De nugis curialium
permanfiftcnt, facultatum fuarum caufô crimine obié-
6ko, quad de transfagiendo cogitarcnt, petimebantur.
Necelfitas vero famis, fa&ioforum extollcbat arrogant
tiam, 8c vtrümqvfimul inedia cumtémetitate crefcébat.
Publice quidem frumetum nufqua omnino erat, fed ir-
ruentes yrbis praedones'perferutabantuc domos.» & fi
qdidinueniflent,tanquam de his,quifefeUetant,pcenas
(ümebant, fi vero non inueniflent, nihilominus tan-
-quam eos , qui occültius & diligentius abfcönderint,
fruciabant. Indicium vero ab eis haberi pabula capie-
bant hocipfo,quöd adhuc viuerent,8c fubfiftere corpo-
ribus videbätur, tanquam quiprofe&o iatninterijfTent,
nifi abfcondicos vfpiam tegerent cibos. Si quos fane ta-
befeentes macie vidi (lent, hos cum venia praeceribant,
fupetfluum putantes petimere, quos paulo poft abfu-
m'eret fames. Multi tarnen in occultisomniccnfii fiip
mereatifunt vnum metrum}fidi.ues frumenti,3c hordei
fiinferiores fuerunt, 8c concfudcntesfc in interioribus
quibufque penetralibus dpmus, nonnulli neG ih panes
confe£tas fruges edebant. Alij vero in quantum vdne-
ceffjtas,velmetuSpermitteret,excoqucbant. Et menfern
quidem nullus ex(pe&abat apponi, fedex ipfolcmiuftaiguirapientes,
mul titudo,nec virium débilitas permittebat, fi- '
mul 8c per fuæ vitç incerta vnufquifq-, vetebatur.Deniqj
aliquanci fuper eos, quos fepeliebànt, animas emifete;
multi etiam dumpröfequunmrfunera, priufquâ ad fe-
pulchrum veniretur,efflabant.Sic nee planóbus ex more
defunâisexhibebatur, aut lu£fcus, qui hdc fibi' cotum
vcndicaueratfamés\ fed nee ariditas inediae humorem
alrquem cuiquam reliquerat lacry marum. Obfederant
ciuitatem profuitidafilentia, 8c noxplena mortis cunöra
contexerat. Quibus malis omnibusgrauiores foli.vige-
bantprædones, quinelèpulchra quidé diripcre 8c fpo-
liate cadauera illicitum duccbant, non tam praedam peten
tes, quàm fcelus irrifione cumulantes, 8c adem gla-
diorum fuorum in cadaneru obtruhcatione probantes.
Incerdumétiamin nonnullos adhuc fpirantes, muero
examinandus agebatur, quod alij feminecés cum vidèrent,
fupplices dextras prætendebant, vtip fe quoq; be-
neficij loco, cohuerterent fcelus j quo fcUicet cruciatib.
famis velociusabfoluerentur; fed nouo crudelitatis genere,
necetn quam fpontë inferebant, fi rogarentur,nc-
gabarit. Gum tarnen VnufquilqUedeficientium cum ge-
micü retorqueret oculos ad templüm, nö de morte pro*
pria dolens; fed de impunitate praedonum, quosfupervalidiores
propria,velutfurtm.a,deuprab5t; - . . - . . . - _
8cerat infeiieis illijus cibifpedaculum miferabile, ëum dites relinquçbant.Etprimp quidem iumtupublico,leftorum
imbecillibusve- peliremortüos iuflerant,foecorisintolerantia. Vt vero
1 ' omnemfumtumcmpitvinceremultitudomorientium,
quique inuenta d ir ig en t i' imbi
ro nihil pratter luftumfupereürct aclachrymas; 8c omnium
licet accrbitates rerum fuperaret fames , nihil tarnen
ita fubruit atq; fubuertit, ficu.t vececundiam. Quid
çnim feluisrebus pudore dignum eft : ld in.haç necclli-
tate contemnitur. Dcnique 8c vxPres de virorum manibus,
8c filijdeparentum, 8cquod eft infelicins, nia-
tres. cibos de paruulorum jnarfibus atque ore rapie-
bant ,8c cum dulciffimiliberi.in manibus atque ante
ora pofiti tabefccrent, exigua vit» fub fi dia a dentibus
ipfis eximere nèmo pareëbat. Verum neipfos quidem
infelices,8c perexiguos fumentes latebant cibos.: fed có-
tinuo aderatpratdonum quis, 8c ftatim vt claufas cuiuf-
piam confpcxiflet fores, indicium credebat b oc eiTe,q>
intrinfecus pofiti ederenc j 8c repente delpicatis fóribus,
précipites irruebant,atqj ab ipfis, vt itadicam, faucibus
exprimentes,fiquidforteinfumptum iamfuerat,reuo-
cabant. Verebatur fenes,fi cibum yendicare tentafient,
(parfis etiam crinibüs mulieres trâhebantur, occultare
nitentes, fi quid forte deprehenfum fuiflèt in manibus.
