Pfaltoîi
B
loan, i j ,
Matth.16.
) Deut. ij.
I [enJu.
IO54 Tra ft at its contra Grxtos.
ViideöquäWiM5 Principes Sicerdatü falfum teftimo-
nium quasfilTént aduetffis eum,vt cum mörti tradcrent,
nullum tarnen rale quid obieceriint, quale Graci nuffc
obiiciunc.Quod fi foiflet pbie&um ^fólum fufféci fletäd
perdcndumèum.i^ecfilato dicënrè.-Accipïteeum vos,
& fecüdüm legem veftram iddibarèeüïnidiiilFéntiNön
lieer nobisinteificereqüenqua; qüia ipfi pracepto legis
intcrfeciirentfermcntatipÄncipe,&dixiflenr:Noslege
habe mus,& fecüdüm lege debet ifiori,quia fecmentätü
comedit in.pafcKa,autcef ce apiid éum^jiparuit. '';
Sed forte djdt GracüS: Non in publico,(ed in occül-
tb hoc egir. Abfit.Qma norifolü de fa <ftis (uis,(ed etiäm
de di&isait ipfi fiimmo Pontifici: Egopalam loquutus ftirn
mundo & in abfcondito locum [um nihil Quid me interrogasl
interrog* tos qui audierunt. Sëd etiamhünqüM Ddrhin^m
azymapoilbiduwn ? Sed-B.Lucas omnem foluenshærefis £
c6n trouerfiam air : dppropinquabat diesaz,ymorum, qui diet- Luc*t.
tiir P^/jrf.Et qliiacum eo;quiproprie Pafcha dicebatur, |
(ub fe qu é ces q uo q; di es azy m o m m abuiiue nuncupan-
tür Pafcha ; quem diem velletinteHi gi, in fequentibus
oftcnditbicehY: Venit autem dites azymorum, in qua necejfe
erat occidt Pafcha. Quod plane in décima quarta luna fie-
bac ad vefperam, quando agnus occidebacur; quem et-.
iarn Pafcha dici,Euangelifta fic pefhibuit, vein ipfo Pa-
fthaoccidendum'diceret. !
Porro,qualiterintdligi debeat; quod ait: vt non corita-
minarenturfed vttnundacarent Pafcha. Paulo poftait: Erat
autem parafieuePafcha hora'quafifexta. Par afceuePafeh®,
ptajpâràtïo Pafchainterprefarur; quando iamprapara-
batur,& inftàbat celebritasd ifimagnrSabbati.quicele- -
dorniw, in qua pafchacelebrauit,latuit ? au teerte fiipfe j briorcundbs die bits tunc habebatur pafchalibusapud
cogfenfit.,numqmd & tüdam çbmpliçem malignörurn j Indçosiàdep vtobferuantia cms.gentilis hominis coha-
latere poturtl Qwiüxta Pfalmifta vocem [D u xmeus, & j bitatione, veluti introitu prletori j, polluerentuf ; Igitur,
Hotus meus vocatunpr^fertim cum fûerit difpérifator,qüc 1 nemcruce remontrent corpora in Sabbato,rogarunt Pilot urn,vt
DöminüsÂôaiùçipaniiideroonftransait:ipfe.tH'ißä toUerentur. Paichaigitur,in prafniflàautoritäre, accipiintinäum
panemporrexero-, Elqui mecum tnttngit manum in
paropfide, biemetraiet. Quodfiitaèffiquæresprohibuit
infcli.eem Iiidam, de memojataférmedtato ipfumpro-
deseiàngu i n e iuÄü palam, qüém.omnibus modis quae-
rebatprodere clamï aut quid necefle habuitdicerç: Pec-
èdçiwadmfMgmmiHflitoiitâtom^
legis, auertit àfê,&“à pôpülo fürô'ré Dórftini,& grarigm
promeruit. "Si eut enfin Pcri ptüm e ft IJ Déûtëronômiô:
SiPrcphetaquïhbet, autfitius tuus, autfiUa,feuvxor,&amiius,
tur prp azymis: quo ncceûàrio conceiïb, celîàr àduerlà-
riorum obieftio. ; ■' v: jwjjp ';v • p
Solum.ad tertiam.
