diuitiarumaccedit.Etfi hoc nirnis arduum videtür aliis,
vcl aiudicibus tarn eeclefia ft ic is,quam munda nis , qul
profeftione auc facramenco iuftieix obligati funt, imple-
ri oportet. Vtiorumque liquidem forma Samuel tfft> qui
(ic prffuit facrificiis,vt non parceret finguini impiotum,
ficiudiciavtraque exercuit,vt nullum opprimercf,&de
manu cuiufquam ni hil acccpit. Hoc teftatu r confeientia.
Samuelis, atrefta tin & pop ulus., & tarnen non fitis fit
confcienciac fcrupulofie* nifi ficramentq fuum populus
teftimoniumroboraret. Aitcnim j Teltis eft dominus
aduerfus vos , & teftisChtiftus eius in die hac,quia non
inueneritisin manu meaquippiam Et dixir,Teltis. Cui-
cunque obteftati prouinciales tale teftimonium perhi-
ben c,ad iudicifi omnipotetis, & omnia feientis Dei fecu-
rusaccedat. Preuidènamq; causa inftruir, qui ita exami-'
ne confcientiam producit, 6c diem humanum, quorum
eft iudex confciusin excelfo. Qui vero cum S„amuele
nondifcutiunthiciudiciafua.fcdpromptiadexcufatio-
nesin peccatis, quafi lotis manibuscum Pilato clamant,
mundusegolumafanguineiuftihuius, quiacohtrale-
gem peccaueruht,&pe^ legem'daninabuntu)*.Sed& i.lli
damnationiseruntparticipes, quieospoflunreohibere
nee volunr. Et.de his quidem fatis;di.d:um eft (apienti.
Proinde ad proportioned) manuura, quatn Plutaichus
induxitjtianfeatftilus. *
Explicit liber quint us. J
QuodnunusreipubUcaaut armata efi^autir.ermity & qua foin-
ermki& de officio tius. ,
\ ^TAnusitaqueBLeipublicjeaut armata eft ,-ausiher*
dV -lmis.Arrnata quidem èft,quæ caftrenfem & crpen-
taniexercetmilitiam. Inermis-, quaeiuftitiamexpedit;
Scabar m is f feriendoiürisTni!itiæferùit..Nequeenim
reipublicæ:militant'fôli. i i l i } quigàlëisthopaçibulqüe
muniri.in hoftêsexercèntgladios.atittela quælibét.Jed
6c patron! eaüfarùm,quigl,oripfa:voçis confia munimi:
1 nenaplàerigunt.fatigatareparanti'neçminusprouidènt
humano'genCri.,-<yiàm fi laborantium viçam,(pem,po-
fterpfqueiarmonlro praîfidio'ab'hoftibus tuetçnriir. Mi-
'Uta^ot&publicanijapparitpVesj&officialesômmijtniu;
,dicUm.Sicutenim a l.ia'funt officia pacis,-aliabelli, ita ea-
demnecefleeftperalipj&aIios’expediri.Armàcaitaqub
manps in holtëm duntaxatexèreetur, atinermisexten-
ditur &ihciuem.pprrb Vtriufq*te nécc|ïariaèft dilcipli-
■na, quia vtnüfque (blet infigniseflè militia. Vais qupque
'frianuàm capitis fui prorèftaturimàginemVquiâ,vt ait (à-
miëncias rex iniqüusbmneiminiftrps impios habet ; &
tjüalis reëtpr eft ciuitatis, taies fuÇt 66 inhabitafitesin eaT
Ôporte^,inquit PericlescpllëgamSpph'pclem arguens,
prærotem hpumbdomanus!,? fed Pculoshàbeie epnti-
I nen tcs.|Lftau rem præfidcntium éqntinehtiaîlla lauda-
bilisjcum ab ëxââipnibuV, & iniunis cpncibënc manùs
fu.as.&r cpbïbenc aliénas..îdarius tamen vtiiufquë mili-
tiæ.armatævidHicet&inermis»manuseftp'rincipis ; 6c
1 nifi y tram que cohibeat,parum continens eftv ; > E t quir
démardtiuscompefcenda eft inefmis, eo qupd cum ar-
mati piæcipiantur abftinereab exaétionibus & rapirxis,
iriermis etiam à muneribus arceturf Si tamen ppena'ali.
