A
VfiiLiSo.
ltnn.4-
B
C
Luc. il.
Exod. 8.
D
S. HiJdègtiïdü
Laûdareeuminfonotubæ,laudate eum in Pfalccrio&
cithara,Scc. vfque ad id.Qmnisfpiritus laude t D om i n ü.
, In quibus verbis pér exteriora de interioribüs înftriiimur,
quomodo fecundum materialium compofirio'ncm
vél qualicatertifnft:rùmentorurn»mterioris hominis no-
ftri officiât ad creatoris maxime latides conuercere &in-
formare debeamus. Quibus ciim diligenter incendimus,
recolimus, qualirerhomo vocem viuencis fpiritus
requifiuit jquam Adam per obedientiam perdidit, qui
ante tran/gre flionem adhuc innocens.non minimam fo-
cietatem cum angelicarum laudumvocibushabebanr,
quam ipfi ex fpiritali natura fua poflident | qui à fpiritu
qui Deus eft, femper vo can tur. Similitudincni ergo vo-
cis angelicæ.quâ in paradifo habebat, A dam perdidit,8c
in icientia qua ante peccatumpiædicus erat „ itaobdor-
miuftjficutàfomnoeuigilansdehis.quæin fomnis vide-
ratjinfeius &i n cer t us reddi t ur.quan do f uggeftio ne D ia-
boli deceptus,8c voluntati créa toi is fui repugnans,tcne~
bris interioris ignorantie ex merito iniquitatis Tue in-
uolutuseft. DeUs vero qui animas eieäorum luce ve-
ritatis.ad priftinam beatitudinem referuat, ex fuo hoc
adinuenit confflio, vt qùandoquecorda quatnplurium,
infuffone prophetici fpiritus innouaret, eniusinteriori
illuminatione aliqua deficiehriainilia recuperarent,
quam Adam ante .præuaricarionisfuæ vindiëhm ha-
bucrar.
Vt autem etiäm Diuinæ illius dulcedinis & lau-
,dation»,qua in Deo, priufquamcaderet,iaern Adam
iocundabatur, & notaelusinhoe exiliorecordarentur,
8cadhæe quoque ipfi proüoearentur, iidcm S. Prophete
eodem fpintü quem acceperant,edoóti,non folum
Pfalmos Sc cantica, que ad aft endendam audientium
deuotto nem can t aren tur, (cd Sc in ftr u m en ta muficæ arris
diuerfa, quibus cum-.multiplicibus fonis proferren-
tur.hoc relpeéfcü compoliierunt, vt tarn ex formis quam
ex qualitatibus eorundem inftrurnentoruro , quam ex
lenfu ve rborum, que in eis reci tarent ur, audientes, (vt
ptediâura eft) per exteriora admoniti Scexercitati,de
interiotibm erudirentur. Quos.videlicetS. Prop betas,
ftudiofi Sc (apientes imitati, humana Sc ipff artenon-
nullaorganorum genera inuenerunt.vt fecundum dele-
óhrionem anima; cantare poflènt, Sc que ca.ntabànr,
in iundtaris digitorum > que flexionibusimlinantur,
adaptarunt, vt Sc recolentes Adam digi to Dei, qui Spiritus
fan «Sus eft, formaturn', in cuius voce fan us pmnis
harmonie Sc tonus muficæ arris antequam delinquent,
fuauitas eri c,Sc fi in (tara quo forrpatus |ftit, perman-
fiffet,infirmiras mortalis hominis virtutem Sc fonorita-
rem vocisilhus nullatenus feçre poffer.' Cum aurem de-
çéptor eins diabolus audifïét, quod homoex inff>irätio-
ne Dei cantare coepi fier, Sc pe#hoc adrécolendam fua-
uitarem canticorum celeftis patrie inuitarerur, machi-
namenta caliiditatis file in irritum ire vidéns.ita exterri-
tus eft, vt non minimum inde to rqueretur, Sc multifariis
□ equitiefuecommendsfemper deinceps excogirareSc
exquircre fatagit, vr non lolum de córde hominis per
malas ftiggeftionésSc immundas cogi tatiônes feu diuer-
fas occupationes, fed etiam de corde Ecclefie, vbicunq;
poteft,per diflenfioncs Sc feandaia vel iniuftas depreffio-
nes, confeflionem Scpulchritudinem Diuinæ laudatio*
nis Sc (piricualium hymnorum, perturbare velaufcrre
non defiftit. Quapropter fiimma vigilancia vobis Sc o-
mnibus prelatis latag ndam eft.Sc antequam os alicuius
Ecclefie,laudes Deo canentiu.per fen tentiam claudatis,
vel eâ â traââdis vel pcipiedis facramécisfufpcdàtis, cau-
las pro quibus hoc fàciendm^ fit,diligentifiîmc priusdi-
feutiendo ventiletis. Et ftudend u vobis,vt ad hoc idem
zeloiuftitie Dci,non indignationeveliniuftomoruani-
mi feu defiderio vltionis traha mini, 8c caucdum fern per,
nein iudiciis veftris circumueniamini à fathana, qui ho
minem àtcælefti harm onia Sc à dclitiis paradifi extraxit.