Nulla fenibus reuerentia,nulla erga paruulos miferatio,
fedin exiguo panis ftagmento ,'paruulps inhaerrntfs, 8c
exipfocuiinhae(èrantfijfpenfos,elidebantin terram. In
eum vero, quiraptores cibo præuenilïèt abfumpto.cru
delius fasuiebant, 8c excogitabant dira fupplicia, obtur
tantes infelicibus naturales digeftionum meatus : alij
vero praeacutas fudes pereadé verenda adigentes. Hor:
refcoqu»gefta funt referens, adconfeólioné pofthæc
vnius panis,aiut cyathi fariaç miferos perurgebanr.Nam
ipfi tórtores non patiebantur&mem. Eflèt enitn quo-
dammodo tolerabilius fi hæccompulfi inediafaccrc vi- ;
derentur. Sed vt vel prarpararent fibi in pofterum cibos,
vel vt crudelitas exercitfo conualefceret. In his etiam
fi qui forte furtim perftationes?vel oftium pró colligen-
diherbis empiffent. occurrentes eis qui fe hoftiutti ma-
nus efFugiflegauderènt, diripiebant quiequid adtule-
rrfUt. Süpplicantibus autem 8c terribile quoddam fibi
nomen Dei inuocantibus y t vel partem aliqua» ex his,
quæfecuçp mortis periculp quæfierant,indul gerent, ni-
hilpforfuspræbebant: fed hoc benefiçij loco ce(Terat, fi
compiehenfumviuumlicuiflèteuadere.Hisautem poft
aliquanta àdiungit,dicens : Iudæis vero cum egreflu vr-
bis omnis paritér fpes çxcludebatur falutis, 8c inuale-
feens acerbitasfamis, domos fimul ôcfamiliasgentem-
quevaftabat} ita vt in penetralibus ftrataiacctent mu-
lierumparuulorumque cadauera, per plateas vero infe-
ljcium fenum corpora,fame magis quani çtate,confum-
pta,Iuuenes vero atqj omnis açtas robuftior, yeluc fimu-
laçhra quædam in viis oberraban t, 8c egreffib.‘corruen-
- - - « - j|;e
de muro cadauera præcipitabant. At cum Titus circum-
iens peruidiflèt repletas mortuotum cadaueribus valles,
8c humani corporis tabo patriam terra rigari,cum in-
gentigemitu, eleuatis ad cxlum manibus, Deum inuo-
cat teftem, hoc.fui càufa non prouenire, fed feifta fufti-
nercinuitum. E t poft aliquanta iterum lofephus talia
quædam profequitur. Non cundiabor, inquit, profari
quod lentio. Arbitror enim quod etiam, fi aduerfus im-
piosciues, Romanorum pauliipecarma ccflaflent, auf
hiatu terræ.aut aquæ diluuio,autSodomitanis ignibus,
8c fui minibus cælitus tortis,(uppliciumciüitatidepen-
difie t,quæ multo infauftiore illis, qui hæc petpeffi fijnt,
8c neqüiorem yirorum præfentem hancprotUliflet æta-
tem,proquibus omnis geps pariter meretut extingui.
