A
B
C
I>
LudouicuS
I. Imp.
m m fipifcopat.
Miraculu.
7 4 ; _________ De\elo
doreaff^tvvtprailence$rüaveftimcntacàleÂiacflepa- ’
tarcntjflores vero conuerfi facrunt in manna,quod modo
eft apud S.Dionyfium, quod à multis putatur elle dc
iltomanna, quodpluit.DominusfitijsIfracl in deferto.
Omnesqueægri,qui adcrant,adodoremflorumfanati
fuerunr.Quibus geftfe ecce turba infinita ecclefiam violenter
intrans, clamare coepic : Vcre hodie dies refurre-
tftionis exiftit. Nani odordefloribus exiens duitatem
implcuerat, & trcccntos& vnum ægros priftïnæ reftiruit
fanitati. Deinde Carolus ad partes rediens ,in quodam
caftco per taxftum rcliquiarum à prædi&o Imperatore
Conftantinopoli receptamm, puerum morcuum lufci-
tauit :vbi etiam quinquaginta segri fexusprqmifcui funt
curaci. Port haecdidfco Carolo Aquiifgranum ad repope-
> dumdi&asreliquiastrenicnti.fanati funt ibidem febri-
' citantes innumeri,da:moniaciileprofi,paralyticijclaudi,
mantigippofi,&epilepttci multi, ac çæci vifum recepe-
rune, vnusque mortuus fuit fufeitatus. Propter quod
gioriofusCarplus indixit, vt omnes ad videndum reli-
quias,quas dé Hierbfolyniis, & de Gonftantinopoliad-
dùxerat Aquifgranum, Idibüs Iunij conuenirenr, ftatu-
tumque fuitibidem Leone Papa Ill.præfîdence,vc quolibet
anno, in quarcaferia Ietunioium quatuor tempo-
rum in raenfc Iunij, reliquiarum oftenfio jfietet prædi-
äarüm. Hæc, &quædam aliadc hoc in fpeculôhiftor.
lib.25. ca .5. plenius continentur. Item B.Iacobus Apo-
ftolus,filius Zcbedæî,Carolo Magno noétei n extafi apparût,
dicens, eum,àd iiberandum terram Galiciafüm, {
in qua corporaliterincognitas quiefeebat, àSarraceno- I
rummanibus,fiiiflè à Deo elë&um. Ad cuius admoni-
tioncm Carolus cum magno iiliic pcrrèxic exctcicu.
Cumque obfideret Pampdonam & propter murosinexpugnables,
ipfem capere non poßec, örauit S.Iaco-
buin, vt ob fui honorem nominis daret ei capcre ciuitatem
: & tutic mûri ciuitatis fundicus corruerunt. Idem
etiam Faâium fuit, dum idem CarolusLuteriam maxi-
mâm vrbem in valle viridi obfideret ; quæ vtbs defer ta
eft vfqué in hodiernum diem : hæe in lib.ij.prædûfto in
(5. c. plenius continentur. Pluribus infuper alijs mira-
culis diuinisque reuelationibus gioriofus Carolus cla-
ruitjvcin prædiâo li b. c.4. 13.26,.22. & 24 plenius con-
tinetur. Multa etiam Deusomnipbtens pfæclara mira-
cula exercitui eiufdem Caroli monftrare dignatus eft.
Vnde refert hiftoria Francorum, quod dum Saxones,
Carolo Magno in Italia cXiftente, càftrixm Hcresburg
fub anno Dpm.77^. obfidione cinxiflèntiipiuroque èa-
ftrura quadam die fummis viribus inuadere niterentur:;
ecce gloria DominiiupMdomumeccIefîçjinçodcm ça-
ftrp fùæ, tam Chriftianis,quampaganisapparuit. Nam
duo feuta fupra eandem eccléfiâ fanguineo colore flam-
raantia,& velut in prælio quibufdam m otibus agi tantia
vifafuerunt. Qupdfignum Saxones tuncpaganiafpici-
ëntes m 0 x ih fugam conuerfi fu n t, a c intan tarn v t ftr itâis
gladijs mutuo fe transfoderenc aroentiamdeuenerunt.
