M l : I J | ■ ■ :
bifcnm » 8cpro vobisla.&oraaiï.ficut ego coufciusfom:
cômendatü habeatis.vt taipfe quàfe al’i Anèlici» au hpneûas
jpmifèritjpreecs measfib»Xentiant^rajffe.fo£obu
quoque aliquo.fi fieri potcft*,fëltûetis folario.Pro ipfo enimlpoi^
deo con fidèntcr,quia clauftrumferuàtiniutus,
& fi eut ipfe mihîf ctipfitjfi c credit: his qui fe obedie&tias
contemneregloriantur,Gcutlupusadquie(çit.
N. È p i s t . L X X X V I.
T> Atiohuraanitatis exigit,v c veritâtis am at or teftimo-
-LVnium perhibeat yeritari* pt?e(èrtim vbi veritas péri
clitatur. Inde eft quod caufam latoris ptæfentfom.qua-
tenus in auditorio noftro vctilâta eft ».prout fériés eiusfp
rcrihnsnoftfisdifigentiuiinquffîtapotuit inueriiri, trafi
ferré curauimus ad noritiara veftrarn » qui earn ex man-
dato fèlicis memorise Eugenii Papæ, iamdidtunyH.de
Hameledonaab omni obligation^ » quæab eô extorta
fuerat, ex qua nèmpe fratti veftro Vvintonienfi Epifco-
po ieneriŸidcbaturjabfolnimüsT' Vt ergo abfolùtioriîs
huius ratio difcredoqi veftt* lucidîus innotefcatjlittcras
Apoftolicas vobis exférbfprçcipinius.Sicitaqi fçriptum
eft Domino ^Vinçon.'pro ft.' ClericodëHa'meledona.
luxta Ôsberti- CÎericltui 'fi^geftionert^fraternitati tuæ
nosfcripfiffèmemînfinus, poltmodorn vero idé OsBct-
tusfn præfenfia ndftiflûper mendacio&fâlfà (uj^éftio-
ne fua’confutatus atqÿcônui&us ex^tir,qiiohiam prædi-
&u? Hfoeque cum amicii,ne<Jpe cum rapina iquetitùs &
çaptiis fuit. Qijbeirca licet Irait hoWines decipi qùSdo-
quepoftumjis,tamen vc octaftonelitterarumnolkanim
Henpcusipfeiniuftctrajftcnir, & co^d«^uq5Cur,nec vo-
lumus,neç pâti de&emus. Ideoq; p^praffentiatibi feri-
pta mâhdâmâsatq; præcipimus, qtfod in omrii occâfio-*
né & dilatibne remoçajeiuldemH.refti tut is omnibus q^
cumqùc,fi perte forte ablata font » omnino abfoluas,«
liberum abire permittas.Quod fieffeâui imncipare rie-;
glexéris, negleâum tuum nô poterimus toleraré impu-
niturn. Ad nos aüc fîc idem Pontifexfcripfit > ficut ex trâ-
feripto litterarum noftrarum cognofcere potëritis,vëne-
rabili ftatri noftroH.VvintonienfiEpiftopo perApofto-
liea icrip ta præcipiendo mandamus, quatenus H.de Ha-
meledona omnino abfoluat, liberumqueabirépermic-
tat.C^uod fieffeâuirhanripare neglexerit, præferitiau-
thbritate mandamus,quod eundem fratrem noftrum ad
abfolutioncm &libérationemipfîus Henria\dié|f.. vice
hoftracon^ringas.Nosergo tnandato Àpoftolico;vto-.;
portuir,p rom p ta denprioüé parentes,proçurauimus, vt
fæpedictus Henricus,& ab extorta obligatione abfôiu-
tus,& euftodia quâ tentusfuérat,liber effet, & prafaco
fratri noftro Vvintpn. fecùndünâ formant Apoftolicæ
præceptionisiniunximus, vtei ablata omnia cum fine-1
gritate reftfiuere no n tfîfferrcr. Hæcapüd nos gefta font.
