Eeclefia-
ftici viri.
nus,graüisduftus,continenfquéefficitur,irapërmequi_Cque
omni virtüteprsditusj omniquc moruro elegantia
omarus euadit,ita ergo tales produco virium mearum
fru&us. ïtaergotancorumego bonorum caufa. Tea ego.
omnium horumauóh>r ; quafi ad fubleuandas publicas
neceflicates , ad eónfeienda in commune omnibus
commoda ; ad ornan.das illuftrandafque ómnibüs vir-
tutibuspmnium meptes natus eflè videar. QujC cum ita
fint non merebor ego dura oraturus caufaro meam ve-
nio,ab omnibus etiam libenter fufeipfifufeeptus audi-
ti, auditufqueinfuper commendari laudibus ÖC cxtplli:;
non merébor quura tanta de immenfis viribus meis
palam oftendam fraudari minime 8c coronam gloris
mes : debitamque cun&orum iudicio palmam referrç.
At mouent hæe omne,s video,pralèrtim qus poftremo
loco retuli ad, bene fàn&eque viuendum pertinentia.
lam faciles, iam ipclinatos , iam conuerfosinmeom-
nium apimos intelligo*£ Age èrgo quum magnahsc nemo
iamnegat , referamus& alia, maioralonge etiam,
quorum ego.vtiqueopetator fum > eximiae fiimrosque
pietatisaçianâitatis monumenta.In quo ad te raecou-
uerto,o-rerum omnium sterne parens 8c epriditor^n-
ius quum finc:çun6faqûs fe.cifti magna, ädmirabilia, atque
perfe&à , nihil profeéfp eft quod täntorum benefi •
cio tum. coi\fideratione celebrandis laudibus tuis a-
gendifqup tibi gvatiis non affidue vacaredebear : quo
nullumcerte puichrius, nullum digniusaut prçclarius
munusfulcipipoteft Id veto delatum eft prscipue^d
(àcerdotes > qui pro cunâtis onus fubeuntes die nodu
(cifcitentut.airum'ragacinateperüeftigenr^potentio-
rum domos Ö£aulas intent j '& yjgiles-o bfe cliënt, vefti-
bulaterant,fQresolfaciant,ïpolfeSiingant,petentes
aditum,qu®rencelque colloquium, nou magnofinelö-
giorismors fa ft i d i o * gta üietia m &frigötii54&ftUsat-
queinedis'fëpeauciatu.- Quinipfisféruulis fiuntoffi-
ciofi & (Upplic.es, qups po(Tunrallidunc,cornimpimt-
que,nuncadulatipmbus5nuncprectbus,.nune%rnico-
ruminteruentionibus , nuncpröfufis etiarnlargitipui-
bus, Ispius etiam per ,vim 8c minas extprquent.vvt'épm-
“potes votifiant: inftanteshiantibusfaucibusjarixipoi'e,
ranquamcanes frufto carnis.. Ifte ergo ego fum tanto
rum patratof, tanrptum operator. Ille ergp fiunjCui.b-
mnesnontam parui &humiles, fed magni et iam quoque
&prspocentes obfequuntur: cuidmtatum oqïnes
ftatus, omniamunera, omnes dignitates parent. .Sed
egrediamur iam h inc, & ad re,s rufticasj quibus & terra
piurimum gloriata eft, tranfeamiis. Quemenimalium
praetermeaudloremlaïtitije&ammnitatis'fuEefatebun-
turvineac,horci,pom^ria,prata,agri,aliaqueeiufcenTOdi;
.Quismifi ego caufam pxsftarem ,. quisinuenirërur aut
follor,aut arator,aut vinitor. Quisiumenta curarer,pra-
tainigaret, fementem terts mandaret: quibus ceflanti-
bus quanrum m alum,quant.; que necefïicas cunótisani-
mantibusim mineretvquantaqusindebriuntufdifper
sfirencj prsfertiraqus tantis terra extuliclaudibus vitia
atque ff uojenta : quorum nee hsc cibum nee potum lila
