A I li cx pr o mi Ifionis fidcliter memioit, C P fcriptum fit: | tarnen mirabilium Dei fidem Vel autoritatem hbînngO)'
Ecunt figna in Sok,&.Luna,&ftclÜs,&c,Ea tarnen qux
hic prànunçiantur,finc præiudicio fententix raçlioris,
eainteiligendaarbitrot, qux in his contra, nature fiant*,
quale cil: anodin palfione Domini Sol obfcuratus eft,
velnro fciflumqpetrxttjptxjapma monuments, j8tfan-
âorum corpora qui d ormier ant lùrrexerunt.'î'JaturaUs
ctenim ccüpfisefie non potuic,qux lunaris corpotisobr
ie^aconcingit jcum conftetpridicLunam X lY .çx ti-
ii:lD,oifi;forcç<juis,de Iudaicaperfidtaincredulicacis Cax
folatiummntuecnrjalTerenscum eis Venerem tune in
eclipticalinca-Soli fuifle oppolïcam, qux quidcm.magna
eft ;& vçaftroïogi tradunt.fola do quinquefidcribus
de noâ&vmbrara de feemittit,vtLuna.Qupd quia ne c
rstioprobar,nccaucoritas, aut fidcsapprobar, repudiat
e Vtfutîle. Si enim adeoluminofum eft Veucris corpus,
quqmodo tantas park tençbras ? Dionyfius Areo-
pagita inEpiftola adPolycarpum fcribit.fe &plures alios
philofophantes tune vidifle Lunam Soli incidentcm. Et
quidem corkra naturam, npn enim erat coitustempus.
Quod ei ppftmodum Paüloprxdicame > conuerfionis
dédit ôçcalîoncm.Scio came pltfres aliter tune locutus;
lêd Diony fium prxfero.vniuerfi&, quia quod viditî'fcri-
plîrjalijproprias lëquunturopihiones.Suntautem ligna
plerumjjuc non modo vniuérfàlia.led &generalia,ficuC
illud quodDeo moriente tenebrx.fabkx funt pcr .vni-
uerlam ter ram, ab h A a fextavfque ad nonam, ôc quod
imcis patticulare eft, aut minus .vniuerfale, capacitatem
generis,temporisperpetuitate compenlat.Motsetenim
ilia,Mpyfifac.iemdetexit. vnmèrfis,perpeiuam duritiâ
fcidit,&; relutrc&iohis primitias ih æcernam lçtitiam in-
troduxit. Illaquoq; quxdiem iudieijprseuenire dicun-
tur, per dies X Y . fi tarnen futura funr;quoniam de fçri-
ptura Canonica firmamentum non habent, naturaelc-
gifius minime fiibiàcebùnt, dum tarnen naturam hic,
ytinlocisquam pluribus dicamus, folitum curfiim rc-
rum.aut caiifas occultas euentuum, quarum ratio reddi
poteft.
C a p . X I I .
Jtiibil contra naturam ,autore Platane, (ontingéré, qui
naturam dicttDtt voluntutem.