Sèd in (èxto libre de eildem talia feribit. Et^eorum, inquit,
qui per cotam ciuitatem famis inedia corrümpcba-
tur, mulritudo innumerabilis erat, quorum necexplicâ-
ri miferia poteft. Per fingulas namq-, domös ficubi ali-
quid fuiflet cibi repertum, Bella continuo, 8c cædes ins.
quocunque loci greflum furripui flet in éd ite ]
item cadauera mortuorum proximorüm, nWP1
ter charos,ipi^^j parentes acliberosnalcebantur, dum
non folur%èmviibus,(cd ex ipfis etiam faucibus, inui-
cem cibum rapere cèrtabant. Fides autem nec mqrtuis
erat; fed&ipfi, cum iam fpirituum exhalarent; pérferu-
tabantur à prædonibus, ne cui forte intra gremium cibi
aliquid refideret. Alii etiam per inediatnhiàntes,velut
rabidi canes, hucarque hucrerebantur, ÔC quafiinfània
quadam exagi tati, in eafdem domos, fub mometo tem-
poris,iterum ac fæpius irniebanf. Qmnia tamen rieceffi-
tasvetebatincibum, etiam ilia, quæne mutisquidem
animalibusederevfusfuit. Advltimum ne loris quide,
vel cingulis, aut ipfis calciamentis abftinuerûnt. Porta-
rum quoque indumenta detrahentes, conficienda dentibus
ingerebant. Nonnulli 8c foenivetëris/eftueas edebant,
fed 8c de quifquiliis colleâis paruifitmum pon-
dusjdrachmis quatuor diftrahebant.
C a p .Y I . " ^
De M*ria qua vrgtntefamt comeditfilium.
SÊ d .quid opus eft per h*ç pondus famis iliius explicate,
cum geftum fit ibi facinus,quod neq; apud Grç-
cos, neque apud barbaros, vllus accepit auditus ? hor-
rendum quidem d iâu, audi tu vero incredibile. Et qui'
dem libenter tamimmane facinus filuiflèm, ne quis me
credcretmónfttuofanarrare, nifi multosmemoriæno-
ftræ viros teftes commiffi feeleris habuiflcm.Porro veto
ne aliquid meæ patriæ præftare me arbitrer,fi fubtraham
_ corum,verba,quorüpcrtulitfaâa. Muliçr quædam ex
proximorüm,ri^Tefun-' his,quævitraIordanisalueucommancbant,MarianorËleazari
filîa,de vico Bethczob, quod interpréta-- \ fiiper eam,& velut in aurib. eiuS proldcutus èft hæc vertur
domus Yfopi,gencre 8c façuhatibusnobilisjcumreliqua
multitudine, quæ cofluxetat Hierofoly mis,teper-
ta communëm cum omnibus obfidionis câfum ferebat.