Penfàtéitaque.quoniam ficut corpus Iefu Ghrifti deSpi-
ritu ffandho ex integritace virginis Marie nacum eft,fie
ètiam canticum laudu m .fecundum celeftem harm oniâ
per Spiritüm iànôtum in Ecclefia radicatum corpus
vero indumentum eftanime,, que viuam vocem habet
ideoque decetyt corpus cum anima pier vocemDco laudes
decantet. Vnde Sç prophcticus Spiritus per fignifi-
cationerhiübet.vc in çymbalis benefonancibus Sccym
balis iubialtionis, Sc cetérisinftrnmentis muficis Deus
laude tar, que fapientes Sc ftudiufi adinuenerunt, quphiamomnesartesqueadvrilitatemScnecelfitatcmhominum
pertinent,à fgiraculd,quodDeus mi,fit in^corpus
hôminis , reperte funt : 8c ideoiuftum eft,vt in omnibus
laudecur Qeus. Et quoniam in auditu alicuius cantio
his interdum homo fèpe fufpirat Sc gémit, naturam ani
me celeftis harmonie recçlens, propheta fpiritus natu*
ram confiderans ôcfiiehsii'quia/ymphonialis eft anima)
hortarurinPfàlmo, vtçphfheamqrDominoiricithara.
Sein P/alterib deéem chord arum pfàllamusei.-Citharam
fque.inferius fôUat, ad difçiplinam,corporis rPfaltërium,
qiiod de fuperioribusfUnuin reddit,ad intenuonem fpi-
i.ritus:Decemchordas,ad completionem legis referrecu-
piens. Qui'ergo Ecclefie in canticis laùdum Déi, fine
pondéréçertérationis, filentium imponunt, cpnlortio
angel icarum laudum in cælo care bunt,qui Deum in terris
décore fue laud js iniufte fpoli aucrunt, nifi pe r veram
pcenitcntiam8chumilem fatisfaâionem emendauerin t.
Qui ergo cell clan es tenen t , diitri <5te caueanr, ne eis 8c
ckudçndaaperiant,8c aperienda daudâi:quia indicium
duriffîmum in his qui prefunt, fiet, nifi vt ait Apoftolus,
prefintinfolicitudine. Et audiui vóeem fie dicentem;
Quis c-reanit celum > Deus. Qu^is aperit fidelibüsfuis
celum ? Deus. Qujs eius fimilis i nullus. Et idèoofidèles,
nemo veftrum refill at, vel fe opponat ,ne in forcitudi-
ne fua fiiper vos cad at, Sc nullum adiutorcm, qui vos in
iudicioeius tueatur,poffitis habere. Iftud tempusmu-
liebreeft, quiaiufticiaDei debiliseft. Séd fortitudo iu-
ftitiæ D e l exudat, Scbellatrixcontrainiuftitiamexiftit,
quatenos deuiôta cadat.