AD'teçtiam, quod dicunt, quod «Sp-r©» fupponit pro
fermentaro, dicimus, quod muiturn difcrep.'mtà
veritaterquia «/>r@^infacra (èriprura nôfolum proazy-
md,vetum eriam pro quolibetpanefumitur.proutin (e-
quenribus apparcbit.Scripiûeftin Luca;q.uod çümDocateioculm
t uus, nu mîfçrcar ù,&occultes cam,&flatmprodi. nedixit&c. qu$ féquuntur. Sed conftat, quod hæcfaâa
to populo bnterficies, vtauertatur Dominus abirafurorüfui, & funcindîerefurre<âionis,hoceftindieazymorü,quiper
mtfereaturtià,mult\plicetL te,&c. I Çepté dies fecundülegëdurabant,in q.iibusnonfolû no
$èd iterüth dicunt Græci; Si credituromnipoteris, ' comedi,vêrû nec in domibus,neein finibus illis omni-
pptuitvtjqi lubito l^rmebtatumf vndëcuhq; exhibere,, büs.pams fermentatuspoterat inueniri.Gonftatergosq,
aut Cerjce ipfuih aèÿrnubeneditendofôrnentart^^Quod iUcpanis,qui fecundü Græços «pr®* dicitur,nô fuitferquam
fît friuplü,neitio eft,qüi non inrëlligarYquia quo-
cunq-, modo apudeum in iplà folènnitâtè fermentatum
apparuiflet, legis ttâhfgreflbr ôeret,& plane dignus pu-
n iri, qutinfahéiæ iegisconturoeliarpfermentatum fia-
âaflet Scdctfi quolibet modo tantum miraculü fadum
fiijflet.aliquisEuàngeliftaruHi narra (Tet^cum etiamquç-
1 dam minima, necnârratione adeo digna,vt dé co'nten-
riphedifcj’püloram,diljgenierFuërifitnarrata. Omnia
ergotam obftinato fîlentip reiictierunt neceflarijSàcrâ
menti mitiunl,quod tptiusEcclefi^éxiftatfuhdamen^û.
Vnde qu'amuisjfît omnipottns, îftud facete non poruit
quianoluit. Qua ren ol ùit? qu iatrâ fgredil egem nol uit ?
yiiidtçiNqn.vtnpfoiuetelegemfifc^^
.potentia iuâlegeturratione nëcëfrdna,&vtili,probatur’
perÉuangeliftam Matrhæuml'dicenté dePatriaChrifti,
Nonpotutt ibi vittûtes multos factre propter trieredülitate eorum.
Rijponfioad duftontatm loannis.
a b (ecuhdum obieâum de aùwofitate loannis': ■ Ipfi
non introitrùni, &c. dicimus,quod Pafchà mültipli-
citçr accipiatur, Aliquandp énim eft dies îmïriôbtionis;
vndeLcumcudecimoquarto die mtnfis ad vejptram PafcbaDO-
mihi tH i &c in Matthæd : Scitis quia poil btdutim Pafcha fiet.
Aliquando agnusimrnolatus:vt,F»</r visparemus tibi Pa-
fh a . Quandoq^ veto.diès azymorum-, fi eût habetürin
aâibüsAçôfiqloïamdcVéuo-.VolenspoH'Pafchaproducere
cumpQpùlo:Er4ritenimdiesazymoruM.Aliquànd6 a.ütpanes'
azymi;,fîcut hic : Na« introierunt i» Pratoriumt vtnôn conta- 1
minarentUKjfed vt manducarent Pafcha,id eft,panes azÿmos.
Vndédicet bominus dixéhtdflc1pülis(uis:.Vcjr« quia poli
biduum P a f c h a diei,'ih cuilis
vefpera,quaPa(chafieb,àt,menHpnemfàcie'nS ait: Pn>«o
die azymorum acctfftrunt difcipuli,&Ç. Cui côéordans Marcus
aui&vtf autëPafchd&a^jmapofbtduim. E CpoJft p auca:
Prima die a^moruni,quandoÈafcoaimmolababt,&c.Siigiti3i
vi.derecurnpnaçcipftndÜmPaf^à,^ À^ytûa.vt mpdo
Pâlcha. pro fêfto azymorü#& modo'feftufnazymorüm
j-nceUigitur prb Pafcha ; quomodo ftabit : Frai Pafcha, &
\ mematuSjfcd azymus; apT^ergo'fupponitproazymo,
Atq; hpciprfum habemus in Leuitico, vbiMoyies de
Panibos propofîtionis facit métiPnem.qui azymierant,
fecündum legem.Item,vbi aiv.Comedetis panes azjjmos cum
laßueis agreflibus-, h a b e ti s inGrçco,comedetis «pToi'.Item
in Sapien tia,vbi feriprura de pane cælefti,id eft,man na,
parution detoelo, &c. dicit Græ'cus, aprov. lrem'Pfalmifta,
vbi nos dicimus,poenem Artgetoru, in Græco habetur dtpvdy
dyfe\uv.Uen\Ssdornon:Suauiseftpanismendactj.Eccema-
nifcfteconftat quod hoc nomen panisindifferenterac- ;
cipitür,taro pro azymo,quàm pro fermenrato;& ram de
eo,que d replet vehtrero,tam pro eo,qüod fàtiat mente,
hoc eft, defîderium hominis, fîue in bono,fîue in malo.