SI yero PJatoncm lequimur qui aliène naturam eflè
Del voluhtatem ,prbfe6tp.nihil iftorum eüenit cotra
naturam,cum ille omnia quxcunqUe Votait fec’er^r. Ille
qnidem dûm return canfascxequitur, finenromnium
diuinâaftruit bonitatem.jOptimus eft, inquit. Porrö ab
optimo longerelcgataeft omnisinuidia. Itaqùe cohlc-
quenter curufta lui fimilia,prout natura cuiufque beati-
tudiniscapax elfe poterat.êffici volujc,quamqnidem
Deï yolütatem.certiïfimam rerum originem elle; fi quis
ponarj:e<ftç eüm putarc confentiam.Ec quidem fsipîen-
nÎDeiot boni tas, qux rebus omnibus originem pixber,
naturateâilfimeappellatür:contra quam v.tique nihil
fit,quia difpofitionerriDei nihil euap uar, aut caufas quæ
in mente illius, qui fecit ccelos in intelle&u, ab xrernp
çonftiterunt, fiiopriuat effciftu. Infiintitaque rebus ,fe-
mïnales euentuum çâulx, 8c originaux rationes.qux
prxordinato tempore in fuos procedunt efFedus, ex eo
qnidem mirabiles, non quod nullas,fed quodoccultjf-
fimasbabeantrationes.Humorfiquidédeintimfsterrx
vifçeribus,ab arborum vel yinearumradicibus, appeti-
tiuaauadam virtute attrahitur ,d«inde quadam diftri-
butimie naturx, dirigitur pet plantarum,membra, &
cum de fila decoftione prorècerit, turgefei t in furculos,
&quo ad fuftencatiôhem fui ,non indiget « in-folia .&
fru&us emittit, qui cum maturuerinr, in muftadefpu-
mant,& fiç per interuallà terapptum,confuero vfu vina
parturiunt.Si vero occulta difp'pfifioneDei,quibüfd,am
naturx cuniculis, digellus&maturatushumorabfque
cemporis interftitioiinopinf cjum yertatur in vinum, xpi-
ractllum quidem èft,quia altirudo diuinç di fpenfat ionis
uoftruratranlcédicmtelle&um.SedjVtaitfapienSjÇedit
; hfeitix nubilus error,celTinrprofèâo mirayidefi*Noo
fed altitudinem diuitiarum i'apientix & feientiæ fuse
plena humilitate veneror &c admiror, feiens quia quod
ftultum eft Deijfapien tius eft hominibus. In mulcts ete-
nimlabi.humana infirmitas eftyficut in nullo aliter ferx-
tire,quam res fe habeat,angelicavel diuina pcrfcâio.
G a p. X I I I .
QuiaDtusfignisfuam pramuntrèdignatur'
1 créât main.
T JTOc quoqi diuinæ milèrationis eft* quod fignorum
■ Afiioruin indieioignorantiam noftram quandoquç
præmunir.Cometa liquidem apparente, creduntùrim*
minere j* eomitia.An ignoras . ’
teirismutantem régna Cornetem î
Italix quoque imminenteexcidio., qux fignacontige-
riiit,non nefeit quifquisaliquatcnus rerum publicarum
hiftorias ateigit. Hiftoricorum volumina, qux.deirebus
memôrabijibus fcribuntut*prodigiisplenafùnt ôcoftéi
tis. Deniquefub.Helia& Hclifeomultafidei ß^virtutis
figfta prxcçfiillè non ambigis.Njniuitx quoquefigno-
rum indiciis,poenii é :iam egçrunt in prædicatio ne Ionæ.
Infidelitas naraque lîgnorum argumenciscxigitur,& fi-
dcstcncraeifdcmroboratur.Vndeillud, Qupdfighum
o {tendis nobjs ï & Iudæi ligna quxrunt, Grseci fapicn
tiam. -,
C a p . X IV .
güidfignutHi&defômnio.
HIcyerodntelliguntur ligna, quxcunquc quoiiisin-
dicio diuinam homini innuunc voluncatcm. Si-
gnumfiquidéeft,quodfeipfumlènfui,& præter fe ali-
quid animooftendit. Quxdam tarnen ligna funt,qux
nulli corporalium fenfuü liquid oftendunc, lcd animo
cuiufeunque rei Ipecie mediante, aut citracmedij diffi-
cuitaterq,verumialiumue frequenteringetunt. Signa
etenimincetdumvera.interdumfalfafunr. Quis nelcit
fom nioi u varias elft fignificaciones^quas ßc vfiis appro-
bar,& maiotum confirmât suitoritas/ In eis vtique quo-
niam loronus eft', animales vircutes, fcilicet fenfus, qui
dicumur corporis & fijnt a«imx,quiefcunt> fednacura-
les intenduntur. Condngitimerim y t animus corporis
.exercitio releuatus,in leipfum liberius redeat,& vetitatc
minepei figutas 8cxnigmata,nun.c immediata facieli-
cendusconccmpletur.Quod ët ilium non latuit,quifo-
mni depingens portas,altcçam eburneam -, dlteranj cor-
neam finxic Çum& cornu lit perukim vifui,qui non fre-
quenrererrat , 8c ebur naturx denfioris, & vfquead ex-
tiemam tenuitatem rafum, nulloyifusacuminepene-
trctur.Hoè quidem dêhtibusfillud o culis veriöribus fi*
miliuseft.Hincvera lomnia.hincfalfa,
ad i alum mittunt ihfotnni* manes.