a Verafapientia, que ablquë omni initiô Sc con-
fticucione eremus D e V s exiftis, quanta myfteria
in creacuns operi tuo, Icilicet homini, fubditis, fecilli,
.quando vires potentie tue creahdo eroififti ? Tuenîm
pulchrumtcâumcum pulcherrimis fenefttisfuis.fcili
cec firmamencum cam luminariisilliscréàfti, inquod
foie m,qui lurniae fuo omnia fiiper terram Sc fub cerra régit
8cilluminât,conftituifti, cuietiamceteraluminaria
adherent,Sc per qüem lucent,ficüt otnnes creature cibi
ob fecundanr,Sc in rein généré fiioyica eXiftunc. Tu au-
cem fummus infimam crcaturam tetigifti, Schumanita-
tem ex illainduifti.perquaminimicum tuümexcotofii-
péraftr, quiinuidiafua hominem quem plafmaueras, in
paradifo feduxi t. T u enfin vera charitas ererneD'eas, o-
mnibus crcatüris cuis fapiéter creacis Sc ordinatis Sc pre*
pararis, tandem hominem, quafi ad prandium prepara-
tuïh vocandum.formafti in tam breüi mora. Siévpcatur
initium dieieffè, quando fcilicet aurora confiirgitante
folem:Sc ftatim inlpirafti in ipfum ^>iracüluni vite, fièut
etiam fol poftauroram ftatim tadiosfiios fulgcdo emit-
tit, fpiraculum autem vite,anima eft, que ignis exiftit,
cuius ffammarationalitas eft pér quam vires animein
feientia boni Sc mali cognolcuntur, fictitetiamffolpçr
fplendorcmfuum cogno(fcitur. Mora âutém,in qüa Do-
minus Adam in paràdiium p..fuir,Sc glorioiam locundi-
tatem éiufdemparadifi ei ofténdit, omhem fruâû illius,
excepto ligno feientie boni Sc mali, ëi concedens, fuit
quafi prima vfque ad tertiem. Mora vero , quavocauic
Adam nominibnseorum cunâa animantia Sc vojatilk
celi,que in vifipnefcientiefùe vid it 8c cogiiouic, Sëin
qua Dominum in claritate Diuinitaris file fibiloquen-
tem audiuit, fpatium habf bar ficut horæ tertie vfque ad
fextaih:Qua|ffilicetDeuseituncinorientaliparteappa-
ruir, nec eius vultum, (gd claritate quandam vultus eius
vidit. Qua cognitione læti ficatum, Deus in ipfum fopo-
rem mifit,Sc ira leto animo in defiderio foporis,velut fi-
liuscoràmpâtrefüoobdormiuit. In fopore autem iilo
Deusfpiiitumipfiusinëam altitudinëm füftulit, de qua
in corpus eius mifërarcum feientia boni Scmalf.Scëa quç
ventura
E
: Qui. t.
V^JX,
91.
Fm
S4f.11.
Rom. u.
G
Gin.in
H
venturaérant, fcilicecdeprogenieilliusadeeleftemlc-
nifalëm iraplendam ,prlEQftendit. Etin eodem fopore
coftatn de ipfb talie, SC in mulierera edificauit : qua aà-
duSfca Sc Vila » Adam gauifus eft valdé.Ipfe aurem 8C vxor
eius considérantes, quid cbmedere velopcrari primum
deberent , ipfà propius lignum fciehtiè boni Sc mali
flans,virtim fùum expeftabàt. Antrquus veto ferpens
cognofcenr,quia in alihm reijîiceret, ficut Ai^ëli in Do-
minum refpftiunt,eanl ad aëcipiendum âggreflïisëft.
Mora auté;in qiia hecfaéta funti^iiit quafi fpatium fcxtç
vfqueadnonam. Mulier quarnDominus in paradiib de
viuificati hominis coftaedifica%erat,tuncin prefeientia [
fiia Habens Scpreüidens vitam fier quam omnis vita fub- i
fiftitj quandoque inmulierem defcenfùram, per quam !
homo in gloriam paradifi celeftis intraturus effet,à fer-
pente fedu<5ta,cibum mortis viro fiioporrexit, Ipfis ergo
claritate fua ira denudatis.claritasDci, quæ prius Adæ
apparuerat.qua fi in flatnma eis apparuir in aiifttâli parte,
& dixît: Adam.vbi es. Përhoéptàîlïgnauit, quid in bène-
placito fuo haberet, quia ipfum per tanicamhnmanita-
tis fue eifoemiriea forma afinmendatn,querere ëcrerrà-
here veile t.Et hie dies eorum falutis fe declinauérat.Mo-
ravërbiftà, quafi fpatium none höre dier fuit vfque in
yeiperum. Poftca autem expulfi de paradifo,in mundu
vëHeruni?,8c noiftë iaih fiipra terra inuenérunt. T uhc ec-
iani fecundû naturam humanâ omnia fibi SC aliis anima-
libüs rîéfcéffària repérërühtiSc èa vfui filb afïùmpferunt.
