; » 1
i l l
it
I .. I »
(ationibus iriuitare. fSi in^DiLvim Öc aciimcp, neqtft j -* ^ C apy t .III.
mirarurn fMifle Auguftinus teftétUr,turn veto rtvaxitne m I - | , * disant,
quadanidil'pucàtione non.paruç-rei ^uàm dienacàlis fai C Atisiamparentibiis pprfiialiim elle arbitramur quam
cum conumishabuiffe.atque in libclluni èû.ntùlrffcoat- ^neçéflàdum /a äd inftitucionem filiörum mÖdcSfte
tat,tantamq;èiusmentcrnfîbiapparuiffe,vcnihilapcius eosioprirn^acfan&e vitamiiiftituere,proximumiiunc
ver* philplophi* vider ctur,próindeqtieinftift»ffèie»tn fft,V;tquoJIloViftodöinftituant-öfteBdanuï*i,'qüod ante-
ab undârctpcip,a gçrc necollp quio ftio v n q uarudeë (T«t. » q amaggtediàniiiE non ne g 1 i ge n dum. yi des ui v t q n i d
Si cou (lantiam &c animi m agnii ü d i rie m % fi perieueran-î id proeceactioné eptuiftob leruare deb eatit, pa u ca p r, nio
tiamnihillupraqiiæoptiiiïain;qaerivqiieac"do6l:iflj'niG, atungamuspariim enirri pi'odc'fletin hisUjliicuGnilis la-,
anxi.afèmper&genVebund.aad!'ba.cj'rogansyindanfqne bbraiejqui icâ proçrcad efl-nc vc magnanbiUiirj.difli-;
vtfiljuiperraptêm dpceccnt ver* pietatisdögtn'a atque- culcajebenein ffijpipoflént : Sicutifoktaccidetëculto-j
neqüe kboribus, ; ribussfibpruiUs qufcutn radicisfai^amencamalerè
neqaepedculisj^e^anni^lüisparcens^mperinuiâiajirintyhabeaBE.qoaptam.vcfintipiitatidorurnjraniorutn
feippet infraéla, per longà viarum (pacia tçrraeum ma-Tcura:inïfrdßrabonum vjïquarn vîlamearum auevbefrem
îique fecuta eft. Quid dicamfôbricrarem .yitieinsiqiiid {fru.ftum expeââbunt} Pii:cipibitaqu'equiprolufcepta
modeftiam^uidmtcgntatemjqaidiônocemiarn^qaid roboiçpetpecuolæraricupiôCjCuraredebentnealiisqaa
in gubernanda refamBiari;inftttuendifquë filiis diligen-
tiamatquedifciplinaip,quidTenerrtudinemànimipropenfumque
in-omftës amorem, præleEtint in religions
ae fanâiQÿ vicos quoïeiirft pr.*;çetec-i®plutitr<uHi veneta-
re mr.îdcnudem ab éis fanmiecölebamr.vQuid i^ltgfb-
;»is,çultan>i-quarn fpe bofiâ e ra tlcm p « >quam^)lida
pietace, qiunn ardenti^cha|iîatévqoamegeBtesFouebâr,.
vxQribusfoerdïnisvnqaamc5grédkntar,prælehim ab[
ieft* aut proft-tutæ co n dit ion is , quod cum diui ni ad
njândacmbibrwationetb'percinéac y rum humanaètiatn
philofophia piæppieiue ad fplendorem, decorémque
m o rum ,atque ad nomen filiorumtçkriusjcuicandam
qudquequam-cxp.robrarè facile quifque cistpoçcft, gè-î
nerarionismacukifijmaxirae condudtTPleri(^enitnr*-|
inoppsfu.ftençàbât>miferüseommifefa'baturîaffli^os'jpequibusgenerpfitatern.maghâaniminatqradngennit1
cxungaendiödiajcornponcndidilcordesarqneinfpnfosinüieernanimqsi&
ädainicitiampacetliqircuoCän-
diquant&humanas resftuxas;faljaees, inomen,tanea<q;
duccbac ,vtnevic am i piam , eci am qaarntantiqutfq?ia-
cimuS;pr'OErnsquicqixamillacurarer,quaineerrena^nh-
£ta magno amrno coni.emnens diuinörüm aflki-ftö rniq
roque ärd.ore fl.igrabat. Hane nirairum .tottamifqiie
praftänrom vircutrbus;äd'.maic>raE)eiisacqüe rneritaad
! a! tiotapet ushere deftjnauir.ctudsHJiurn. gram® ■nis;diu1
I i mpiifii inifque iiijplieari erro ri bustnagi^rron' iän eprö-:
, uidenti*fu* e6rifiliop.ermifit, Vt fandfemäeris qua p ro -.