cuiirrogatur légitima,fi exigfiuràut aqeipitur qüp d lure
ftatutum eftyelçonçeftîim, nequaqpàm punitiitautre-
prehenditut. Hocçhimquicquid fit,exa«5tionis nomen
non retipffineque caditln.munèris rationem,quod officiales
accipere prphibentür. Qüia vero bffiçialiüm li-
centiamaiorëft,dum fob prætextii officii, fpqliarepof-
funt,aur vexarepriuatos , quod contra officiûm præftl-
munt.poenaferiendum eft geauiori. Ait eniffibëarùs
Laurent>us,Mediolànenfis hpifeopus, Quid eft publi-
;Çanus?Nonne capur rapinæ,& lex violentiæ .’^Qûid.eft
publicanus ? Prænpifiné pudo.re, tnedieusextelroinn.,
Inçhoàtiu' ,, ' ' I
L I B E R . S E X .M S - -
POLICR ATICI
IO H A Î^N IS S A R E S B E R. I EN S I S
P B.-.O L Ó G V S, -
S O t V m eß illud Ethici, quid 'f
Æmilium circa ludumfabervnus*& vogues
fcxpriméti&moliesimitabirurære càpillos. '
Infelix operisffimmaiquiapqncrpjtotum
Nefciet, hune ego me fi qüidcomponere eurem,'
Nonmagis efle velim,quàm nâ(o viûere praupj .
Spëiftandum nigris pcülis. pigrbqivejapiljÔ^^'
Dum Vlutarchi veßigia inTraidtti injl tutionefathlw iitsfi quor,
meipfiim bac imagine arbitror compellari^iroque ludïbho omniuy
n i f ii ^m tm p â r c ,u « qu.dmàp,. ^ P n n e im ^ n io rc ftfiirib u s p u b faB u r t F u rn jn ^ g e
hlcaatcmdcI.nqa.tcoD&déntcr.Fur
I îa P am Æ d L n s .lfillù , . 1 1
quibmmaptrmmmrigmr.r,,
Ê È Ê Ë Ê B Ê È Ê Ë É vcrbK.uffmæmltK.^amBM I & *m ,S imioctntis,
fpol,at,vqlneràc,occitIitinn.occnres/Lggeytîquclegem
al>psyrgec ad Jesqm.exicxeft«isram ficcmUmtbmtw
virpkbàm&mkau,, ml.fmübm pucm, : ,mP'er' habita tamen offitii.non mal.tiæratine.- .Sed
•mfjhtotridmtufcimm. Nm quUi!m\p*umMum q^deft ofbemmpubhcan,; Luearefetentçq.diîimns,
2 X8 x flBWBïffl R R n n B . Zn --.J mua nu h ira ni w n p n in r an In h en n em iTrkonpt^iiràn
aurocba/cotunftam.er aniulam tubagrxndhris expeâetï. Ader'o
tamen & mttxntiefôltmniûingerdnt] & quodmgeriifîeM fub-
trahit,deuotwnu copia fuppUbtt.