HÆc dicit,qui fpirans vita Sc mëte fua,vnus Deus eft,
Mens bnrinipotëmDei.filiUs fuus cft.cui adeft opus,
iciliöci öriinis crcatura, qubniam për verbuhi Dei,quod
filius finis ëft,omnia faffca fymt, quæ fpiràUti vita viuifica-
ta funt in altitudine celi SCinlnfimo, qtiod tetra eft,que
obftaculum cftfiipcrioribus luccntibus.Deus vero operi
fiiopoffibiliratemlaudandiScoperandi tribuit : Sc quia
ipfe figniferpræliator contrainimicos fuos tenebrarum
habitatores exiftit,tenebris députât omnes,qui fibimeti-
pfisattribuunt ea,quç gratia Spiritus fànûi in eis operata
ruent,'SC ipfi apoftatafcnominantur,quoniam in fê,Scnpn
in fuféitatbretn vite,adfpicitint: Sc paternum minifteriö,
quod ei exhibèré debent,cum obcecatione feientie fue
retrorfurn abiiciunt, SC illi cum omnibus öpëribus, que
fibithefaurizauerüt in tenebris,que fineiplb faëtæfunt,
torqüebuntur eum ilip, que fimilis alti/fimb efië voluit«
T ales enim, vifcera diaboli fiint, quoniam ex confilio illius
operantur,8cà claritate Diuinæ lucis denudantur, Sc
ïüffigâtibneëiufdém tyranni, fcripturamScdodrinam,
quam Spiritusfàndùs didauit, deftruu nt, Sicht cælum
ante tempus fcindi non pote f t , fie etiam verba Spiritus
ûSkôà mutati nonpofiunt.
S E facerdotali officio,quod in primo facerdote Mel-
chifcdech in vmbra miraculprum Dei oftenfum eft,
Scahte cüm homines latebat, eo quod premollitiefua
illud capere non pofient, Deus mihi hec o ftendit : Vidi
qüandhm nü^ëtnvëtut a'üroramrutilahcem, Sc in ilia à-
rietem in fpinis pendentem,quemadmodum ariesqpro
fiUo Abrahç oblàtuséft,pendebat,cuius’ebrnuavelut la- i
phirina exiftentia, fulgorem topazii ex fe redd t bant, Sc
corpus' tot um cbloricahdidç nubisappärebat. Aries ifte,
IefumChriftum hlium Dei viui.qui abiq; adm ixtionc vk
lius contagii, candidiflimus ex virginea natura natuseft,
fignificat. Cuius faphirina cornua dulciffittiä8C coæter-
nam ipfi clari tatem eius, për qua in verà humil i täte hu-
manitatem ad liberandum perditu hominem affumpfir,
defignant:qui de Spiritu fan do exMaria vit gine Deiis Sc
hb'tóo natus p’roceffit; quod fulgor topaili.qûicx fàphi-
tiniscornibusrefplendebatjcxprimit. Nubes veto,quæ
vt aurora rUrilàbatjatigelîcam multitudi nem déclarât, q
facramento corporis Sç lahguinis Iëfu Chrifti miniftràr,
qiiod in vïftute alti(fimi fir,quæ Mariam,éóndëm filrum
ab otfttiicalorehti-
mahïëvoluntati? ob umbrauit, quem ariesin {pin is pen-
dens.Ytbrædidurn eft.fignificat.Spinæ a- daubs,quibus
corpus eius eruci eft àffixam,aclancëatïijqua lacusipfius
Bibliotb. Vit. patr. font.
përfotatfi eft.atqüétotius paffiofits eius afpcritatë.qnam
patientiffime yt mitiffimus àgnuspro peçcatis noftris fu-
ftinuir,defignat.O uis n.præaliis apimalibus^)atiens,hu-
miiis, mahlueta Sc monda exiftit, Vnde etiam Deus pçk \
liceàs tunicas primis hominibus, per inobentiam à claritate,
qua veftiti erant,denudairis, pelles fciiiçëëouiom^p
vefté tribués, fiehificationesouis, calliditari antiquifer-
pentis oppofiiit, Sc taliyefte eos obtexif, nqnudi paradi- •
furo exirenr. Ipfe n. æternus Dëus, quimXaentiafua
ternaliterhabuit tùniçam, id eft, humjmitatep filii fui,
ad cuius imàginem hominem fecit ; quemadmodu Mö-
fes ipfum ad^imaginera 8c fimilitudinem Dei creatum ef-
fc reftatur, hominem deceptum vocauit, Sc tali vefte induit
jitthoc off endens,verbum Icilicet vnicum filium fi-
bi coæternum, adreqnirendum 8c liberandum ex vifgï-
nea natnra humanitate induendu m iuflîonein fignifica-
