A
B
à
d
Orationes Mijfalei.
Mi fit in vigiliit (knftà 'Pafchd. y
Sacrofanétæ noftis iftius gtatia tenebris (eculavibus
liberati, 6e adiuftitixatque luçis coeleftis gràtiam pto-
roiftam eleéti omnipotentis Dei Partis infatigabilem ■
bonitaeem per Chriftum filium eius,fratres dile&iffimi,
deprecemur, vt Ecclefiam fuam (àn<5tam Càtholicam-
diffafam pctorbemterrarum.quamfibi amantiffimi fi-
lij fui paffióne & gloriofiffimo (anguine conquifiui tiiugi
maieftatisfuz proteâione cuftodiat,atq; contraotnneS
mundi infîdias tutam, defenfamque concédât,ae pr*'
ftet tempora tranquilla in,perpetuum. Per Dominum
noftrum.ôcc.
Ceüeftioad panüfrafthntm.
Refpice adhanc oblätionem omniporens Deus,quam
tibi oftcrimus in honorem nominis tui pro falute Re-
gum & exercitu eor um ,& omnium circum adftahtiumj
Etprsfta»yt qui ex ea (umpfetint, accipiant fanitatem
rnentis, ineegritatem corporis, tutelam falßtis£intelle-
äura fenfusChrifti, fecuri tatem fpei, con oborationem
fidei jaeeerhitatem Spiritus fan&i, Per eundem Dpmi:
numnoftrumlefum Chriftum, 6cc.
Colltftio.
Redemifti nos Domine Deus per lauacrum regene-
ratio nis & fanguinem crucis,vt illa carö qu* priusin A-
dam mortalis fuerateflreäa, per paffionem maieftatis
t u* rur fumreuo caret urine ce lam.
: Poß nomina.
Oremus pro his qui offerunt munera Domino-Deo
noftrofàcrofanéka fpiritaliapro fe & pro chads fuis,6c
pro fpiritibus charorum fuorum,in commemorationem
fan&pruro Martyrum, vt Dominus Deus noftcr preces
iilorum dementer exaudire digneturj Per Domi-
num,&c.
Adpacim.
Çpmple Domine vota füpplicum, exaudi gemitus
pèccatorum , oiculetur nos ab ofculo oris ibi pacis ma-
gifter & conditor.yc in-nobis hoe recipiendLus holo-
caUftumqpacern quam fpcramus habeamus. Per Dominum,&
c .,v
Imrnó 'atio.
. Dignum 6çiuftumeû,æqmirn & iuftum eil nos tibi
hic & vbique gracias agere, tibi laudes dicere hoftias
i m mola re,6c confit eri mifericordias tuas Domine fanóke
Pater omnipotens xtetnc Dcus,qüoniam magnus es tu,
& faciens mirabilia,tu es Deus folus. Tufçcifti coeiosin
inrclIedu.Tu fornuftiterram fuper aquas. Tufecifti lu-
minaria magna,Solemin poteftacemdiei.lunàm & ftcl-
Jasin poteftatemnodiç. Tu feciftiàîos & non ipfînos.
Opera manuum tuarum non omit tas. Tùuseftdies, & j
tuaeftnox. In dieenim mandaftimifericordiam tuain, 1
& in node declarafti qnam hodiernis vigiliis in luminis
huius feftiuitate celebramus. Hȍ eft enim nox faluta-
tium confcia facramentorum. Noxin qua yeniam pec-
catoribus pr*ftas,de veteribus haminibus nouos efficis,
deiènibuseffcetissmatuçosreddiïinfances,quosinno-
uamcrcaturam renatos de facro fonte producis. Hac
node in çrernum diem renafee nccs popultpjoerçantur,
regni coelcftis atria referantur,& beat* lege commcrciis
diuinishumana mucantur.Hæceft enirr. nox illa quæfa--
âae iHn delitiis, in quam maxime deledafti nos Domi- .
hein fadurattta.N.ox in qua infetnapatuerunt. Nox in !
quaabfolutus eftAdam.Nox in qua inuencaeftdragma :
quæperierat. Noxin qua boni paftoris huraerisrepor-
tataeflouïs perdita. Nox in qua diabolus occubuit, &
loi iuft tiæ Chriftus exortuseft, & folùtis inferhi nexi-
busjdau ftrifque pet fraclis,mul ta fan dor um corpora de
iêpulchris erumpentia intrauerunt in fandam ciuitatem.
O vere beam nox qux fola meruit feire te m pus &
homm qua Chriftus reüirrexit,dc qua iam in Pfàl mo fu-
erat prophetatum,quia nox vtdies iliuminabitur. Nox
inqua exorta eft refurredio inaetcrnu.in>Te enimpmni-
potensDeus creaturarum cceleftium mulntudo,&in- ,
numerabiles Angelorum chori fine ceflatione proclamant
dicentcsSandus.
