regnufn eins, récedentibüs decern tribubus poftHierö-
boam ferttum Salo mouis, fçeruntquè régna diuifa, dum
reghutn habuit Iuda vellfraél. Senfit ergo de conru-
macia poenam de gracia D e i & priuitëgiolàngui-
his roifericordiam, vt rex quideifi maneret, led magna
regni-parte mutilatus. < Vnde hpcilli '? Quiaa'dhæ-
ferat conïUiisduuénum , cootemnens vias & præcepta
prodenris; ' Impoîïibile enim eft » vt falubriter di-
fpohat principatum , qui non agit confiliq fapientntn,
Ysvinquit, ce|ræ çüius rexpuer eft, & cuius confiliatii
mane 'comedunt. Bcata terra cuius tex nobilis eft.
ÔC .cuius principes veïcuntur tempore lùoj ad refe&io-
nem, non ad lùxuriam» Ibi enim làpientia elle non
poteft. Hinc fandus I6b : Sapfentia vbi inucnitur,
& quis eft locus intelligentiae ? Nèfcit homo pretium
eius necinueniturin terra füauiter viucntium» Nonas*
quabitureilabentium,quicquam»trahiturenim(apientiade
occultis. Longevtiliùs iuuenes' repulifletacquie-
•fcêns confilio' (ènièrum,vitam beati lob habens regftan-
di formata. Audi er^o^SiÀ'defc-feteatur.^^^nâolaua-
bam pedes meos bjicyro, ôc petra.fundebat mihi riuos
olei.Quindî» procedebam adportafn ciuitatis ôc in pla-
'teajcathedram parabant mihi. Videbant meiuuenes &
abfc6ndçbanttfr,&len,es aflùrgerites ftabanc. Principes
celïabant loqta,&Cupponebafit-digitum ori (uo.Voçem
fùata cohibçbantduces, ôc lingua eorum giitturi fuoad-
hærcbat.Auris audiensbeatificabat mè,5foculus videqs,
teftimbnium reddebat mihi, éo quod libcraflèin paupe
rem vociferantem,& pupillumcui non cratadiutor.Be-
nediâioperitùrifuperme veniebât,& cor viduae confo-
latusfum. Iuftitiainducusfilm,& yeftiuimefi.cutveftt-
taenro., ôc diademate iudicio taç.b. Oculus fùi.cæco, Ôc
pes claudo. Patererampauperum, ÔC caOlàta quamne.
fciebam.diligèntiffimeinueftigàbam. Concerebam mo-
I opeq’s promerenf,ur. y tique non iüs,fedgratia fôla iufti-
ficatimpium,:& freus peccatori non prodeft, quia fpiri-
cùs fancfcus difeiplinæ effugit fidtim, nec habitat in corpore
fubditöpeccatis. Alibi me dixifle recolo,quia>tefte
magno pâtre Auguftino.fimulata innocenta noneft in?
nocentia,fed duplex malitia, quia & malitia eft,& fimu*
latio. Æquitas quoque fimulata non eft acquitas,ïèd duplex
iniquitas, quia iniquitas eft & fimûlatiq» Vnde immoderate
ftiipore confiindor, cum freqüentiâîme vi-
deam, nefeio fideles an infidèles dicara, in facrile-gio hu-
iufmodi deprehenfos,ad hoc tons vitibüs anhelarc,vt&
ruinis& terroribusvrgçantlacerdotes adabfoiptiqhèm
praeftandam, quam neeifti. fideliter dare, nec illi incontumaciavtiliteracciperepofrüt.
Aane facilita eft vtrumque
inu o lui, quam altetum iftorum expediri. V trips tarnen
culpa fît gcauior,, non facile dixerim. Hase de his
quac in politica conftitutione Plutârchi, vicem animæ
obtinent.- . . .
Ç a p. V I.