Vos qui than datum fofçepifi is , authote Domino reli-
quafâlnbriter difpofietis. j
■ ' Papa Alexandra. ' Eyp i s t~, L X X X V I I . ■
C Aufam quæ inter Rog-Presby terüde Guiga, & Ab-
batiffam de Berchig. inauditorio venerabilis fratris
noftnLond.Epifcopi diatius ventilataeft, cum eodiffi-'
nitiuæ fëmentiç calculus immineret, Abbati lia quç con-
ueniebatur fuper illicit a vfurpatione quorumdam par-
rochianorum & deeimarü ad Ecclefiam de Guiga vt di-
ccbat ur,pertinen tium, ad noftram audientiam appella-
uit.Poft mulcas itaq; dilatâmes quas variis occafionibus
Abbatiflà obtinuerat, peremptoria die præfixa partibus,
cum pars aduerfa fufficiéter inftruâa teftibus foam vel- :
letfundareintentionem,territametuvano,&imprudcti
(edu&aconfilib,appellationenoftrü declinauit examé.
Nosaût fedi Apoftolicæ vtoportait dcferentes.nosipfos
exinde è' decifione & cognitione fufpendimus, donee à
Sede veftra caufæ hui c indiciü prodeat.aut iudicandi au-
thoritaseuiplacueritdelegetur. Interim de medio fub-
latus eft piæ memoriæ deceftbr veftérDomiiiüs Adrian9,
SC dû Salua tor fidelium preci bus cxcitetur, in ualefcen te
fchifmatistutbine,&emergent€coHufioneregnpru;fax
Dcus permifi 11 utbati Ecclefiam ,& velue in ter ie£bo irifi-
delfâpbice,quéDeûsdiflîpet, chaos quodâmodo inter
vos &nosfirmatum effvtfine magno periculo nô pofler
quis ab aliis ad aliôs p trahfire. Elapium eft ergo tempus,
quoappellatiönéfuaexpromifip proièqui debuerât appellator:
ka qgidcjVtia aùâor qudm reus ab exécutipne
,caulsè vide'acur omninodeftttiflfe , deinde fere Circa(è-
qtientis anni.iniïhta,i«tea$ftus Rog. ad nos cum litteris
Domini Regis accedens, appellacioni quarn fecerat,tcm\
ntiauic,&prqreue.i;cntiarègiimândatipetiitfibîiuftig
tan exhiberi.fîtaque détpum pöffvnatn Sc alteram ap-
^Blailónenvtèrtip ediSto peremptoriö'cicatieftAbba
tiflà,qua: miifii prócurasöribus luäm Conata eft ablèntia
exÆufereMnfû^ciençes tarnen caqfas, vt;1videbatur,præ-
tendéns;vnde quiâ prphibita,^dilaridnem*vlterius pbti-
nete non pptüit,ad veftram aüdftndam appeliauic, dié
^figfens Dominica,qua cantabitur^ßw^worfo^ewiri,-dices
feib adfoerlàri o diurius iniuftèwexatam »tScei nihil iuris
cöpetertnn iis ^ riïoliebaturper calumniam extorquer!»
Sèfeaduèrfuseûlôgifiimi tépbris præfcriptione innixa.
Papa Alexandra. E ^.-ï s^ f. L X X X V I I I .