. Poß Sanft tu.
I Tuo iuflu Domine condita (unevniuerfain coelo& in
terra, ïn marier in omnibus abyffis. Tibi Patriarch«,
Prppketæ, ARoftoli,Martyres,Gonfefibres, atq; omnes
iandi gracias agunt; quod & nos facientes , has hoftias
(piritàles,& fineer a libamina vclibens exâudias, depre-
catpur.Te oramus yti hoç (àcrificium tua benedidione
benedicas , & Spiritus(ândi tui rore perfund^s,y| fîto-
mnibus légitima Euchariftia, per Chtiftuip Dominum
ttofttuin,qui pridie ,ôcc.
IOANNIS ANTON
11 GAMPANI EPISCOPI
IN T E 'R A M N I E N S I S , DE
gerendo Magiftratu liber
vnicus. : V -
PiufdemoratioCimriciaRomitdifta. :
Hæt ôpuftula, quantum fint v tilitàtis^llîftura ypulchre
& déclarât PræfatioD.Ioannis Gbfterij quiplurima lo-
çaante haccorrupta,hon infeliciter reftituit.
C L A R I S S I M Ö O R N A T IS S IM O -
V IR Ö , D. I O A N N I H v ET i Ô,
Leodièhks çuriff OfEcialijF*
Iaannes Cofterius. | |
S. P. D.
A Ccépi nuperrime,ampliflime Domine, Ioan-
/ \ nis Campani opera:,per dödiffimumyîrum'
/ V Petrum Nannium, Latinælinguir publicum
Louanii pröfelTorem ad me trànfmillâ|j^u*
quum auidiflirhe leditare coepiflem( vt quorum guftum
olim obiter acceperam ) qmniaque mirifice arriderent
(himirum quz& ingenij magnum acumen, &de,coram
v bique graüitatem, atque inexplicabilem didionisele-
gantiam prx fe ferrent) tum illa ipfius DegerendoHagt-
ßratu commentatio no'h potuit non magnopere ^dele-
dare. Nam vtdefermohis puritate caftimoniaque interim
nibil.dicam , tam exprelfe. tam ad viuurp,cam de-
nique Chriftiane, magiftratus &munus&: dignitatem
nobisdepingit;?ÿt abfolutius perfediûfque non poflèt.
Nufquam quod-vérum eft (vt plerique palpones fqlentj
difiîmulatnufquam (e à régula veritatis diftorquet:
quodxquum &fedum-eft,libero conftanrique ore e-
loquitur. lacet nufquam : fed infublime fèmpet^latUSj
diuinum quiddam vbique ton a ti- :Ra pi tNh b m ine m qu o
velit:tanta eft ôc in fermone fuauiras>& efiicacia inper-
fuadendo. Res^equidem dodis omnibus deplofanda,
vicum adeoinfignem eum tineis blattiique hadenus in
tenebtis fi tuque confiidari. Ante annos complures Ve-
netiis (èmel e x eu fus eiL fed adço contaminate, yt eiti a
faftidium ve(à dodioribus legi nequeat. Mendis cotus
feaeet : inuerfayerba, fementiæ interdnm aut mutât*,
aut prorlùs fub 1 at* ; yt,multi$ inlocis diiigenti ledori
fit dtujnandum y fi authoris fententiam intelligere volet.
Et équidem hanc yel potiflimam eflè caulamopi-
nor , quo minus vin huius lucubrationes ad multorum
notitiam venerinr.quod codices paulo plus déprauatos
afpernari,atq; in angulû quempiam abiedare foleamus.
Vn|,çum rnihi duntaxat exemplar ad manum fuit, idqüe
velfqlû c (Te Louanij exiftimo._ Quare fadum eft ; vthôc
fubfidio deftitutus, mulra fortaflisfint, qu* caftjgatri-
cemmanum noftram au t’n o n admilètinr, aut præterie-
rint;quumres& ambigua,plerumq-, etiam temeraria fit,
ex fola diuinatione yel mutare aliqua, vel tollere. Ego
vero qùanquam omnia huiusyiri feripta typisdenuoac-
curatius excudi velim, tarnen quja idobtemporisiftius
infcelicitatcm minime(pcrare.aufim;Hoc tarnen quic-
quid eft li belli,pub licatum op tari m : quod is talis fi t,qui
E
F
Ioh-Ant..
