M o Joan. Sans b.
cft nüc clarius elucefcit : quia quafri magnamrnus»quam
fidelitjn caulk Ecclefi* Roman* çbrafe Frederic© Pa-
piæinuentus eft’ :, talii& ta'ntus in caufa Eécleft* An^i*
can* ( filicitum fuerit) inuenieturpræfidcnre velaflidente
Henrico. Ex quo Domino Cancuarten fi p erluasü
bant, & opinabantur Tanioris efle confilii & voluntatis;
cum quia perniciofum eflec exemplo. : turn quia facile
poflet h*c Domini Registjenignitas reuocari fliEccle-
(iain anteriorem immo ddcerioreih retrudi feruitutem/
Qdis enim auderct de catero pr-oclamare in libertatem?
Qmscaufam tufeirarein qua&proquamcminiflettan.
tttm cecidiffe poncificeihi Alia eft ergo quserenda via li-
bertäcis:Aliud conhlium potcritamicis inrimare: £ t fi
vultexpeririinfe ipfqan Ecclcfi* & Epifcpp^tusTuffiic
polficredimere Tbertatem : quiaprout a:Cantuarienli-
bus didici, Arehiepifcopus huiccönfilio non acquietper,
nequealiqua promifiione le deludi ,patietur,yc aut per-
muretEpifcopatum ,ficut aliqui moliuntur, aut dehftat
ä perfecutione iuris lui,aut pacem faciat manentibus co-
faetudinibusfuper quibuscontrouerliaorca eft. H*cic-
drco.tranfcripfi,yrfioportubitatemvideHs,perruadeas
■ memorato Domino noftro & amico., vt.fi eirts tan ti eft,
hahcfufpic:onempurgarenonnegligat. Omnesenim q
mecum vterbum hoc atidierunt compaHifuritante ad *
virseius&faras-. Ipfe v.ero Cantuaricofis riarrantes in-
hibair, diccnsrmnoribuscredi non oportere,prsfertim
earn verbum taheofit indignum viro.; 5 ’cio tarnen quod?
aliduantulum motus fuic , fed vt homo prudens geilit
tempori morem. Vidcbis ex referipto litterarum Domini
P ap*, ynde poftcommuniones multas ArchiCpifcp-
pusLund. Epifeopumdrnuciaueritexcommunicatum:
I & quarcillos quos Epifco,pus landiAfaph circunuentus
|imprudehterabroluitexcommunicatoshabeat, donee
iux:a mandatumDomini Pap* fatisfaciaht.Et quia Gar-
\ dinaicsipfi fines mandati dignofeuntur excel!! fie, copfi-,
iiuin'dc reliquo minusaudiet.Namiudicandideeo, nifi
vblir,’nOn acceperuotaliquam poteftatem. Qupd Vvi-
^gbihTvolUi pr*muniri prodiitex adipe caritatis & qUo-
vties Oportunum fuerit , -honori eius libenter operam
; dabo* V: ' ' ‘ ’
! conuentuiCanttfArienßsFMlefii. E p i s t. C C X X V II.
' "V 710iuer fitati fan dorunv qui in prima ßritanniarum
V fedefanda CantuarienfiEcclefiaDominofamulan-
lur,conferUüseorum, öd fracrumminimusfelutem , &
gratam Deo obedientiam vidimis omnibus anreferre.
Vhdc amantiflimi Dominimei & duleifi!mi fracresex-
ocdiar?V nde fpitirus triftis Sialienoeoufternaruserrore
verbi fumet iuitium ? Quo mifer* & pr* dolore langue-
tisanim* progrediernroratib TPoterat hadenus veftra
(ytverbbreperatiflimo Ör dig- o DöminiS vtar^ negligentia
’eft>vriftoruraCardinaIiuttl velaliorum qui früéfcum le
gationis expeélencin terra,RcgiS Angl- * iudicio fe nulla
rationefubiiciat. De cetcro tradfcatur de pace Régum.