Itcmrefert hiftoria Francorum,quod dum Carolus Magnus,
fub anno D0ro.772.in partes Saxoni* cum exerci-
tu pérrexiffèt : &ad Herméniul peru^enièns ibidem ad
deftruendum funditus fanum quoddi per duos velper
très dies manere decreuiflet, aqua exercitui propter ma-
gnaro iiccitatemin loco præd (fto defecit: moxque diui-
na largiente gratia in quodam torrente ira vtomni exercitui
fufficeret,aquælargiinmæ funt effufæ. In fpecu-
lohiftoriali Hb. 25. plura miracula exereït) bus Caroli
Magni virtute diüiua inpartibusHiipaniæfaétalegun-
tur. Item Imperator Lüdouicüs I. Caroli Magni filius,
miracnloiàm reuélationem dé Eransferendo ejpifCopatu
de Aulicenfî eçclefia, quam pater eius fundauerat, ad
ecclefiam quç nunc Hildesheim dicitur, habuitin hune
modum. NamcummprôrqduendoAulicenfemeccle-
fiam inçaput&arcem epifcQpatnseflètintentus, eun-
demque locum ob hoc frequentiusincolerét, contigit
eum venandigratiainlocum quem nunc Hildesheim,
eccléfiâ occupât, fixiflè tentorium: ibiq; miflainallàtis
capeiljeregiæreliquijsaüdimiïè. Régeautem de venatu
Aulicâregreflo,ibiq; tuncmiflàm audituro, çapéllanus
7 veter.
reliquias impofiturus altati ,demum fe oblitû eas dimT.
fifiè recoluit, vbi milia fuit pridié cclebrata: V rëuëttitur
dbllicftudinis côçitatus ftudio,vbï & easîulpcbdératjinueniens
in ramo fç.arboris Fonte purill. obuinbrantis ;
appropriât igitur hilaris,& quas facili manu ibi fufpéde-
rat nullo conatu auferre fùftecit.Impérator hæc Dei ma-
gnaliaintelligens, ad locum mulris ftipàtüs celei;itfcr Ve-
niens,ipfas reliquas de loco cui fetoel inhoefcrant aperte
/ f nAc mouerfD*uinftus igitur inffiç&us.'diiâas teliquias(
quæerantiànâifl.DeigénitridsMariæv?rginis)
Dei gepitrici dcdicauit altare, & eunderb lqcum
qtië & fuipenfiereliquix obtinent.Huncigiturlocu no-
U!race miraculi illuftratum, ac tanto opéré Deigenitrici
placuifié probatu, Rçx Lùdouicus coto âffedlu promo-
uere aggreffus j principale EpifcopiCathedram, qprius
apud Aulicenf.ecclcfiam à pâtre fuo fund^taPetri Apo-
ftolorü principis ho h or 1 attribuere decreuit, facello re-
liquiarum Dei genitricis conceffit: eiqj jpbaræréligionis
Guntherium Epifc.primum prafecït>ficq; Hildesheim,
ecclefia fedé obtinuit principale,pront hæc in hift.Fran-
corâpleniuscôtinentur.ItémLudoüicoregiGermaniç,
Tub an.Dom»875iapparuitin fomnispà^er luuS Lii^ouieus
I. prardiélus Imperator, adiurans çum per'nomen B,
Trinitatis, vt eum eleemolynarûlargitionea tormcncis, I
in quib. tenebatur.eriperet.Ob hoc ad diuerfa monàfte-
ria eleeraofynas deftinans patri obnixè filius fücCHrre-
bat.proutin Francorum hiftoria, & in ipéc.hift. lib .^ c .
4i.plenius continetùf.Item Carolus eiufdem Ludouici
j regis Germania: filius, à dæmonio grauiter in præfentia
patns&proccrumciusvexabatur, ac in ipfavexatione
id fibi propter quandam conipirâtionem cotra pàtrem
faôtamcontigifle confeflus eft : vt in.fpec.hift.li.aj.c.qoi
centinetur. Item eidém Carolo Imperatore fado, diui-
nicusfuitoftenfâ vifio tormentorû. Nam cum quadam
die Dominica poft celebratum noâurnarum horarum
diuinum officium fomnüm caperé veilt t, fuit raptusin
fpiritu.duâusq; fuit per quendam candidi flimum fpiri-
tum in poenas labyrinthias infernorum, vbi animas innumerasÈpjlcoporuro,
Prihcipùm,&aliorum.hominu,
partis,Fratrum, patruorumq; fuorum indiuerfislocis ac
varijs rorrheruorura generibus vidif poenis infern alibus
mancipatos: qu» caufas tormentorum fuorum éidem
Carolo cxplicabant. Ibi etiam in ter alia audiuitretró fe
animas cia mantes : P otenes potenter tormentapatientur.