CaiOpao’ -
Liber Fnut, i i , — ■ - t o 3
onuiiunlledionedignuscenléri poflît. Demirorinlta-/ J Q ^ A M T (T lia literatorum olim al trice, modo efie neminem, qui
tam pr*clarum ingenij lumen, e teterrimoiftp fqualore
denufque tenebris in lucem reftituat: quum fic natura
comparatum videamus,quod queq-, natiofuorumin-
genijJ, laboribus.ftudijs vtraque (quod äiun"t)manu fa-
uere, laudarc,efterre,pr*dicare (olcat.nequc pari in ob-
feuro clTc. Rede himirum exiftimantes: vniusprzda-
rum fscinns, ad totiusgemis glöriam decufquc pertine-
re.Et profedo non meo (olum.fed aliorum quoque do-
difiimorum virorumrudiciohic dignus eft,qui omnium
diurna nodurnaque manu verletur, dignus quem
omnes colant,dignus deniquequemfibi exprimendum
imitandumque proponant.J Neque enim quiequam
irotritum, aut è media vulgt opinio ne defumptum ha-
»et, fed grauiffime atqj cloquentifiime aut ad virratem
ledoremextimalac,aütdeterret a vitiis. ln omni ora-
tionis gencre *que fixlix, fiue (olutam, fiue pedibus ad-
ftridam, fiue kiftoriam fpedes. Floruit y£nex Syluij
tempeftate,viri &c etuditione & rerum multarum feien-
tia clariftimi c qui ob exccllentifitmas animi dotes ad
Pontificiam dignitatem euedus, Pij Secundi eft nomen
NII CAMPANI DE GERÉNDO
MAGISTRATV, AD FRANCI-
fcum Lucium,Equitcm SenenilèmjPr«-
• tprem Romanum, ^
L I B E R y N v s.
^?peih cum fermonem incideremus.qui
I e/retderegéndismagiftratibus,8crebufpubL
j adminiftrandis, meminiLuci clariflime,qua
acccnte me audires his de rebus non fimulatè
duputaotem, vc folent multi, fed aperte differèntem
quzientirem.Iungere ehirn vtilitatem cum honeftate
conabamur.eacompledentes maxime, qu* ex mode-
racionis fonte nata,ad commune cómodum ciuitatis, &
mrrum in modu aflenticbaris,vidcbaturqjfore,ytfi quS-
do acccderes admagiftratuiiturus e (Tes quad veftigiis o-
rationis noftr«.Nunc vero cum pro firigulari prudentia;
& prxeipuaintegritate tua pr*turam Vrbanam adeptus
. . - r . . . * us,debrisnun^contendisiexplicedtiBilitbii^iqnebdw
fortitus. Gelebcrrima Campani id temporisfamafuir, ram folebamus,vt quib.monitis priuatusinftruebaris,ea
quod eius epiftol*, quod carmina, quod epigrammata in amplo gradudignitatispofitus,ad ciuium tuoru vtilimultatcftantur,
Aliquandiupriuatusfub vmbratilivi-
tadclituit ; qtiod tunc fortaflis, vt nunc quoque haud
magnus przclatis ingeniis honos habebatur. Poft au-
tem Pij, &Xifti pontificum fauore, qui iniquum atbi-
trabantur, tantum lumen diutius fub modio latere, pri-
mum T udertinis,tum Fulginenfibus, poftremoTifer-
natibusEpifcopus præfuit. Hunc porro noftrumqua-
lemciinquelaborem, quern aut in caftigando,aut cranf>
fetibendo fubiuihaus, tibi vifum eft^Vir ornatiffime de-
dicarerquod rem me tibi neutiquamingtatam fadturum
exiftimarem;fi hunede regendo magiftratukbellum, tibi
optimo reipublic* gubernatori videndum legen-
dumque tranfmitrerem. Non quod hifceprsceptioni-
bus,quahicttaduntur , indigere tefeiam ; vtquipr*-
clarùm hoc tuum munus,magna omnium ram admira-
tione tum laude,&geflcris femper, & etiamnum géras,
fed quod viderefortafle dcledtabit, ca omnia tam gra-
uiter ac vere à Campaho noftro hie veluti in tabula qtia-
dam depingi, qu* & tu quoque hac de re tecum feepe-
numetocogitate (bles. Nam quod, id facias : tanca tua
in hocmunerc exequen do dexteritas luculentum exhi.
