«
J7S
fra#. Sdresb.
prxiudicet.Er fi Domino Epifcopo,& Vobis, & M.(Laur
rentio viftim fuerit vt mihi & exulibus aliis Chrifti pro-
curetur facultas (ècura legates adeundi, eamnobisde-
fideroprocurari:ltatamcrtvt(antequam dlosadeam)
Domini EpifCopi& vcftrb>& M.Lautfintii tarnen ab
Anglia rediit > fuper negotiis gerendis fim inform,ams
confilio. Varias autem rumor eft aliis aflèrentibus Cardinales
fideli ter pro EeçlefiaDei kboratwos; aliisdice-
abus quod proposeront difttahere Ecclefia* libertate,
& cuacuare iuftitiam caufæ noftrx proipecün ja , quam
tarnen no licet mittere in corbonam, quia précium fan-
guinis eft.Erititaque diligentia: veftrs teferibere, quid
de confilio eorum & ftatu Domini Regis &curixhabuericisexploratum,&
quxcirca Dominum Epifcopum &
vosaganturfideliusintimare. Precor etiam ytmihire-
mittatis fi quidM.Iohannes refcripGt,petitiouibus meis,
aut fi nondum refcripfit.dctis operam vt referibat. Va-
lete.
M4gtftrol4urentio.
. Nicolao de montt Rothomagenji.
, E p i s k v C C X V M I .
B lÏÏipat Dominüs gentes qux bella volunt, & qui fc a
pacepei elonganr.indubitanter peribunt. ^uis
petfecucprum Eccle/üvltricem dëxïctain Dei, qui po-
tentespptentius punitflegitur eu^fiïTe ? Vg.de Ppmiöo
noftro jp2gt Angiiae,quem Deus, fi in b^njèplfcitp fuo
eft,optimumfaciat.'& heredibusfüis , quodiinedplöre
•non diep, .plurimum timcndumeftnércindacurRegnü
eorum,&poteftas infirmetur, qua contraEcclefiam ab-
.UtuHtur.Nam fidiffertur yltio ad cotrgptipnem & pto-
. battonemjiliorumjquos Pater mifericors caft^gatyteo -
ronet»non tarnen aufertur. Sed poft Sahdprum patien-
,tiaminimpiosacerbiusexcandefcij. Quarequaefo vir
fapiejMiifimns & tantis virtutibus & pqreftate amjpliffi-
ma,& fere bonis omnibus donatus a Domino nonredit
E x* i s t. CCXVI. :ad cor, ;6£qui,tot&tantatumvrbium,dóm,itoreft, in-
temperantiam hanedomare non poteft ? Cur Ecclefiam
T7 X infpe&iooelitterarum veftcarüüecusaecepi qupa
l^ D o ^ n o VrillelmoPapicniUegationefungentiad-l quiaufercSpiritum prinopu^^öe (ubhmiu^Gol^p^p
haiebicis* Nee dubico quin vobis & nobispoflït officio-
pm calcac virtpte? profe&o fiiapefet in cos retorqueret
W i g i B B E W g g -bïanotiuaeft. indigraarioms fuieaculePs^uieuraimpulecunt: Etfaltem
Babylonis Rpgem vt co non inueniatur crudehor 1
EX infpedione litterarum veftcaru lstus accepi qupd
Domino Vvilleimd Papicnfi legatione fungenti ad-1
hsrebitisi Necdubitp nobispoffit fa &vtilisefte familiaritas eius. Et quia vobis notius eft,
quamalieui nofttumin quo caloric quantum ad yeftratescaufa
noftra verietur.precoratcentiusytinfpediis his
qu^DominoEpifGQpp fcrjpft & Magiftcoicbblaru quod
caufienoftrscredidcricis expedite per latorem prxfcn-
itiumreferibatis. Diciturautem quodhUiufmodi legati
|neminem recipcte cqnfueuerint in ylteriprem domus
fux familiaritatem, qui non eis de exhibenda fidelitate
!& fide eruenda & bccultandis fecretis prxftentiurato-
! riam cautionem* In quo quidem articulo dile£tione veftra
fi tale quid exa&um fuerit,defidero prxmuniriiVt fe
fic fi res exegerit pbliget ad humanum obfequiu m , nc
cOnfcientiainnoeentiardifpendium patiatur.Eclicet arcana
fua fic ftud^afitocculcari , non ^cilexrediderim
quod nifi.quatetius Romanis de more antiquo licet, ex-
eccere velintopera tenebrarum : prxfertim cum feianc
omniuni oculos infeefle defixos._ Nam ,..fi rumoxibus
credioportet , altereorumpropofuit Regi Aqglorum
Ecclefi* yendere libertatem , & fanguineminnoceii-
tum exulantium & profcriptorum pro Domino. Va-
letc. ,
D o m i n o C w m r i t n f i . E P i s t. C C X V I I .
NE c p r i o r ,n e c p o f t e r i o r m ih i p l a c e t i c o n c e p t io j i t t e -
r a c u m q u a s a d D o m in u r n Y y i l i e lm u m m i t t e r e d e -
c r e u i f t i s tq u ia n im is p l e n x v id e n t u r f u f p i c i o n i b u s f u -
pramodumdentofislalibus.abundare, Timeocnim ne
temeritas noftra & ilium & alios nobisinimicantesiu-
ftificcu Vnde cum Pi^auiam mjilurus.eficm latorem
| prsfentiumper vos tranfitum fafcere iuffi,v t & (ententia
mea vobis innotefcat*, & Domino Piiftauenll, fi quid
placueric,per eum mitt«? valeatis.Ego mihi aliam Gar--
dinales.iroprimis conUcniendi formainprxeiegiquam
quidem veftrx perfonxemineniia non deceret : fed ta-
menfimilioremarbitrorcondecenti. Jtammenpr*ele-
ftaintelligatur i fi'difciietioni yeftraefederic.vt prpeedat:
Veftr® (inquam^ quia nolo vt ienfus infulfus,&atiditas
lingux mexdifpendium pub jicetur. Nqn difplifebit ta-
! men fierrorimeo compatientibus Lumbardo fecretius
innotuerit & Alexandro. Alter enim princeps mens eft:
Alter autem frater aut amicus ordinis qoftti.Eafi quidc
conditione emifi-litteras.vt fiypbisplacuetint, .pfogte-
diantur adE^fcppumPi dtauenfcm.-Etfi ei vifum ruetit
pertranfeantad Cardinalesjimmutato tamen ante
fi quiddecreueritimmumre. Alioquin in
v: '' , domp veftra vet illius dencur ^ ,,
* incendipi
[Einu a u y ——----— .
mitaretur,qui illpsconiecitinlacuni.leonum , quorum
confilio iilucdetruferat &dneluferac Dänielem , yt pce-
nam quam intentauetat innocenti, confiliarii nocentes
excipetent.Et fihiftoriarum non mpuetutexemplis, eü
vel Fredeticusexauguftus poteftinftruere, quidefafti-
gio Romani imperii ob Ecclefixpcr&cuuoncm in pau-
pertatem & .^nominiam mifer, fednullimiferabilis cor-
ruirad gloriam eitis , qui folus arbitrio fuo Regna & imperia
transfert, erigit quas.vult & deiicitpoteftates. Ille
fuos punire noluit.qui eum deprauaueranc?confiliarips:
fed in üios digitus Dei gloriofam exercuit vltioncm.
NumquidRexÄnglix vltiimu? pcenitcntiaefruÄus ofte-
ret Deo qui cum prse exteris principjbuï fublimauit? Ar-
chiepifcopus fan ft; Iacobi diuproferiptus iam ä mplto
tempore reuocatus eft a Rege fuo,. Rex Danoruimfuum
reuocans confilip eius agjt omnia, compefcit inimicos,
& eum cplit vt patrem.Lugduuenffuaiji recepit fedcm,
& prpuifieiam Catholicxiteddidit ynicati. Vrbes Itali*
eiedis cor,aFjtederico fchifmaticis, CatholicpsEpifco-
pos receperunt.Deoceftenifi ploraipus Rex fuum reuo-
cet>quod de illo timeq,dicerercform|do. Ét fi,eum re-
uocauerir, & EcclefixDeiréddideritpacem ,'confido
fpehaud dubia,quoci circaeum& fups>ntiquórum gra-
riafucceftnu,m ptecibus Ecclefi® refiQrebit.Quid multa
vna via patet confilii ,v t praups 8c inimicos^cc|efix ex
ciudat Confiliarios,& peum.quem pffendic placate ftu-
de^t,quo inuito regnare non poteft, autfcbliciter prin-
cipati-.fuftinuit eum haótenus in multa patient ja, fed, hi
ficaueat^duerfus immodcrationem eius vt parturiens
ipqueturinbreui. *
Baldevvino Arc bid. Norvtrk
, 'É p i , s T, v C C X IX . M
HOnoc cinguli miHtatis,quo me ad Apoftolóriim If
mina propetantem tu inde rèdiens dccorafti in vr-
be Senatum, quam Brenhus dux Seoonumad locandos
ibi yaietudinarios fuos> legitur cpnftnixiffe , mefsepius
quam epllato vtar gladio, tui in caritate & gaudio me-
rnprem efle compellic, & ytrunt hot pdreat rubigine
ccelum ,fed qui nos* commorit melius non tangere cla-
mo,flcbit,& infignisroto cantabiturorbe, illo agente q
jam extenditmanum fuam in retribuendo i & Chriftia-
notum Koft^u,Fredei;icum ad gloriam fuam fecit mile-
. ricorditcrexauguftum. Contra eum & collatronés fuos
iam.quinto anno « p«cgripus, ignarus an inpattia
noftra raihireli^us fit aliquisSmicotum ;^anotnncs fint
EptfioU.
inueniuntur.quibus cam pulfantur, non eft vox neque
fenfus.Si fupereflet vel vnus, probabile ell quod faltem
ab intcrmeanribus quxteret, Viuit nc Godricus & aura
vtiturstherea,an crudelibus occubat vmbris? V ndedi-
ledionem roam, cuius fidos Velut in confiatorio probata
fuperaurumrtttilat , & omni Topazio preciofior eft,
credidi attentius exorandam , vt de ftatu eorum fi qui
tarnen font diligentius inquiras: & fi qui eorum adhuc
viuunt, xgri tarnen, eis medicinam procura quam mor-
bis eorum nouerisexpedire. Vt faltem audita vitaeorü,
& fi non ibfpitate, quam mihi nemo perfuadere poteft,
aliquod cants peregrinationis & laboriofie milicis, qua
ptolibertatepattispugnamus ad beftias., recipiamus te
mtetueniente folatium , illosenim node confueueras.
Age ergo ftretjue quod espifti & Istarc&iperain hisqü$
di<ftafuntnobis , quiaauftore Deo in^proximo rpcipie-
mus ftfpendia, &hoftem publicum coniiciemusin vin-
cnla,aut.apatria:perfecutioneceftabitfc dedens princi-
pi qui iune 6c merito dominaturin vniuerfaterra-Frcde-
ricuro inter Papiam claufimus &-tcnemus obfeftum: E-
iedos a fchifmaticis Epifcopos reduximusinfedcs luas,
& contrito capireimpiorum membra carnium Coh^ren-
tia fibifacile diflblaentur. A tuo igttur fenfu, id eft redo,
nequaquam non mouearis, nequC perSpinmm neque
per ferriionem, neque per Epiftolam can quam ab Apo-
ftolico miftam, quafi in ftec ira Dei iuftos tieferens in tri-
bulatione: & impiis in malitia perieuerantibusgloriam
largiens & triumphum. Videbisin breui gloriam Dei, &
impleripromiffionesparrumquasinfidelispercipcrerio
roerecur. Nam & qui Ierufalem imminente Sennacherib
oraculum prophetias audicns diftufus eft, & earn tarn
cito liberatiorie,5tvidualium copia,& gloria, triumphi
fubleuandam efle non credit,in porta ciuitatisextindus
eft, concurrcnribusfideliumcutbis admagnaliadiuines
promiffionis.Si me mu taro nomine audiecisin Italia mi-
licare.n on obftupefcas, led imputa tibi qui me in Italia
dQnaftitingUlo militari; Vale,CuraletargiCos:&fi trici-
pitem canem tibi iniidiariaut vc patenter fiedat occur-
terecontigerit, euminuocato muiatum auxilio ftudeas
demulcere,aucHerculeadomareclaua. Salutatteca-
ftrorum fidei iocunda & meritis fuisamplededa militia.
Domino Pap<* Alexand. E l> i s t. C C X X.
ANinta noftra Eater , in amaritudine eft,vt quod in
I I * i i H i i
577
res obediebant Archie(>ifcöpo, fed exiftdequod memi
nerini,nullus veladmodumfarus.Data enim eràt foes ç-
mulis eius,qüôd àlegatis deiieiendus fitiqUod-fpoliacus
citrateftitutioncm rerum aut temporis debeat Wbirem-
dieiüm : quod legati venièbantin ea plenirudiïiepote-
ftatis vt abrogatis hiS.quacnunc Vigen t ,pbiTintnoua co-
dere iura. 'Prooi erant hommes ad crèdëhdufti4 vidèntc s
aflertörisannulum & hoborem. Et quia conûocaiis W-1
pifeopis in aduerttu eiasexcommunicaci Dofiviftii/-,;, I
tuarienfisabfoluti funtimpcenirentes&ipfiu.s eu;.: i - !
fencéntiæ. De fadoinquarn abioluti certe adhü t i ?; j
filnt ante oculos Domini, qui crimhiofos nunóuar’ : us !
foluir. Conftatautem de impoenitenua quia née f i t ; - i
ciuntcum poflint •, necaliquid reftituun]t âblatof j . ;;|
Profedo fi res ablata reddi poteft,& non îédâ'itur , u u u \
agiturpoeniccntia,fedfingitur. Vafiàffibt h'aéc fi non àd-
hucCantuarifervfisEcclefiæpoflêffionibusmcub«q , ; i
alictiiyeftrum de tôt & tantis ablafisvel obofüs r eftnu
tuseft.nifiillis qui fetro abierunt & iuratiiéntojpræftir ■
firmaueruntfibiiurc regisafteviuenddm.Necràmcn èti
quo fanditaciveftræ ilia nonàbfolutio, fed idnsillulio ’
debcat imputari.Cum in fraudem mandat! veflri non ta J
prçftita fit,quarh commiflà.Indulferatisenim,vtfiquem i
eorumsgritudinelaborare contîngeret, mortis imr.ii-
nente periculo præftito iuramenco iecundum mor«h
Ecclefis quodveftró mandatopareret,tunc demum ab -1
folueretur.jn quo Ecclefiæ Dei & nobis profpedum éRb j
voluitdignatioveftra.Illiautemabfolui dolipatrocitv. :
meruerunr,fimulantes fe in mortis pericUlo vet(àri, q tua \
eisde mandato Dôminiregisimminébatnece/Titasnâi- i
ftetandi.Vnde quia ille quiabfoluit,nécordinà/iail) ha- !
bebatpoteftatem, nec à vobis præfcciptam féruàuit f;/r-
mamjCredp fi vobis aliter non videtur,coIlàtam abîolu-
tionem de iure non tenere;&illosËcclefii beruaforfes in
anteriorimanere'Tentèntia.Namilli qùi vobis illudendo
Gàllicanam 6c Anglicanam Ecclefias fcandalizâdo pec-
càuitinSpiritum Sandum, Deo infpirantc & veftra îu-
fticia coopérante refoondebunt mérita fua': & hoc lrcuc
ChriftianiflimusRex & regnum eiùs cônfidit de vobis
in breui. Exultât enim in hisquS didafuft t ci, & q u i in
aduentu Catdinaliutii plenius innotuerunt: Vanàm-fief-
fe gloriationem eorum quiCantuariefnfi Archiepifcopo,
immo Ecclefiæ Aogliæruinam minabantur. Nam fi oh
confpedu veftiotimeoplurimum,verbo modeftiâ hanccaufamdeiiceretur Archicpifcopus, quis auderet
fubtrahat vis dol oris,& patientia pra mifcriarum eumu- l mutirede cætero.?Si Rex audori ta te veftra confirmât,io-
lo querelas omnino nequeat cohiberci Alii enim noftru ; nem veldiflïmulationem confuetudinum , quas petit,
pro defenfionë iufticiæ morientes à D co& abEccléfia jobtineret, quid verereturamodo princeps aliquis con-
expetuntinnocentisfffiguinis vltioncm : alii variis affi- ttaEcclefiam poftularc?Vnum (cio quod(alua profelfio«
oiunturfupplieiis.-Omnesexulamus,&diuproferiptifu- me, & cittadiùinælegisiniurîam easnon modo Epiico-
mus,vt vel ticnefarias hominum tradicioncs compella- !pùs,fedneeGhriftianus potetit conferuare. Nec fatis
mur pr^aeferrelegiDei & fandionibus patrum : fed vnicü ;miraripoflîim, qfU mentefacerdosauftfseftïn'n'iïérëfa
eftfidelibusin tribulatione remedium , precibusaures jeerdotivi; Siculofum vel Hungarorum exërriplôtantis
pulfaremaieftatisj&totius mentisarcana rerexere,vtfic prauicacibus colerarttiam adhiberer. Abfit hoccôfilium
patris clementiam moueant, & mifcrisfolatium confe- à fandirate pontîficacus veftri, & vt tantàrum præfum-
quantur.Hocquotiens vfifinitfilii Iftael, totiensdcne-,ptioprauitatum remanens impunica à diebus vçftrisin
cefficatibus & anguftiis leguncur erepti.Recurrebant illi ; alias States ad confequentiam ptocrahatùr. Non tamen
adtabernacUlumfæderis, vbiSandaSandorumfcrua- legates quos mififtis ad compefcèndam immânitâtem
bantur.ideft mandata Dei quæcundis iuft (icationibus regis pèpuluscreditidoneos, quia idem Rcxfemperal-
antecelluntj&foportunicatibus fuis conueniebantMoy- terius patroeinio vfus eft, & deeo prifurni t p lui'i m u m :
fera & Aaron Sandos Domini. Ecmiferis Cantuarienlï- alter St fi bonam hanc voluntàtem eam ex cauiis variis
bus,ad quosintetDeum 6c fe mediatores confugiendû non poteft producereineffedum,fed riecâWquém.vt ex
eftnifiadRottianamEcclefiâm , vbivigecdiuinælegis animifententialoquatur , adhoccredoidoneurU,qùi
cuftodiaific totius iàçetdotü principatus/Nam fi ilia póft frudum legacionis expeâet in terra fua : née licigatori
Deumdccreueritfiluare nos,continuo liberabimur. Si veliudici ad dicendum aliquid contra eum in potefiàtè
manus erexei iris fternecur A malech,& qui vos Pharaoni fua locus eft opportunus.Non creditur àprudencibus al.
dederit in Denm dçsitciet pmnes adueifarios-Ecclefisà terutriusregni , qûôdille quem Rexà fanditarè veftra
facie veftraiEt'Vtrum ille qui fëgloriacuranniilp, hono- pocuitex nomine^mpdo fit aut fide puriôr, aut cari race
re 6cbeneficio manuApqftolicafiibarracunr iuramentis ferucntior,aut virtute conftantior*quàm fuit Papisinter
6c promiflionibus fuis prudéntiam yeftram non delufif- j cognatos 6c amicos&nOtos vbi fi luit : vidéns ab hxrcti-
fet,nec eredarum manuum flexifler rigorem.quia Ecole- j dis qui conuenerarit, caufam fidei condemnari,& Apo*
fiaiarn nauigabacin portu.Quinillercdienscum trium- I ftolics.fedi grauiflimum de fchifmacicorum confenfu
phoiàcrilcgosimpoenitentesfecicabfolui , & fufpënfa roboratofubinferridifpendium. Sed bcnedidusDeus
potcftateDominiiCancüatiehfis vfqueinaduentumle- qui mifertus Ecclefiæcontriuit audorem fehifmatis illû
gatorum quorum eràt prxambulus perfeeutoribus Ec- deceftandum SeculisFredericum coram facie veftra,do-
défis adieciflètaudaciam delinquendi. Nam antéaplu- cens annum placabilem Domino, & tempus miferatid-
.' m '■ C c c nis