jbepeifpe&arfth2belMt,id&&^
jvberrimas&ardenti{fima&:pertaritumEemporisprofa-
l ditpieces^lac.hfyipas.jqmbus tanquarn alte eublanci-
buscöriilcantibuique qfirbu(ä.am <ag;ttis Sc c*lpsipfos
&D ei ipfi^riam fit minile cre troiaicordapenetranitiqui-
bus.adcoie'euexit, ade o,rn en cemal rius ex nrl in,- vffa’Fni^l
]iari(Iim^iam^diuinorum;eoi^liorurnfäö:at%i/tum-füe-\
rit-puirfeCuta,qtianBtimgufiu magis quodam mecumca-
pereiqgani verbiß v n qn a tnvllis expiji | arepeffim. | Qogi-
ter^qiii fqcce Kntnßi'deea iudicifiinnoibnm adm-iran-
capqtkramagnuro.qaantiqnea ftimandömltü at-
tuleriiTlt^J^icittiiUipreces^da<^rvm»Auguftiniiei-;
licet cönueniottenii'qüoqrraiirurndefclat^ iapi pene fi-
des n oft rajn4iggbat,om r»esin tei]igön r jCiim q janimad-
-uerteom ni.bil 111 oex-ceilen uuSi'peElijadere c 11 a m lib i fji-
cile'poterupt m{|trk , qua tantucn jllupi ac maioremet-,
iamqpanipctebarpFecibti»J&kej3rymis.luisiimpetrauit;l
exceilentiam /njatq.vtroortalmmpjtecibus & laihrynris.
ruisiir.petraaicexeeUentiam;;,,namvtrnortaliumpteci-
LbusGapitnr.ac cjnqnatqfca,thenkvincitur,Deas)if3'pref
caiuium;fidern ärdoremque.magis quam qui'd pecatur
refpicete atque pari menfurä jefpondensimpfete folet.!
0 foemiriam fingularem i p rnagnarB &^dnjirabile^
r0^rcriptorum omniumdignampr*contör01efnpirerna'
1 aude. prxdicandami Hane talem' non- immeritft ac
rant^rn adimitandumpiatresfufdp huitis .virtutes
contbmplatine-vnquämdefiftant.,,qnibu5.eUn1cot,nu-
mero,daruerijt., pon k e ik tamenfit iudicare vtraearum
pr*ftite/rit, tantafuitjn ea/tpgujarumrpagpuudo atque
exeellch.tia, han cament, Kanc-colant perp« rpo^tqvin-
; u o ce n t i n o n. m a t r es tpodpfeljSr p.atte5 iimu), qftos-qpm
onipesyna cpmpellcnius iraoninium aniniös ad illius i-
riiitacianctn; patirer ör ai&^onem.tnAximc cohorta-
mur ,c ui useumirpitatip^Qs ad.benc, fapifieqp eviuen-
dnmno ftpärum i n c i rabi,t,i t a.a ffe (Slip adilk.tp.eciarn: nkgisimiuindumpluiiipumadiuuabii.
N.upc adalia
de qpib’ knivtempeftiuum .eftdilfpretd -
öraripneincpiVuertamüs. , . f/. -
:on fcii patern e 1 abis ducuntur, profiernunturq; atiimo,
'Vtqnftdànaturabenelufeepèïuntgcoeratioriis nonpa-il
riwn dècrabarignominia. Gonfirebitar d e binc etiânv
'gdîrqueeosqutlèmeLecricibusiuDgiintantcmpemions
Itbidtnj^ vi acfiimulp impelli-,quatn qui vxoribus pçM
priis, fufcipereqùeeius effeâumnondiffimilem àb ifn-
nroSerâtiore illo défiderib vim atque'naturarn, quamj
oerte ita.cenacem im primi mediciÈràdunt, vt qiias ratio{
.nes;,-ê;pndtçipnelque;feinen habuerit dtim generationis
radie' s iaGic,eafdem infundat npnquapa.ablpendasjnI
humana corpora atqueipgenia. Quare confequenseft
ex• buiufippdi inteippcraftria natos^ad- ypnereas
ptates « iam .prpcliujpres^Fprc. Q ^ o d 'h c ftp.petas Ia'
tuifle apparet vtoir.nia quæois eiiam iecreta natur* ve-
lamentis fuis ornare ftuduerunt. Fingunt enim Pallada
quodeafiiflima ac yirgp credita fuecic, à îpuè'genit^ni;
^flè npn ex çQniunâione fçetpinæ vt reliquam ipfius fo-
bolem,fedex cerebro,quafiibilapienti*nonlibidinis
vllusineffctardptqftii'n.filiamdcriuaretur.Exhaçratip-
neülud etiam fe q u itu rq u p d n cqm irÿ ^ ^ i^p n e d i lurit
patres, vtfcilicecpotuaccibo m oderatefumptocommi
fceanc fè vxoribus, ne contra oblerùantes.contingateos
habere filioshellaones & e b ri os j çii i u fm o d ijin em p.ra i u r
