueri modo : (èd barbad etiam (cne*, longaque x-
tare confcdi: quam pruriant : nolentes etiam nos tra-1
_ . . - _ baut vitia atque prxcipiteht: quamdemulceant, quam
monenji.aperre ea lettreotia vt;virtuti.qui(quepo- I deliniant * ac inftar pifeium ineftçnc cos mala noftra :
Scncca
iRhetoiin
Concio-
•écifiis, *
-Êiliuspa-
terauin
datnnac
txemi '
plum.
IG ratés.â
pidorum
G
paren tum
ftultitiare
îridét.
Plutôt eh.
:Parentés
qûi'tflin
haber
IjiBSosci
ramer, ipli
finfïpecn
H
lum mali-
Hercules
pjodicios
b . offic..
Siliusltar
diicuslib'ï
qtiam graui dominio,imperidfaque audoritate nos p re -1 fceminisperneceflaria. Nam cum v/d vellitteris, veljni-
mant.ac quo velint impellant, delitiisacillecebris vicro )ida,vel magiftratu,vel imperio multismodis magni ce-
Matrum
officium.
japimur : voluptatis plana ac patens eft via. Virtutis con-
traafperum atq; horrens iter. Quare apte fingunt poetx
Herculi ab incuhtèadolefcentia cö in: folicudinem cxiG
fct .dubitabfqi dtu cogiïaret qpam viuendi viam ingrederetur,
aftidlÏeduasmatronasT».-ft/rrwfci',&i,ö/t'/>r4-
tem : corppra'm hanc nitide, Ixcoqj ac hilari vultu,atiub-
t riftèm il lam & fordid o habit u. Cumque diuerfeilliam-
bx v,cad (e enm quxque traheret poïlicerentur, hxc io-
cos& delirias, omnemque bonorum affluendam,illa
famem,(itimixftus,6c fngora,;& quicquidtrifte,durutój
hoErendumque exepgicari p.offet : fed horum prxtnium
Deum tandem eum faturum,altipre ipfüm falubrioreqv
vfumcon(ilio,Virtutisviamliۍt'dunorem,afperiorcmque
(ecupirn fuiflè. Q }tx cum tara fint & pcrpaücis con-
cefli ac præclarà cei te & prxdari cuiufqvingenii imita-
donc longe digna. Ita véto parentes,Herculis veftig^ai-
mitaturos fpefàbunt filios fuos, vc cum delitiis luxfiq;;p-
mni tpfiafiluarit,vitamtameuillieorumintuentesfru
galiter viuereatque laboribus v.ltfo fe malint obiicere
ita putabunt blatidas ad qüas tam incli'nati omnes tan
quam ad mei mufex ducimur : quafqne tam auidi ipfi
(cquuntur vdluptatés hotfori jilis fd ie , ita ipfi exquili-
doribus(ç.ëpulisfaginabunt inc^leftentqi meró,ytca-
nino demum illi quod Ennius ait,praridiP contehtifinc.
ita alex vacantes perno d ab u n t , vt templa illi Deum vc.
neraturi frrquétenr,itaiplôsbbfcoeiii lermones, obfcee
nioraq-, fa d a deledabunt, vt nihil illi vel loquantür, vél
agaaijtquödnon expudiddx fonte hauftum eflèvidea-
tur. Itaalienum xs rapiënt.egèntes opprimer, opumum
quemque iniunaafttcient ; vt quam male ipli docùerint
Padicina
dmeucloierr eisf.t
lebrcfqi euadant: hacvnatàntum fceminç( neque enim,
quæ modo mcmorauimus apptimè illis ‘cóueniuntj glo-
n ofam fu n t lauden» cólecutx, hi'cëft fingulariè vnicufq;
thefa urus earum,hunc follici tius cö lerueric,h une àb im-
pun Hi mis i nfidiatoribus longe ihtadum, in temeratu m-
que fecludant.hunc petuigihcura',indefellbqiftudiocu-
Itodiant, hanc fccum quam à matribus acCepcrinc locu-
pletiorem multoaliisatq-, ampliprem dote filix ad ma-
ritos ferant,pro qua&amabuntur:&ab illis magno fem-
per in honore habebuntur, quam vt vberius aflèqultur
prxeidendi flint etiam cunfti malarum libidinum fomi-
tes, cun d a irriramenta, ne videant matres fal tantes, ne
lyram actredantes,ne fpedaculorum cclebricatibus &
pompis intendetes, ne molliore vid u , compciorcq-, cul-
cu dele d a n ces: ne quo elegantiores vidcantur, nelcio
quibus vnguencotum porten t is faciem curantes. Procul
hxc,ptocul hxc ab pculis hliarum :ne audiantabipfis
dicaculum aliquod aut prudens verbum. Ipfa quoq; fe-
cretiora coniugalis th o ri, quamuis fan d a 6c immaculà
ta, fubmouenda tarnen ab a(pedu earum, atque longe
arcenda funt,ne(vt ell ad imicandum qu ç vide t rudis illi
xtas ceteris cunofior) expend qux nonintelligit voles,
.male his aliquando intclligens afiuefiat, quod cum in
quibufdam etiam pene infan cibus vifum fic (xpius con-
ugifle, non aliunde id quaa parentibuseos accepiflc qui
altius lapiunt.fufpi cantur .Cogiten t quxfo quantum cur
e adhi bean t in exçplédis domibus, vt munda (it omnfr
fuppellex.vc niteant çplûnæ, vttetfi fintparietes, vt pur-
gata pauimehta, ne quicquam vcl lu t i »yeitoménri.vël
exetemenri offendatocuioshpfpitum ,aut veniehtiurn
Libidino-:
(x ne fine
j manes.
lauden tineis prunes inriócentïam & adrnirentur. Atq; ! ad Ic amicorum, qux fi tanta d îigentia curant, quanto
vt matres precipue illoquamür, quandoquidem is (èxiis I m aioredecet eas morum ac (andx yitx fux niedre (plé-
I __Irl_____é .-Â îl_ I / l a n » , .Æ m » v » n ih il n , tM r n r iili* a n r h n f n ir nm 9 -
Qualis du
cenda fit
maiori fubiacet periculo.vas varium,inane,fragile,ità facies
ipfie fucabunt, ita faltadohibus protcruixqj omni
mduigebuntjtacxtera quxhoneftiusprxterimus, ante
filiarum ora etiam efficientjvt illç poftea nihil nifiDeun).
colere,ieiunii(q;tantum Sc labon bonifqj artibus mten-
deré, vitoS aut nunquam, aut tan quam monftra cernere.
afluefcant, Expergilcantur aliquando, çxpergifeantur,
ne defpjciant exfiortadones noftras, multos certe fiiipjû
nouimus dillimiles patrum modbus euafilïè : flue idtia-
tura contigeHt, fiue prxeeptorum dodtrinis, (iue quod
frequenter fit, vel çqualium.vel maiorum etiam conucr-
fatione.ac filiarum nullam vnquam matrum moribusno
perfimilem,itaad vngUeih eiafum mores,ita verba atque
aéiionesfmitantur. Tirita efteatum inuicem conucmé-
tia, tanta fimilitudo, vtne mufcarum quidem maior. Si
mater (jhquit ÇHryfoft.) peilimafucnt, atq; innumetis
feeler i bus plena, ex hàç liperpr'u educatione id lucrabi-
tur , fimiles enim cos fibinécclïarip fàcict. Quire qui v-
xorem ducere volant,vt illud inprim is attendant nione-
mùs, né feilicet filiammatreorbatam ,nifi hone fti film a
infamilia,atqihoncftiflimisànutricibusediicâtafir3 vldentes
emcere, t nihil patent oculis aut holpitu m Sc a-
micorum quod commcndare non poHint, aut filiarum
quod ad turpicudinem eas inuitet, ne cumpermudauc-
lintvperpurgauermtq; exterioresdomosiintcrius tamen
peAoris habitaculum »quo diuina nuniina hofpitarifo-
lenc, fordidum, immundum Vjdotum labe in tedum &
coinquinatum a ppareat, atque illud metito cis accidere
poflicquod Phrygi cuidlm quxftori Dionylii, qui cuiti
in domum fplendido iidtrudam appararu, prcciofifque
ftratam pammentis Ariftippuminuuxiirct ( quanquara
id dleriq;t)iogeni\ ocedaiit) yelietq; illeexcreare,in faciem
tads magnifici habitaroris Ipuca ^oniecit,quo in
dignante dixit;nullum (evbi fjiuetet vihorem,abiedio-
cemqj locummiicnifle. Excitentiam (e matresjufeipiat
libenter mortita noltra, (ulceptaq; libentius etiaiii perfif
ciant.ad quod'Cum hxc qu^ cradimus prxcepta,tum an-
xiquafttD'ui liuegeiiciij^fiue €&;'ifti|‘n.o,cx gi^eegregia-
ruin feeminaium exemp 1 a corpnipuefcunt cas facile atq;
incendcc, q u x licet nmka imicationc digna com.mempr
ran pollcnt, ciiui ada l a tamed edilfetenda aduoc.emu|
Vnam ta< um (. cuiuscaula ooen nos’huiC[hccinxi ffe fupra
G
DcAriftip-
po qui in
freiem ho-
(pitisfpi
fliB.lib. 4.