Sed dicit iterum' Grætus. Veritas debet eotrelpon de-
re vmbràe; fëd quarra décima luna, ad vefperam imnio-
làbatur agnus rypicus. Ergo in die patafeeue fuit luna
quarta décima: quia quarta deci ma luna'immolatus fuit
agnus verus.Ergo & in quinta ferra praccedentifuit luna
tërtia décima, ôétunefeeit Chriftus pafcha fuum. Ergo
Chriftus comedit azyma—'— Pa(eha. '
Dicimus quod veritas reipondervmbne, quia in Pafcha
typied erantduo; fcilicet agniimmolatio,&come-
ftio. Agnus typicusimmolabatur luna quarta d e c im a l
immolatio veri agni inchoata eft luna décima quarra,
quacaptus erat bominus. Et immolacio refpondet immolation^
Gomeftio autem comeftionitocaliterrefpô-
deqqüia agnus rypicus eomedebatur quarra décima lu-
na,& Dominus dedircorpus luum diieipulis fuis.
. Siaurem obiieiarurdemulicribus, quod parauerant
aromata, quod non feciflentin die feftô;dicendum eft,
quod opéra mife ricordiæ non prohibebantur,led tan tu
opera feruilia,ficut dixit Dominus de Magdâlena: Sim te
ilium,vtindtemfepUltur<tmi<tferuttillud.hem,ckcümcideie
licebat in dieSabbato-,quia hoc erat opus fpirituale,non
feruile,ficut d î Mart h.i z Sabbatis faccrdotes in templo
Sâbbatü violât çircücidéd ohominé,& fine crimine sur.
; Si vero oppofuerint nobis de dieSabbacij^«j4W<if/H<*-
gna ilia diesidicédü eft;qnia dies Sabbari magnus diceba-
Exod.it.
Sapi6•
Pfa'W
M Locüsmcdofus.
CociL Flo
c %.,-Mx
7 raft a tue com > a Groces*
rur quia erat diesSabbati.& infoper f'fturo azymorum-,
non qim^flèt prunus azymorum, quia omnesdiesilii
ieptem erantmagni;primustaiuen,& |ltimusmaiores
erairt. Hic aurem dicebatur magnus elle, quia, ficut di-
â-umeft.duoconcurrc banr,fcilicetfubîcâiam Ôcfcftum
azymprum,»d eft.vha dies de feprem diebus.be boc ve-
r-squod Iudîei clamauei üt: Non in dteffto, ergo non erat
teftum,quando crucifixuserarDomïiiüsrcii.imus,quod
licet clamauerunr, tarnen fecerunt corirra fe, tanquam
p æuaricat r s legis. Primo igitur die-azymorum, qui
eracdicsEftus.fccerunt Chriftum occidi.
Rijponfto ad alitid.
A. D id, quod /iquicur, quoniam ilia ti ia, quæ funt in
f ^Cbriltü,iulu.ci corpç^,&; anima,dcdiuinuasiSilfta
fabula, ali quo modq dignaeflèt relp,nfione, polïunîus
fticere, quod prætci; iila ma, alia; duæ pxopnetates pol-
lentin iuo Lnnentato alfignari. Eltenimm tannafer-
mencata lal ,aqua, ÖC ignis,.hue quo nunqtiam panis ad :
eileotiam iuam porelt perucnire. Eut.; non ternarius,vc
ipli mcn£iuntur/fedquatern..nus,&: qumarius numerus
m paneiiiuenitur fermentaro.
in noftrô veroSucramenco.in quo nihil eft fuperfluü,
eriam lecundum figmftc<itiones luas, triatancuin repe-
.iunrur,icilicer tar.*na,aqua,& ignisjiù.ediânte quo,farina,
ôiaquacomung.iniur. Fa;,naluppouit pro carne,
aq lapro aunna, iguis veto pro diuimeate j quæ vtraque
aflumpfit in vurt^teni periouae. Sed quid nobis deiitis
hbulisvetulamm i Audiant Graeci luper hoc B.Grego-
1 mm in Dialogis, quae, & qualia, Sacramenta deuahta-
nbusrdpondeut Græco lermone, cum in Græciatranf-
legacionefungeretur. Dicitemm Soletplanemoueriqua-
jtùty quod in EicLjia altj fermentatum cfferuat,alijpanes azymes,
bjfe nam qj Ecclefiam dijtinétam quatuor ordmtbus, nouimus,fci-
‘UttR.omanorum,Al£xandnnorum.Hierofolymttanorum,&;intmhenorum
: Qua EcUtJiagmraliter nuncupantur, cum v nam
entant catholuamfidem, diuerjis tatnenvtuntur sffictorum mycontendere,
vtrum ex azymis, fiue fermentis fuertr, lUie
album, fiue rubeum forfi can vinum,& huiufmodi quaf-
dam ftultas curioficatcs.de metuendis,&c.emendi$my-
ftcriispeifcrutari.
