«fl Varrerij Cenßsra
Inontiu11a narrâtex Berofö Seniore,qua£apüd iuniócém-
nunime reperiuntuï.ait nanquc,cum iniTiénonernBaK
thaflaris régis incidit ; : Sciendum eft, nón bunttJftftliumEla^
buihdonofer,vtvufgoUgentesarbitrantur,fedtuxt4Berofiiw,quï
Chaldaam firipfitbtftoriam,r&iofepbum,quiBeroftim feqlutHr,
poft Nabucbdonofor,qui regnaun amis qu'adragmatribM,fucceft
ftp in regnum etusfilium,qut vocaturEuilmaroda-b;de quójcribit'
Hitremias quoi ui primo anno jregnffui leuauerat caputloaclm
resis luda,&duxent eunt ie domo ça ’Ctrif., Refertidém jófipbus,
quodpoftmortemEuilmaroiacbfinregnumpatrUfilccéjftntfiliUs
eiusEleglif*r,poft quern r urfit m film etusLaboferdach-, quomortuo,
Bslthajfaryfilius eins, regnum ttnutrit,cmem nunefmptura commémorât.
Etpaulö Ooft fubiungit. Quoiauteni.Bal^baffaris
pâtre m Nabncbdonofor vocation facit ermem.fcientihusfin’fta
Scriptürdconfueiudmem,quapatres omnésproaufi&maioresvo ■
Mn/ar.Hucufq^cHierohyajusvHxcautem, quæ vir fan-
éHflïmus commemorauit deregé Balthaflare exBerofb,-
diffbiîùsrecenfe^FiauJo{èphus,atqueinïi:iperipfiasBe-
|rofi verb a te tul ic ia lib ru mpri m um, ■ cm ad u^tfus A-
pionem Alexaradrinumedidit. ait igitur Iofephus: Quad
v er od et e mp IoH i er o fcflÿm prurn' r e lata funCj&conere-
matum elfe BabyloniiSj&coeptut^urfusaîdificarxGyrqJ
teftente Alîxprincipatum | exdiéHsBerofideclaramus.j
[nceniminEetiiolibrodieit:'N«iia/fcio«^/orit^«i;/ï<|/?(?(r-il
quamificftfiuiipràdi^ummûtumincti£^sïrifiariguprcn^ieftii\
m:gr*Mi,wniycgj\affet ahnk trïbùs,& quadraginta. Huiusregni
domiim effeêtm filmeiusEuilmarodoibuspropter intquttates,&\
libidines p->fus infidmfia nnirit o fotorù fua N irigUforoor perem-
pttu eftytumduobus rÉgnaptdnnûJQuo defunélo,fumes regnum,
qfteijêâlùftdiM^ifgliftipoor arynis regfiauit quatuor. Huius
filmftfiorô/krdocbus pmcipdttm quidem teniae, f tier exift.ens,
menfibus nouemfinfiimvmpaffmeoquoi nimisappareret.malo-]
rumcj[emram,*b amie is exftinttus cft.llocitaqueperempto con-\
tien lÈfuestjiqpiftceran t ïnfidtfs ,con0 ünifuffrkgio regnum tra- 1
didere Nabontdo cuidam^qfterat ex Babylone ex eadeviger.te.Svb
boçmurïjirsafiituiumBabftontaciuitatu.exlaterycofiftftrbituA
mintfmi çorfftruüi.Gum regmannpfeptiniodecimo egrefiuiCÿr I
nis ex Perjidecum magnoexerCiin,vniuerfaAfiafub*ftafiinpitü\
eiusy&otcumnscum exercuufiio,atqftcongrejfiu;pùgnàvidiis,
& cumpauciifugaius,inchifus cfimBor/ippeuJium ciuitate.Cjrus
autemyBahft.oniamobfidetiSi&delibew
nere ciuitatü,eo quod nimü vidmturmunifa, & effet ad capiendü
valdtdiftttlis ,reuerfuseft adBorfippum ,ftj.bonïdumexpugnatu-\
rus.Naùonidir veto oppugnatipnem non expédiante fedpT,wfiiP:“\
pluante,vfMclementu
nu,expuht eum aBabyhm. Nabon dm vaque reUquum vit a tempus
in iliiprouiucia cpnucrfiittts'ejl. Sic c concordant
cum noltris,Iofephus inquit.Quod fi hçc,quç modo
Berolum feniorem audiuimus narrantem de Gyro,
ns,qCxiuniorlkrdFus‘deSemiramidcafièfXt,vt(uprafa‘
tis difputatum eft. Exffat pr^férea apud eüqdem lofe-
phu,in'primplibio Antjquicatum locus quidam,in quo
paucafenioiis fierpfi verba refert’, qux apudiunforèu}
minii^e.repcriunturiE^funt huitirmodi *.Menfiqii attteqp:
ta dicens. Poft Lhimon de, mui generiift^.^ui^alphsftsit
quidam vir iuftusy&magnusjncdeflibth rebiüefpetttU'&hiis a
pud Pliriium etiaiii locus eft,, inqu 9 lit c era rum atitiqui-
tatemrecenlen^iteftetp eitatiBtrolum,inquiens> Anticli^
Atstn jEgypto mmipqueniUm nomine Motion* tr*d‘t:X%ffiin?
nvante Blmonettmi antiqu-fttmum Grapta^egtnifitdquemm-
mentisapprobate epnatur ■ ■ xè;me^o.-Epigpn^_ap»i:^i^\onias.
DCCXX. anfiorum obferuationcs fitkrum, Coftilibtt* UienulUtn
fcnpticsdocet, orauisauilorinprityit:qt<imniwum>Btrofusl&
Cntödcmtis, CCCCLXXX.anwmm:llxc Piinius. .Quauim
rerum méntiö’apud Berofum iuniorpm nulla fa'dlacft.
nee enim credibilc videripoceft , Pliniura,diligen'tifli
mumidcgrauiffiiTïüm fcrip^rem,vafferume, eaFeex lir
bris BecoH | & Critodetn^de Iitteraruni,vetuftate exce
piffeVqux ipft numquam mpdjdiflènt.Sednecreperiun-
; tut apud luniorim Beromm, qu»ex Agathip fiipra me-
morauin?u4VB?rolumBabylomtum,&Achenodorum
Symmaehum, ('qui A(ïyriórum,6cMedorumres anti- ^
qai(fimas.rcripferunt)prodidi(re,vetuftiqresillqs appel-
laffe Herculem Sandem, & Yenerem Anaitida.Qu!d,q>;
h^ctoiregnorum deferiptioparurn conuenit cum titulq ..
Kiftorix Glv.'.ldaicx ? quern tltulum prxfeferebant libri
BerofianijnamjfiidemauéliQi^vtD.Hietonymns.&Io-
lèplius teftantuE.) flores.tantumhiftorixGhaldaic3edc-
cerpetedecreuit^.quxhiftoria, vt videtur,laté patebat,
acdifFufis narrat'ionibus, Se jongis return menu mentis,
vèluti'ricamporum^patentiumaéquQiibuSylpatiabatur):
& aliaomsttere, qux fibiiqinime pertinerè vifa,funt ad
illa,qu«:(ecum ipfe narrare.conftttueratJquQmodo veri-
Perfitf urnrege,quiBaithafiryem, aBerofo Nabonidum
nàncu:pat.um:,.(:yç'I.o']fepbus^.;lj^EoAm-iqiiitacum.nar-
ratLacie;fudir,&mgno exuit, ièripta/aerantiatertio; li-
;prohiftoriæChaldàiear,qüidicaufi»eft,quamQbrem h o *
extent in tertio Ijbro.mnioris?>nifi.q«qd ij.duo-Berafi,(:vCÿ|
examboiu m feriptis apettiflïme deprehen dimr,}'& ma-j
xime diuerfi faerint, & longe diuer fa,difium5fcjflî m js té j||
poribus lcriplermtv? His leótör adiungateaï qux fupr.a
Fiau.Ioièphum non modo ex hiftoda Berodnarrafle.led |
fua ipfius verba dcfcripliiTeintellcximus de Nabulaflàro
regè,deque eius filio Nabuchdqnoioro.quiBelp templü ]
auguftiffimumiacraueritj&Babylonem vrbempulcher
rimoædificiorumapparatuilluftrauexir,atquehortos a-
m oeni ili mos Scbeniiies vxori (ux exftrùêndos cnrauerir j
propterea quod nemorum, & filuarum Mediæ regionis,
vbi nata,& alta fuerat,defiderio teneretur.adiiciat etiam
ad bxc,quQdlofephus.commémorât , Berofumcoar-
guifîemendacijGræcorumhiftoricos quodSemiramim
pr o diderin t ampli (il mas, & magn ificen t i (limas illas æ-
dificiqruméxfttuéiiohcs Babylonecondidiîîe; quarum
auâorem npn iplaraSemjramim , (ed Nabuchdonofo-
ruin.exftitifle,confirmauit:atque in memoriamieuocètr
loçum D.inielis prqphetæ quo ex lqco cblligitur eunde
regçm magnifieisi& præclaris operibus vrbenJillam no-
bilitafle, quæ qmnia maxime répugnant,ôc aducrlantur
iljbtiim / tot exterorum regum
©ilpaniXjGj^ixJcalix,^crmani£e,G^ci^;, & Afticx
prmc|p%tps-,& tempprav cum rcbus,f haldajcis commif-
.cuifle? inter qups, :& Babylonipsreges'nullum pmniho,
vmqiiam.eQmmèrqium,nullum bellutn,nullumfcedus,-
autlocjetates interuene^ant?At de Iudxfs regibus multa
commempr^itB^rpfus>h,9rumidepmemiriit,qupdinT
ter vtr.pfquei&Babyloniq^&jfraelitiepSt'egesprppter
regionumvicfpitarem,fapius,&bella fiilcepta,8camici''
ti^nit^liaquopacis faderaiancit^&fir|natamerart.t,. S
Qnpd. argumentuti) Tetor.quereiniduerfarium pofiu-
m.us.namib/uo(BerofonullaIud2or.umregum cprame-
morayp^aéta^ft, quam fxpius fecillc Berofumieum ex
ipfius au£tpris,tum ex DiHietpnym|, & Flauij lofephi
teftimpniis Êtis (uperque dempnftratum eft. Quapró-
pterexiftimp,audtorem hunc,fi ei; fie vifum fuiliet,xque
pptuille HifpanumGallicum,Gefmanicum,{euAfd-
cum,vel Iralicum vfurpare titulum , acChaldaicum v-
furpauir. Mitto,quod non eratiis locus,vt quidam prii-
denter dixitin caulia fimili. mitto,quod pauc».illa?qux
ex hiftqria Betodfiipeifidris,benefieiq D.Hieroüymii &
Bauij Ipiêpbi, nonintèriere,longe^liamdidlionisfot-
mam prxFeferunt;aceftillaiuniorrs.Addc,quod nee nomen
exftat interpretis, quihofcelibrosexGrxciscop-
uertit, ob quxetiam fialianonfupcreflentfignafaKita-
tisjfpfpe^imaximeviderentur^necenim adducipofsu,
vtcrcdam,illosabhomine Grxcofuidècórbpofitos,fed
petius ab audtore Latino , coque Latini fermonis non
ardmodumperito.Pr?terca,£quistemporum varietatesi
& rerum,vieiflitudinés e^penderC in animum induxerit,
depreHendet,Befofum Gnaldxum,^ Grxcos illius xta-
tisiquaerat ipfe, aut nullam,aut perexiguam certénöti- \
tiam habuifleregionum, earum prxfcrtim,quxad occi- |
dentern Yefgunt,vc runtHilpanix,quippe qu® nondum>
perRo manorum potexitiam domirx,vel pa catx,fedpo-
tiusinfeftxexterisnationibuserant, tim obimmanem,
& barbaram hominum illius xratis naturam, tuin etiam
pb'mprum,&liriguarum di (^r^jjtudjnem, quahumani
generisfocietas.&coniundèiomax-irncdiftinetur. necè-j
nimaliamfuilTe cauflam feribitPiinius , cur i€'fchylus
I exiftiin
Berofuw.
l i l
iftûnaùerit, Er;W4ka»f'fuiflein Hi/Î3,ania,eundein,que '
E^jfl«»xappöllariiSdcur Euripides,'& Apolîcnius opi-
nati fuerint, ipfim Rbodanuni in mare Uadriitjcutii flu ere,*
infëj*
quorüç^
fiîùsignprauennc,id-^
tra^tiimque ilium omnçm , qui trans Iftrum ad flipncfl
Tyiampcrr-inec, notnmeffeccium; MiihridatesEnpa-
'tor,qux vitra tendiint vfque ad! Mccp tidem, & Colebo-
.rumm^ît.maiParthiveroHyrcanomm/kBadnànqrû
narioüesjScytharumqucgéntemmanifcftâruntiv H*c
iccircplöngplermonedir^ vtinCliusintelligarur,
qupdfupräleuiterattigi,Grxcosantiqijospatum , aut
nihil plane de rebus Hifpanixcompertum habuifle, ob
retfum difficultates»quas Polybius diffufc commembtaüii.
eo Arlftoteles, ( yc-in Mcceorologicis. eius librfs. vi'dcre
eft) exPÿrenxismpmib.useçîri Danubium»falfo
raaui'jSfEphorus^vtStrabefigmjicati&I^epbusaperr:
te teftaturJHifpaniam npn prouinciam, fcd.yrbem qua-.
dam fui lie arbitratuseft. "S ié etiam Plato (pifi ipcus,yt
fufpicanturaliqui, phyficam ccyiunetaFlegoriam -) ne-
feioquam Atlantideminfulam ad Herculeas columnas
olimfuilfe alferuit, tantxmagnitudidisivtmaior Lybia
fimul& Afiacenfereturjeuius infulx regeslateimperiu
&ditionem in totam Africàm-,& Ægyptumjin bpnani^
que Eurbpxp,artempbtinuinffnt, quxtandem toca pe--
lago fubmerfafuetit, yddefa^um fitivc Atlanricum il-
Iud pelagus ybi&ecat infdi', ob ftCquentem Uipum ibi
reli6ium,in«auigatrnequiuei:i'j:'. .Quod.v.tique vanum,&
falfumefle , cbmpeitum fitis ell: noftia, patrum no-
•ftrorum me m o/ia.namàGfdm us,ad dm n es coeli plagas.
liiiein orientem, fueinoccafum, fiuein feptentfipnes,'
toms hodiènauigaturOçeanùs Ac!ancicus.^u,’.prppteç
nöhpigebit fub;ungeic,quxPilybius, g aiiisinpuimis
aniftpr^de. hacapfa veteram Gixcoium exigua extrema
rum orarum cpgmtione iudieàu.efit,v ti ad id j^ ftien d i“
mus*co'mmôd’or nobis^ia müniacur. ,’. Refetc'itaquet,
Quod vetobacpotiftimum parsbfiori*, prater ceteras omnes.ve -
non correftione egeatycum explftibitsftbtsytftnix eomaxme liquet
, quod omnesfereantiqtii,vel certequawplftimifcriptorcs,
conatificus , & propriétés extremarum orbisregianutn ref erre,
multu in lotis longe aberrarunt * vèrïtate, ftçmie tipa çqfii, neç
prater tritentionem yeorum gratia,fedpotius Uudan4i,corrigendi-
que.quippe quos non dubitamus,fi bac temp ftqie fuijfent fipfo.s er -
roremfiuuniftffeemindatqrosfiquidemfuperionatdteraroqui-
Jpiam tnterGracósrepemipotwt,qüiextremqi ojbu partesferuta-
tumprofictfii quiuent,ob periculofeim,& infuperabilè iter Milita I
enttn,aeparié innumerabtliamari terracfepericuU erantftQuddfi
quis,vel tiecefi tateattas^eljponte,extrema orbispf ttijjit,H9n ta-
men facile erat locorum fitum \refquem his partibusindagatione
dtgnao perquirere , quod par tim efftratis barbaroruninationihtu
pccupabantur,pqrtim loca 'deferti, & vaftafqlitudmserartt.Ad-.
de,quod rem longe etiam difficiliorem diuerjitas finguorumfacie-
bat.ntc enim pet ere qutppiam,necdtfier ebaudfeinftcèmintelligetibus
licebaunet minus laboriofum eraf, resvfas mod-ft* pofteare-
fene,ftngulis qujbufque vt res nouas jugendo m rabthores facer et,
non parut» àveritate recedentibus. jQfiapropterfi honfolam difficile,
fedpane iinpoftibiiefuit, ante bociempus veranihuiufctniodi
rerum biftoriambabenpojfe, ntquaqmmfucctnfendum eft anti-
quit return geftarumfcriptôribtss,fi quidvelomifeÿntyVeldeliqtie-'
tint-,qümpofw,quod ialibus tempor ibUsinueftgArealiquid pot ue-
r int,hudanitfunt, at que admirandi. jXoftr* ver o atate,cum &
AiexandriMacedonisytrts in Àfu,&in reUquis orbupartibusRo-
manorum imptrium cuntta nobis ierra mdr ^ acceffu facilftfe-
cerint jiberatisprafertim horninum ammis btüorum eüra,ftudio-
quejOtfeambitione publicqrum rtrum-,exquo maximafirutdnda^
uidagandaque veritatisopportunitasdccÜtt^refeéop^ftfft^
foret,diligeni 'WiVemfqneea mueftigare qua maurespöflrtigno-
rauerunt,quodnos qw.dem omniftudio conabimurfacere,cumpri-
mumopportunum buic rei locum ndftieibnus.nibtltnim nobis iu-
cundiUs aciiderepoteft,quant f i inteUexerimusftuiiofoshdjüfinod^
rerum noftra opera veritatis
ob caufani tot labores,atqj periculain peragranda Ajricây&HjpÀ*
nia,prat ere* etiam Gallis,& bac omnia cifcumeunte O'ceànofùf-
(eperimus,qUMVt,veterumfiïtptorumignorantamiinpda,ntes,
eas orbis part.es bomihibus nofiris quam. notiftinïas. faceremusi
. Hæc ille;Docemur igitur ex iis,qux nVqdo Polybius dif-
fcéuit , beilumplurimas qrbispartesriobispatefécilfe,
qux antea aut penitus ignörabantur., aut mpltisfperant
obfcuritatibus, fiétifque poetarum fabnlisimplipam^i>•
quidem Alexapdri Magni expeditiones (vt aóéipréft:
Strabo)bonamAfiçpartem.eamqaefcptemtrjonalisEurppx
plagam,yfque àd Danub^tipaspertipen
diuturnis temporibuslatuérant, ape'tuercjRo mani a.uté
iis contigua,qux in oedidentemfolém .vergunt , .yfque
ad AlbimfluuiumvmediamGer’maniamimerfec^niena,'
Nûcigituryiâéataduerfarius,lîAriftotèlçs,fiEplïo*
rusifi Æféb.ylus,fi Euripides,& Apollonius lpca, ôcûcus
Hifpaniarumignoraùeriht i quid de Berofp eénfendum
fit,qui hos £ftäte anteçelfe'rat,& in ea terrarum pattëde-1
'^ebat,qux longiotibus,quam Grxcia,interuaUi^;ab Hi- ^
fpania difiûgebainr? ac leciimipfe reputet,ßinilla tèm-
peftate adeo latueratHifpania.vtEphotusyrbera qua? ‘
dam , non proüinciam,ellè exiftjmauent,vnde,v!el qui
fc ifep o t ui (Te tBe ro fus ea, .qux hicnouus auélor de.Elifpanix
vtbibus,coloniisiregibus,eorumque tempotibus
(cripfit fivyt prxtereamj quam indecorum éfletci.qui in
fenbenda hiltdriafaxgentis, breüitati epnfultödl;ud;|ii^t 1
fet,totexcerorüm regum feriemfitfiulcu perpétua fuatû.
rerum hiftoria concexerè:qUibus rcbuvadieais.prp.ppfi-
tam fibi breuitatem omnino peruertcre,&cotrui>ipcte
necefleeffcc : liquidem junior Berofus Hifpanix, atqùp '
Gailix,Afi;icæ,&: kaliæprxtereaGermanix,Gr*'corqin,
’& Ægyptiorum reges, & tèmpora, quptq-, xtatis annos
: vixerint.corppri totim hiftorix, quemadmodum polli?
Vcitusfuefat adiunxir;(fi hiftoria appellandaeft , öenon
piotiusjvcauéloripfe vocac, breuiflimx annptationcs)
quod netteiquam Berofus , onîni diftiplinarum. genere
excultu ,tantifqueornamentis,arque laudibiis cumuia-
! tus.Committehdum dvixilïèt,vtqui leges biftqriæ.npni-
g'uoraiïet; & propterea non neglcxiflèt;. Plurima,dcdna
opera,prætermitto, quæ proferre-potçram in auétôrem
hqnc,nifi fixe (àtis multa mihi.vi&fiiiflènçj^^plurafor^.;
tafli|1quam res îpfa poftulare.videçetnr. quaprópter co^
craharaüsiam vela» & ceteris obieébionibusadueffanj
Ifejpondeamus, quænonnullam vidéntur habere difli-
cultatcmÿ fimuique bltend.nnus, quas eau fas Ioann es
Annins, eiufqûefeétacoreshabuifle||||funt;vthasbreui
(fi mas annotationescrederent O.mninoeflè veram, ,&
Igermanam Bero| Chaldx. hiftpriam. Primum decepit
eos operis infcriptio,nifi me fai lit coni-étuia, qua maxime
ducoiadiiifpicandum, hune ci culïi.m ab ip io Ann i o ■;
fcieùte fiiifiè confcriptum : deindé, ^quod aùÂoripfe.
Ghaldxum fe eiïè profefiùs cftctertio.quod ea.quæex hi-
'ftoriaBerodtéfcrtfÖfephusinp.ri'rnolibioAntfquitarüy
de nahe ipfiusNoerai.quæ ab aq,uif dçftitutairi aridô re-
manferat apud Armefiios, eifdem fere verbis narrantûr,
qùibus fidicium Berofum eandem ipfamrem nartafie
videmus:poftremö,quod de cacaej^fmo,4 c Noemo,,» &
naué,quam dix! , commemoiaiieticaliqua,quæ Berosu
proaidificjteftatus eft Iofephus.Exfiant pi aeceï hçc apud
Pliniu'm.iadéfcriptiöneHifpan'X.duorumopidorum
nomina, qüibus nominibusmnior- Berofus duasnuncu-
pat colonias,quas feribit ipfumHoçmum in ëâdem pro
, ui'ncia collocauifle. cum etiam, quod reges,ab illo com-
memorati,& plerafqucaiia | qux illici)arrar,reperiantur
apudDiodorumS!ciilum,&alios audoies. Nec quid-
-qiiam aliud,quod silos in hune csrpfem copiecerir, prx-
, terifta, modo mihi in mencemvenïc. Q^Cfi çonquifita
quadam ratione inuenienda: veritatis,<&: paribus pónde-
ribuS hxc omnia exami nare voluülènt , iam p.rofeótö
nullius effé moment! iüdicaflènt has à me modo colle-
étas rationes,& eau fias, qui b us dùâii ad cred'endum sut,
huneati(Storem fuifie Bero.um Ghaldæum : q u i quam-
ui, fe Chaldxum e.ffè,& ex annahbus ChaldxisexcepiU
fe dixetit, quæbrèuifiime nafrUui/ , non continuo ftä-
fuehdum eft,Berofiim fuifie: liquidem permultoseiuf-
dem riomîriis,éinfdemqueriationis, addoetiamfaniilix
fiiifiè auéÉorés acCepjmusi& honnóllossquide rebtiseif-
demfcripfcrunr. Euoluat. qui volet,philo/bphorurftvi-
tas,pluresiam inuenier.eoldeniqueGræcosfuifleSôera-
tes,plures-PlaconeS, pi urefs A ri ftp teles,atque Xgnoph 6-
Berofiariis
quæ e riâdi ;
PluresreV;
periuntur
cognomi