y j i CMaphei Vegti Laudenfis 1
A fuafione indigere videatur. Quid veto fi qu* palfim
miferrimi populi patiuntur externa fimul Sc domeftica
mala recenfeamus ? Quid bellorum rabic ÖC tumul- Bollotun,
L i b e r . VI . tu grauius excogitari poteft ', aut intolerabilius ï aim •yuluia.
oblideri vibes hoftibus’vidcmus , feandi moenia, di-
U A t B È l V E G I I L A V D E N- rui muros, quaflari (axis domos, fagittis Sc iaculis obfis
de Perfeuerantia rtli- nubilari aéra, ferro , igni, fame, pefte, cunâa pogionis.
pulari, pelli patria , optimum quemque captiuati,
ipoliati, torquéti, iugulari, ftupris Sc nefandis qui-
C A P V T I. bufque obfeoenitatibus feedari omnia , neque fexui,
neque ætati vlli parci. Sed & quam triftia fine quæ
De meditations yilitatis & miferis human*. vel à magiftratibus , principibufque ciuitatum , vcl
ab incolis quoque fpfis mala fuftinentur, continua fa-
| 3 0 f t explicata ante à nobis feptem contra prsftim- tis expetientia edocemur. Neque enim aliud videte
i- ptioncm fandiam remedia , exp'jfitaque fubinde licet quam cuiufque in alterum inuidiam, furta, frau
contra omnes animorum morbos fex alia quoque vci- des, fucos, infimulationes, criminationes, oblatratio-
Ultima ac lalubecrima ; Conuenientet nun« adaliud, nefque grauifilmas, quam lires,iurgia,ftrepitus ,con,-
quod eft meditacionis leptinium atque poftremiun, tentiones, confpirationés, peierationcs, corruptiones,
venicntes.i» feprera illud vtique capitadiuidemus,vt quam potentiotum hominum , quæftotUm , fanedocentes
perreâionem verre Religionis fcpcenario ratorum , tyrannorumque violentiam , rapacitatem,
B (qui eft perfeâiftimus omnium) numéro præcepta e- infatietatem, audaciam , infolentiam , concufiiones, F
Sep ten a- ius .concludamus. Primum igitur mèditationis caput populationes Sc rapinas , quam imptobi cuiufque
crit cognofcendi,lcrutandique vilitatem & mifiriam bu- petfidi prædonis-, lufurronis, fpeculatoris, parafiti.
manant. Nam fi quo generemur aut nalcamur modo, Sc afientatoris exaltationcm, quam egeiitium & mifelrnuS.
confùndet nos tanta erubefeentia vdiffimæ conditio* lorum proculcationes, viduarura pupillorumque opnis
noftrre,vt quo blandior mundus arrilerit, co con- prefliones, bonorum omnium ac innocentium accutemnendus
magis atque fugiendus efte videatur. Si iàtiones, exhauftioncs, proftrationes, profaiptiones,
vero cuiufque scatis lab ores, dolores, anguftias, necef- carcerationes , extremaique calamitates & defolatiofi
ta tes, Sc pericula cogitemus, applaudat quan tüm veli t nés. Tranfeamus àutem , & quibus domefticos intra
ac demulceat, videbitur certe mundi huius faciès pe- parieces incommodis afficiuntur mortales , videamus.
Vita huma ftilenti sugue lubricior atque nocentior. Qujs enim Nam feruorum imprimis moleftias , quos ignauos,
na miferiis explicate pollet quanta pueri in primo etiam vitre li- rardos, négligentes , fomnolentos, edaces, te mumine
patiuntur, qui conipediti panniculis , ignari 0- lentos , fugaces, mendaces, arrogantes, Dominis
mniurn , fermonis adminiculo ptiuati, famem , ficim, detrahentes efl’e conftat. Nemo non graues dixeric Vxorum
grauiflimofque quibus perfiepe terquentur dolores, Sc intolerabiiés , grauiores quoque & intolcrabilio- tnlblemi«
non alio tcftari figno polfiint quam afiiduo triftique res vxorum , cura funt audaces , improb« , inuere- [biles.
