y
Lue.j. 18.
& » I -
Athanaf,
in Sy/no,
B
Gui t.S.
D
îi4 ' : r : ' ■ ( 'W P W DeLaudib.B.Virg.
dien fanéfcum prxftitit. In quo repromiflum e(î Abraha?,
quodjncobçnediccrcntutpmncsgcntes.Hcefiftienim.
Virgo pülehcrcim^ftriÄis aqiplcxibusau^loripulchrirl
Tudinis,&cffe6fcaplus Virgoimmojplusqu|VirgçKquia
Mater & Virgo, nocfàcrofani^utn fernen deifica infu-
ionefufcepifti,[Aue igitur gratia plena,Dominus reçu,,,
benediëfcatu in mulieribns, 8c benediâus f^u&us.vçtris ;
tui;] le fu s GH rift as »qui eft fuper omnia bcnedi&us
Deus in feculafeculorum, Amen.
H oM lL lÀ j^VARTA , D E PARTES
Vïrgitiis,fêu Chrtßi îHamitatt.
HEii.dileéfciffimi, fermo nofter habitus de copula
$piritali^& co.nceptU;Vîrgineo,ad parrutfi feftmar,:
, sj| quam deSpiritufanëfco çoncepifl&çognouitnüs, Deu
verü & homincm genuifleprofiteamur. Enixa eft enim
puerpera Dei filium, vt miradignatione^mira & incre-
-dibiii pîetate Deus àd corpus,defçcndcfet, & aflumpta
çarnedçftitutôsfilids Adæyifitarer.Fadu^ eftergo^Dei
fiiius hominis films, vt in.ynitate perfonæDeùs efret 8c
çomojDcus ex fubftantia Partis an te foeula genitus, 8c
hprno ex /ubftantia Matris in fxcuïo natus. Éxùfijaüic
jtaqjucgigasgemihæfiibftantiae, mbdtjlâtis vpçibus ex
tinnulisfuauiffii^isin citîiara cprponsdecantare,& in
carhisprgan oco mpa^odulciflimeslohoie drre,& i n-
eftabili concordia refona're-, vt lapides fufcitaret,ligna
.commoùerèt,feras t raheret, homi nps abftra&osà carne
educeret in fublime. Nam fîiauitatc mirificae^aoiilenæ
fufcitauitde lapidibus ffiiosAbrahx,& ligna (yluarum,
id eft eorda Gen tiliu m a d fideth-comm ouit. Fe ras quo-
queddeftferoSraotuf&inçuliâmbarbaripmiTioraiitcr
compofuit, & hominesabhotpinibüs edobtoa in riu-
merum deoruminftituit.Bene au te m Da uid,- c üius vbt,4
ces refônant ïn éxtrema terrae, can toris officio perfun-
;<5ffis eft, quia de femine eius magnus ifte prxceptor erac
nafeiturus.'';
Sediam qualiter eum bèataVitgb peperitj, aduerta-
tnusk Peperic eum fiilùa virgiffitite-j quia faluopudore
.Côiicepit. Peperit inuiolat a , quiaillibara fufeepit. Et
quia in deliâis non concepit, âbfquë dôlore peperit,
rtullom habens in cooceptione contag!urn,nullumpaf-
fa.in partu difcidium. Si enim,quod nefâTçftcogitare,
in carnis voluptate çpneîperet, pro’cul dubio in partu
dôleret, dicente feriptura. Volqptas pce nam h ahêc. Vnde
prima parens obmiflpyero & xtërnogaudio , qno
poteiat in Dei fui afnore & comempiationepeifrui flu-
xa çarnisvoluptate refol iitâcormit,5c peHntemperan-
tiatn ign.çtniniofam damna paffionum, & dir* morns'
aculeos toiccauit. Hinc eft, quorïy fquë hodieEux fill*
indo! ore pâriuntj&quodcumdu excipiun t,in
magnacarnisämäritudinc profanHunt/Nopfölum a,u-
temillæ.fed & omnesfilij Adam, qui inearnedclecftan—
tur,carnc,crüciantur,yrindecrucian%Vndedcleblati,
,fendanyexyerbercvquidpr^funrpfenntcxdelé6iMib-
ne, 8c difeant carnem non amaré, nec çarnis defîderia
pcrficere. Qui enim in carnedeminauent'/dicente Â-
poftoloi de carne mëtet çorruptionem.