\ /Alignantium exceffus ii potiflîmu'tn fufficiût coer-
j^i-cere,quitiusmérita partiu familiarius innotefcüt,
^ q u i edarigendi pôteftatem àDominôaccçpcrutLyndc
8c vos cphtrôheffiâmiquæ;imerRog.8c Pag.Vertitùf/cô'
modius decidetis i. cum apud f os Veritas lâterè'nô poflîr,
(Sc'intereos neceflîtate_officii itlris dicendi debiturn dif-
crétioni 8c fidèi veftrS finmihea^Quod etiim fori veftri
controuerfiæâd nos manant,hbta defe.ftus, aut dilfîmu-
intionis eft, nee ram authoritatis aut prudentiæquifquâ
crèdateflddefeâum:nam;vtrutnquêcÔtulirtibirDômi-
nusjdare operâm,ne iuftitiæ implendæ Voluntas merito
deeffevideatur.QuPd fi diffimulatiî.a^u^veftroinftfti-
tisrioftrdque difpendio,cnm & nobis labor àecrefcat,8c-
vobistqùPd non expédie ^concept« virtutis'opinio mi-
nüatur.Vobis enim debemus,vt cum.amiço lib^rius lo-
■ quar, qirddndsG. D. Vvârdus8cHelitiasdiuriùsvexa-
ueruntjSc-vtyérbis veftris Vçbis reippndpam, quod mihi
de ptafatis pracfçripfiftw.devR .8cP.refdrib'o,re(pÔdeat
f.vtrique iuftitia (ua. Quod fi aliter in manifefto diuinæ
inobedientiæ 8c alrerius fceleris deprçhendatur ƒ poena
ma ni fefta puniatur,vt cæteri me tum habean t,& recolatj
quare vigor iudfciarius fit in medio conftitiïtus.Nouic8c
prüden tia veftra quzdâm tanta rcrum luee clarefcere.vt
ventilatione non egeâr, lèd poena dumeaxât âùt præmio.
Alexandra Papa. E p i s T.î L X X X IX . .
À Sfertiones partium fideli deberpüs prolçqui tefti,-
X X monio.curn eau fie receden res à nobis ad Apoftoli-
cam euolant Maieftarem. Inde eft quôd feriem contro-
ucrfiæ quæ inter Richardum de Aneftia 8c Mabilam de
Francheuilla diutius in auditorio noftro vehtilata eft, ad
nocitiam veftram trans ferre curamus, prout emergentes
articuli colligi pocucrunt. Cum itaque iam ditâusRi-
chardus cognatus V viilelmi de Saccauilla&nepbsjficùt
fororis filittm vulgus nepotem dicere confueuit, petitio-
nem hæredicatisad bona auunculi obtinenda inftitue-
r e r, me m orara Mabi 1 a filia V v i lie lm i fe i 11 i in fort) fecu-
1 ar ium i udicum ,vbi res aditabatur,op pofuit,aflè rens fi-
liam nepoti in paterna hçrcditateprçfe renden.R i char- i
dàs vero éi nihil iuris hæreditarii competere refpoditeo
quod non effet ex legitim o fufeepta matrim onio,ièd ad-
ulterino procreata complexu. Cum itaque matrimonii
quæftio verceretur.quod de Ecelefiis, Ecclëfiafticisinftr-
matur aut conualcicitjdecreuit curia Cathblici principis
fereni flîmi Régis Angldrum Henrici lecundi, vt ad examen
Ecclefiafticumçàularediret, vbi deiure Canonum
quos Clerus nouit » vulgus ignorât,quæftip matrimonii
finem debitum fprtiretur. Partiburquoque diem ex Regio
mandat o præfixi mus,8c tandem poft dilationes quas
Mabila ex variis caufis'obtinuit, petitionem fuam Ri-
chardus inftaurauit. Vt autem liquidius caufam foam a-
ftruerct,8c aduerfariam fpuriam elle doceret, auuncu-
lum fuum Vvillelmum cum quadam A bben da de Trcf.
Gord.matrimoniü contraxifte afièruit,8c exinde ilia cô-
tra fidem coniugii dereliôta.duxiffe Adelécia filia Aufri-
di Vicccomitisjôccx ea Mabilam & alios liberos légitimes
fufeepiffe afferebat : q> cum VviUelmus Adclctiaç»
fuperduxiffct, Abbenda,quâpræduxcrat,in ipfis nuptiis
pro
pro fèiuS foederis coniugalis ^p te ft^c^ eft,au t h oritateEc-
defiaftica inhibens ne fupérdiôta in nHariti foi tilicitos
tranfiret âmplexus. Prærerea cp m ibi præ'tifrljs^ 8c rnariti,
foi peruerfitate nô ppfiet âudiri, ad D o m .^ inton.tum
Apbftôhc^fedisLegarumaecefotjfcdl^ütidem fuis lît-'
|. teris teftabatur jtindem pér {enfeptiam eiUs obtinuit/yt
: eireÛâa adultéra maritus fous reftitueretur. Ipfuu^uo-
que judicium Ëgi(cöpo;Win^nfonfi^^.th^rit^BÉlis
Ap pftoheae Hi çeb at rob ora tuh£^qu^niatpam iatfflWfos
EpifoopuSjdiïm eum ço tr o uetforet ur, ,cp fu l|àuérac,Teri -
ptairicoftfilioiQnofonô^ntiôdecçffprcieffiro^iâiëî'
•b'antfcrecépemr,^'h^c verba. Nos n, originales mïfiquâ,
fèdD'fo^fotôgiifcn^^r^upei-hpcduntM^aijpce-'
pimusi Super eèqjfoterrôgàfos'déSacramcnto afoiugif
breuiter refpdnâèp,rillâm ^dixi^ÿiparteconi^gem trav;
ditam, 8C ab èdeuirndira1 fueratrürlumpatri^mepcla-
tami donecftâtutadielh fuadle dofou tradi^cejrét, ,dicd
quialegitimdcônfenfo mteruenTênte eii'K) ttâtitpxpjuk i
jiïit, quo fppntanea paâioneiefè eoiugem çflè^côfenfif! -
Nôn'niJcuôjr^m prpmittebàçur, ièdprariêiîs firmabani’r.
Quipropter,qüicquid:poftea ’euhi àlja fa‘«ftum;pft,fiue in 1
Coit.u, fiuéingenémtÎQne proljst tantp reprenenfibilius
eft fecundum,quantp veriusprimü Çoqftante niprimo,
quànto ainplius in fecunddcómittitör,tanto;magis cuir
pa augetucj Vnde_çû ex Appftolicp:fcript^foeri| dïüor-
tium celebratum,riec elapfo decennio,aut amplius fit a-
Hquo iuris remedid fententia attenrata, illud ëfle marri-
moniura Habendum Legatus conciliauit ,*Ô£ adulteri-
numeflëcomplexü.quemSedesApoftolicacondcmna-
u’icVÀdhæCjiam nô eflein quæftione vtrum illorum ma-
trimoniQ fuerit,cum hocliquéac ex ré iudicata,ex diuor-
tio celèbrato.exëo quöd vfq-, ad diés vit; nouifiimosre-
liôfca adultéra priori çôhæfit vxori. In omnib; à, articulis
fibi copiam teftium eflè dicebat, vc nec de matrimoniot
prius contrafto, nec deinferpellatione foquentis contu-
bernii, nec de dihortip canonise celebrato quifquâ pof-
fit anibigerè. Et qurdé cum pro fe pluri ma allegaret, maxime
rèi iudicatæinfiftébat artieuîo, 8c fehtenriæ,quâia
Syaodo Lond. vbi diuortium celebratum, aduerfos ma-
trem MabilaeiDno Wintonienfi tune Èegato, 8c Lad.
EcelefiéVicario lacam eftè dicebat. Produxic n. teftes
cant, omninoiriiquum eft vtfponfaliridrum pâûfo ytio
dicatur præiudicaffe coniugio. Nariv 8c ‘Watiftus Papa,
cum forfoam m'atrifodniicohrrahMdij&facrum'rirum,
quiin Ecclefiàeft ,permilerit nupriarum ,ita fubiieiens,
Ira pera^a legitirrîafeit'qte eflè copnubià, aliter v. præ-
furapta, non coniugia, fed adulterià, 8c ftupra,8c con tû-
K berniay aut fprriiçarîprielpdtKis quàm légitimajgôiùgia
effe'.nô dübitâtùr, nffi^^untasprôpriaîùffragata’fuërir;
At^Wïllëlmpiâ diffolutopaifto prior; yficut licet, licità's
cbntraxit nuptias,, nëçymquam cocfenfom adhibuitvt
ab üladiuer^retpuifuératfegirime copulatus. DiUor-
riffvero quod parsàduerfopbiicicyaut omnino nô fuif-
feiauthónréóte fuiffecelebratum. ^quidem cum iufti-
tia defunâ;o Rege pacis amatorç à rcgnifinibusexula-
ret, &ç înualefçéntc furprcnouis^ cradentiü om nés pro-
uocarentuï, Ad. ofopinq/matrettr foam Adeticiàm vllo
iure àcpniuge fepararam afferuit, fed violen ter à domo
marin ëxclutèm&eie&am,ôCnoGraachinationeGaufri;-
di Lond.Archid, qui accepto pretio earn indefenfamiin-
audicam,fed 8c inde citatam ttuduit condemnare,fretuS
auth oritate Domini 'W'intph.>qui Vt iple after ic, për'for-
des corruptus erat, nondû tarnen 1 egationis officio fun-
gebatçr. ftoc autem ea ratio fie nitebatur oftenderc.,q>
Adelrai^ariiftumyiwm Alberfeum Apoftolicæ fedisin
Anglia legatu m,cum dmaritpexcfoderétür^iit.petenS
fibilupçriniuriaàmârifq^^c À’rchid. ihata iuftitiamæx-
hiberi, cumexratipne temporum conftet, quod Do minus
^intonienfis primum lcgationis officium naófas fit
po ft exi turn à nobis iam di â i Epifcopf Hoftienfis. ^xiri-
de vero cum iam.diâus Wihçon.iq SynoâoeLorid.vt
Sedis vacantis impleret officium, præfidsret, fæpedicfta
Adelitiapalam prolato Legati mand ato ,quod obtinue-
rat,petiit fuper his quibus ab Àrehid.^c àmaritoiniuria-
tafucratJuftitixfoppleraentumdicetiniquitatisScaccc-
ptarumfordium pondus fiçiudiçantis ânimtimvdep,ref-.
fiflet ,v f n.èc Domino, nçc Legato mandante pOflèt eri-
gi ad iuftitiam exhibendam. Matrimonium veroprius
inter illelmum 8c Albredam V I. ex eo non epritrâ-
6tum efle conftabat, quod tuncpnmum inter eos, fpon-
falitiorumfolemnitasin Ecclefia , 8c nuptiarumricusin
populi audientia folemnicer celebratus e ft, quan do per
quoseidèmSynodo& diuortiointerfuiffeaftètuit.Quia ! fraudé iamdiâi Archidiacpni8c Epifco^»^,'inroinienfi:
ergo liberi qui ex damnato ,8c iilicico coftii, feu ex effufa
concupifccntia geniti hint ab omnis prorfus hseredicatis
beneficio excluaunt ur.eofq; hcciura ciuilia,nec leges &
gnofcunc yGaridifumqj adcoimprobat vigor, vtnec alivxör
à maritoproie6tacft,8chuius qiiidejrn rei teftes prç-
fentialitcr apparebanr.Fuic ergo,vc dicebat,aut d&faäo,
aut de iute nulla fentetitfii, qua ab fens condemnata eft,
non contumax, fed indecitaca ; cum .conftet fentenriam
menta decernatXcd quodam modo viri quod ilia fobtra- ! nihil habere fottitudinis, quæ côtra folemne mprdincm