ploratu.quod & tanquam humanæmiferiæ argumen- cundæ , vinofie , linguaces , cum propter vel dotem,
turn natura eis conceilït. Qui demum parentumpræ- vel gémis , vcl formam tumid« & infolentcs , cum
cepcorumque fubie&i imperiis fetuitute quafi quan- ardent ambitione ornâmentorum , exhauriuntque
dam conftridti, contumeliis, minis, plagilque affedli, ob id patrimonia , cum exprobrant & infidiantur, c more fuo nunquam,alieno lèmpec viuaut. Quis ado- cum ploraht & lamentantut, eum præfertim funtimf=' G
le fee n tiæ pericula , errores, impetus, præcipicia, cafuf- pudicæ , -quod eft omnium coniugalium malorum
quefiepetriftilfimosnonintelligat ? quisfeneétutisgra geauiflirnum atque frequentiflimun? : Quod de ma- Im p u d iciuedines,
moleftias, incommoda, motbos, magnaque ritorum erga vxores molcftiis pàriter cenièndum eft, tia v x o ïiï
nonnunquam deliramenta : Qufs robultioris ac 0- cum funt tenaces , cum prodigi, cum alræ porationim
nis denique as tac-s la b ores, fudores, algores, damna, bufque dediti, cum fine difficiles, morofî , contume- lium mainnumeraque
vndique vit» diferimina ? Nam fiue ne- liofi, cum alienos polluunt thoros, cumfidemeatum lorum gra*
gociandum faerir, non facile did poteft quanta tôle- fufpeétam habent , ducantque omnia malam in par« uiflimum.
rare miferos mortales, quam grauilîimis triftillîmifque rem. Quæ pro fiiiis autem feruntur , duriora eciam
cafibus,bello ac pace,terra ac mari, exagitariconnu- &triftiorafijpcrant modiim , vintcunqucomnemdigat
, fiu'è militandum, nemo eft qui vel coecus non vi- cendi facultatem. Que enim amor , quem illis ge*
dé'at duriffimam eius vitæ condirionem , in qua fern*- runt parentes , maior eft cæceris quibufeunque , eo
per peregrinàri, fudare, dtfatigari.algere, vigilare, fum- etiam maiorem efie omnibus dolorem qui eörum
mam inediam fummafque ncceffitates pati necelltfeft, cailla fufeipitur , credibile cuique videri débet, quis
vt omitramus longe his aliâ^grauiora ducum fciik partus anguftias , quis educationis impenfas , foilicet
& Imperatorum, quibus fubicéfci fuut, dura im- citud-nes ;, faftidia , metus , labores quos parentes
peria Sc aceibas caft'gadones , varia quoque belli dif. fuftinent , fatis vnquam enarrabit t. Quis fufpiria
cçimina, terrores hoitium, vincula, carceres , vulne- Sc gemitus , quis acerbitatem doloris quem pro fis
ra,cruciatus,&,qus ante oculos ^orumvoli tant con- iiorum vtl languore, vel intérim , vel infania, vel
tinue, mille fubitas & horrendas mortes. Siue ius di- hebetudine , vel turpi Sc fiagitiolà vita , vel rebel-
D cendum , aut pro clientibos orandum , agfendumquc lione ac perfecutione patiuntur , enucleate vnaliud
quodeunque litcerarii muneris , incredibile vi- quam explicabit ? Sunt vero tanta tamquam grauia, H
debiturquas fuftinete oportebit curas, vexation es, an- fi generitim velimus cunâa quæ mortales torquent Malarum»
xietates , frigora , atftus , famem , fitini , ntodes mala memorare , vt hotrori fit ea cogitare nedum
infomnes , difpendia , faftidia , exprobrationes. Si- expend. Siquidem naufragîa incendia y chafmata,
ue imperandum , irrvpcrantibufque aflîftendum , tan- fames , fitis , carceres , peregrïnatfones , exilia y w faotg^
ta & hiç le offeree,la1>orum,anguftiarüm, fupcrfticio- nuditas, caedcs, cruciatus s debiiitationcs , pelles, in- a«ia;
num, formidinum, rhqieftiârum,infidiarum, pericu- finitatque morborum fpecies , tam conferto agmine
lorumiruinarum, calamitatum, defolationum, grauium quotidie irru it in nos , vt dexcra læuaqué eius circumquoque
( quod fréquenter accidit ) ac horrertdarum fepti, qua liberi cuadamus , viam minime inuénire
caedium congeries, quantam vix quifquam , nifi ex- valeamus. Quæ Sc fapientifiîmam D i 1 prouidenpertus,
credere adduci poffit. Neque de feruorum mi- darn , quo vel errata noftra caftigaret, vel fempiternæ
(tria , triftiffimaque conditlone aliquid tradimus, alterius vitæ veram , folidamque ( quam merito hac
quod ita ea omnibus nota perfpeâaque fit , vtcom- defpeda melius appetéremuS ) feheitatem ofteudemiferationc
magis quam demôhftratione vlla aut per- rec, non temere certe tlôbiV intulifie credendum eft.