Rex Angli* & Gomes Hehricas cbntendunt vt alter al-
tcrum iri.hocnegotio poflic-aftutia luperare,fed quia nv
hil adhuc peperit conccprus eontm relatu dignum, vet-
bi huius executionem in aliud tempus.credidkpro'relan-
dam. Lugdunenfis ArchiepilcopusEcclefiam &ciuitak
tem fuam cum honore & lætitia omnium recepitin fe-
fto beati Martin i.Eadem congreflus Fredericus exaugu- -
ftuscumMediolanen. araiffis xx v. militibusinfugam
Verfus eft.- Dominus Papareceptis' minais quiConftan-
tinopolim profêâi fuerànt cum muneribus & honore öc
limiliter legatis Regis SicUliprolpéràtur in viis.Domini,
moram faciens Beheiienci.Cumplurainnotuerintfcitu
digna,ea vobis Deo propieiänte icribere non pigritabor.
Wleteinterim & femper.
Magiflro Raimundo Piäauunßs Eultfie Cancel!ariofuô R.fiunt
lobumes falutettt, & pro votofuciijfm.'
£ p i , s r . C C X X V. .
Siralutawonisantiqn* mutaturfpeciesinon imputetur
præfumptionijled illis qui tide in perlequuntur K qui
caritatismunasimppdiuht: qui vericati-rnoliu; turinu-
dias.Sperabant Cantùacienfcsin aduenttiCaidinalium
fe labor is&dol or isfolauiirnreceptiH;os ; led y t timeo,
fruftrafN àm-vt pro anirni mei loquarlen t é cias Vnûs por
ram plus quam expediathominem tim.eeAlter Domi.
num non veretur.lta errim,vt dicitur ,hadenus in caulk
Domini proceflerunt, ac fi ille coramregecoftiratus ad
includsndamveritatemlecum aituliflet carcefetnTul-
lianum. Hie ad compediendaiura legiinv& Cano num
vincula Petri.Francorum hæedeeisfementia eft.Res tibi
latiusinnotefcetCx littcris qiiasmeo I. plenius exara-
ui.Vnum fcio quodaduentus'eoruro quibufdam amicis
tuis quietem abftulit.UboresAc follicitudiherâttulit., 8c
eos fumptibus attenuauic quos vtrum nonieciflentin-
cafliim.De c*tero qüotiens opotrunum fueric, follicita
M. i.Sarracenum vt petitionime* fetisfaciat, &.cr51xnic-
tat mihi librum beati Dionyiii de Ecclefiaftica Hierar-
chia& diuinisnominibus,quos.licut apudbcatumDio* !
nyfium didici,nupertranftulit.
« M^gfiroRaldewm Anhid-acofioExonienfi.
E p i s ,t . C C X X V 1.
T TB i deferiisagitur , nugas multiplicare non expe-
’ dit'i' & indecenseft ( medicotuni more fallacium )
cum necefficas aliud exigic, amicis mdigentibus verba
dare prp rebus-Noftipridienoroinaliumtuorumeo mihi
minus placerc fementiam..quod infermonibus rota
confiftens vtilitatem return non aflumpferity cum.tcÖ;ü
fapientibus indubiuro1 fit quod, res qu*rit philofoph^a
non verba* Vt-ergo compendiofius sgartl tecum meoru
more réaliuth, ex litteris qu* npftroßenedi d o difedfc*
funt, colliges in quo calçulo can fa far erdotii verfetui &
regni.Tibi verbrpecialitericribendum cenfuij quod in-
tcrim grauius exulcerat animam mcam , .& cortuum, vt
arbitrer acerbiu&vret f tarnen verum eft quod de Vvi-
gomen. nqftro in auribus mulrorum diuulgauit fama
celebrior. Diciturenim quodimpruderitius & impude-
tius verfatus eftincaula Aichiepifcppi & conlecratoris
fui, tonatus ex eoin prælentia Epifcoporurn & aliorum
docere caufamDbmini:Gantuariehfis,nohhiti dc fincc-‘
rit-ile iufiiti*,nec Etclefi* qttrrere libertärem ,fcdduh-!
taxât qu* fua funt,non qua^efuCbrifti.quia cedere non
vult ea conditio,ne y-t rex perpetuo concédât-debitam
Ecclefi*libertatj?ro. Dicirur etiam adiecifîê infu itando
le pâfatuih efie renunciare Épircèpâtui luoTub ëôdem
pa^tö.Qnqdvtainntnecillisplacuit, quihahepuritaté
ipfius audierunt, cum pi o pedona dicentis quam dilige-.