illud Diogenis in quçndam adolefçentulmn ex temu-
[fentiadeb pien t etn. | i4dç/fj^e«f«/i;jinquit,eirdK/e/î»;i»4«ir
pater. Cu i/nep diffim i le/e ft quft^ f k aequodâm dp(%p
reeploiaâûmliûireinquend^mpuerumjrnmoderatiu^-
edentem > qüem dum Ont qui çun<fia deuorat)î/i«;«, ap-
pellaret, G/««m(inquit)co>;UcraetjsmtjiK. Eariratione
Lçôn ùe ni t âb:fl i h erê fepatence; cumieiurxi,autqeb;.liores
alla caufa faifii fine, cum longo irinere au t graui labore
fatigati,cumlanguorealiquocorreptiî&'quod ftiidiofis
litierarumfrequentiusacciditjeummcditàiiquicquam
defixius, diutiufque fucrintrié ex hisvitii a liquidquod
8c animo & corpori nocumcntum afFerat, filios poftea
Xufcjep tps ço mitetur.NoneftcQ n tem neqdû etia m quod
iftedi^orura ptobat audorita s, ne intra üècretipres thalamosd^
p’âashabeantdéformés, monftruofafq-»figuras,
quarum intuituSjCogitatioq-, vehementior admira-
biiem yirnhabet jn fingendisfeetibus, inftar eorumqu*:
vel ocuîis hauferun t , vel me nte efhcacius con ceperu n t.
Quare Soranus amfiormedicinæ, quemrcfcrc Augufti.
nus , ferip^t .Çyprjurn quendara^
elTet (^nipgtfuæ ,.nç .defoimes.filips parerct proppn.ere
jiftconcubit^folmftk^pi^urà^lftj
pue autçrn îugienda jsft nimia congrediendi çonfuet.u-
do,qux corpus pariter & animum laxat admodum atq;
eneruat.qua &prohibenturgenerari foetus,& figeperen-
'tuçdcKt/QtÇ* ôb id lèmper; euaderc lolent. Quare 1<^
tum Py t^^gor , qui rogatus quando^
iÿ-v-* " -clfecj
^«etric»
patisr&ini
liasfugiai
P^Sorai
fort. iffli
de Ciuit
g ■ fr ‘iA
gâ-aUffe
Vir & f ® '
ininaqwn
do nubi-
1 lÂriftot. :
Virgilu.
Ceorg.
efièt c.oncumbcndûjtunc ("iaquit) cutn mpfo infirmier fieri- lit ,tanquam illiuscriminatricescontcmnant ,ne parui
pii, G.uius eft 6ç pra^clara-illa fentçntia, venerea hyetne ! quaefo faciant, ne imiténtur eas qu* turpitudinis fu*
non*ftatefàcienda,autumno,aut vere leuius,omni au- confci*nondùm natosfoetus priuant, alimoniainterio-
;temcetnpftreeflcgrauia,&adfaniratemtnininieidonea.l ris puriorifque fanguinis,aborfum medicamenrisfaci-
Obfeçuandum éftetiam quodmedicorumfimul & Phi-' entes. Qiyd enim aliud ipfæ fatfiitant, dum vberrima
lofophorum præcepta tradunt,ne nimium adolefcentu- j vbetum fuorumillius muncra denegant, dum tubospet
1* quis fe coniungat, quod tenuiores inde hebctiorelq; quos preciofiÆmalaélisipfius vnda produit,arcfaciunt,
filios nafei non tam in hftminibus quam in ceterisetiam nequevllam quodabaliisali eosçutent, excufâtionem
animantibus anima'duerfum fit. Et'quibus in ciuitatibus afferent,qui fi fari poflènt & yecôrdiam longe eatum ac-
moseftadolcfcentiorespucllasnuptuicradi.inhisetiam eufarent ,&quod ab artifice natura fufeeperunt ab ipfis
imperfedtiora elïè hominum corpora atque irrobuftio- tanquam proditricibus ac falutis eorum inimicis auferri
ra,laboremetiammaioretftpartusfuftineré.acvit*dil- quererentur. Nam quid conuenite magis fuftentatio-
crfinen fæpius incurrere. Idem de lenioribus putandum ni ipforum credunt , quid ad conlèruandes atque au-
eft,quarum-ita vt & iuniorum partus minusperfefti elfe, gendos eos magis congruere arbitrantur, quam cenfue
minufque &animi & corporis viribus valere creduntur. tum iaro & intefioribus.vteri penettalibus ante degufta-
Qmtteredlé«naioresnoftrifoetninas non ante oftauum turn, fanguinem ,nequft enim abus efi ac priusia vtero