Quorum
p p ?
jljûll)0' . <\
mvaiw* quittamque iniquorum ,fed ad condmoumpertinent miftriam-
qut communem , quit vllo fermone digerit , quit vüa co-
gitatione comprehendit , quantus eïl metut , quant* calamity
ab orbitatibtu at que luäu , à dämmt & datnmùam-
bm, & dectptiombus & mendatiit b omnium , àfiijp donibus
ftlßsy& ab omnibus violentis facinortbus & fctlenbus alienis,
Quandoquidem ab eis & deprædatio, Sc captiuitas, &
vincula »öCoareeres, & exilia, & cruciatus,& araputatio
membroriinij&priuatiofenluum.&oppielliocorporis
adobfccenam libidinem opprimecisexplcndam,&:alia
multahorrenda fæpe conti ngunt. Quid ab innumeris
cafibiH,c]ui forinfecus corpori formidantur,æftibus &;
c
! Daimones
I tfatnulos
I baptil.uos
I Vtiare cur
Dcusfi-
[ Homing
) »«to fia;
Stoics.
QyprutQ;idem , vt vberiorem doaftrinam, maiufque
teUimonium habeamus, non ab re videtur Augufti-
num in libro 22. de Ciuitace D e i ita de h?$ pulchre,
pleneque difièrenceraàudire. Ait enim : Quot&quanbiinc
nepotes & pronepotes. At vero fi ea/us vitro time-
tur,fene6tus ei Sc febris non timetur. Nos ergo f\ agilio-
resvitro.& infirmioresfumus : quia & omnescafus qui
non ceflanc in rebus humanis, & fragilitatem vtique notts
punit genus agitetur humanum, qua non ad malitiam, ne- j ftram quotidie formidamus, Sc ipfifi cafus non accidâr,
inin,.nviuu 6A. tempusambular.Vita;thbmbidum,ntnquanivitatexitum.
vitantquæextdnlècus euentunc, nunquidquidin-
tus nafeitur pellitur ? denique nunclubricofgignuntin-
tcriora:nunc morbus quiîibet fubito occupât, poftre-
mo quantumuis homini parcatUr , nouiuima fene-
&us cum venait, non eft quod differatur. Vita humana
ab infanria vfqpe ad dccrepitam fent&utem rota bre-j
uiseft. Adam fiadhuc viueret & hodie morereturquid
illi vitae longitudo profuiflet ? Htic acceditvquia ipfe
dies inecrcus eft, quotidie moriuntur homines, Sc qui
viqunt deducqnt iifps Sc exèquias celebrant* &yitam
fibi promittunt. Nemo dicit, corrigam me ,ntcrashocfim
frigoribus ,rempeftatibus,imbribus,alluuionibus,coru ' quod ifie qusm deduxi. Reéfce igitur Sc eleganter Çhrylo-
fcatione,tonicru,grandine,fulmine,modbus,hiatibulq; ftormis in eo libro quo neminem ladtnifiàfemetipfoiradii.