Dum iuga moritisaper,fluuioidum pifeis amabit,
Dutnque thymopafeentur apes, dum rore cicàdæ,
Semperhonos,nomenquetuum -, laudèfquema-
■ nèbunr. - ■ ' •
Quoi ft ducts inmuruànfuam aliquid diäumputant, doceantur
Àprimipe , quia non inpemiciem/tdfalutem agrotantium
propinanttir amatdmedicina. H»pramißütadreli-
qua progrediatur oratio,
m m m 9 8 M
quia publicani venerunt ad Iohannem , v.t bapeizaren-
tur ab:eo, & dixerunt, Magifter quid faciemus.?Re(pon-
densautem diccbatillis: Nihilampliusquam quod co-
ftirutum eft vobisexigatiSiEcceofficium publicani exi-
gere & recipere quod ftatutum eft.Qqicquid autem gm-
plius eft/a malo exigentis eft & accipientis.non pr*ben-
tis.Hoc autem ad omnium magiftratuum ofijciales pot-
rigitur.v t ab eisnihjl amplius exigatur. Apparitbres itaq}
licenter exfgunt,quod eis debetur ex Iportulis, 6c bm-
j nium'flracilarum ordines, (alarium conftitutum:iuft8
j accipiuat. Goncutere tamen &vexare non licet , vt
{ extbrqueanrur&munera. Ignis , inquit beatus lob,
deuorabit tabemacula eorum,j qui munera libenter ac*
cipiunt.Concipitdolorem conucntuseorum j &pepe-
ric iniquitatem,& vterus eius pr^parat doles Pubiicanp-
rum pmnium a maximo vfque ad minimum, ccetus qon-
• ii?, ' ■ • m - ■ cuffioni
cuffioni nunc potiùs.quam iufticiæ vt ira in popu- I
lam debacchatur,vi: qüod réliqmtvhus.alu non mbrerir ]
cur aüferrc , ac fi iuxta çonquéftibiiem propbetiaam âd'
hoc Côhftithci'ffinti Vt rëfidtiürn ldcûftæ cG*rhëaat bruT
vchüsÆ,t vt eisficmâjorlîçëntiàhôëendi, vous Ihfeplura
cbacerüatpnicia,vt qriod ab vnbhoacce^fbfficib.tol-
lat ab alio. Tcâdürîtp’hÿffô'lbgi.'qtibd exloèufta nafèitur
brucfxus,'qu‘i'ita vocaairquoufque alas habear. Exinde
fuccrefcëntibusalis'j'bû^oepèntvôlitarevvocacurathe-
1?;bus. Cum enim pde,niffime'vb!arëpoferitjëÆciturTo
euftaf Itërum & multb'grâùibr eft brùçhus^ quam locu-1
ftas &athelebus,’quiaei defiintalæ j rieccitopoteft|p
feedeie. rdebquequocuriq;v^ h eri t7frugésoifi ui n o con-
ifumiKLpciiftatàmën&àthlebusquocunquè.venèrunt
nocent , 6c forte inlocis pluübus, fed tamen minus bru-
< ‘cho,quicurriinfèderitnonraoueturjdohcclàbprèshp-
mialium oifininoexhauriat. Atin officinis euridem bru
churn, arhlebtim ïnuénieSj Ô&lbcuftam, qui propinquis'
noceat &rembtis, &illiuscuiiferriel i n fè de ri t,fbr tun am
deuoret,nec anreablcedar, quam omnes eins auféràtfa-
cuhates.C^snumcrarçpoccft^'uÔrpupiliosôfficibfif-
fime çirçUniftrip"fèrit, 6c q'uôt'yëifalês^inuifia fëcërira-.
grosj&qûotapudnosliçëndaiftprubifuirnudatosbo-
nisjfob ithagine tëligiôhis alloue prætexru , non ràm
Romipétas &"p.eregrinps,' quam'e^ules feceriç.? >V tique
jam fiunt ifta palanrt',nec èos præfiçiës aucprocohfiiles
cphibenr,quia(vt dici folet joperibus lupi Congratula-
tùr'co/uus : & miniftrp iniquiràtisjimpiusjjidex applàu-
dit.HocàutpffiqmnibuShisvfitihnot.ùfriprincipésqup-’
rum in fidelës funt focii furumJqu p s Cum in m alefici o vi-
derior,cui-runrGumeis.adiiciencesin!quitatis partëm,vt
rucriquàf'ricunquèrecipiantportiQnèm.Simifertusfue-
ris pauperisffi.bccafum'iUftiti® fle^éris.fi decreüeris fub-
üenirç ,fi obmutire audes, vt ad fingula quae diciint, aut.