excufan fedeccefi quis vulgifcquaturopinjqne,
tepo'rih odium commutatuseft, negligentia tranfiitin
coiitemptum, cariracem rnentira fimuiatiq. ^ erupitin
fraudem, & fe manifeftisrerumargumentis conuincic
efie perfidiam» lea ( in quam ). fi yulgi conualefeat opi-
nio. Sedquibus de c*tero poterit allegationibusinnr-
mariiProfedo quidem infraudem Dcipralumit fapien-
tiä carnis, femper in contrarium propofiro pergit euen-
rum,vnde fperabantur compendia voluptatis, inde to-
tius vtilita:is& intenticnisdifpendiaoriuntur.SicIud*i
he locum perderent, ne lacerdotum principesgentis a-
mitcerenf poteftatem,Chtifto'retenderunt infidias; &
corruentesin-foueam quam fecerunt venientibus R o - ;
manis locum perdiderunt,& gentem.Sic & vos fi tarnen
veta (unt qu* vulgus clamat.neque enim facile credide-
xim quod in tanramvigilantiam & (ollicitudinem cxci-
t«tantacecideriri?fieihquam miliftisadRegem vtqupd
adeutnnon pertinet, priorc mortuo vobis aliumfubro-
garer. Quid aliud quarfo , fecit Iftael äbfente Moyfe,ab
Aaron expecens vt Deos fabricaret qui fe pr*cederent
in deferto fecundum morem gentium,& extorquens caput
bouis pronumin'e,&pro maieftate adorans idolum/
fed fi cut illud-contritum eft Moyfe redeun te, ita & illud
quodcumquc vobis datum fuic idolum conualefcente
lege Domini,&ad Ecclefiam redeunte iuftitia, contere-
tur.Illndinpuluerem cöminutumfparlumeftin liquore
que populus bibit urus erat.vt fic quod adorauerac,ege-
rere cbpellerftur.Et quifquis illefit carnis opus, nö'Dfei, '
fi tame benecu *Hoagitur de capite vertetur inicaudä,&
critabomii>atiqtimentiurhDcum.Nafima!e,nbninuc-
EßißoU.
niehïr locuis ëius in terra fanâorum, quatn dignofeitur I tëi
pro^hanafië.Sed quo paâo accidie quod primi inter o-vj m
mnesEcëlëfias regni rbtius prioremdprincipe credidi- 1
ftis elfe pfctehdüm ? nacfortaflè cautëla,ne de cetero vc- !
dieàrefibiquifpiam poflît Archicpifeopus in creatiruis |
priorîs. | Nonfic.ftatre^nohftcîquinpbriùs verendrim I
fuetat,ne ius amitcatis'antiquum , dnm in p r o p am î
pergîtisabufibnëm ,. & priuilegium dem'ereaimt\^i^^
priumeumpr*ripiçisalienum. Vtinam^pernicicihivins |
non dèdiflëtisexémplum beati Benedjëti fôrmulamde-
ferenteSjterga vertentes ad lègem heglebtis donftitütio-
nibus quib usikn 6ti Pat res doçùeru’nt Chriftianisefle vi-
uendum.Qmbusautem ratioriibus aboléri poterit Celebris,
&vulgata Opi ni off^rioremo rruo m ifift i s adRegtSm. |
De Archiepifcopo nec mentio fadèa eft inter vos.Pru’dê- ;
tervtique,vt abfolueret defunâi fratrisanimamRèx.ad
quem iurafacerdotir credunt qui defipiun t perti nere. A -:
lioquin ratibnon occùrrir quare curam animarumfufei-
piatâliquisde manueiusnedum veftrârum ,quimeritô
feienti*,religionis1&dignifatîseftisin capite Rëgrii prima
fede Britanniatüm a Domino çôhfticutt, quo coca
poflît infülapër vos illuftrâri, tam âoftrinæverboquàm
ßri(Sfc* cohuerfationis cxemplO.: Illequoque làpiens &
religiofus'fratèr ( nominis étenim non recordor) initO
conlilio cum Pnncipibuslaceidocum&aliis qiÂsdein-
duftria taeeOj ftudiöfiffime procurauir,né veftra, fi,qiia
tarnen èftipôflitinnoçéntia per alicuius amici'diligentia
exéufariicontra Archiepifcopum nomine tOtiusÇonué-
tus appellàtionem förmahs & ftatuens eum aduerfarium
Eccleli*,quafi vobis in aliquo nocuifièr, auc conftarcc
eurti nocendi propofitum cocepiflè. Vfuseft homopru-