QuævetbaoriginalitcrhabenturSap.tf.cap.&tranffumptiuè
legqntur inean. 8. q. i. cdllud. Dcindèlpiritus
eiufâç Caroli perfuum duôtorem ad purgatorium du-
étus,vidit inter alia duodolia. Cumque reipiceretfiiper
vnum dol’.um, vbi'erataqua feruens, viditpattemfuum
Ludouicum pr*di«ftum in eodem dolore nim;o aggra-
uatum. Dixitq; ei pater : Noli timere, feio cnim quod ad
corpus tuum fpiritus reuértetürïfciâsqj me propter pec-
catarnèa taliafuftinerefupplicia. Vna enim die fum in
ifto feruenti, & altera die in ifto fuàuilfimo aquæ dolio
prccibui fandorum Petri Apoftoli & Remigij cônfcffo-
ris,cuius parrocinijs haftenuï rcgalenoftrum genus jregnatiivranfmuior.
Sedfiui.Epifcopi^bbates.&oranis
otdo ecclefiafticus. Midis; oratidnibus, oblatiönib9,
vigilijs,&eIeemofpnismihifnbueniretis.tùncdciftoa-
qu* bullicncis dolio certiiEtnêlibetaborïoftdndensque
altiflima duo doliabullien tiâ: Ifta,inquit, dolia funt tibi
(muté emèndauctis,&depèccâtis mis poenitentiàmegens)
pmparara. Poft hæc dudtoripfius Caroli eum ad
dexteram luculentiffimi paradifi deduxit .vbilmp.Lothariutn
parmumfuurn,ipfumq;Blîfi Ludouicuipimp.
m climate ingenti vidit, preciofis diàdemarib.corona-
tos. Cu i Lo th aii us b 1 aiida voce dixir, prædiCbumLudouicutn
patremfuumdepoeniipradiftis mèriti» S.Petri,
acprecibusS. Remigij (cui Deus magnum Apoftdlitû
taper reges & genres Francorü dédit ) ccrriit: liberandu:
quodque de manu fua cird poteftas imperij tolleretur,
ipiumq; paruo tépore poft yiaurutàlia etiî quædâfiirù.
ra circa impenû ftbipdixit. Póft has yifioné Arnuiphus,
dims Carolomanni regis Bauariç.fe ta breuideregno Sc
■mperiointromific.arCaroPduob.annistantiimodofuperuixit:
cuclatiobéruixitïprouthàscin
fge.hi.l.25.Qa.49.& duob.capitu- j
lisfeqq. latius cçntinentur. Item' Otcô 1.dum fiib anno '
Dooi. 951. in'ciuitate RatiTponCnfi vacante ibidem ec-,
clefia.conftitutus fuiffet in fom.nis, vc cpifcopatü ccele-
Cix Ratifponenfisilli daret, qu: fibi primus occurreret,
fuitjidmqnitUs: qui cr^ftinpdie itlucefcente admona-
fteriiim B. Emcianni mattyris qrdinis S. Benedidti, mo-
nachis nefcientib.cumpaücis venît ,&paulatimoftium
inohafterij.puliànSjdqpodam.vènerabilifratre'Gunthe-
rodpfiusqîmonafterijcuftode petuigili fuit intromiflus:
queni intuens^'d orandum pmno procellît , deinde ta-
libus verbis aggreditur : Quid mihi fratfef prp adipifeen-
doepifcöpat'us.honorévis dape/frater ad hæc fub ridé ns,
CalceoSjinqüit^neos. Hune tarnen ad elcdbionem an-
tiftitîs çum cætéris jftatdbus ad cathedrâlcm eccléfiam
venientero,Ôrtd prædiiftusexpliGata ommbus præfentfe
bus admônitione præfata, eum confilio deri lk populi
de epifeopatu ipfiuseoclefi*inucfifiuit: ficqüe in eoim-
pletum eft quod prædeceflbr fuüs ëiufdem ordihis fibi
prædixic* hæc in hiftoria Francomrri;fic feriptalcguntur.