Porro DciGenitrixnecincarne delebiata i neccarne
erùciata,&in conceprionévirginior,& jnpattù^xtitit
fanior, pbftetricantë^^^iljamanu, de.''qua per Pialmiftam
Dcpdicitur, {“ Fiat manustua.vt faluetme. } Manus
quippe Dei, vnigenicusPatrisappelîarür.per quern fë-
cit faecula. Hxç manus fâ â a , quando incatnata non
foluipjrullumyulnusinflixirjyerurnattéftanteProphe-
ta . langubres noftrps ijpia tulit, & dplpres noftrnsipià
portauir., Plane manusiftaplenafeme^iis,pdëna medi-
cinis, fanauit omnem languorem,morbosexpulit &
mortuosfufcitauit.Infernicla.uftradiiIîpauit,fuitemli-
gauit, & vafa eius diripdit,/& fpiritum charitatiçiub-
rum cordibusinfndit.Manus iftafoluitcompeditos, illuminât
caecos,erigitelifos,diligiciuftos,cuftoditaduc-
nas,pupillum & viduam fufcipic. T ëntàtos. eri^it à ten-
tatipne, dolentesreficit çonfôlatione, moeftisrèpbrtat
lætftiamdaborantes iùb vrobrà /ùa protegitj mediçanti-
bus^lëgey feribit, orandum lorda tangit, éc bènedïcit.
vt attaâu cpnfirtnebttir^ in hfinediâipne amore prb-
ficiant,& perfenerentiri öpere^delijncad patriamredu-
cit, & ad Patrem perdücit. Idco enim carofa&aeft,vt
carnejcarnem traheret-, & carnlcon.iungens carncm,
glu tin o chari taris ad Dei in'uiiibilia, 8c inuiftbilem Pattem
omnipotentem ouem erraticam reportaret. Nam
quia reliätp Deoilla in carne cecidit,neceflè fuit', vt hums
incarnat* manus miniftçrip,quafi quodamvëhicu-,
lo,ad Patrem fubleuata rediret.Hac;gitur obftctricante
manu, Maria non folum bon doluit, yerurn etiam in
partir Virgo fuit. H*c eft iila iànua»de qua in Ezecbie-
lis volumme legimus. Portaifta claufaerrtprincipi, &
peream princeps egredietur. Per hanc nimirum prin-
ceps regùm terræ Çhriftus egrefluseft , quam fieut in
ingreiTa non aperuir,ficin egreffunon pate fecit. Per-
tranfiit in paee.Ôcfemita eiumon apparuit. Et fi miraris
claufo ytero Mari* * fignatoque Virginali pudiciria
Deum natum, mirare quod; claufa, obfèratûque adieu
fepulchriadfuperosrediitiôeclaufisianuisaddifcipulos
intrpiuit.Non enim tpllimusiadmirationem^rcdinçrcj
dulitatem atceinus..
Omniaqu*cunque voluit, Dominus Cecifi&vniuer-
fa opera eius mirari ppftunc, hpn inueftigari.£Çun£fc*
resdifficiles,}aitSalQmpn,[ nonpptèft'eas hp.mocx-
plicare fcrmone‘JN am v t orai ttam quali ter exvno par-
uo grano ingens arborum fîluaoriatur, 8c qualiter ex
Adam & Eure femine, hujnanigènefismafia produ^a
fît,alià,que inhumera præçcreàm (r Qnis cxplicet na-
; turam eyniphis de rerraî vnde alarum, extenfîb.&pe-
; dumdeambùlatio ? vnde ocelli & for ma c? pitis ? ’ynae
eftigfes çorpofis ?vnde aculeus tam fub|ilï ffimus, vt ab
• oculisinterdum cuancfcât?itaconçauus,& perfpratus,
: vtexhaufto fan gu i n e b re u i fli m i, cprpufçulu m a nim anus
impleat? Si autéinquificipneeynLpnisXuGCumbit tua
ratiocinatio,ôhomp,erpbefcëaltipratequ*rere,&ior-
tibrXteinuéftigare.Namfî tçipfurp,& breuem abyflum
animi tuinon col li grs^ni n fi ni täte m. maieilàtis qualiter
afcendis?Qui nefcityfqueadprimumiirnitem numera-
re,quómodo poterït de Arithmçticaiudieare ? Qpi ne-
k ffiit quid fit pu.nblu s jaut lineaVeritne perfebtus in Geo-
metriai0uiùefçjtft>nû!^.cdër^n3ùfîçâffi'në poterit do-
cere ? An erkperitus Aftponomüs »nëfçiëris qtiid fit mo-
tqsilta qui fe ignorât,altaDei nbn pénétrât.