De principe qui caput eB reipt^>li«e & de eleäione eius, & priui-
■ legiif, & premia virtutis & culpaj & quod beatuntlob debt at
mttdr'h& de virtutibus beatilob. ; ^ ,
SE Qjv i t v R yt eius imitantes veftigia de membris
I Reipubiicædifpiciaraus.Diâ;um c|fcautemprincipem
locum obtincre capitis, & quifoUusmeutis regaturarbi-
trio. Hunc itaque, v; iam diiäumeftidilpofitiödiuinain
arce reipublicæ collocauir, & eunj nuncarcanoprpui-
dentiæfuæ;minifterio,cçterisprçfert,nuncquafifuorum
iudicio Jacerdoturn,nunc ad praeficienaum tptiUspopu-
li vota concurrunt. ,Vnde & in veteri teftamento legi-
tur, quia Moyfes cum ordinatus, qui praeelîèt in populo,-
conupcau.it omn.em ^nagogam » & eligcrefur aftante... H H . w
popu]o,ne quâpoftmodurecraâ:atio cpiquam , ne quis lares iniqui,& de dentibusilliusauferebarn prsedam.Di-
iCrupulus refideret. Legiturin librpRegumiqUodSaul cebamque jJn nidulo mebmp^iar, Ô? fieptpalma multi-
rex futurusapparensin faciepöpuli, ab humerisfiirfiim ■ plicabo dies.Radix méa aperça eft.(eeus aqpàs,& tosm0-
fupèreminebatvniuerfumpopulum. t^ujrequaeföjnifi.jräbiturinmeflronemea.“ Gloria mea femper innouabi-
quia quem oportet præefle aliis , péroré débet & ore j tur,&arcus meus in manp mea inftaurabitur.Qui me au-
proeminere, vtquafi bonorpm opertirn vlnis totius po- diebant,{enrentiam cxpeÄabant^&inucntimcebantäd
ppli latitudmem ampléxari valeat , & protegère tan- * confilium meutti* Verbis meisadderç nihil audebant,&
quam doâior,fan^ior, circumlpe6tior,5c binhi virtute , fuper illos.ftillabatelpquiurrimeum-Expedabantmefi-
præftantipï ?Dicitenim Domihus ad Moyfen j Allume cut pluiiiam, &-os fûutn aperiebantquafiadimbrem-fe-
ad temetipfum Iefum filium Nauas, hpminem qui habet ro,rinum.- Si quando ridébàm ad eos, non credebant,&
fpiritum.Deijnfemetiplb,ôcimponesma.ntistuasrupe;r Itix yultus meinoneadebatin terramiSiyoluilTemircad
eum,&: ftatues coram Eleazarofacerdote,&præceptaei eos.ledcbam 1 1 primus^‘ *'
Cumque federem quafi rex exerci-
dato in confpeâutotius fynagogæ, & pcipe de ipfo corâ
tu circum ftàntéjëram tamèh!moerentiumc6fôlator. Ec-
eis ,&dabis claritatem tuam fuper illum.yt audiant il-
cétégnandi in viro iufto ex magna parte.exprefla eft formula
lumfiliilfraej.Audis.euidenterordinationempcincipis'
, quam fi per lingula éxequi y oluerimus, integri li-
populitammanifeftedcfçriptam, vt peoeexpbfitione
b ri magnitudine.m j infertatum virtUtum ieriesTvel fôla
non egeat. . Si èam tamen mapi/eftins quiris, earn tibi
cpmplebit,'Diligens lcâqffingiila vetbà difcùtiet yquià
autprêDomino, luo loco & tempöte cumpræcèperis,
in hiyomnibus,héCmta.,-necapeXàmyftetiôf4lucisva-
éxplah|b_p,adiiciensj’rîdumeuto.rum,& qu’prundam là-
cat. PauGatamenquæih iplàfuperficie verborumetni-
cramefttbrùm,'fignincatipn^. Hic autem plane nulla
ncnt,qUà.nta\potérppreuitatehèrlh'ingam.Quando,in-
eft pppuli acclamatio, nulla cpnlangUinitatis ratio, ntilr.