faciunt.non dixeris euge,eugë,ace^fentibu5'Hërodianis
IxQe maieftatis réddes èoram præfide ratiohem. Cum
nifi in omnibus acquieuefisjC*rari contradices,& qüic-
^qùid di&et, nifiiîc ëat, & nifi fie ftet,eft in perfonamre,:
gisjcontraque cofonam. _Confurget,ingeminabitiir,ôc
v fque ad nubês inualefcer oftïcialiumelambr, replican-
tium voce magna , huneinuenimus fübuercentém po-
puluin ,&prohibenrerf)tributa‘dari Cæfari, negantem-
<que Cafarem regem elle-, &minifttis ëiusvniuerfade
iurélicere. Hune inuenimiis euacuanrëm paternas leges,
irahefatibus hisreftitèrït vdigniis poenaqualibét iudicà-
tur. Si criném turbatum & turpatiiffi protràfiïtt fi b'ar-
bam veilit; fi aucës quafi nimium breuès prodùcir^fi dat
alâpatâ,, àutpercutit pugno-iihpic, fi altèriim emit o'çii-
lum jfuftine patienter, nifi Vtrumq} inàuïsamitterè; qüià
quicqpidprærümunr.Gæfarisdëxtfafàdlümiadïitaht.Si
telum manu geftas,fi fpontaneaim détredàs præbçre cet-
uicem j ventrem nudat, ôftentatiugulüm, ceruicem ex-
tëndit te prouo cat, vt fi âudes^ CàÈÏàris in tèftiha telp
rimeris,& qüólibuëritmódo,maniim mittas in Câèfarël
5 een i m p er fo nam Cæfaris gerere glorïatùr. Àt fi h'*c
eft dçxtefa Gæfatis.quænamfiniftraeritVPfofeiftô fâôfcio
îftôriim, pohjuftitiarà ëxequirur,-fed illudit, & non im-
pletjfed.euacuatlegein: licet riöpnulli fæüa prærôga'ti'ua
Vërbôrum , aduerfiis .mentém jë'gîs fuum Ftaüdulehtçr
tueàntur ërrorcm. Sapientes ePim funt,v t faciant mala.
, Gum veto prpuinciahDUs fic hæcpeftis ^ecnitiofà, nulli
'pernitipfiorpoteftëfle,, quam principn Bona fi quidem
prbuincialium priricimsilunt. Advnêcéffitàtèm&-vfulh
principif, bmniaxjuae prbmna^lium funt, de iùtè expo-
nuntur. Prouincia totaquâfi arca ptincipiS eft , quam
quftqüis exhaürit ', grâuillïme dëlinquit in principem,
cuius extepfiat.faeultates; Nam prôuincialesquafi qüi-
damfuperficiariïfunt ,.&T qiioties vfusexigitpoteftatis,
rerumfuarpmnontamdommi fiiPt,quam ciiftodes. Si
veronécefiitatis.nonincumbitàrticfilus,fuafintprbuin-
cialium bona fila ,'quibus necipfe prinçeps licenier abu-
tituri $ieniméxpeditreipublic*nequfsréfuamaleyta-
tur.abutialiéna vfquèquaque non licet., Accum per mi-
niftrosiniquiratisdcfccleratisj&fatellites Satanæ, viros
Herodianos, fueric exhauftaprouincia, fi neceflicasim-
minetjquibus vteturprinceps? Proinde fi fapït.in champ
& frehp maxillas eorum cônfringct, ne videlicet more
lupbrum,quQS improba ventris f agit i.ngluuies, vàftare
pofllnt& lacerare prouinciam V 6c iniuriam principisj
quafi vires totius reipublicæ exhaurire. ..Alioqui n ÔC i p fl
maieftatem incidct, prouincialibus omnibus odiofus,
reddicurusfuo iudtbi raciônem ihdiftribtqexâmîhe ,de
operibus raanuum fuamm,& de læfioue prouinciahum:
quos iniufte & quafi per fraude m fub vmbra tuitionis
mànu/poh’auit,&lacerauitincrmi..
n oùàs i n tr o d u ce n te m, & vê tu fti ffim çco n fue tudin is
contemptérem. Hûiusreiteftes fumus. Quddfîtuam
purgare voluerîsiniiocentiam.aut pro.iuftiria quicqiiarh
aftruère;, (iChêiftbm dixerisregem èlïè, cui magis bpçr,-t
teatquam hominibuspbedhi,fiecclcfia: eius,qubniàm
hoc odio.fiflïmüm eft, aliquod protuleris priuilçgium,
côtinuo Vociférantes intonaBuntVquid ampliüs defide-
ratis teftesî'Eêce vofipfi audiftis blafphemiam. Qmfqiiis
a(3erittalia.,'contradicifC*fari.s Si vèroiüdéxinnbcen-
tiart vidcrisfiuftitiamque ireueritus diffimülauenc,vndi-
. que conclamabuntjSi hune dimittis, nones amicus Gæ-
faris. Vt Vriius pana libèraticrfit multorum, toile &.delè
" hunCjVtviuàt& yaleaeBarrabas.Omnés enim (unt qua-
fi corpus vnum jquod fîcut manifefta SonuiVicuntoperaV
ex pâtre diabolo eft,cqiusifti funt ntem bra.Eg1 egie qui-
dèm de iftis béatiislob ait; Qorpus illius qu?fi (buta ffifi-.