Item de Octonerefertdiâa hiftoria, quod cum qtiehdâ
venerabilem & etiam fanâum prësbÿterum Geronem
nomine, àclero & populo in Arçhiepifcopum GblönW
en'fem eleétiim, de archiepifcppatu Çolonienfî ohmub
tas inimicitiarum caufas quas ad quendam Marcionem
fratrem d.Geronishabcbatinueftire rënuèret,îpfiOtto-
ni fubannoDom.9^Q.iniàmftodie refurreébonisdo^
minicæ angelus Domini éuaginato gladioçum iam prç- J
parâtusecclefiâadireyolu|ife;tapparuiç,fibi dicens: NifiJ
in Gerone hodie compléueris ëïeâionera, fecurus non
euadeshanc cædem. Câfat hocexpauefeens,vocate,in-
quit,dominum G^rqoera ,cui venienti cüram paftofâlé
Golonienfis ëcclefiæ cumbaculo Commifit, & indulge-
tiamfuper commiffo humiliterflagitauit. Item Henrif
eus II. beatiflimus Dei famulus, temporalis regni non
contentus anguftijs, pro adipifeenda immortalitatis cd-1
rona futnmo régi (cui feruire regnare eft) deuotifilme in
diuini cultus religiorié , eiufque amplificatione ftuduit l
militare. Qui dum ciuitates Âpuliæ pertranfifiecoep,it
infirm irate calculi laborare, ingraueïcente autem dolore
montetn Cafiinum ( vt per intercefllonem B.Benedi-
ôiAbbatis.&S.Scholàfticæyirginisfaniratisrëmediüm
fi.bi præitarècur à Deo) petit unis afeendir. Effufa itaquë I
oratiöne deuota petebat àDeo fibf, perintercefiiöhëm
S.BenediéU& B.Scholaftîcæ virgtnis anittiæ ôctcorpofis 1
præftarifalutëm. Deinde noëtein letftddormicns.yi-
dit S. Bënediâum fibi afilftere, acferriim fe^orium ad
fe&iones médicinales aptatü manutetfere, qui dixit ei : I
Quia in Dep & in fandlis eius fperafti, ecceà Deomiflus
fùm,vt ab infirmitatë calculi libeferis : partémque illam
corporis vb^Blculushærebat prædiâo ferro medicina-
li àperuit, ôlroulfo molliter calculo, fanatipne fubita
vulnèris reintegrauit hiatum. Mane autem faélo, voca-
tis epifcopis &principibus Deum magnificans, cuntfta
quæcirca eum gefta eraht omnibus audientibuisëx ordi-
ne referebat : aceiscalculum quem manu tenebat,& ei*'
catricem vulueris oftendebat. |Illi vëro vidéntës & au-
dientésDei mirabUia, plusquaro credi poteftadmiratf, ;■
D EVM benedteebant, dinqueinlaudemeius accla
mantesdeincolumitateregisnon módieum fünt gaui-
fi. Aliodepiqj,temporë cumidem Henricus Chtifti có*^,
fefforad ciuitatem Metfëburg vëniflec,accidie,yt ih ëc-
clefia Mierieburg. ad altarcS.Laurentijdeuo.ti fiïfne mif-
fairi addiret tqua compléta ab lutipnem calicis.ptput fa- ;
cëre confueuerar vqlensfumérè, fuit proptermagnum
tegni tunciheilmbens negpciurn impeduus : caliccniq;
Çum ablutionein mundo loco per euftodem reponi, ac'
cum ompi (ffitgentia fefuari præcepit. Pofteto veródïë
poft naatutinas ecclefiam cum ablutione fibrafFeire prç-
cepk.cumqüfc allaçqs dcdiicoópertus fuiflèt,inuemaeft
ablutioillain fofmàm veri fengumiscrarifmutatarqüod
fa&ura miràbilc, mox vniucfrïis qui adèranr innotuit,
ipfaque ecclefia in laudëm;-Dei .& glótiam confefToris ;
Henrici fpccefiroribuisenarrabit. Alijs quoque mitacu-'
%> diiiihisq; rcuelatipnibus muleis in vita-fua claniit..
Nam S.Godehardum in Epifeopum Hildcsheimenlèm
diuina reuelatione præfecit. Item fub anno Dem.
cum pafilone colica laboraret.eidem per yifionçm diui-
namplurima funt monftrata,prout in hiftoriaFiranco-
rum . & in èiüfdëm Henrici legenda pleraius con tinetur.