dehticonfilio qui maluic vos habere patrem 8cDorainü
aduerfarium qüàm amicum. Multi qui aderant hominë
deriférUnc&imprecationibus perfecuti funt.vbi fcntie-
bantturhm cöllöquendiefle libertàtemcolloquii dieé-
tesnihilaccidiifemirum , quiaMonaChi Gantuarienfes
hoc quafi hereditarium femper habent,vt Archiepifco-
pos luos ôderint.EÊ vt verbo faciantfidëm, Anfelmd in-"
quiunt, bis pr»^iuftitia exulanti nihil vnqaam folatii co-
tulerunt.ContempferuntRadujphumioderuntGùillër--
mum : Theobaldo tctenderunt ihfidias ; &eccehunc
Thomam gratis infaciabilitër perfequüntur. Qüjs ami-
corum Ecclefià; ne dumalumnus hoc incompitis Afca-
lonis & in triuiis Geth fine dolore ab incircuncifis au-
diet deeantanfQuîs fidèlium Chrifti lachrymas poterit
cohtinereîDëus.mihi teftis éft,quôdfratrémillum,qui(-
quis fit, in pc*fümptionisfiuiusinfaniäjConfiliö conuë-:
tus vfùm efiè non ctedo.Hoc tarnen aliis perfuaderi non
poterit,fi ratum habuèritis quodfaébum eftrfî in prçfum-
ptorem ilium non anfmaduerteritis caftigadone' cnide-
lfificonfilio velauxilioaftiteritis illorum qui quærunta-
nimam patrisveftri vt auferant eam. AÜoquih videbimi-
ni mandaflë&confcntiredicencibus, NdnbabemusRegem
nifi C*farem,Crucfige,crucifiMpontificem,quiftdre ayjuseftpro
Ecclefiâ liber täte: qui legem Dei tÉâd.tionibus humanis af-
férit jpr*ferendam. Nefiitis quid pariat ventura dies,&
exlitteris Domini Papæcoiicietis quäto ittßericulo po-
fi'ti finr,quos Arehiepifcopus excojnmuniwRierat, & v-
niuerfi participes eorutn. Nectuti lùntappelladifubter-
fugiô,cùm fummus pôntifexappellationes eïclûdat,;&
legâcisiam pVçcèpérit,vteosrqui yidebantur ab(oluti,re-
ponan t in anteriorem fententiam , nifi fetisfeceriht in
concinenti.Archiepifcopusyero&EpifcopumEüdônié-
fem , & alios plures denunciauic Gardinalibus excom-
munîcatos elfe, caufalque fubiecic qüas enumerate lon-
gum eft.Plura vobis inferdum &à pluribüs feriberentur,
nifi quia quç vobis amici fignificant âd caarelatp,vôs'ycr
lut inimici defertisad regem. Valete dile^iifithi fratres
& Domini, ôc operofius agite^vt amici veftri qùi pauci
funt,prqficere pofiintinexculatiohe îiînocentiæyeftr*.
Roberto Artbidiàcono de Surr. E p i s t. C C X X V I I I .
TNgratitudinis vitîô nihil odibilius èft âpudDeô&ho-
■ *-tninés, cuius nota meriro videbôrinurédus fi »iftiones
^ - . ■- - ....... . . , 1 , ..5 8 1
pOtepofthm, ilium retributorem meritorum vobis
fidêhtfcf audeodelegate qui bona cun&aläfga&co*
amanuremunerat, & nullum malumrcHhquit im-
litfim.Hac eft interim confólatio noftra, h*c fees eft
s rimentium pominilm* Qfiis enim fpetaiiit fnillOj
ctelidnseft ? fingatquivolueriti quiainuenirinon
p dte’ft in totaferie fahrarum feripturanlni, fednec anti-
quus diecum mendaxinuenietur j qui fe vOluntatem timen
cium fepromifit elfe fafturum. Arrampromilfionis
huius accepimuSjiam pollicécis experimurfidetn, & mi- \
fefentisfentimusaffeëtum qui confolatur. nos in omni
tribülatióne noftra. Quintus annus exilii mei euoluituf i
& ecce cttm mihi nihil ante defuerit folatii, cumulus eft
qud d Ecclefi* libertas videtür äftare pro fori bus % & prd
parte iam pedem fixit in Infuki Renunciauit enim Rex-
ucut n’ancii Cardinalium afteftadtur, / quibufdam com-
fuetudinibüs peffimis quas tarnen ante confeeuerat vé-
dicare,cum iuramento deteftans alias & aufftdres earum.