lia,&Compaâ:um fquatnisfèpremëiltibüs.Vna ynî bon-.
iungitur,& nequideta fpiraculum iacèdit per eas. Vna
altéri’eoherebit, & ténèrites (e ,neqüàqùarh (cparabun.
tur. Affiftunt fibi | quia cppuenerontin vnqm aduerfus
dominum, & adiier(ùs Ghriftutp eius.Tantaqueyigërft
autoritate, vt qnicquid dixerintita obtineat ,'aC fi inue-
niaturin aélisi: Atteftatio eorum véritati'prçîuâicat.N on
éft prçtet pjihcipem>cui|içeat o,buîare eorum ‘fèn ten
Nifi cos p rinceps cocrceat -, licet omnes-dicarit quia par
eft; nonèftvtl^ pax.auullapàxjblaeft, inquàeftama-
ritudo amariflima'. Nam cumahas habitanadderàtione !
înculpataê tùtelîë,vim vi rep^ellere licear,cbncutientibus, ’
'ipolîântibus. iprqueflltibüs'Ms', ni“ ”tfte'ftöq licet, iuris
eteinim videpfur efle mïniftri. Exciifatùr quialiquiHob :
tuiëlâmproptiieorpörisfecerit , fitamêhquauisihiütia
V C a p. T If- ' ;
Ouod mi!: tu deÿftum exigit, feitnfiam & éxèrci-
tationem,
] ) Es t a t- ai Mi) ataman u s, quæ caftrénfem & cruen
l \.tam ( vc diôbum eft) exercer militiam. In huiusâm
>teffiffio'4.eràtiope;^pien'tia ,& iuftitia-.princip,is elueet
plurimum. Vt cnirP ait Yçgçnus Renâtus ,-nulluS eft
quem opbrteat, vel plura, vel meliora feire, quam prin-r
cipem:,.'Ç,uins dç^iinadéb,et omnibus defle fubie,<3:is,
C.um eriiro pà'ci»te.ipqu|>ftèlli debeat.,opera moderari.
jegutn reiqift belliçæi^fum bgprtethàbçreperitiam. Et
quidem de paçatis ft..dlisaliqua(iiperius diôtafunr, nüc
ma nus ann;u.idi(cut:rur, quæ fine dclc-btu, feientia , &
exercicatione non '.p|i3jèfpit..,Ciiipuis ehimiftorura cef-'
fantè ,noqpfcdeftmutilis manus.yAtin ois, Cçientia &
exeicitatio vtiîiorafunt. Scientiaenim reibeilicxdimi-
“candi nu ttit andaciam .Nemo facçrè'metuit,quod fe-be?
ne didiciffe cbfidit. F-tenimin cçttamine bellorum exer-
citata paueitas âd yi%d.priam prpmpt-ior eft , quam rudis
6 indobla mulciçudo.çxppût^femperad çædem. Quid
enim Romanos gentium omnium fecit elle yi^pres i
Scientia vtiq; &exercltatio)& fides,quam elecfti ex fiera-
mento reipùbïiba^ irnpendèbant. Nam quid aduerfus
Gallbffira muhicudinem, Romana paucitas yaluifièt î
quidaduèrfiiYGer^apprum prpc<jritatem ,brçuitas pof
'tuîfTèt audere î 'Hifpanos qùidem non tantum numetp,
fed&viribus corporis manifêftuirn eft præftitilTeRoma-
nis. Afrorum dolisatque.diuiriis fempér i m,pares extite;
runt.Vnde aduerftshæc.pmnià, promit tyronenv foler-
tem eligere , & vt difttim f i t , docere'ius armorum
quotidiano exercitio roborare dpbtrinam , qiræcun-
que ppflfunt in àcîe & præliis puenire , prasnbflèmëdica-
tione eampeftri, & in dèfidesiêueritas vindibtæ. HoC
tàngir.
Mm memorarusj