Quia vero quidam eorum voluht nftenderc ex fola
Et y mologia nominis,azymum non efte ciprov, id eft,pa-
nem, cia, de hocbreuiterdifputabimus. Dïctturem«/>
t@- ab olpfcuç, id eß,ptrftßtont : Axymus autem non eftptrfe
ßus-, quia caretfermenro. Ergo non eßcLpx©-. ponnnus autem
ccprovbenedixit. f aliseftmirabiliseoru fyllogifmus.Nos
vero ad fyllogifmi machinamécum, cüm niullius valons
fit.infirmum.&debileinullamfaciamusre'ponfionem;
ne videamur,ad oftéfioncm cius, quæ in noois eft ratiô-
nalisfcientiæ, multaloqui,&inunlicer. A fanôis ramen
Euangr-liis eopTOv vocatum eflè azy mû probabimus-, fiue
oftendemus,& mendaxiftorum Etymolôgiaapparebit.
In Lucaenimfcriptum eft: Etfaßum efï, difcumbenteeocum
rû.Etpoftpauca: Cjgnouerunt cumin fraß tont äpr s; Ecce,
ibi azy mum oeprov nominauic. Quod auté azymus fuerir
ille, qui tunc m Emaus Cleophæ, & concomilanti I) bi
datus eft,hiuc eft manifeftum. Poft immolationem agni
fepremdiebus comedebâc ludaei azyma, quibus dic-bus
fcrmenratuSpani$non inueniebaturapudeos.Infra aut
ieptç diesjbened.xitboiriinuspanem iftum.de quo memoriaal
fecimus,in Emaus, ficut indicanteloquia la era.
Sedfuper his omnibus tenia dies eft, quo haefaßa funt: infra aut
fepté dies,erat dies ilia. Apr©- ergo vocatur, vc oftenfu m
eft, azymus. Nam hoc nomen <£/>?•©- genus eft fermen-
tati,&azytni;& de ambobus prædic^tur.ficutde ipe«c-
bus.Ex his ergo verbis,vt diólü eft,Chry foftomi,& aliis
proiftamatenaallegatis,fiuis manifeilecolligitur.quod
fanóH Patres antiqui.tamGi çci,quàmLatini,tam de Sacramento
altaris,quä de aliis fidei art(cuiis,ficutEcclefia
Romana,Catholice,& landte (cnferunt. Moderm vero
Grçcuquiaiugüobedientiælàcrofanôtç diëlæRomanç
Ecclefiæ à collo fijo indebiteexcucere volucrunt,multis
n - , , r ’ - -r ' ....... . ' j ( eaminuoluticfleerro.rib.prædicàrenon verentur.-Quia
jttnis. VndefitfVt RmanaEccUfia cfferatpan.s azymos; propter ' tarnen ipfi fuam rt bJlionc pertinacem quibuidam fuis
quod Deus fine vU* conmixtio.e cainemfufcepit. Scrtptum 18, j rationibus palliate non vèrentur: quid eof ü libri contra
Vetibum earn fact in tfi, dr habitauit in nobis. Sic ergo pane azy
m 1ffiatur corpusCbrtfis.Num cater aJupradtßa Ecilfisufferunt
fermentatum ,proeot quod vetbuai Pan isindutttm est carne, &
Jtverushomo, ttaquodfermentaum commifccaturfai ina,& tf
ficiatur corpus Dmtni nofinUfu Çhrijh verum. Sed tam Roma-
na Ecchfia, quampradtßapro tnejfubjlt my fier to tan:fermentatum
qudm azymum,dum fumtm:u,vttüm corpus nofir 1 Saluato
itsifficiiur. Hæç funt verbaGtegorij, quæ in vita ipfius
græco fermonereperiuntur.
Scdloannes CiuyfottomuSjCum huiufmodi luevel-
letde medio remouere,in quadâepiftolafua,quamGiç-
cis,de Sacramento,&aliis conluetudinibusLaunorum,
dubitantibus de Conftantinopoli tranfmliit, ica dicit:
Voltntibus nooisaliquiddictredefacra communiant, vsrum ex
azymo yVelfementato in facra Dominica ccenafactafutrii : Ion
giomtemporis, &ettamperf ßtorit firptoru tndg. mrujp.mo.