bet documen tum. Neque enim quifquam alicuius mo-1
menti negotium cum laude exequi poteft, de quo non
ante quomôdo agendum fit, fecuniipfe identidemco-
gitatfe. Huic veto opufculo, Cinericiam ipfius oratio-
nem , fie diâam, quod eo quem vocamus Cinerum
diem earn habuerit, adiungere libuit ; turn quod prio*
rcmdibellum plus faris exiguum fore videbam , turn
quodeiushæc oratio (mea fententia) eiufmodifit,|ex
qua Campani eloqüentiam vimque dicendi,&peiftus
omnifatia etuditione exuberans , foie clarius intueri
poffis. Neque fane dubito , quin huic noftro iudicicf
doiäotum quoqj virorum calculus fitacceffurus. Deum
immottalem , quam diferte , quo vetborum fenten-
tiarumque pondéré, hominisortum.ptogreftum, occa-
fum , omnemque human* calamitatis infoelicitatcm
nobisob oculosjtanquam in (peeulo,videnda propo
nit:quam for titer ad rerum fluxarum contcmotum hor-
tatut : quam omni denique ingenio, nerui Aie omnibus
hominem tetra abducere, coeloque ( xÄic dicam )
immergere contendit ? Verum ne tibi Hnini alio-
quioccupatiflimo Epiftola fim prolixiori moleftior, etiam
atque etiam oro,vt hoc clientuli tqi chartaceunf
muhiislaeta fronte fufcipiàs: neqùe tarn munufeuli dignitatem
&magnitudinem,quam promptam exhiben-
tis voluntatemconfiderare velis.D, Martin us Lyp fins,
cuius tu eruditioncm prudcntiamque abunde explora-
tam habes, multam per me tibi (alurem adicribi iuftit.
Vale OrnatilfDomine,Cofterij tui per pc tuo memor. E
monaftetionoftro Croefelenfico,ipfodie quidiuola-
cobo eft facer. An. if 47.
tatem poffis accommodare. Nosaute hoc tibi libentius
ob temperauim us, quod in eo verfemur vit* curriculo,
quod totu penmens,ad pie famfteq; viuendum propo-
fitam habet vniuerfi genetisfummam honeftatc, totum
eft humanitatis & docendo & Hortando; Abdulti enim
aterrenis cupiditaribus,^ratem fere omneminChriftia-
n* religionis perceptione confumimus.Qu* quum alia
inftituit predate,tum ciuiles focietates in officio&tran-
quillo vit* ftatu cotinet,fi eius przceprisobtemperetur;
cuius przcipuum eft opus, vt quam rediffime viuamus
omnes. H«c a. ratio vit* ftatuend* duabus rebuscom-
paratur,pr*ceptis & exemplis. Sed de exemplis quidera
nihil at tinet dicere hoc in loco.Neq^ .m ad noftrum vi-
uendi genus reuoeamus, liberior eft tibi vit*fatio &ad
agendum,6cad fenticndkSed tame vt imitarioponear,
quos vidcas in regenda ciuitare optimos, autg, maius &
gloriofius eft, vt qui ofitiini yideti velint, te vnu imiten-
tur,te pr^cipuu fequantur koneftatis ducem.accedatet.
iam antiquitas ficcognitio geftarfiteram.Occurranttibi
exemgla maioru tuorum.geritiu &nationum exterarum
ciui tat u 6c pop ul or u, ex quib. otnnibus ahquid deberp:
poteft,q. cum laude poffis vfurpare.qui eft fons haurien-
dis exemplis vberrimus.NulIa eft n.tam barbara, gens ta
inculta, qu* no aliquid aut geflerit, aut tuleiit,mem oria
dignu.Vnde fi quid eft geftu pr^clare, fi infte ac (apien-
ter fa&u,fi didum clegantcr,grauiter,fi prudeter & cal-
lide excogitatu, omnia cum dignitatbpoffis przftare. In
quib.aut non errabis,aut multoru, quiteantecefferunr,
veftigia fecucus errabis, & fi no femper eade viuendi ratio
& omnibus multa teropus, qusdaetiam locus affert,
quib.fepientis viriiudieiulacilemoderatuf.Scdh^c qu§
ad imitatione optimor G pertinent, magis ate intelliguntur,
quaqucantexplicari anob.Pr*cepta v.tfSdetfif ilia
quide,fed h*cqu* ad commune curium ciuifa ffitfi, qui
ad patera religionis aptiofa,vt qu^ri no po&s,'maius tibi
onus irnpofitu,quam quodferre poffit,-qtii in communi
vita & Quili focietate verfetiftjvbiali^uafito vagafio eft
laxior.ltaq; nihil a trita,vt aiunt, re cedemus via, nec vl-
lasin anguftias tecopellemus,iter tan tum oftendetur,
quo fis adglbriam & laudem expeditior. Ciuitatisfe<2 c
adminiftrand; primu locum obtinent magiftratus, quorum
tanta vis eft,vt praue negligentcrq; habiti,quamuis
maxima cuertantimperia.diligenter a. &re<5iegc fti,arn-
pliffima qu?q; tueantur.In his n. omnis ciuilis zquitatis
moderatio, in hisfalus 6c tranquillitas ciuium cbntine-
tur.quifunt conftituti.non vt opesiceu^ulent, vt mul-
titudini prsfint,fed vt Conftent omnium iura,imperium
commune ere feat, fort un* ciuium tut* fine ab iniuria;
6c dignitas augcatur vniuerf* diuitatis. Quod quale fit
munus,ex ipiafronte orationis noftr* poteris intueri.
Graueprofcdlo Sc onerofum homini ad dignitatc cuflia