terrai um, oppn,- llionibus ruinarum ,ab pffenfion jbus Sc t Diijrir baec aldus confideraret : J//jâw(mquic) tnteriorem
peripulisveietiam itialitiaiumeniorum : dtotysnenisrj impur* huius&immnda metetneis, quam compleäuntur ,fa^
iruticum,aquarum,aurarum,beftiarum : àf^rarum vel c/ew reuêlemus.. Meretr'uetn namque ( ait ) ego appttio vitam
tantummodo molcftiis vel etiam roor.tifecis moriibus banc,qua in delitiis&affluent:* imitiarum & buius fatuLpo-
à rabie qu^ecoptingitex.rabido cane,y cl eciamblanda&, tentia *c voluptate tranfigitur, & non folum met et > teem eamno-
domipofuo aroka beftiaponnunquam vehemcntiusÖC mino y fed <& turpißimam atque obfiocntßtmam mtretneem.
amatius quauvleoncs draconerque metuatur^faciarquc
hominem,quern forte attaminauerit, contagionc pefti-
fera ita rabiofum vt à parentibus , coniuge, filiis, peius
omni beftia/ormidetur. Qnæ mala patiuntur nauigan-
tes.quæ terre naitineragradicntcs l - Quis ambulat vbi-
cunque non inopinatis fubiacens cafibus?De foro quidam
rediens domumiânispedibusfuis,ceci.dic, pedem
fregit,&ex illp yulneK finiu.it h,anc vitam. Quid vide-
tur fedentc (ecurius ? De fella in qua fedebatce cidit He.
li facerdos & mortuuseft. Agricplæ,immo verb omnes
homines,quot& quantoscoelo & terra,vel à pernicio-
fis animalibus cafus metuunt agrorum frudtibus, folen t
tarnen de frumentis tandem colleitis öc reconditisefle
fecuri, fed quibufdam ( quod nouimus ) prouentum
optimum framentorum.fluuius improuilus fug étibus
hominibus de horreis proiecit atque abftulit. Contra
millefqrmis darmonumincurfus , quis dc innocenta;
fua fidit,quandoquidem ne quis fideret etiam patuulos
baptizatos, quibus certe nihil eftinnocencius,aliquan-
do fie yexanr, vt in eis maximfe Dcoifta finente mon-
ftretur huius vitæ flenda caiamiras , & alterius defidc-
randa félicitas. Tam veto de ipfo corpore tot çxiftunt
morborum mala, vt nee libris.me.dicorum cunâa com-
prehcjifafint , in quorum plurib us ac pene j5mnibus
etiam ipia-adiumenta & medicamenra tormentafunt,
vt homines àpoenarum exitiopcenalieruantur auxilio.
Nonne ad hoc perduxit fitientes homines atidor imanis,
yt vrinam-quoque humanam vel etiam fuam biberen t ?
Nonne ad.liocfamés, vt à catnibus hominum fe abfti-
nere non pcftenc î Nec inuentos homines mortuos,fed
propter hocale occifos, necqupslibet*alicnps,yerum-
eciamfiliosmatres incredibili crudelitate,quamrabida
efuries faciebat.abfumeren t. Ipfe ppftremp fomnus, qui
prpprie quietis nomen acccpit,quis verbis cxpjicet fæpe
foinniorum vifus quam fitinquictus , &quammagnis
licet üaliarumrçrum terrojjibus (quas i ta exh ^be t,& quo
damodo exprimic, v,t à vçris.easdiipetnere.nequeamus^
animam miîeram, fcnfufque perturber.qua f%Ificatc,yi-
forum etiam.vigilantes in .quibuf^am mo^js ^ycner
nis miferabilius ^gitantur^uamyiismultirnoda^varieta-
te fallaciæ homines etiam ianqs maiizni d^mppesnpn-
nunquam decipiant talibus ^ii^,&iieosge^. fiæcad fua
ctaducere non ppeuerint., ferj^us tamcne^rumtolq ap-
petitu qualitercunque perfuadence falfitatis jlludant.
Ab kuiuS.tam nvleræ
libérât nifi gratiaSahiatoris Ç hrifti Dei.acjD omini.n.o-
llrijitihomiliisquoquç idem Augu/V.Ycriflimejinrer cafus
(m)ambulansflyitreitjfemus mnitit ca/ustmeremusl^nd
fragilius yaip vii;rep,& tamenfem^tur.iK. dbjatper kc|ilaide
inueniscalices ab aqjs dtprpakis taólos, qnuibvis bf
cuius fjcitsfceda, bomda, ajptra, amara, crtidelis, & m hoc ma
sçtme eft in quo fine vent* habendi flint cunfti quos dtctptt, quod
cum tur fis fit vultuseius&ferus', & tarn bar bar us & truculen
tiflimus, multi tamtn ab ea capiuntur, & cum videantur apud
earn cruenta omniapenculis, morttbys, prd^ipitiis plena, cum-
queftïpari earn cernant fidalibuspeflimis, contumthisdico,opprobres
, Imre, inuidia, tnfidus, crimmaitombus & pemtciojifimis
Cbryfo-
‘ftomusjli. .
ncmincrA
I • F r
nilïà fci-
piolædi.
Mcretrix I
appcllatut
vita ni
ftra.
cur is, metuiugi, tremorefrequenti, & mille a His huiuflemodi in-
fauftts conforttbus velutjangumea corona circundan,fructum vero
tn his nullum ahum tuft mteruum ejfe & perniciempçenamqut
perpétuant, expetitur tamtn àpluribus & amabiUsbabttur atque
exoptabilis. Tanta namque eft corum quidecipiunturftoliditas,
vt cum eos ratio nulla abboc intentu? euocetflitc euidentta quidtm
mdefinenterpereuntium exempt*détenant, mm tgjrftqlidipres
iftos multo quam paruulos lUdtcem i quos putr.ilis ludus vbiaut
circuusvoluitur,aut turbo verb tribus tgitur ,& longis portico
bus per cuiuaJpaciarotatur,îtd intentas & initiantes pulueribus
animistenet, vt audit mdenullatenus queattt, ignorantesptnitUs
peratatisfragtlimtm nibihn illo Judo vtiUtatisy nihil open: ha-
ben,fed pro iüisfatisfachat as immatura. ifti vero quidhabtbmt
exiuf*tion‘s, qui*tateperfcftaputriUm}immo& puertstmbecil-
lioremfententum tenent. ■
yirahumanabiC"
Prudentcr haec fane atque argute à Chryfofto’mo di*
âa» Nam funt rnaghæ certe innutnet^que ,quas mor-
tales patiuntur, miferiæ. Quas Apuleius in libro quem
fcripfitde Deo Soiratit, ex do&rii.a Platonis ftri&im at
tingens : Igitur, inquit, homines rationeplaudentes ,ura-
tione.poUentes, inmortalibusammis,monbundismernbru, Uui-
bas & anxtts ment thus, brut is & obriuxiis cor port bus, difltmilh-
mismortbm ,fimilibus erroribtu,peruicaci audacia,peninac;Jpe,
cajfoUbore ,fortuna uduca »fingtllatm mort ales, cunfti tamtn
vmuerfo gemrepeppetui, viaflirn fujjïc-mda proJe mutabiles, vo-
lupri tempore,tarda faphntia, cita morte, querula vita,terras
incolunt. Quibus cum human® vitæ miferrrima com
ditio Tatis explicari vidcatur ,vnum tamen, quern ine-
uitabilem indixit nobis Deus mortis cafum , iuperare
putamus omnesacetbitates &amaritudines,ptnnium-
que eundem efl'e acerbitatum & amaritudinum finem
& reniedium.. Qujd ergo hac vitanQftra triftius aut in-
felicips,diciqueàt.? »Qjrjsearn cui modo mensdanaftr,
.amaiierit vnquam autjroaghjfecenc ? Cuius &ingref
fus tarn vilis ap fordidus, & progreffiis tan tis, quanta
modo etuunerauimus»xnalis lubiectus,& egreffus de-
niqnetarnterribilis,atrox,horrendufquefit,' Quæconv:
liderans mediranfque ffernardus : Attende ( inquit)
diligenter , quid fuifti ante or turn , & quid.es abortu
vjque ad occafum , atque quid tris poft banc vitam. Pro*
feétp fuit quanto non eras , poftea dc viii materia
faétus , & in viliffimo panno inuolutus , men-
itruali langui ne in, vtero ma ter no fuifti nu tutus.
Apuleias
'Philof. I
Tunica'