Sed mulcts omißtsjdquod vtile,&paufLüdt, imo,Vi it a die um,
quod magis cftjecundum litfitenfationem & nectjjartu m, & quod
magiscommetverstatm,d)Ccndumiß-, Fanisannquam wife-
cr.eiur,&conficiatur, fiue azymusyfiuefir mentaiusfuenc,indifferent
tr pains cß,&ditnur facrtselo.iuiis.provtpojimodum often ■
dtmus. Poftquam conficratusfitertt neq3az.ymusyntq3fermtma-
tusdtettur,veleib,fedcorpus &caroDomini,eadernoaha,quam ■
qua ab incorrupt* Virgtne à verbo Dei ajfumpta , \drtn dextera
coMocat*, a nobis orthodoxie. & r ath-heu nyfitce fumitur. froclament,
ex multispaucain medium proferemus,
Quaita d fiincih. In qua oftenditur quod Papa
Ç efl caput Eulefia.
TTCiendum veto, quodadprobandamobedienriam,
debicam reucrenciam EccleliæRjmanæ : oponec
nosquærere primo,à quo habuit Eccfefiaiftam poteita-
tem? Secundo, quando?tertio ,an fupei omnes vjamer-
liïiter,an paarculâmcr.
Quantum ad prunum dift-ngae. Qujaaathabuità
bco,med ante. Paru,autàpnncipibusÈtularibus,aut
d.Coricilusgineialibus, auc fimui abiftistribus, aut à
nulle- lftort 10) led vfurrpato fibi honore vtitu Eccb lia
vio]e’mer,& indigne, Etiltam vltimam con. eduucGiç
ci. Et dicunt quod nulius ApoftoîorUm fuit maior alte-
ro: led omncsfueiunt squales, & fra ie;s j iuxta îllud:
Omnesauiem vos f i at, ,si(lis,& P,crm nohtc vobi, vocarefupcr
terra,>ii,qu:*vrus l;ati r vefier. alejlis eii.
Adqoodrclpoudciitcsdicunus. quodDominush c
non reuH?uet offici^. n;lprçlaiiqni$,cum Paulus Apofto-
ius.dicai: Prapsfitisvefiru, &fiibi4ceieeis:Çcdçibidiuçin
d , nunandi. Vndc-non dixit; noliteftaruerc, lèd,
nolite vocari; vnde,cum noseligimusi’ aftorjEcclefiæ,
non ebgimus nobis Pattern} vel matrem fiinphuter, lèd
potius yicafium Patns,noftn veri,& Magiftu.quiin cç
pur quod ,& myßtr turn, hoctfl,ahfçor.dttuni no minai ur. Etideo I lis eft;.fèd,nec quem ehgere volumus nos, (édquêDeiis
nonnullu eif incomprthenfibilehoc Sacr amentum-,\,ran(mutatur
autetn diutnavirtuteàsj iritufanßamtoip.s, ey fangutntm it-
fuLh:tfti,fecundum quod tpfafacra fureta indicat,&etiatn ma-
mfiftat. Dicimus entm: terogamusfanUefanètoruin, vt lunepla-
citotuabomtatis ventât spiritusfanitus tuusjuper nos, &fuper
omnia hactuadonafiue munera,ô‘ benedtcaty&fmâificet, &
oftendat quidem hune panent tpjum prfictdfuut corpus Domini
Dei Saluaterts mjlnleju clmfii.
date îuxcalanôbonesÂCanones Apdftolorüluorutn
conftituit ,&.ordinauit, iuxta 11 lud: Nctnofu m itfili honore,
ntfivocatus à Deo,tanquam Aaron. Vnde glofla fuper illu m
locum : Putrem m ine vobu vocarefuper terrant fici.it: Quoi
Deo deb.tur, vobis nonprafumatis; net altos Rabü vçce ’is, needi-
uinurn honorent h minibus defiratis.ltcm aliagolla: Deus diet
tur Pater, 0 - Mag fie r -, Nam indulgently Pater, vt honor,
æcati deteratur, non auâorvitæ habeatur:Magilter, ex
Si igicurdiuma vntus,fiueDeus tranfmutarpropofita I cqnfptuo veri magiltri tanquam eius uuncius,&profe
dona in corpas, gc langüiné Ie[u Chnfii,iupcrfluuiqeft 'uerentiaeiu yqui mmicur,honotatur.
Petrus
tl ! ili