'piftij.
"offieitiai
Id modoaccipiant,aut fi mater ei eft.curent caute inater- | reculimus) caquam
nx &famx &vitx Certiores fieri qux fi ad ^ o tim relpon- plo habeadam-Monicam Aiigulbnimatrem ex or^ni fe-
deant,du- Ic age taro prob?, probat?q; matris fi!iam,pro : minarUttt turbaproferemus; Cuius fi pua»eitiam,adqua
quanondubitamus nos Vitro fddndere tali eos fctnper j modo els tanrqperc e x h w ta d lu if iu s ^ u x ^ r u f i il ea
coniugiolxtaturcSefte,
trem videat r el igi onis eligi ö forïim que hominum cul-
tricë, egentium (ubminiftratricettl., milcrbfuni adiutri-
eem, Dei timentem, nihil quod non piuiWcaflfum, fan-
dumqiie fitagentem j quin filiaitidem imitando faccrc
ftudeat, ftudènfqüe fe his aflucfaciat, afluefad^que demum
tam folidas,corum qux per imitationem cfficit^ra-
dices iaeiat, q ux non dicam euélli,fed neque propullari
ab ea vnquam pöffint. Laudans vxotem Plin^us Iciibic^
adHifpulam amiram, congrätulaiw^atqüe agens ei gr'a-
tias quod m inibus eius cducata ,.;qudd grarcepris eius
effet inftituta, quod nihil ihlcontuberniö cius vidiiret
nifi fandum & honéftum. Curare igitur toto debe'nt
ftudio mattes,.& ftnoti alia, atfilforurnfaltemcaufa6
mni feyirtuciprxditas Sthaberi6refle,fedpddicitia qua
maxime»qux & fiomni fexui fummq fitqtnatn.cnto j.at
inlanientemlibidine , i d élftitatisamotenifandisam-
due mortis cohortabacur.&mari talis cub ills imurias ita
dilfimulans tôietaùit , vt nie vnquam ob id fîmùltas illi
cum virofuérit, quèm magis-Deo lügictr cömmehdans
& CHrifti fidclèm & caftfim finiul fièfi aliqùahdo fpf rabat.
Si tolerantiam & minfüctüdinefn; tahtain ea teltt-
eebit, quantamnefciomliorem illi elfe potiiifie ; quæ &
maritfiracundiam.Ôcancillarum dclatianes;&föctus in
dignatîohërn g tu é h tif f i^ coriäliüm&plu;
dentiaró,neqïhoruminfefioraHisiaüsincagrxdicariqa
e ft,q u x vif o (rato nunquam rcfiftere,refradöycro &
qmeto cum tempus poftullre,t,calleblf ëprüm^ux ege-
fatrationemapcrue. Matrqhls qupquevicihasiDtem-
përatioris lingüx blande ,dulçitcfqüeadmoôcfÀ»atque
ad tnafitorütn débita bbfequia optimisfahdilfimifque
Bibliotb. Vet- P4ir.T0ro.15. B b b b rationibus
.Monica.
focinionrü
cicmplai