Quid eft enim humana fàpientiadiuinç fapientiç cb-1
parara?]S]eclociim pünâi, neepundriuh puniSi apud e-
a mo b.i ine t: Na m y tqupd dam miràbile prôfèram,bcu-
lus cy ni phis a 1 i qpa pr oportipne magnitudinicoîlicô-
pai-ari pptejl,hiimanavero menfhra nulla propprtipne
con tingit diuinatn im men fi ta tcm. Quæ enim pars fini-
tüinfiniti ?menfurabile immenfurabilisî momentancu
*ternï ?, Âut^qua multiplicarionëvel numéro creatura
cpmparabKu.tCreatofi/Similliamilli(umextenderisin
infinitu, ca ffo labpre con e ris, & p e ylla quid em vel extrema
prpportiuncula humanâ fqentiam diuinæ fapié-
tireppteriscbmparare.^ndefiDeiefrentiacbntëpletur,
hominis fubftancia nonjnuenietuf ,acceftante Prpphe^-
ta, qui ait,[Ompes gen tes quafi nbn fint, fie flint coram
cp.jôc quafi m onu m en tu m, & inane, repütat* fun t.] Et
Dbminus ad Moyfem, [ H*cdices filiis Ifsael, Qui eft,
mißt meatf vos, JÇ um fè eflè perhibuir, ab ilhseflè rc-
m oui t. Crede ergo Dep, humana parui tas, imo human ü
hihili & fuper omnipotentifïîma fapien tia fit firmiffima
argumenratiotua.Illâprarponejillamaflume, 8c de ilia
fac çbncfiifioné.Credo vero qûod quiçun^authori fuo
petfeâe aahçfec}nt,non arcebunturlege natur*,(ed fü-
ptanatut'am.cumauthor e natur* ftabilientur. Nequc
enim authori fuo natura legem impofuic,fed author leges
dedic naturae quas voIuicV& quando vult, mutât i*
fas leges,ficut quando de aqua vinum fecit, & de-luto
fprmauit oculosî Quando etiam fèipfum in manibus
continens diftribuit edendum 8c bibendum difeipulis
luis, cotus extra rem anens, & intus eden tes fe pafeens.
Sic'(qupd adrerh amhèt ) foras exiit clàùfi» ytef P Vif-
ginis. Hase contra incrcdulos,& pro incredulisditfta
fint.
Homilia i l i l.
Pftl. 88 30.
hiJ.}6-37‘
7.
tili. ÜM-
\L109.1.
Nec jVös Iud*i intaâos prærcrcam.qui Ptophètas
ad vpsnufTôs occidiûis, 8c Dei filium, qui faiuandis vp-1
bis venerat,interemiftis ; idem poculum mîfçentes Domino
Prophetarum , quod 8c Prophétis ante mifeuera-
tis.DixiftisenimXhicefthereSjVeuite.oççidamuseum,
&noftra erit heie.dita&JImmo quia hëredëm PCcidi-
flis »hereditatètn amififtis. Nec ïam vcftra dreepda eft
hereditas, quam ,emenfo mille aMporum fpario, perdi-
diftis. Quare ergo dicitis nonmim venifle Meffiam,
nondum natum Chrjftum? Aut ipfi menti mini, aut ve-
ritatêmmendacemfacitis ,q n * loquitur in Pfalmp de
Dauid dicens, [^Po’nanî in læcùlumfâeculiTemen eius,
8c thronum eius fiçut dies coe!i ]Et itërumirSemeliur
raui in fahëto meo,fi Dauid mentiàr,fernen eius in *ter-
num m a n e b it8c thronus eius ficuc fol in confpeblu
meo, 8c fi eût luna pcrfeâa in xternum?& reftis in ccelo
fidelis.' 2R.ogo,vbi eft ifta prömifIio,vBi thronus Dauid
perfcéku* ficut folin eonfpeâu Dei : 8c perfeuerans ficut
dies cceli î Quod fi veritas non fallic,hecfallitur, prx-
fërtim dicentebeatolacob, [ Non auTretur fcepmim
de luda,&dux de femore eius,donee ven,iät qui mitten*
dus cft,&ipfcerit expeëkatio gentium. 3 Ventte adEc-
clefiam Dei, 8c videbitis filium & Dominum Dauid fè-
dentem in thrôno fuo, eu poteftate magna,& maieftate.