Confentit vt liberum firadfedem Apbftdlicam a'pjpel-
lare:yt Clerici ad fecularia mdicia non trahahtur:& quidam
alia, qu* fiVvtrum pröbaret fa äo fifeutfirmat clo
quio,Cardinales nüllam habent in Archicpifcppdin pd-
tèfiatem:& iuffifunt litteris Apdftoiicis quas nuper rece-
perunr , Angliam non intrare neque intromittere fe de
con fectationibus Epifcppörum,vei aliis Regni negotiis:
nifi pri'us Cantuarienfi ArChiepifcopo pax pleniffima
fuerit reformata. Aliis qupquè praeceptum efteis, vt draf
hi appèllatione ceflänte rèpohant in ahreridrem fententiam
excommunicatos Dornihi Gantuarienfis qui videbantur
albfoluti, nififatisfaciant ineontinentweftitueri-
tesilliöc fuis Ecclefiarumpoflefl!oncs&omnia qu*M;
perceperunt.LundonienfisEpifcopus Catdinalibus dc-
nunciatuseftexcommtinicatuj &DomipoPap*,ex call,
fis quas perCurrere longum eft. Inndtefcént hare per Vos
fi placuerit,Dondino Epifcdpov, cui ideb feihus feriboi
ne mea neceffitas Tub obtentu |i tterairüm qu*fiife videätaridecafionem
mendicandi. Vndcnuriqpam fub exilii
huius anguftia feribendum cenfiii fufeicibfif & ebnié-
dianribusindigentiis verbafemper ad qusftiim &con-
folationern ängüfti* tendére : fed hisdunraxat quos ar-,
bitror amici fermonem non interpretaturos precum efle
imprdbitatem ,• Cum vetoprecor hdminë mëoiaiutari,;
ciii multas habeo, &'au^bre Deo gratiasagam,propter
finceritatem carirausquam rhihi feruatincdrdc,&cupi >
I necefie fueric dftendetinopere.Valëré. - •
■ Domino txenienfi. E p i s t . C C X X IX .
SI nihil humani a fe: Gdmicus repiicat alienum, hoh
ambigo te, curare queffl fortjatur exitum caufa Dei &
amicorum lab o r, quiprolibertate Ecclefiaèpatiunturj Ï
autimminentia fibi periculä reformidam. Si quidem
'mihi pridem multisargumehrisihndfuk benignitas tua
fuo merito bonis omnibus graciofa :''fedquód de cbh-
feientia dixerim , nullimortalium qüam mihi dulcior.
Poteruntautem tibi qu* gefta funt in coiloquidDomi-;
ni Cantiiarienfis & Cardinalium , & item qualiter Ep-V
fopi qui cransfrecauernntadiierfiis Archiepifeopum dc-
nuo prouocauerunr, conftare^cum ex rëlaudncraultd-
fum j tumhdeliusvtarbirrorëxlitterisq^ mils
tunturexempla. Concraxi namque familiaritatemcuth
Domino Cantuarienfi &coexulibus fuis,. vtamieis , fi
forte opus fuerit,poflim comniodius fufFrägari,cum riéc
Üil,ê,necillifecretafiiafeihicenfeantoceüitanda ; qü*
Deo propitiante celabo fideliter, & fic opdrtunitatibtis
amicorum fubfidium ferarn , yt hi qui de fidëi me* fin-
ceritate pr*fumunt,difpendium non incurrant. Hoc e-
nim oflicioruni gerend orum n o rroa praèfcfibit: Kdccer-
tum.eft yniuerfisCantuarienfibtiscompläcere. Amici
tui funteorum plurimi, 8c de iurefecietatisantiquaèyè-
llutdefratre confidunt. Vndefeneceffariis fuis fatentur
I obnoxios, & illis tanquam fibi con templatione tui deli- >
I derant elfe proipe&um. Nam qüifquisamiciseorum
Icommpdiuseft.eft&illisXicetiraqaeDdminusExonié-
I fis,qui fine tuo grauamine molcftari non poterit,ne<?Arl
chiepifcopo nec alicui feotum amicus inuentusfit aut
officiofes in aliqap;tame quia tibiiareamicusefl,doleo
gratiarum lingua filuetit,quotiés poft benenciadatur o-
portunitas colloquendi. Agens ergo quas Ôc quantas pro