& decimum, yiros verb fextum & tricefimum annum fuit quamuis vi decoquentis caloris mutato poftea co-
connubio iungendos elfe cenfuerunt. fofthæ c curare lore exalbuerit, nam nec carbonum quod aiiurn cum
debentmuliere-s cum prægnantes (unt, vc quantum fatis ardent, alium cum extinÔifunt eolorem feruent, diuer-
eftalimoniæcapiant, vtaçutioresatque amatiores de- fa tameh efi (pecies. Nec argenteorum ftilorum quos
uitent cibos ,*c vina in fipida, vt moderate fe exerceant, albere cernimus,mutari etiam matetiàm putarnus.qüod
non pigtitia torpefeentes, nec violent© vllo le motu,aut duéfc* ex eis n o t* nigrefeanr. Yina qiioqùe quod ex
labore lalTantes. Laudantque plurimum prifciamfiores vuis teçenter exprelïa albefcant, diutiufque in fracibus
tanquam moderatius, ac dignius iter, vc Un gui is diebus (eruata rubefcanc, non diuerla tamen efle exiftimamus,
vilànt aras ac templa facra. Studeant quam maxime dicant vero fi d tenetis annis alTaefad* fueririt, cuipiam
mente îæta lèmper ôç. tranquilk efle. Nam quemad- vino quod verbi caufa vinea fua genuit nequealiudvh-
modum diligentius cul ta lx< iores fruges’terra produett, quam epotauerint, quantum ad Valetudincm confêrrè
itaquædiligentiorem fuieuramhabuerunc.melioresct- putabunt,fiexdiuerfo longe orbe prolatum vinum a-
Similis de
laftennm-
mdifpil-
catio Fa- i
. uorinia-
; pud Aul.
QcU-lib.ii..
: «.i.Noft.
iam humana corporaproferuntffu^us.
C a p v t IV .
MatrumUftealetidiittfumes, & demiraeiusvirtute.
T)Ofiqftam verb enix* fuerint maiore quoque ftudio
1 attendete oportec matres circa alimoniam filiorum,
atque illud in p rim is^dm o n e n ^ fiin t, vceos prftprio a-
lant la&e-, nequenucriendos tradant extranejSjpr*ler
timabie£l:is,autimpudkis feemiriis. Nam non mmorerr
ladlis quam fupra fcmmis diximus, vim ac proprietatem
crcdo efiSiUJ&ngendis cocporis atque anuni fimilitudi-
nibusrq^o^^^cuin^fiominura turn ceterorumetiamani-
mantiumexperientia compertum elt Agnosfubrumos
fi capriS kjftandos fubieccrint fe iu a tla n * durioris efle,
concraque ^te nerioris ^h oedosI fI.t lac ouium ebiberunt.
iiud eas ebibere opbttear. Ira pro fe âô eft vt cum nihil
applicabilius, nihil fimilius cui iam in vtero alïuefaâi
funt v iâu i illisafferri poflit quam lac proprium matris,
nihil etiam fit lùfientàtioni eorum atque augmente a-
ptius,nihil cóuenientius, cuius præcipuum euidentiufq;
tefiimonium ne quidem eft pr*tereundüm i quodëxpe-
rimenco probatum elle affirmant Medici, conkrrë fei-
licetad qu*que quibus infantes anguntur, nocumenta,
fi admoueantur oti eorum fugend* fumm* materna-
rum mamraarum papill*. Ncmanifeftaiam naturæiii-
rarefpuantur,nc detradlenturqu* pr*ter cetera eoiplâi
etiam argumento ad alendosfoetus inüitat.quodedu-
catorem nondum natorujçn corpotum languiqëih
cum puerperii tempus propinquare pr*lèntic, tranlmittit
ad exterioresvberum fontes,Mira prouidensfolcrtià,
DaoJoacrosaereftibutpaeftibus natos'accepimuspro- Ttnondiaetfo quam jn laccbçis conditi pafeebantutin
pterma tmmtumla aistùma iisinopiamaltciumcapti- lacem eham s ro la äT iä a foueanmr.Q u t «CEemmas
..ü.altctum porcino la&c enutritos. arque hune alucoiis
pal’udibus,ilium à dnmetti frondbfifqj iugis montium
nunquam auelli potuifie. Quarc no indotte ab Omdio
diekumcft-. N ilU c tib itM m ,. EçàVirgiliO. U tr cm ^
d m m m v ia . » p u . Porro quid b*c in corporibus am.
mantium miramur ? cum in his quæ e tetra naicuntur
cerium fit aquas magis ac terras quibus alun tu r , quarji
feminaipfa âquibus gçnita funt valere ad carumvcidc1-
crementum , vel augmeutum. Plantaria quoque l*t*
primæ indolis fi in trillions fucci retrain tranfponuntur,
mulcotiensincerire.Parcantigiturmatres quah à le filiosablegantes
aliisalendos dimitrere, ptopùntt (ibi eaem-
plo quasmbdb memorauirous Scpecudés fimül Sc arbores,
ne purent venuftatis magis auc ornamemi quam nu-
tricationis caufa dècentiores illos mammarum nefuos
fibi à natura füilTe cbnceflös, deûnant p ^ n d e itadeli-
cat*. quid dico délicat*, imo ita fer* atqyimmanes efle,
vc quo form* aüt tenerioris *tatis florem aliis ofteman-
dumeonferuent, quod-neque lup# neque leænat efhce-
ren t, filios quafi vel négligentes vel pdio etiam perlè-^
queutes à pedôre fuo abiicianc. Attendant quid Gregorius
prauara huiufeemodi confiietudincm in coniu-
gatorum moribus furrexiffe accufans d icit, cas.nonalia
caufa filios quos gignunt aliis mulieribus nutriendos
darequam fola ex carnisincontinentia. Nolint fontem
Vberum fiiotum, nolint tam fan&os, quos fobolis tantum
pafeend* caufa natttta fabricauit, ipl* tanta cum
dementia matumatum euripos extinguere ne naturae
pulchertima atqueingentia dona defpiciant.ne q uo d
ilia lapiehtilfime cqndidit.bënigDiffimcquexiiCftmuiiblioth.
Vet. ?4tr. Tflw.ij._________________
lucem etiam proktiviétu foueantur. Qu g Sc gerainas
prætercaeis mammasadiunxic , vt fi gennnosetiam för-
taflealiquandopareçent, con deelfentpare^illis laticès.
quibus vtrinque abunde ali pöflent; Nemâgiftramo-
mnium arque opificem nam ram rantainiuriaafficiant.
qu* cum totas integrastpêrfcâafque filiorütn füorum
matres elle voluerit,iplç contra iura fuadimidiàntcs.he-
gligunc eos,afpernantur5deferunc,abiiciunt. Res mon-
firi certe fimilis, vt quos in abditiffimis yteri rcceflibus
non vifos vnquam fanguine proprio alüërint, cum in a-
pertum prodierint, quos iam'vident, quibus iam arri-
'dent & bk n d iu n tu r, quorum dulcia niurmura officiorumqueimplorationescaptant,
illis tamimmanitërla
éfcis ptoptii donadehegentjtion aliafibicaufaçoncefli;
vtqùcmcunëkîs.animailtibus iftgenifüm e.flç,,ç^ufiatid:
filiosamorëm , ad exteäneas mulieres veticæ tantum eis
cibàtionis caufa transférant, qüibus cum tininus affeâas
élfe manifeftüm fit prompter alîeriatam ab ipfis eorum
nutricationem,ica illos maiorelàepids eariim d quitus
alimentafulccpcrunt, quam matriim defideriómóueri
incertum non eft j confitmari enim augeriqüëmâiimé
omnibus aniriï'antibus folët, qui commun! eX conuiciu
amotexorituri Mirantùrfotte lóngiöreA fupët his fer-
monemnoflrum, atnos noriminuS deficatiorciti vitam
earum , qua compulfi etiam fidmus plura quam infli-
tucrimus, verba fetferc, neque noftram rèfcUère lenfetr-
tiam concendantquod vel corrupti vcffîçcàti laéïii eau-
fa, vel malam proprer vâlctudinem, vël gignendorùm
! etiam aliftrum defiderio filips f*pius extraneisalendos
! commendcnc, non aduerfamur,non his certe repugha-
mus, quæ cum,acciderint, tarnen cas fummopete ad-
Bi>,b b J