C ap. X V .
DtJptciebusfomniorum, & caußs, &ßgHrit,
&fignificationibtu.
SVnt autem multx fpccies fomniorum, & mulriplices
caulx,& varix figurx,& lignificationes.Aut enim in-
Ibmnium^aut phantafma, aut fomnium, aut draculum,
aut vilio eft. Porro infomnia ex ebrietate, vel crapula,
auc variis palfipnibuscorporis,alfeäuumque tumulti-
buS, ÔC reliquiis cogitationum frequentilfime oriuntur.
Vnde Ik. male fanisamantiummentibusinfomnianunquam
défunt. Quod prudenterinnuit Maro:
Am* foror qua mi fujpenfam infomnia t errent ?
Hultaviriyirtusanimo, mültufjuerecurfat
Gent is bonos, har ent infix’s in ptftore vultus,
Ver baque,net plac dam nimbus dat dura quietens.
Hxcquoque dolencium aut gaudencium,aut quosti-
morisvexatanguftia, aut immoderate cupidjnis ardor
acccndit non prxtereunt paflionem. Phantafma, cum
rerum ignoex videntur fpecies,qualitace vel quantitate,
âut partium modo vel numero a natüra difcrepàntes, vt
fi force neepes nec capuc vni reddatur formx,dum
tetrum
Définit inpifiem muher fortnofafttperne.
Has qhidé Ipécics ex infirtnitatè mentis & corporis,tra-
duntphyliciperuenire ,earumque caufas magis atten-
dunt,quam ex eis aliquas lignificationes. In quo genere
&ephialtem,quo quis variis prclTuris quodam quafi in-
teruig'liojfcd (omno potius inquieto, opinas fe vigilare
cum dormiat putaturâb aîiquo intérim prxgrauaçi,çd.j.
nümerâdumarbitrântur. Qux qnidem omnia médico-
rum potius indiget cura,qùam ventilatione noftrajpfx-
fertim cum nifiil in eis vetum apparear,nifi quod verillî-
mxfimt &moicftilfimçpaffiones.Spmmûm vero cuius
appellàtio communis'eft, licet in fpecie propria cènfea-
tùr^er'^uxdàm inuolucra rerum geritimaginesjin qui-
biis cbnieiftbrum præcipue difeiplina verlatur, & nünc
fimifi cutuiq; eft, nuncalienum,nunc commune, interr
düm publieum,aut generale eft.lqhisvero omnib.qua-
litas perfonariim,rerüm, & :tempbrlim diligentiifime
obferuatur. Vf enim aitNéftor, d"eftatupublicoregis
credàtur fomnib,aut eis qui magiftratum gerit, yelre
quidé vel f ei vici n a prxd efti n a ti on e , aut fi püblicxfbr-
tunç lignumbftenfutn eft multis,vt in eo quod pluribus
'Romanis ciüibus,Iecündum quofdam Sibylla interprété
de myfterio incarnationis., .reu’ëlatumi fcribitur. Et
quidem non modo incatnad^iis.»-fea^aflionis, afeen-
fionis poft relurréólionem, aduentus quoque lècundi
interpresvdo|cente.& disante Ipiritu, patefacit arcana,
ficut in verfibùs Sibvllinis mànifèfte reperies. Quorum
iftud,ficùt i n plerilque patrum 1er: p curis inuenitur, ini-
tiumeftî - X
ludic tj fignum,tellus fudore madefeet.