Quod fi adhuc impudite, 8c irrationabilitcr conten-
ditis,& dicitis,Çhriftus cum venerit, regnabi t gens no-
ftra cum illo.Videte primit:uam Ecclefiam degenteve-
ftra. Vide te fratrçs veftros, qùalitër regnant cum’Chri-
fto.Ëcce corda eorum viüunc in fatculum fçculi.Sapien-
tiameorum narrant populi, & laudem eorum nunciat
omnis EcclefiaSanâorum.Et adorant eos tribus & populi,&
incur uatur ante eos filij matris eorum,id eft-, Ec-
clefiæ.Erubefçite inimici Chrifti conculcari fub pedibus
eius,cui à Pâtre diëfcum eft. [ Sede à dextris meis, donee
ponam inimicos tuos fcabellum pedum tuorum.]
ôcincipite fieri de membris eius, vt bibatis redemptio-
nis fanguincm , quem patres veftri fuderunc in fuam
perniciem.
Et de vobisGentiIibus,quiddicam ? Caro npftra&
os noftrum eftis,qu* res amplius de veftra vos red die fà-
lute follicitos. Quare enim no creditis Chriftum Deum
effeîCrediris quidem ilium natum,& natum ex Virgine
abfquevllopeccaeo vixifle. Sed quia Deum ilium elle
non creditis , erratis perniciofë , 8c pcrditifïime delink
quitis. Sed dicitis, Ita credere à Propheta hoftro edoëli
fumus.Sivultis feire, quod vefter ille Propheta pfeudo
fuerit,ex verbis eius cond_emnamustum, & ex ore illiiis
ftultitiameiusimprobamus. IlledicitChriftum verede
Virgine natum, abfqf vllo mendacio, 8c abfqj vllo pec-
cato c5uerfâtum,SèdChrrftus qui eius teft.monio fem-
per verax fuir.atteftantibus Prophetis&Apoftohs,Deü,
& Dei filium fë efie apërtiflime in Euangelio profefTus
eft,ergo ille mendax fuit, qui Chriftum Deum aon eflè
perhibuir. Configite ergo vifeera veftra ad Ecclefiam
Çatholicam,& Apoftolicam,quia ficut olim in diluuio
j>r*terarcam nullus inueniebatur locus fâlutis,itanunc
prxtçr Ecclefiam Chrifti nullus eft locus difFogi j.
Hisomiflis redeamus ad id de quo tra£l;abamus,&
diffetëntiam j* partium Mari* 8c Eu* perpëndamüs.
Euàparit corrupts,Maria incoraip ta peperit.Eua in dolore,
Maria in f^HiteiEuainvetuftate, Maria in nouita-
te.Ifta feruum, fila Dominum. Ifta rcum ,illaiuftuni.
Ifta peccàtorem, ilia iuftificantemàpcccato. E,u*par-
tus mortes mùltiplicat, p.artus Mari* à morte faluat.
Eu*parturienti draco infidiatür, parmi Mari* ab An- ï
gelis miniftratur.Éuam pafcùriemem tremor'cotdis oc- !
cupat, parientèm Mariam virtus diuinà lxtificar."Eua |
quos pàrit, rrîultis exponic cafibus, quos.parie Maria; !
fàluat à malis omnibus. Euapariété, abùndauit malitia, |
pariente.vero VirgineMaria, füperabundauit gratia, In
partu Mari*;c*lïl*tari (unt,& tcrraexulrauit, infernus
etiam commqtüSexpiàuit.Cxii lxtam dederunt ftellàm,
|rrâdiamem, 8c Angelorum gloriofum ei^cicum eol-
laudantem i & dicentem Gloria in exCelfisDfeo, 8c in
tcrtapaxhominibus<honxvoluncatis.~l|
^il/üoth^ViiPat.Tom.1 f.
Exultans terra dédit paftores glorificantcs, 8c mà'gos £
adorantes,offerentefque mimera,aurum,thus , 8c tnyt- Luc. z
ihim. Infernus contutbatus dédit regemimpium , & ’M.»tt 1
cummouitiniram fatellitem graflàncem in neeem in-
nocenrum.nebmiferantemlaiftantibus vreris | auulfos-
queab vberibus occidentem.Ita parienyë Maria, boni
l*tatifunt,&mali turbat;’,quia ille nafcëbatur, qui bonis
bonis bona redder«,& màlos débita vltione feriret,
Puta quando enixa eft puerpera', faciem vniuerficatis
rififle,& lætum orbemfuo plaufiflè Domino.Putacëe-
lum abfterfis nubibüs induiflè décore m , 8c fideta di-
centia,adfumus,luxiflc ci cum iucunditate. Puta no-
«ëm efludiflè lumen in tenebris,&pro caliginemini-
ftr.'ific fplendorem. Nox ilia dédit lumen antequam o-
riretur,&lucem quæob ninsium fplendorem iubar Colis
obnubilât.