mifliftrarent;. Veniamus&adaquarumgmtiam,quir'i
lbus&fem,axin)e,ornanatqueaugeriterra memörauic,
na tenuitas perraittit ampliffimas laudes abfoluunt,jfnififpesmeafubeiret,exerceret. Quis,clicftefquis,nifi
nuncorames, nuncplàliçPtesimunçvàriaypçempdi^ viribus meisa6tus,impellerecur,yéUe.r,fevnquam pro-
1 . r>riam rinnitibus &C orpatlis oef- 1 ceiloto tantis oericuliS Sc malis nlcnn m lantes, nunc dulcibus etiam tinnitibus & organis per- nri. crcArvp nbfonantes
: quam pulehrùm eft intueri tarn grauem 6>c
cândidatamturbaminter media templa cuo tanto cultu
& ordine, tanta mäieftato, ' tantis tibi csremoniisfer-
^entemCqua^glorr^un^veft audire officio fiffimas,
quas tibi effundunt, preces & vota, laudantes arque exaltantes
nomen fanftum tüum, poftulantefque miferi-
cordiam vêl pro falute^iuenfium,vel pro.requie defun-
äoraro, vel ad impeträndamdelidorumindulgentiam
miriganda m que iramcuam>v el ad im plorandam de i n i-
mieis ^ uerfifque cafffius opein.Sc defenûqnem. V erum
notiri^hsc tot & tanèi meaffiunt adKortatione, nonne
fons ego & origo fujg.|jpmm honorum .-tienne vbi ego
cellofp periçüUs & pleno mari,credere ob-
ruendum.miliiesflu£tibus,obiutumqueintra; pifemm
vifeera fèptiiendum ? quant is pfoinde omnes afficeren-
tur mcommodis, quantapubîice omnibus inciimberet
ne ce ffi tas fçugum atque merçium quæ ex otnni orbe eo
nauigandi munere tranfuehuntur : quibus tarnen ego
confulo,quibus ego ne tantummali contingat,bccuno,-
fpirans in huiufcemodinegpciatpresflatumamorisnieiî'
capiens eosiplîus fuauitate,incudens item îllis ftimulos,
quibus adeo conciranturatqueanimantur,vtnullo;la-
bpre, nulla peregfinarione, nullp æftu&fiigore .^non
cubandi afperirate, non cïboruminfipidiraté , non po-
tus vllius inamcenitare, non piEacarum ihfidiîs, non vi
©bliuioni traderem n;çqùejpfi tui memoriam baberent. j vlla, non iplo métu mortis » quam quotidie ante oculos
Ârbiegonegligerç.mjbeqdeipûcurarentjvbicgo tarda- | aftantem.vident, neclongiusquidemqùamficlignum
rem,neque iplî preefto elfenr, vbiego eos non experge- J nauis : non vlio denique incpmmodo & malo abfter-
faoerem ) confepi:i.omn^s renerenrur : vbi ego non in- reantur.dumramen mihiobfequi/amulari,ar quicquid
tereflemiinequejp conuenirenc : Vbi ego non ira fier | voip, horror, mando>perficerere<Ste pofljnr. Miramur
quens Vtfacjointemenirem^omnes conticefcerent;ybi philofophos de perferendis æquoanimo humans vits
ego non fonitum ytique mèum darem | omnipn^pra
;^orfuspbmutefcerépc,nttUaeorum vox audiretür,nulla
perciperetur:.. jQ meperbeatum; b rae felicibus na-
tum aufpiciis-? cui tanta Deus meus quum me creates,
dpuacontuiifti,^h^m,pi*sftifift.idignitatis,tantumau-
iäoriransltanto exaltafti honoreme gloria>vt;fme me nec
laudestibidecantarentur, necyotap«foluerentur,nec
no 61 u a qnoquam eorum caufa confurgeretur-r yr ffite
menecfäcratibi fiexenr » fiec thuratibi incenderentur,
neeaqusnoroine.tuofan6l:ificatsitrorarenEur.Atq;h^c