hit,adquiefcat,ipfamtangpaterni cviminisargumétû.à ,iudiciorum'lata eft. Replicabat 8c multadepriuilegio
totiushæreditatisfpecôtendebatpflearcendamÿÂdhæc iperfdnârumScjghorânciaiuris cum parentibusautpro
M.ad cognati fui calum niam dcpellédam parentes foos ! peer militiæ cingulü, ailt fexusinfirmiratem liceret igno-
Willelmum, Adeliciam legitime conuidtos afferebat, 8c
nuptias non dandeftinas, led folemnes in facie Ecclefiæ
contraxifle.Nonmultutameninficiabatur,quandopa-
terfous Willclmus, paiftum fponfalitiorum de Albreda
duccnda,cum pater ipfius antequam duceret Adeliciam
Mabila: matrem , inierit , fed illud vfque.ad matrimonium
perueniffe negabat, fed quia in 6onrrahendo;8c
diftrahendo liberum eflè debet de confenfo pactiüm pa-
dum fpófalitiörum, vtrum q; duxit eflè remsffum, qüód
exeoprobarenitebatur,quod teftes apparebanc parati
probate,patri AÎbredæ pecuniam, qua WiUelnius ab eo
receperat effe refufam: adiicieba t Sc Albredam, 8c patrem
eiusomnem obligationem, quæ inter ce fferat, excaufa
matrimonii ., :r vt fperabatur , copulandi , remififlè
Willelmo 8c patri eius, eo quodnupriarum Willelmi
8c Adeliciæ, pater AlbredæcÔmunis merit, 8c matrimonii
huius prompriAmusapptobacor.Sponfam vero non
eflè cQniugem,tamleges Prirïqfpum.quam decrctâPpny
tificum oftendunt, cum defponfata puella poffic mona-
ftetium praceligere t-viro diflèntiehtë, ficut Eufebius author
eft : & leges tefte Gregorio nulla infligunr pcenam
rare.illudhaberevim coniugii qupdconiugii^ræcedic
inicium, quod ex authoritartflegum 8c Canohu, non ad
matrimonii nexum conualuit, q>prifeac5 foetudoap^d
nos haéten9 in confomatipnematrimoniihon agnouit :
patrem quoque, dum agerec in fextrem;s',fic Qiilcbértus
venerabilis AbbasTolecefttiæ litteris fuis , non fignatis
tamen,fed ccftibus munitis, 8c alii Religoïîqui: àffuerât^
teftabantur,palampoenitu.fTediCvbauir,quodfraudulé-
tiæiarndi6f:i Archidiaconiinciicicnda* vxorVadquieùe-
rat. Sed quicquidinter patoÉkes asftum fuerit,fibi au t liber
is non dëbëre ofieffeafferebat, eo quod' Arj^bid. aut
EpifcopusiW’fiuon.nihil contraliberospronuntialléfit,'
fed hoc quoties conueniébatur exprcffèrint, ficut pfirtes
teftâblirur, fe nihil^pnutiaflè aduerfos libéros ill^f marri*
monii,quodtàm«infirmare1'1môliebâcur. Vede vt rfflère:
batilluftris Blefenfiû Gpipes TheobaldusJPrinceps qui-
dêiuftitiæamarori^iurisiCififiQtani pèrittflirh9, ad que
Epifcopus Wmtonjenfis liberorfi caufam trâfmiferat,eo
quod adipfoni resifta forefeudiptinebâc, açcitispotion
ribus EpifcopîsGalliæ,confilio coru aliôrumq; lapientûi
caufa cogni ta, pâtre defunifto,eos legitimos agnouit H x i
redes'ièiïqiébeifon6ndébcrç.ç«i fuit,quicquidmfrau-
dem eorum dolasaitifexprocurauititnqiisautem omnibus
fponfae,fi ad collegium euolauerit puellare. Præcerea co(-
iugium non eflè perfèófcum ,fquod non confirmât §c per-
ficit commixtio corporalis’^ jicet à prima defponfatipnis
fide initium fortiâtur. Si ergo initiatis perfedapræiudi- mis producebat articulis
fe dicebat copia teftium abundare , eofque in plu ri-
I fed Richardus rci iudicatæ/ [
ah *