Huiïs reliquas quidem facultates,quasdomo in vrbcm
côueJtcrat, tyranni innafevtc, fi quid vero rcliquiaruro ex
magnis opibus fuerat,quibus viétum quotidianumperr
tcnuemducerer,irruentes.per.motnenca prædonum fa-
tcllitesrapicbât. Pro quibus ingens mülier velut infana
iam quadam ex indignatione fatig^batur.ita vt ioter-
dumprædones maledidis in nëcem fui, 8c conuitiis in-
ftigaret. Verum cum neq; irritacus quifquam, neq-, mi-
feratus,eam oppïimèret,ôcfi quid force cibi fuiflèt ab ea
quæfitum, id ab aliisquæreretur, nec iam vfquam repe-
riendi copia fieret,fames autem dira vifeeribus ipfis infi-
fteret;ac medullis, 8c ad furore m perurgerct.iam inedia,
feme Ôc ira peffimis vfa confultoribus, contraipfeiam
armatur iura naturæ. Erat namq} ei fub vberibus paruulus
filius, hune ante oçulosferens,infelicis,inquit,matris
b infeliciorfili,inbello,fame,8cdireptione prædo-
num,cui ce rcfcruabo.?Nam etfi vitji fperari poftet,ôciu-
goRoman» feruitutis vrgemur : Sçd nuncetiam ipfam
feruitutem præuenit fames. Ptædoncs vero vtraque vi
grauiores petuVgét.Veni ergo nunc, ô mi natc: cfto roa-
ttVcibus, prædonibus furor, fæculi fabula, qua fola de-
erat cladibusludæoium. Et cum hæcdixiffct, fimul fili-
um iugulat.Tum deinde ighi fuppofitum torret, ôc medium
quippecdcndo confumit, medium vero relèruat
obte6tum.Eteccctçonfcftimpr*doncsirruunt,ambuftç
carnis nidore conicepto,mortem minatur,nifi fine mora
cibos,quos pàratos ten(èrant,demonftraret. Tune alla,
equidépartem.inquit, optimam vobis referuaui: ôc cô-
tinuo,quæfupetfuerant membra, tetexit infantis. At il-
los repente ingens horror inuafir, ôc crudeles quamuis
animi, diriguerc : vox faucibus interclufe eft. Ilia vero
truci vultu,8c ipfis etiam prsÈtonib us truculctior,meus,
inquit, films eu , meus eft partus, ôc facinus meum eft.
Edite,nam ôc ego prior comedi,quem genui. Noliti ef-
fici aut matte teligiofiotes,aut fee «ina molliores:quod
fi vos pietas vincit, Ôc execramihi cibos meos , ego quæ
iam talibus pafta fum,ego his iterum paftar.Poft hæc illi
territi trementefq; dilccdunt, qui hune folum ex omnibus
fecultadbus fuis mjieræ matri reliqucrant cibum.
Repletaeft autem confeftim vniuerfa ciuitas nefarij feeleris
nuncio,8c vnufquifque ante oculos facinus, quod
, perpetratum fuerat.adducens,.tanquamfiipfehocper-
petra(Tet,hotrebat.Omnesautcmquosfamis neceflîtas
pemrgebat.fcftinabantmagi? ad morcem,beatos dicen-
tes cos, quibus côtingkinteriifTe.priufquam talium ma-
lorumpollucrenturauditu.Hæcquidem lofephus.
C a p v t VII. - ,
De numéro capliuorum & octi forum & per-
tmptorum fame.
QVem vero tantacalamitasmùeneritexitum.eodem
autore pecpaucis adnedtam. Colligens enim fupra
diâus hiftoriographus, oranem numerum perempto-
rum vel fame,vel fiti, vcl ferro, vndeCics ce.n tena miUia
defignauit. Cæteros verolatrones, vel ficacios.ac præ-
doncs, poft vrbis excidium, m u tuis declafeuit interiifiè
vuIneribus.Ele&os autem quofqueiuuénum, quos de-
cor corporis ÔC proceritas commedabar, ad triumphum
diciteflercferuatos.reliquosautem qui fupra-X VII. an-
nos agebantætatis.vinâos ad operaÆgyptiper metalla
deftinatos,vel per cæteras prouincias elle difperfos. Alij
quidem vt ad ludos gladiatotis, ali j vt adbeftias.trade-
tcntur.Si qui vero vitra feptimum 8c decimum ætatis reperd
(unt annum, per diuerfas prouincias in (eruitutem
diftrahi iufii funt,quorum numerus vfque ad nonaginra
milliaperduftuseft.Hçc vero omniagçfta funr (ccundo
anno Vefpafiani Imperij, iuxtaea quæipfe Dominus 8c
faluator nofter Iefus Chriftusprædixcrat : quippe cum
ea.qiîar gerenda erant, præfentia videret. T une cum (è-
cundum Euangeliorum fidem videns ciuitâtem fieuit :
ba:Si cognouiflcs,inquit,8c tu,8cquidem in haedie quç
ad pacemdbi funt, nunc autem abfcondita (unt ab ocu-
lis tuis » quia veniént dies in ce, 8c circundabunt té inii
mici tui vallo, 8c circumdabunt te, 8c coanguftabunt te
vndiq-,,9 cad folum profternent te,8c filiostuos in te. In
hunemodum quam plurima diuinç comminatipnis to-
nitrua publiéeinduratis auribusrefonabant,quoufque
(anguis iuftorum,fed ôc ipfius lufti fingularis,& vnici qui
abîmpiis inique effufuseft, iuftoDeiiudicioquætcre
tur.Attriti funt ergo plàgis,bellis ftrati, 8c à, patriis fedi-
bus diuinæ indignaiionis excifi turbine 4Vtin vrbe glo^
riofi(fima,nec lapis fuper lapidem remaneret:fuitque
populi indu rati,&quouis lapide durions cribulat jo tanta
, quanta non fuit ex quo genres eftèccepçrunt, vfquç
addicmhanc.