Si vefo apices capitales fingulorum verfuum ex.ordine
coniùngahturjad confunde ndam perfidiam Iudxorum
hoc inuenitur cxpreïlum.lcfus Chriftus ©£Ôf,S<w7^:nifi
quod in lingua Làtiiia Grxcarum literarum propiietas
àd plénum non pbtüïtobleruari. fpfos vero verfus,vé o-
pinor,apud Beatum Auguftinum in iibro de ciui tare Dei
inuenies.Eft ergo myfticx vifîonis eius càput & fiimina
intentio,Ielum qui prifigurabatur,indubitanter eflè fi-
lium Dei viùi,hominerri verumiiudicem omnium, rege
æternum,remunerantem Iperahtium'in fc,autorem vi-
tx ,8c xtetnæ beatitudjnis ex gratia largitorem. Re qui
dem vel rei.vicina prçd eftinat i one,id eo diótum eft, q uia
’magiftratusnuncprxfensintclligitUr,nuncfut(irus.Ex-
cidium quippe Numantix iuniori innotuit Africano,
dum effet adhuc pene miles.Dum autumnus adultus eft
autpræruptuSjlomniafrequenrius euanefcunc.Arborü
namque labentibus fuliis, infomniorum vanicas domi-
natur:quod & VirgiliuS j inlibro in quo totiùs Philofo-
phixrimacurarcana.fenfilfe villis eft.dum lafientiafolia :
apudinferos,varus fomniisornauit. Locorum quoque
diUerfitas,varias figuras quictis admicti t, v t alia aliis.nuc
horum nuncillorum fomniorum, vberióra fint. Locus
namqjpaluftrisaut dclirtus, eminentiori autedebrio-
ri pbacafmatrcatum imaginum fcecundior cft.Resquo-
queinterdum mahifeftius,interdom obfeurius aperitur,
&nuncTeipfamanimoingerit^nuncintimante.aliode- i
claraturVcum vero lùcé immediata lêipfam irifun!ait-, vi-
fio eft,ex eb quod plena &vei;à fpecie lui, oculîs videa-
tur elfe fiibftamiajquale eft, quod Caflandrum omnino
non vilum,à quo Alexandér, hauftb vénénp.perimedus
erat,agnouit,quiaèum quics ei reprxfentauerar. Porro
vifiohwn alia manife'ftior eft,vtqux clara rei occurric
imagine *, alia p^èfundiprém dcfidcratinteÜedlum, yt
cum rem admixtaIpeciesfigurarum obnubilâtjficut eft,
quod C.Cælktè tranfito Rubicone belliim-patrix inference
, ad defignandum terrorem ciuiu m, qui étant per
conciuis iniuriam opprimendr,
IngênsVifa duci,patries trepidant is imago.
duafiioEenûncians, ne Cpnçiuesarmis ciuilibus impù-
gnatèt.Publici namque imago imperij,publicfmetus,&
Cxfereo nomine proftràtas vrbisefàtiudicio.1' Qjipd fi
Impérij nüllam in vedtafe» qùx fie apparërer, ctédidic
quis fuifle imaginera,hiftoriarum fide certjorabitur.Cû
enimmaieftatem vrbis principes vifibili fpecie csnfue-
rint honorandam, exquifito ardficio muliebrem for-
mam,qux orbem dextra continerct, inxris materia fieri
ftuduerunt.Ea vero perfeiftain forma ëgregia, venufta
quantitate,aptapartium difpofitionc.mcn bris quoque
condecentibus,&fibi inuicem congruentibus vniuerlis,
cum non tara populi cxaminationem,quam admiration
nem,plena fui cOmmendationodepofeeret,quidam foins
tibias taritæ mbli perferendas inhabiles elle caulâti
funt.Quibus faber refpondit, eas vfquequaque luffice-
re,donee virgo parère t , omnino credens impolubilem-
virginiç partum .Quod ÔC Chtifto nato impletum cft,ea
corr u en te & frabta,quia hu man um contrahitür,vbi din
uinum imperium dilatatur. Cum vero res per quietem
alio nunciante elarefeit, fi tarnen cuunciantis bonefta