de miniftris tuis inferioribuslpquor. Nam quid dicam
de fuperioribus, quibus rantumjneumbitoncris & pe-
riculi in adminiftratione commiflarum fibi ecclefiarum,
quis eorum ad taiatam fuftinendam.mplem , ad tannin
fub eundam farcinam ,tolerandu m tan tu m-p pn dus, m'fi
ego continue ftimularero,fe vhquam accipgpreti .Q^os:
tantaincendo amore,vt non mp rpgati prsfifii.,%illis U-
ben ter patiantur, fed Sc vitro offijratit fe.& ipgcrant j vt
vel prsficiantur, velprsfe6ii iam ad maiorcs alias gta-
uiofefque curas & ädmimftration,es mutati proUeban-
tur* Quo circa eriam oppidoinfeftir&impprtu.nipaftu-
lent,rpgentvprent,implorent:blandaqueprc&.deie6toJ
bumilique vulcuquemqueadrem fuam idoneum vene-
rentur H huftcfollicitiusintetrogent.illumdiligencius
incommodisjde concemptueciammörtismulcafapien-
ter, ornate, copioiequelcripfifTe : quæ & ab ipfîs/quidemmer
au6toribusîunt d iâis eorum magis quam fa-
61 is confii mata , quum ego non dicendi inâni vllp ftfe-
j)i t u,n on verb or n m vlla fucata perfuafione, fe4 iocun-
diffimo. meo afpe6tu, dulofiâma mea conuerfatione,
viuaciffima mea ac potentiffima yittute hse cunâta
.pertiçiam. Qusita(vt dixi} veritate ihniti maxime vi-
debuntur, fialiudetiam virium mearum non diffimilc
his aigumentum intellexeris. Notum Scpercelebre eft*
quanta fie mili.ris ytilitas paritér atque neceffitas ad
conferuandam protegendamque rempublica.mj dçfen- !
dendamque ab pmnihoftiliiniuria atque infultu,quùn- !
tus proindeeius (plendor de gloria, quantp eius.duces
ac Imperatorcs honori ïimul & tercpïi habiti fiierint;
quantum item qui caftra fecut-i arrois fe'çxercuerunt
prsaliis commoda ac priuilegiafemper-maioramerue-
rint. Prætcrcamus quod nemo eorum nifî ànimum ego
ilium ardorémque belli adderem arque incenderero
tantæfereivnquamimmifceret,nemo loricam & tho-1
racem jndueret, nemo galea caput tegerec -, nemo en-
fcm manuarriperet, nemohaftam vibrarer, 'nulla iam
eftèt aeiesjuullusexeccitusinullusqui militarÿt, nullu's
qui mjUtantib.usimperaret. Hsc^uæfo], omittafijusf
d ica mus
J dîcamus magis alia pericüla maiora his nauigantium
I proximojante loco demonftratisqus nifi ipfis quotantis
& eos vitro làboribus offerte , algcre, æftuare,
fudare if inediam ferre : fub diupsfomnos capere at-
quë perlibencef bmnia éffieere•• : ° quodque 'admira-
bilius eft gladiis , lançëiSi fagittis, feorpionibus ,J bali-
ftis intrépida feonre atque ani m 6 caput obiieere, non
magis^fitam, quarts fi qüotidiè in fpro ihultæ inftar
nuciim , pornbrumqüe vênderentur facere qus eis
continuéJim minet cônteraptui haberë : ita huilé eius
rerrorë-commouëri : ac fi fepidum aliquod & dulee
ferculum expedtare videantur. Argue hæc ego quir
bus nefeio quid aliud maius : aut audacius omnia fa-
cio, omnia adiuuo, omniâ fumma virtute mea fua-
deo> iubeo, cogo-, arque impello. Dixerit fértaffis
aliquis triftia ifta eftë , auditu fera , inh'umana , bar-
9 ? 9 J
pli iiicô-
Tçrr* no;
Sölis in
tónfijda.
pter me grauiifima fcclera cominitruntur , ffitebor &
ea pari modo. Sciö .equidem origineffi'me efle om-.-1
nium malorum , qus m&rtales inuieeiiT hlachinantur, *
fcio me prsftare caufam omnibus eorum' obtre6taciq^
nibus, infimulationibus y'proditioqibus , furtis j con-
cuffionibus, compilationibus, iurgiis, contentioni-
bus, litigiis, fraudibus, dolis, cauillationibus. Non
fum igharus propter me ciues, vieinos , focios.. , ami-
Cos, domefticos , contubernales , neceftarios etiam-
graucs inter fe difienfioiies moucre , affinem affini,
fratre^i fratri, filium ctiam patri miuas intentare rca-
lumniäs inferre, infurgere-atrociter; &ibfultarcegen-
tem diuiti ^ clientem patrono , hofpitem-hoftiici f' fer-
uüm Domino. Inftdiarum neque paenarum i quibus
publice ple6tuntur rfofmiidine ylla deterioti , fpoliari
jviduasvim pan pupillos, proculcari indefenfos, op-
primi innocentes , violari tapique res facras , facra-
que ingenuitate morum ac ^militate I rumque rerum cuftodes & miniftros : permifeeri ompenitus
aliéna* Videri nâmqueà naturä inficumeui-
qu,e ahimanti vtfalucem fuam & vitamcucatur:quam
qjii nçglexefic vltroque perditum ieric : rem ,non;ni-
fi monlfcrupfam natursque longe aduerfàm 8c inimi-
cam hqinmeque li berp prorfus indignam efficere :
Su mins prsterea effe deteftationis graues & mifera-
biles qus ob bella fufeepta cqntingunc grafiationes,
rapiniiSv carcerationes, profcriptiones, ftupra , adul-
tefiaV cruciatus, iugulationes , próditiones •, ciuita-
tuinque ac fiiigularum domorum incendia & eucr-
fipnes; qus quum caufe mea fianc, minime ëa mihi
Ikudi ôc ornaménito 4 •dedecofi autem & vituperio
magis adfenbenda eflè. Verum qiiifquis hse dixe-
neminem vëlim piuare me eius elfe imprudeatis
■ mm in firian . A lC in iia / l a C in J . »
m a , turbari aC confundi; quiequid denique eft odii,
ßandali-s tUEbinis & tumultus proprer me totum exo-
'riri.
Quscundta , licetpelfima finty non alia tainenex
caufa eueniunr, quam ob Sngulatem quam innatam;
mihi habeo gratiam alliciendi, qüplqueamote meo a£r
flandique in omnes fiimmum mei defidetiutti : Vt nemo
fit,quinonme percupide qusrat, videat, odoreti
attraäet, qui non totis viribus enitatur in meam venire
amicitiam: quinon ad id omni cura,diligentia,ftu-
dio, laboreque epntendar. Ita palfim omnes cuiuf-
uisfexus & sratis magni-fimul aeparui fiimmam mei
caufa follicftudinem generant, fumma rapiantur. inr
quietudin'e•, 'fiimma ducantur anxietate: -noh fame &
Vt verum in heran,raliaque defendere ac pertinacirer | fiti * nonffigpre & a;ftu, non graui quaüis fiangantur
tueti prpponam. Confiteor & h sc ego vtique aper- facigationë & molcftia : qui quum tantatoleren£tanta
ta & libéra voce : neque principio , quando oratio- ^fuftineanry. niiin etiâ'm parcunt fceleri, nuUi turpitüdi-
nem habere coepi , ita laudes meas dicere aggeeflus |ni,nullinefaiiSTerdumadlibidinem tantumfüamma-
fumylvt integneatis;, pietatis > atque fenaimonis vlla gis.me fiuanrur: tantaquceft eönim,quoinme.agitan-
qus inine elßnt magis quam exceltemem vim.& p p-j tur.atnorismfehia, vtquumpluTimos habeam'quibus
teutiam meam magnpfque & admirabiles, quös,inde vtarfamiliariffiine, prsbeamqueroehum.aniffirpequo-
produco effçctus 8c operationes referre veilem. ' Non tidieattradtandum.ipfotum ramen inuiceffi tfedicus
enim tanturh mihi arrögo, tancumque aflumo, vtcre- ! & inuidia feruenszelus inardefeit, vt Hcetquifquëmî-
dam piliil êx me quodnoh trifte & nocens fie î oriri, | hi carus admodum fit 8c familiafis, non contentusta-
vt putem.ynlia elfe omnia mea , , verum 8c ifta tarnen j
ita cpnfiteprvc qùs Soli dr Terra smulis meis venia itri-
buitur, m ihi quoque ne denégecur : vr qus in illis excufatiö
feeipitur in me etiam ne refiuetur : vt in quo-nul-
liim ilii ppprobrium confequuhtut , in eo ne vtiquë
ego dehonefter aevituperer; Incerrogemus Terram,
men ea qua potitur mei parte;, qusrat carioremfe etiam
mihi fieri ac familiarioreroj aliofqyquantum virium fua-
rumefta me procul excludere : cuius caufa omnia co-
netur, omnia moliatur, & latagac, -nihil omitratinfi-
diarum,nihilinfimulationis,nihilfraudis & calumnis
. H R VC, fuperioir nundlis optata tantopere mea foefetate
ad aliquid ex ea producacur quod Jsdat 8c noeeat? hpn | efle poffit, a tque id vt dixi dicamque repetens ite-
diflitebitur & ipfafe plurimas gignere aut inutiles auc rum efficit magnus ac ardens amor, quoin me allinoxias
herbas : &fuccösnon negabit:>fe proferremü-
feas , vefpas j crabones, culiçes, 'cimiers .& pïilices generate
; ! ite.m febrpiones i crocodflos V' infinitamque
ferpentiUrn muititudipem non ad aliud certe quam
lsdendum ac. noçendum pàracam;: nec t.amen tAiod
hsc ex ea oriantur dedecoti fibi adfcribicur.' S'Gifcir
temur & Solem, an Scipfe radijs fuis intuemium ocu-
los lsdit ? an& ipfe calore fuo nonhunquatn caput
obtundic : An & ipfe plus squo aliquUndo sftuans 8c
ardens fata omnia arborumque foetus omnes , ipfa
qvioqae animantia eotrumpit : C^odeo rnàxlmc illi
tempore contigir quand© confi6fe»‘ëft Phaclcontis fabula
j fub ctrius velamenrp cerfd; vçrsque lacet hifto-
ria : An 8c ipfe quüm eclipfi laborat rriftiffimas in-
fltrit velpeftUehtias vel magnorum priticipum mortes,
pppuiorumque maximas fspius defolaciénes i qus
tuni^fà quum mala fint, atque nocehtia,horum quoque
ipfe folus auffcor i minime tamen minor meritor-um
fuachtn,gratia sftimatur, minime tamen' imminuitur
fingdlaris eius laus dc glória. ■ Non immerito ergo
quum tanra producam bona fi aliqiiorum etiàm ali-
quahdo fieri .rrialorum caula, squo animé feed debe-
bé : laüdanddfque magis ërö ex ea virium mearum
patte quam tanta feii pronnt, feu obfinpeonficio* /Qua
circa li cjuis rilihi altais-.«itaae-• -pgo-*•
cio omnes non ram malos & improbor, verum boV
nos quoque 8c probos, licet naturs quidem mes lie
horum non libenter conuerfatione vti. : qpos.y (y vt
piurimum afpernor )■ apprbpinquantes mifii longe'
fugio , prsfertim qua m probitaci eorum bonarum ar-
cium dodfrtna coniun (äa eft.. |
Delc&at-me qriippe magis focietas feditioforumi
ambitidföiüm , aflentatorum , ftupratorum , faci-
noroforum , ac quam maxime indoftorum : quos
propcerea etiam libentius fufeipio inamicitiam meam:
aulcius dueens frui eorum communione •• eapiehlque
fummam vqluptatem dum recipior ab.eis hofpitip. £t
fi quando ingredior domum alieuius boniacdo^i hd-
mini s ,■ id euenit cafu magis quam propofito, aliorurb
magis du6fu quam fponce mea. Nam magnam mihi
afFercm6leftiam , & anxietatem illorurh vfus.& coha.-
bitatio, torqueorque maxime fi diutiorem trim eis mo-
ram ttaho: id verb fit quoniam licet the ament, gau-
dearttque piurimum meapud fe hofpitari, non canto
tamen inmeatnorisardoreferuntqrj quanromali atque
Icelefti homines i diligutic enim me moderatius & te-
nuius,propeq-, dixerim languidius.quam illi, neqde pür
to me diligerent hofpitiumq; prsftare dignarentur, nifi -
luthmam intelligerent fe percipere ex meaprsfentra iocunditat'em&
lstitiam,yitsquecamoditatem,qnpdni-l
Dodti vIk
■dir fcrc
inopcs.
Improbi J
t'erc cur
diuites.