De hac nodteperPfàlmiftam dicitur, [N o x illumi-
nariomeaindclitiismeis.j Et cpnuerfusari Dmnjnum
dixit, [Tenebr* non obicurabumuc à rë , & npx fiept
dies illuminabicur,ficut tenebræ eius, it>& lun.en eius.]
Fulgebataeris grata óc fèrena tcmpeties., 8c cunââ pa
cara in ordinéfuo auâorem fuauitstis 8c pacis venifle
teftabantur. An non putas in ortu Çhriftîcuh'ifta pa-
cata.quæ legisillomodernecuncftarurba-a ? Illo mo-
rientetutbarencur,& nafcentenonpacarentur; morir
entern fuo fcnfu fentirenr,nafcentem nefeirent î Si au-
cem illo nafeente cun&a lsrtata funt,mater eius qualiter
l*tabatur.Si cunëta gaudebant,illa quanto gaudio frue-
baturPAiitquæcranngenitricelxtitia.fi ita gaudebant
omnia?Linguabalbutie, cor refugit, fènfus expauefeie
ad pondus tanti gaudij. Qdomodo enim vas adnuc fragile,
adhuclureum& mortale ad tanram vint gaudio-
rum poterat durare ? quia ille obumbrabat ëi iri ortu
Chrifti, qui in conccptu obumbraueracdlledabat fuffe-
renriamgaudibrum,quiâflluentiampr*ftabat,&quam
glöria maieftacis replebatineftabili abundantia, virtus
diuinitat is mïrabili potentia continebar. V:
Cum igitur natum reprômifliim edidiflet, die’ex die
in noftrum diem peperiffët,conuerfâ adDeumtoto corde,
vocem gratiarum , 8c laudis fuæ audirUm fecic in ex-
celfojobtulic accepturn hbiorü facrificium, 8c hoftiam
iubilationisimmolàuit.&deditholocauftacordispaci-
fica,& thusodoris fuauiflîmiinincenifum Domini ado-
leuir. Acripiens veto hatü Emmanuel afpcxit lucemiii-
comparab.lirerfolepuichriorem,& fenfit ignem aquis
inextinguibilem. Sufcepitin teftacarnisgenif* fulgo: é
illuminait tern omnia, î<:verbû vniuerfaportans.poi tare
meruit inter brachia. Repleta igitur fc/entia Domini,fi-
cutaquæ marisinundanres rapitur extra fe, & rhéee fur-
fum eleuata.^riffima côtemplationedefigitiir. Miiatur
fë virginem aflumptam jn matrem> &-Deïgënitricerh fe
læta miratur. IntelligitinTe compléta PatriarchâLÜ pro-
miflajProphetarum oraculà,&Patrum antiquorum de-
fideria, qui Chriftum de Virgine nafci pixeonabantur,
Scortum eius votis omnibus expeëtabant. Vider Dei fi-,
lium fibi commendatum, 8c mundi fâlutemfibicréditant
lxtatur. Audit fibi dicentem,& in fe loquenté Dominum
Dcum,ecceelçgi te ex omni carne,5c inter ones
midieres benedixi. Ecce comrr,édaui fibi filium meum,
commifi tibî, vnicum mèum.Noli timerelàâàre quem
gënuifti, educare quem peperifti, agnofee non folum
Deum,fed & filium.Filius meus eft, fiiius tuus eft. Filius
meusexdiuinicace;filius tuus ex aflümprahumanitate.
Quo iraqucaffeólu, 8c ftudio, quahumilitate, & reue-
rcntia,quadileâione,& deuotione id explerk,homini-
busincognitum eft &Deo cognitum,qui renum &cor-
diumeftferutator. Dcocognicum ,quifpirituumpon-
dçratoreft. '
Sxpe vt credimuj,oblitsiefusàcpotus,fpretaq'ue car-
nali necefïîtate, noiftes infomnes agebat.vt Chriftum
mente cogitaret, Chriftum carnévidcrèt, cuius ardebac
defi^pio, cuius flagrabât obfequio. Sxpe ctiamage-
bat.quodtncanticiscanticorumfcriptumcft , [Ego
dorrniô 8c cor meum vigilat. ] Carriéquippe dormiensi
animo vigilabat,nodlurnà quictefomnians,quçperfin-
D d i gulosi
Cnni.'f.'