cuiq; perfona fit ôc venerabilis, in oraculorum fpeciem
cadit.Eft enim oraculum, vr aie quidam, diuina voluntas
ore hominis enunciata. Hominis .vero appellatione
cenlêtur,quicquid in fpecie hominis videtur,homotan-
gelus fit., an Deus,an quxuis alia creatura. Perfona auté
cuique bonefta eft&venerabilis,au t natura, vt patentes)
aut conditione,vt Domini, autmöribus, yt religiofi aut
fortu na,vt magiftratuijaut réligione,vt Dei, An geli,ho-
minifue,facris Ôc ceremoniis diuinis confecrati. Ex quo
appafet,etfi non fimpliciter, tarnen fe cun dum quodt
petfonas arte conicbtoria non modohoneftas,fed&den
teftabiles vcnerabiliurtinomineclaudL Sicutenim Ca-
t holiex religronis viri,vero Deo, cifq; qüx munerc eius
facra funt,piam venerationcm impcndunc.ita hxreticxj
ôc fuperftuiofx religionis homines, fi&is numjnibus,
immo potius veris dxmonibus, ÔC êxecrabilibus factis
eorum.non debitam reuerentiam.quæ nulla eft,fed tur-
pilfi mum exhibent famulatum.Quod latius ex gencili-
u m libris cpUigit ur.Æneas oraculorum indicio,promit
fam & quæTuam inuënit Italiam, ÔC in ea non rain nu-
minüm,qùaradxmonum nutu,fedem ftatuit, ôc femen-
tem Romani generis,in horto qui eis complacuerac,lè-
minauit.Quid.enim aliud agit in fdmnispater Anchifer,
quid Iupiter,quid Apollo)quid alij.quos longum çft récit
arc ? Vndcfid ekmineillogenusoriturtoxicatum,
impium in Dcum.crudele in homines,perfecutionifan-
6korum inuigdans.fidc rara,follemni perfidia, feruilc
moribus,fallu regale,fxdum auaritia , cupiditatibus in.
ligne, fuperbia tumidum, omnimodo nequitia nonfe-
rendqm,miraculis non debet aferibi; çùm autor eorum
hoiïifëida fuerit ab. ihitio,& à yeritate dëficiens,jnuidi®
Ipiculoorbi terrârum-infixerit mortem. Qui ergo ex eo
patrè funt,etfi eius nequeant impleremeniuraro, lôlent
tarnen illiùs imitari maü'tiam : licet in horto illo nô nul-
\as plantas,qux-virtufis fruâum irrigacione Apoftolicx
facidnt, manu Domitfi cpnfteteflèinfertas. Sed fiquis
ab initio vrbis conditx tptam reuoluar hiftomm, eos
ambitioneôi auaritia prx cetéris gèntibus iuuenifet la-
borafle,& variis lèd'itionibus & plagjs totum concuflit
le drbem.lbji quôquë tyrânhidis&feditionum fuarum,
tarn crebra damna fenféiût, vt yix quifquainprincipum
,'corum ad exicùm vnæ natura duçente,peruencrit.yndc
& illud■ $aiyricum,illîsap'dffime facit: "T.
Ad genet mCenr is,fine tetde&Çahgüine, pauci
Dejceniunt reges, &ficca morte ty rannt.
Iri feripturis quoque éanonicis inueniunturplurima o-
racula:Vtcum Ioleph in lomnisabangelo fxpius erudi-
tur: Magisintërdicitur, ne rcdeantàd Herodem : Doce-
tur Petrus in rcptiliurndintcamine plcnitudinem gentium
colligeddam. Et cum vifitaro ab Apoftqlis Çon-
ftantinojcrucïs ereiftum eftin imperii arce vexiUumg &
pace Eçclefiis reftitùta, maieftas orbis publica voce fçri-
niarioru,m,aduocatorum&iudicum omnemviÂoriam,
regnutfi& imperium Chtifti elle perfbnuit.Vcrum quia
dùx primx fpecies omnino vanælunt, &in poftremis
quafijvifibili fpecie ycritas menti occurrit,racdiam
qux corpbti ventatis quafi.yelum figura-
rum,oppandit diligentius
cxcquitar. _______________