C A p v t. V IIE
De peregrinationefidium ,quos fub ea tempe*
fiateferuauit Chrtjius apui
Tellam.
ECclefia vero quæ fueratHieroFoIymis congtegata*
diuinitus tranfireiufia eft trans Iordanem ÔC oppidum
quoddam nomine Pellam,quo ablatis exvpbe cul-
toribusDei, coeleftis vipdid* fieret locus, quæ in vr-
bemgentcmque (acrilegamfuerafexercenda. QupdôC
EufebiusCæfetienfis in Eçclefiaftica hiftpria plemu s expo
nie. . .
C A p v t IX.
Tefiimonium quod perbibet lofephus
Cbrijlo.
ET quidem hæc omnià reftiffimé paffi (uht, qui in fi-
lium Dei manu* facrilegàVextenderé præ(umpfe-
i runt,curpteftimpniis feripturarum,ôc virtutc mirabi-
lium operum,ipfumChriftum Deum e(Te conftaret:Vn-
dé Iofephus.Fuit aurëm iifdem temppribusIefus fepics
vir, fi tamen virum eum appellate fes eft. Erat enim mi-
ràbilium opetum cffe<5lor,do(ftorq} hominum eorum,
qui libenter quæ vera funtaudiunr j&multoi quidem
Iudæorura,multos etiam cxgctibus fibiadiunxir.Chri-
ftushicerat.Huncaccufationeprimorum lioftræ gentis
virorum, cum Pilatus in cruccm agendum elft decre
ui(lèt,non deftruerunt eumhi.qui ab inicio eum dilexe
rant. ApparuitautemdieeiSjtertia iterum viuus ffecun-
dum quod diuinitus infpirati prophetæ, vel hæc.vel alia
de.eo innumera miracula fütura elle præd ixeran t.Sed ÔC
in hodiernum diern Chtiftiarïorum,qdi ab ep nuncupa-
ti funt,8c nomen perfeuerat 8c genus.
C a p y t X.
De VeJpaJt4no,qui daudum & ucum curajfi • |
legitur.
T TEfpa^fianum quoque Iudæç vaftatorem,platremque
V Titi’, Hietpfolymocum piiffimi euerforis, vtqui-
bufdatn ferip toribus placuit, miraculorum (ignis ad fa-
ciendam vindiâam in nationibüs, Deus dignus cxci ta-
uit. Ipfum namque nec dum Imperatorem,quidam è
plebe luminibus orbatus f itemque alius claqdus crufe
débilis,^edenretnpro tribünali pariteradierunt,oran-
tes opem valetudini,co quod fibi fpret in quiété mon-
ftratum,oculos reftituendôs.fi eos illë infpiceret,& crur
debili roborandum , fi illud dignaretiir calce conffn
gere. Orantibus amicis, inuituslice,t,vtrümque tenca-
uiqnec defuit euentus. Imperium quoque cius ôc interims
Viteilii 8c Othonis, quifædo Nçroni (ucceflèrant,
pluribus cceleftium (îgnis prænunciatum cft,& pro par.
te ftupendis.
C a p v t XI.
Signa tjfequ* contra naturamfiunt.
QVçyero huiufmodi ftuporë digna in His cócingunr, I
plerumquè figna e(Tenon ambigit, quif^uis Èuage- J
G g 4 lie»