quit,liuabanîpedes meos butÿrol& petra fundebat mi-
laptppinquitatis habitaçpnijempfadp eft, MortubSalr
hiriuos oleiîcum in paràta cathedra refidercm in platea,
phaat yfilii pater nam ? p ud M oy (en yendicant heredi-
ablcpndcbantur iuuenes,& mihi fenesàftabant. Innuit
tatèm. Pedtionem eaium iuftam elTe,Dcusipfe tefta-
erguquia return afïluen tia, gratiarumque eoncurfus, ei
tur? Propinquis namque agrorum/.ôèpraediorum hærer'
ptudentiam non excullèdnt, lcd in his omnibus ex con-
diras relinquenda eft,& Vt plurimum aCtionum. Guber-
fcientiaf&teftimonio bonpriim operum autoritasinco-
natioverQ popuh',ilIitradenda eft, qjiem Dèus elegerit,
'cuffapermanfit. Egrediehatu^chim ad portam qui late-
homim (çilicet tali., quihab.et (piritumDei in fe,.& præ-
bris non egebàt, & qui docendi promeruerat fedem, Ce-
ceptaDeiin çonfpeâueiusfiint,. qui Mojrfi valde notus
num ptudendam erigebat, leni tare iuuenili abfcondita
fie & familiaris, id eft , in que fit claritàslegis & feientia,
Ceflabantloquiprincipes, Ôclinguaducumgutturiad-
vtpoffint eumaudirehliilfrael.^Nec tarnen ficitum eft
hærebat,non audentes grandia loqui.&imponere in humeris
fauore nouorum,recedereà (anguine prin cipum,quibus
hominum pnera importabilia, quæ nec fuperficie
priuiiegio diuinæ promiflâonis , & iUre generis debetur
fucceffîplibecprum.fi tamen(vcpræfcriptum eft) àmbu-
làueriutin iuftitiis Domini. SiveroàviapauJi/perdefle-
jeerinç-, no.nftatim vfquçquaquedeiiçiuntur,fed pàtien-
,ter co^ipiùfitur in iuftitia,! donee fiat confpicuum eos
perdnaces éftè in malp. Nçque enim Roboam ftâtim
ex^uflus eftxà folippatris, fed ex quo lèniorum çontem-
ptq ep^filjQ,receffità yiaSâjpmonis »onusimportabile1
yplens impômsre filiis Iftael. Vèrùntamçn ïçiflùm eft
digiti tangi f poflunt. Dpcebat enim omnem yirtutis
laudem in aétione confiftere, calïumq; elfe fplendorem
vërbiycui nec eft ioliditas opcris. ' In omni opéré, inquit
Salomon, cric abündantia, vb i au té verba funt plurima,
ibi frequenter egeftas. Prinçipum vero & t diuitum eft,
alibsin via morum prateedere non q u i facienda (uni,
aliistumidc intonàré. Auriîaudiens, & oculus videns
beatificEbit mé.Inftruméta corporis eleganter cxprelfit,
quibus lenfus ariimaé maxime conuàlèfcit. Exteriorum
Liber gujntus.
namque notitiaoculi & auris oblcquio fidèlilfime trau-
fit adahitnam,& thefauros cordis læpius lingua incauta
difpergic^Qupd vejo aüjiiens & vidéos adiecit,làpièntis
iudicîumexpnmit.iuxtaillud,Beatus qui loquiturin auT
re audientis. Non itaq; beatifreatuni fe dicit linguis hominum
, quac in alterutram partém vel amore, yçl odip
frequenter impelluntur. Sufficit ci teftjmoniuconfcien-
tiae,jpraslèrtim cumroboratum ficiudicio làpientum.Eo,
inquit, quod liberaflèm pauperem, pupillum & péritu-
rum f&C confolarus fum epr vidiiat; In his enim maxime
principalis durée àutpritas, quaeippmino inftitutaeft,
ad iumriaspropullàndçs.Hçc quidem opera fuhr milèri-
cordiæ ,& eritnomen âgenrisea, bepediéturnin fecula.
Sedneccredaseum remiffiore clemétia vitiis audaciam
præftitiiïè:Iuftitia,inquit, indu tus fum, & diademate iudicio
meo. Caulam quamnefçiebamj diligçntlflimein*-
ueftigabam. Qpôttet enim iuçhcem çun&a rimari,& or-
dinem return plena inqmficione difçutere, née ante ob-
uiare alicui, quam caufa fit legitimis rationibus plenilîi-
me limitata.y t enirn.ait Ethicus,ad pcenitepdnm prope-
rat, quifqùis cito tudicat. Gqntercbam mblas iniqui.
Iniquus eft quifqùisin iudiciis lequitiir non caufam, fed
prædam. C^ii fie m.unera diligit, vtfêquaturVetributip-
n es. Et licètæquum fit, quod deçerpitad pretium ,aua-
ritiae (eruiens pergit iq mortem. Vnde fequitur j Et de
dentibus illius a'ufcreb,am prædam, diccbamque ,In ni-
dulp meo moriar. Men te m itaq; çpmpoluefac,qui reru
fuarum ampiitudine contentus erat. Nec auaritiæaut
ambitionis ftimulo vrgebatur,vt domum domui,agrum
agro çôniungèrec > vlque ad terminos loci, aç li Iplus ha-
bitaturus elfet in fuperficie térrae Et fi eut palma multi-
plicabodies. Rem admirandam ! Ariftotelesin lèptiroo
problematum ,& Plutarchusinoiftauo memorabilium
dicit, Si (uper palmæ, inquiunt, arboris lignum, magna
pQnderaimponas,ac*tantum geauiter vrgeas, oneres, ;
quentis lèrmo eft ptetiolus. V nde S ocrâtes quo quçrenti
modo quis famam optimam compararet j fi generic, in-
quit, optima, & locutus fuerit pauca. Hoc eft quod vir
iuftus ic vëricus delinquere in lermone,dicit ftillafie elo-
quiurp fuum. Qui enim non delinquit in verbo', hic per-
feébiseft vir.Si quando ridebam ad eos,non credebant.
Ril us leui tatis indicium,& quo potentior,eopudentior,
8c reprehenfibilior eft. Aitenim,Stultusinrilûexaltat
vocém lùam : & Saluator fleuit, qui vtique rififiè non Ie-
gitur. Nec enim facile crediderim pronu elfe ad cachinr
hprn, qui lùbtanta ambiguitate derilu loquitur, vt etifi
riferjc non credàtur. Et lux vultus mei noncadebatin
terram. Ilifit forte vit iuftus, fedeuminhilaritate, temporalis
ineptia non refoluit, & quicquid terrenü in mo-
ribus, vultum verebatur aufterum. Si voluiflèm ire ad
eos,lèdebam primüs. Prima fiquidem cathedra dignus
erat Ü qui alios tan,tarumyirtutum itinerepræcedebat.
Cum fcdçret quafi rex famulâtibusaliis,lachrymas mçé-
rentium abftergebar;'Iocundafiquidem conclufiojcum
pp'feftas publicffic ftuder'prjeelTe, vt in vniuerïïtate fua
trifternaliquemclïènonpàtiatur.. Qua vcroarrejdfietJ
morâlis campus Ipbieiftus exequitur, canta quidém a-
moehitateflorum ,& frutftuum vbertace, vt li quiseum
ingreditur,Paradifi lèdelitiis gaudeatinterelle. Miraris
forte&attonitus pbftupelcis, quemquam in èxilio Garnis
hui us, tantæ dulcedinis elle participem, & eæleftiuni
ciuiumellèconciuem. Sed an ira ellè po flit,ex operibüs
viri iulti tuipfe diiudica. Si negaui quodvolebantpau-
peribus,&Pculosviduæexpeélare féci. Si comedi bue-
cell am meam folus, & non comedit pupillus ex eàj quia
ab infantia creuitmecum miferatio, & de vtero marris
me« egreflà eft mecum. Si delpexi prætereuntem eo
quod non hâbueric indumentum,&abfquç operimento
pauperem. Si non benedixerint mihi latérà eius, & de
« - - ,, velleripusouiummearumcalefaâuseft. Sileuauifuper
vt magnitudo onerisfuftinerinpn queat, non deorfum pupiHum manuum meam, cum videremmeinportafuccdit,
nccin terramfleétitutifed aduerfuspondusfurgit, I periorem,humerusmeusdmn«ftiirafuacadar,& bràchiü
& furfum nititur.recuruaturque. Propterea, inquit Plu- j raeum cum offibUs conteratur. Semper enim quafi tu-
tarchusjplacuit palmam figriûm elfe vitftoriç in certami- mente* fludus fuper me timui Deum,&pondus eius fer-
nibus, quoniam ligni ingénium huiufmodi eft vt vrgen- j re non potui. Si pucaui aurum robut meura, & dixi ob-
tibüs opprimentibufque non cédât. Fertur item quod j rizo fiducia m’ea. Si Iscatus fum fuper multis diuitiis
tamus eius palms,quae Grsce diçitur balîleros,auelli no j meis, & quia plurima reperit manus mea. Si vidi folem
poteft fi trahatur deprfium, fed fi furfum producas cedit. ; cum fulgeret, & lunata îneedentem clare, & lætatum eft
Confiât autém quia truncus p alms,vel ftipes. aradice .inabfcôdito eormeum,&ofculatusfum manumtaeam
contrahitur, led in luperipribas dilatatur. Secusaucem rjre meo, qns eft iniquitas maxima, & negatio contra
cftinqqauisarbore,qus tanto magis turgefcit,quo ad
terram ftipes viçinius accedit. Per pàlmam ergo fignifi-
catur iuftitia inuincibilis, qus defeenfum non nouir, led
folum ad luperiora procelfum. Vnde iuftus vc palma
florebit. Radix meaapertaeft, fecus aquas feripturatum
vtique & vir tutum, de quibus fupra,& ros fcilicec gratis
taorabitùr inmelfione mea.Intellige bonorum operum,
quorum manipulos eledis reponecapud fe in ilia die iuftus
iudex. Vnde lèquitur;Gloria mea femper innouabi-
tur,& arcus meus inftaurabitur, quia
Es7 ali quid quo tendit in quo dirigit at cum
iuftus, nec paßim fequitur coruos te flaque lutoque.
Quimeaudicbant.expedabantfèntentiam.&c.Sepedi'
dum, fententiam in bono lèmper açeipiédam elfe, iuxta
illud,SapientiorviHetur (ibi piger lèpcem.yirls loquenri-
b us jfetitentias. Audis in làpiente tria cohciirrere. Incen-
ti,inquit,tacebant ad confilium meùm.yetbis meis nihil
addere audebant,ftillabat luper eos eloquium meü. Res
ardua deliderat attentionem,&: vir um grauem deçcc cô-
filia meditari, vt,quicquid^git,quicquid loquitur,fit pro
confilip homini làpientiam affedanti. Eft autem oris
circumcifî ilia proferre, quibus ni hil liceat demi vel ap-
poni.Eft autem viro grata turpiffimum,fi iugiterlèfabu-
lis & nugis immifçeat, & inter congarr ientes pet ftreper,
yeluti rabulus an 1er admixtus oloribus,&omnem mare,
riam credat aptamelfelitigiis.
Afnbigitur quid enim Caftor feiat, an docilù plus,
Érundùfium Nümici melius via.ducat., an Appiu ■
Prstcrèâ quæ ahundant,(ui c’opiofitaté vilefeun t,&cum :
multiloquio peccatum non défit, pauca prudenterlo«
Deum altilfimum. Si gauifüs fum ad ruinam eius qui me
oderat, & exultata quod inueniflet cum malùm. Si non
dixernntviri tabernaculi mei, quis detdccarnibuseiiis
vt faturemurî Foris n ô m anfit peregrinus, oftium racum
pa tuit via tori. Sfablcondi quafi homo peccatum mêu,
& cælaui in finu.mcQ iniquitatem meam. Sieipaùiad
multitudinem nimiam , & delpedio propinquorum
terruit me,& non magis t^gui Sc cgrelfiis fum oftium. Si
aduerfum me terra clamat, & cum ipfa fulci eius deflent;
fifrudus eius comedi abfque pecunia , 6c animamagri.
colarum eius afflixi,pro frumentb oriatur mihi tribulus,
& pro hordeo Ipina. An non credis eum ambulare in la-
titudine deli ciarum Dei, qui de corde puro,& confcien-
rja bona, & fide non fida ; lùb itaprecatione tanta de fé
ifta facetur ? Qtas iftorum verborum defiderat ititer-
prçtationem, aut in tanta virtutum jùce ndn vidât ? Ni-
mium plane hebes eft, &obtufiingenii,cui per fe ifta
non lucent. ,In vnum hic plurima pougeruntur,quorum
vel vnum, orbem quendam illuftrare (ùfficerct. Si principes
plura legere, vel audire faftidiunt, faltém hoc tan-
cillum legant, audiant,& inquifitione diligenti difeutiat
dum imitentur.Sequitur cnirain eodem:Si audierint reges,
ôc oblêruauerint vbcem Domini i complebunt dies
luos in bono , & annos fuos in gloria. Si autém non àu-
diérine, tranfibuntper gladiüm ,&éonfumënturftulti-
tia. Videsne inutilium regum duplicem exitum ? Aut
enim pergladium tranfeunt, aut ftultitiâ confumuntur.
Etrededicuntur tratifire per gladium , non finiri j èo
quod gladius quafi quidam tranfitus eft éjs adlocüm.vbi
fecundum multitudinem iniquitatum fuarum,potentes