Poft felicem vero eius de hocfeculo tranfitum, ad de-
clarandaeius meritbrüinfignia, Deus innumera in ejus
fepulturæ loco, in ecclefia Bamberg videlicet, dignatus
èft operari miracula. Cum autem crebris micaculorum
atteftationibus fandlitatem fiii confeflorisDominus de-
clatatet /J?rælati eiufdem ecclefiæ cum literis Conradi
rcgisacprincipumRomamvcnerunt, &quam magna
miracula Deus mentis prædiéti S. Henrici operaretut
Eugenio Papæ ac Romans curiæ Cardinalibus nuncia-
runt : at illi gaudentes & Deum pro tanfæ Famæ dulce-
dine glorifican tes, de canonizatione S. Henrici adinui-*
cem fpllicite.conferre cceperunt, Cui canonizationi
Catdi nalis quidam Ioannes nomine réfiftens, non vere-
cundacus eft prædiéto detrahere confefibri : fed diuina
vltio detrahente cælefti verbere repente coercuit ipfum
priuarrdolumineoculorumy aciUe à P e o perçufius, Sc
ccecitatis moleftia humiliatus, & reatus fui confcientia
torqueri, 6c quod hapcplagam peccando in confefipre
Chrifti meruifiet, coepit publicè confitcri, Sc mirum ad-
mod um,quem prius detraftionis dcntib.laniabatjhunc
modro iaùdibus&lîræçpnijsyfq; ad fydera extollebat.
Çonuërfus vero ad pcenitëntiam per intercèfiioné fan-
6bIT! Henrici denup' illuminatus eft : ob çuiüs vlrionem
i ufto Dei iudiçio fuerat etcæcatus. Præirïifia & alia innumera
miracula in yita, feu légenda S. Henrici Chrifti
confefibris de ipfo feripta* plenius continentur. Item
Imperator Henricus III. tempore Conradi II. partis fui,
duma’dhucinpuerili fuiflèt conftitucus ætate,àqnoda
clericofiftulamargentcam, quapuéri ludentes aquam
iacularifelehtaccepitieique^pifcoparum dare cutnfo-
ret Impcrarbr eft paftus. Poft hæc Rex feu lmpeikcprfa-
(ftus,clerico petentipollicitumimpigiededit epifeopa-
tnm: non mulco poft afpero morbo correprus decubuic,
& morbo crefccnie triduo ihiitus iacuit : propter quod
epiicopi præfentès triduano indiâo ieiunio pro vita
ipfius domino fupplicabant. Cohualefcéns autemi
Epifcopum quem pro fiftula ad Èpiicopàtum pro*
ifipuerat accitumfententia concilij deporiifecit, con-
feflusque eft fe totoillo'triduo daembnes infeftos ft-;
bi vidifle, ac fiammam adeo pettinàcèm, vc nofter
ignis refpeélu illiusiocus pucetur, in fepër fiftulam iacu-.
lalfe : interim vero iuuenëm (emiftolatum aduenififefe^
renten) caliccm aureum immeqfie magnjcudinis aqua
plenum : aims' vifiotie & aquæ afperfipne euaferathu-
iufmodi fiammarü ardores : hicerar-B. Laurentius mar-
tyrglôriofns,cuiuseccfefiæte(3:umdîlTôlutum cörnpa-
ginafifecer^t ,.ôc prætër alia niivierîanrepcalicé horip-',
rauetàfëcciëfiamantediiftâ.Eùridëmetiarn H^aneuin..'
dum quadamVice inj&icps fugeïctyccrk?1 ^iiçdarri vitra
muadabiieflumeneuexir!TTæ.c&alia<^ipfô.infpe;Ki.
li.l(j.ç!i9>pTcniuscontinentur.Multisin|ùperal!jsrhi-'
facùîis
dp es claruérunt, fedcompen^fofî huïus libell.ij|>fbpofi-
tumab rererendis omnibusmehabeat excufatùm.
G av. x v . ,
De multis prsrogatiuif, pmilegiù ,gratiûl& hotiorib&}<{nib«(
- ; Pontifices Romtni vetetes Gemïarios Principes extule~
runt.
\ 7 Ènerabiles Romani Pofttificcs Çhrifti Vicàrij, qui
V tempore antiqubFptnprincipuniGermanörurf) éc
clefiæ Romarfæ præfüerant, Chriftianæ rcligionis ze*'
lumT qüi Roniànis Pohtificibus ex officif débit o rna-,
fdc cùntftis incùmbit, vt didc canonç 24. quæftionc
brima, 6ffic!j)ei.fdem'prindpibusperfan<äa4euprio-
nis opéra! nec non præcipuæ munificenciæ, ac defen-
fionis rhagnificæ y & alia bénéficia eccléfiæ Roma-
næ ».cætërisquç ecëjefijs^'përdplos (^ t ex-feperforibus
paiet ) in^penfi v euîdcntiflirhe comprobatumy grata
.vrçiiTI-
■Henrici
I I I . Im p . ,