tione ouïs, patiens, humilis, rtian fuetus Sc abfque omni
macula vllius contagii mundus exifterct. Ioanpësn.ba-
ptifta & cætcri prophetæ, idem in lpiritu fando intefiirj
genres,eum nomine agnific puis, fæpiflimc apoeiianri
Ipfë namqi eft immaculatusagnùs 8c ipëcioûisfoi ma prç
filiis hominum,qui nô de yirilifeminé,fed dé'fpiritu (an
d o conceptos virtuee alciffimi Dei 4 de carne Manæ virgin
is, Deus Sc homo natnsprocelïit. fn cadem vero vif-'
i nice alciffimi Dei,oblatio pan is cum vino Sc aqua,in car-
1 nem Sc fanguinem Saluatoris.quam de Maria virgihe af-
fâmpfitjàd verba facerdótis transfubftarialiter.quemad-
modum lignum in ardécem carbonera per ardorc ignis,
mutatur. Per hoe n. facramentum corporis 8c iànguihis
IéfuChrifti, quipanisviuuseft, veipfeteftarur, animæ
laluandorumreficiutur. Vndeófacerdotes,quiadmen-
famDo mi ni ordinàti e ff is.prçparat ç vos ad fàcrificadum
faginatum vitulum, qui < imni ma.de pcccatorü caret \ Sc
induite vos lórica veræ fidei, Sc fiuto fpei æternæ vitæ,8c
collum veftrum ftola oblèruationis præceptoruin Dei
circundate,vt competenter ei feruirépoffitis. Vosn. an-
geli Domini exerdcuum eftis.Quia ficut ad verba a tige It
Gabrielis Deus incarnants eft ex Maria virgine, rtp eius
natiuitatem .paflionem Sc afcenfionem homo perditus
liberari Sc faluari poffer ; fie ad vetba vcftraidem corpus
Sc languis eiufdem filii Dei, cum reprælcntarione natiui-
tatis,pafiioni$ refurredt onis Sçafcenfipnis eius,pro falu-
te noftra Sc omniumfidelium, ram viuorum quammdr-
tuorûjfic. Cutrite ergo defi^deranter in gaudio lætç mentis
ad minifterium agniimiËàculari; qua multa falus vobis
Sc aliis fijebbu? inde prouenitjeum propter célébra-
tionem illius peccata remittun tu t , Sc animat libera nru ■ j
Sc multadcriculaanimç&corporiseffug^ntur.Sandicas
a.eiufdem facramëti nobisiduifibilis eft, vtetiam Dcum
Scquamlibet incorpoream creaturam videre non polTu-
mus,fed per illam anima noftra Sc corpus perrëmilfio.né
pcccatorü fandificatur, Sc iriüifibilitér refocillatur.Si a,:
circa corpus D omini aliqua indigna accidunr, yt vel pu- ’
trefeere, vel ab aliquo animali corrôdi feu oSfumi videa*
tur, ifta tantum in faeramecq vifibili velfola fpede eîte-
tiorifunt,yirtuteScgràtiaipfiusfacrarnenti,illibacaScin-
corrupts diuinirus conferuata. Quando facerdos verba
Dei ruminât, corpus incarnari verbi Dei iterato confici-
tur.per quod omnes creaturæ ^pcefferunt,quæ prius non
apparderunc, 8c quod etiâ ex Maria Virgine quafi in mo-
mento i&us oculi in carnatum, cum iplacurii humiliratë
dixit:Ecce ancillaDni. Et carô eiufdem verbi Deiin ïe t-
bisfacerdotisfloret,Scimmutatacaropmanet.DnsIefus
Chriftus nondü pafTus fuir,quando verba ifta dixir,Scdi-
Icipulis luis prænunciauic fe pâffurum, Sc lànguiné fuum
inablurionempèccatorumeffundendum, id eft,- ab-
lutio, quæ per nullam carné ante eum fieri pûtiiir, fed in;
carne ipfiùs,quç abfq; liuore péccati ex igné pacris Diui-
na exiftir.In verbis V. facerdótis, q figillatim ui per vtrüqî
facrificium dicuntnr, 8c fingulatim virtute altifli mi, quafi
in momentoidus oculi facramentum Corporis Scfim-
guinis Ief uChrifti fic.Et officio alcarisrationabiliret peir-
abto,multa remilîio peccatorum viüis Sc defuhâis pro-.
nenit; Si autem per negligentiam vinum Sc aqua de-
fnerint ,■ vel £oia aqua ibt firent ÿ id verbis prædidiS
Hhh corpus
Mala. 2. ,
Lue. s.
Luc. i.
No té e hæà
Lu rh eraa i
M.itth. 16: