m
"De nugis cürialium
promouerc non queant. Sicut ncc iMnia car mina, aut
fuperftitiofx quxdam ligatura,qua t'ota medicorum fe-
&a condenraar, licet hxc ipfa à quibufdam emincntiori
quodam nomine phyfica fcdcaot apppllari* Phyucum
etcnimdicunt-, cuius occultiffima ratio eft, vt humano
(ènlu nequeat coprchcndi. Ni'hilctenim eft > vel fit,cu-
ius ortum légitima caufa.ficratio non prxcedant:& vt a-
lius ait ; nihil fit in terra fine caufa. Confiât itaque quia
artificisnaturamanum nfiiilcuadit»Ex quo confequen-
ter patet ad phyficam omnia pertinerç, Ego quidem
quocunquemodo ifta fe habeant, indubitanter credo,
ilia Cola non eflè refpuenda, qua ex fide proueniunt, 8c
referuntur ad gloriam omuipotenris Dei, cum feriptum
no uetim, omnia quacunque in opéré, vel verbofeceri-
tis, in nomine Domini facité , in quo Tola via hominis
profperatur. Sic omnium fandorum turba prxceflir,
Chuchbertus fignifer quidam gemisno’ftrx in lege Domini
Euangelium Iohannis fuperponebat infirmis, 8c
curabantur. B. Stephani tunica fuperpofita mortuum
fufeitauit. Symbolnm Apoftolorum damoniacum, a
quogeftabatur, curauir. Oratio Dominica herbisdum
legebantur,aut dabantut ex fide dida,fxpi (firne cqntu-
lit optatum falutis cffè&um. B. Benedidus ligno crucis
vasm o rtifeiumfregit, àc fi pro figno lapidem intorfif-
fer. CapitulaEuangeli j geftata vel audita vcldida , in-
ueniuntur profui(ftrquaraplurimis. Hxcequidem 8c fi-
milia non modo licita, fed&vtiliffima lunt. Alia vero
non tant contemnerida quam fugienda. Certum fiquir
dem eft, quod diligentibusDeum omnia cooperantur
in bonum. Infidèlesautemde reprobos, aufeciam hx-
fitances in fide » multis permittrt ludificationibus fubia*
cere. Omina tamen omnia poffiunr,quantum excip.en-
tisfidespermittic. Vnde&Iulius Cxlar nulloaugurio,
nulla ve fiiperftitione, â qqocurique inccepto potui tab-
fterreri. Contigit vt quandoqj in Africam i^uigio pro-
ficifcens inégreflu. nauis prolaberetur, verTo itaque ad
melius omirie ; teneo tejioquitfÀfrica : eamq, obtinuit.
Prxterea Calphurnia vxor eius ea node,quam is in terra
vltimam geffit,viditeum multis vulnaibus confedum
in finu fuo iacere, rogansq; v.t die fequenti a curia abfti-
ncrec, non obtinuit, ne illein vitalua a liquid timidum.
quocunque aufpicio egifTe viderétur. Inexcidio Maffilienfium,
lucumquiDiisfacratu^habebatur,primusaù-
fus eft cxdere; probans feab omni fupcrflitione alienü.
Beams quoq; Marcus euangelizandi caiufa Alcxandri-
am proficifcens, cumnauemcgrefius rupiflet calpdum,
gratias agens, jter fuum exped.itum effè proteftatüs eft.
Si quis reuocatur inter eundum, nonob hoc, G quid in
nomine Domini fuerat inchoatumtprxcermiitar, nifi
force ©men reupcationera ominofam effe corui perfua-
detur exemple,qui colotisaroifit venuftatem, dum re-
uocatus à cornice, ptogredi roaluit quam mapere. His
vero mens nugis incaura feducitur, fed fidelis nequa-
quam acquiefcit.
C ap.' II. > É k ■
Contemnendas non effe omnino rerum mturalium
fignifisatones.
NOn tamen licet ominavahaeffe,fidemque augu-
riisafleram non habendam, ideo ffgnoriun, quae a
difpofitionediuina ad enidiendam creatutam concelfii
funt, fidem & ftudum euacuo. Miiltifarie fiquidem,
multisque modi* fuam.Deusmfttuit creatutam,6c nunc
clementorum vocibus, nunc (enfibilium aut infenfibi-
ilium rerum indici&prouceiedis nouerit expedite, qijas
ventura lunt m anife ftac. Futuras itaque tempeftates>aut
fercqitates, figna quasdam antecedentia prxloquuntur,
vt homo quiad laborem natus eft, ex hispolfit fua exet-
citia temperare. Hinc agricolae, hinc nautxfamiliaribus
quibufdam exlperimemis, quid quo temporegcri opor?;
teatcolligunt, qualitatem temporis futuri ex eo quod
pKeterijtmetientes. In quarenecaues de quibtls fermo
praecelfir, parentis natarx-benefi cio arbitror deftitutas.
Mergus,alcyone,cygnus,arcana naturx frequenter aperiunr.
Cum etenim circa medium byemis »aloyones nidificate,
ouaq; fouere confpexeris,de decern & quinque
dietum gratiffima ferenitatene dubites * eöfq; nautxfo-,
lent diligentius obferuare, dicunturque dies alcypnit*,
quibusvix vel tenuis flatus aura lencitur. Hosadpro-
creationcm pullorum fuorum 3 fibi d natura conceffos,
verifimiliter'bpinaberis. Cum vero fluuialiu auium cpr-
porain aquisaüidius mergi conlpicies, imbres expeda.
Cum clamorem'Cornicisaudieris matutinum,pluuiam
m m k ■ I
Maud tdto credo, quiafit diuiniut iHit
Ingenium, aut rerum fatö prüdtntia motor,
fed quia morantes in aere motus illius dtius in feipfis
fenciuntj&indehilaritatepconcipiuat, autlnoerorem.
Neömirum,cum & gvauiora ahimaUum corpora ad exreriorum
mocus frequencilfime dilponantur, & arcano
quodam naturx confilio,gerant elementisnccelTarium
more m. Qux enim animalib.corporibusboriavel mala
imminearit,fi ie temporaliter vel extemporaliter reddi-
dprint tempora, ars phyficorum regulis fuis fatis proba-
biliter comprehendit.Futuram etiam fanicate,aut xgti-
tudmem,aut ftatumjquedicuntneutralicatem, fatalitacem
quoq; ipfaöi,ex prxeedentibu’s fignis agnofcunr, &
interdum fi caulasnouerinc.efficaciirime curant.Si vero
(vt verbo poru vtar) caufas ignorant,quomodo curimt l
Non vtiq;attis beneficio,fed,fbrtunx.Iudicium vsquod
ex fignorum cognitioneproferurit.eifi difficile,faepe ve-
rilfimum eft. Multis quoq; fignis tranqtfillitas,& varix
tempcftatu form« proecllarumq; produntur,qux veluc
Ipecula Lünxoebis infinuac. Öftendit riamq; tubicun-
duS color, ventos jCxruleüs-pluuias, ex veroq; cpmmix-
tusnimbos indicat, fuurenresqvptocellas. Lxtus ottus
ferenitatem nauigiisrepromittit, qua geftat vultu prx-
cipuefiquarcootcujis enirn autor certiffimus eft,deque
obtufis cornibusratila, nequeinfufofuetit humorefu-
fcata. Tunc enim , • -
Totus&tile dies&qui naßmur al) iBo^ '
Exaü um ad menfem ven'topluuia^ca> ebunt.
Sol quoquecandens intereft‘vtmm xqualibus gaudeat
tadijs, an1 obie<äa nube lutilet, vtrum fplito fplendore
fulgidus,an ventisvrgentibus igneus, niüe fit pallidus,
anpluuiafitimpe.ndentemaculolus. Aervero, &mare
ip firm nubiumq; magnitudo,vellpecies plurimum affc-
tuntinftru'dionis. Sed& aues & pilcesFuturorum cer-
tiffimeprodunt figna, qux Virgilius & Lucanus diui no
compi ehendunt ingenio j fed & V atroinlibris nauali-
b us.dum folicitos initrui t nauias.
V ■ | ‘ C a p , I I I .
Signorum alia effe vniuerfalia, alia particularia: & quid
ßgnißcet geminatio Solit.
QV45 vero in Sole 8c Luna fecundum naturam figtia
contigerint, certiflimafunt, & autorum mukoriim
teftimonio comptobata. Solem quis audeac falfumdi-
cere ? Quoiiensergo.fol in cxlogeminari viSebitur ,in-
undationcm aquarumfubiedus ptbis exfpedet.Etlicet
araritatc fui, miraculis videatur ^ccedete, opus tamen
naturx eft,qux quidem folem non geminat, fed nubem
fimillimam facit, vocaturq; parelion. Eft enim parelion
nubes fimilimafoli, fignum quidem commune multis,
etfi non generale. Signorutn fiquidem alia particularia,
alia vniuerfalia. Tardcularia vero faciunt lingulis, yni-
uer falia multis au t vniuerfis. Vtraq; autem modo ex dementis
difpofirione creatoris.modo ex natura reru, modo
ex malitia dxmonum, homines Domino per m keen-
te ludificantium, prouenire dicuntur. Sed qux & quomodo,
quave de cauia, iudicium quidem diffidle eft, &
frequenteriffcertum,& Ixpe altius, quam vt abhominc
valeat expediri.Eis tamen licentiori vanitatemathema-
ticorumrcfcrtifuntlibri, iEneas
Mat re dta monflrante vtarn, fata data fecutum
fe affietit.eo quod egtedienti Lucifer, qui & VenuS,do-
I nec ad Italiam peracniret, apparuit aufpicanti.
Dtftäusfelit varies, lunefy Ubortt,
rerumeuentibuscuriofitashumana coap tat.
D
^•obftruftj.
C ap. IV.
Vejignis quapracefftrunt exetdtum Hierofoljmitanum,
nouipmum.
\ TEtüs referthiftoria , fie di&a quod eft autpr eius in- V ccrms,& vetera refert, quod imminente Hicrofo-
lymorumexcidio, eclipfis lunx per duodechn nodes
continuas etiam in remotiffimis locis protrada eft,forte
lignrficans Iudaicx perfidix/uperftitioli érroris cuerfio-
nem. ,qux Chriftoper prxdicationç Apoftolicatia mun-
doillucefcente>redilfime contigit. Scriptum eft enim,
Stultus mutanlr yt Luna,lapiens vero cum Sole perma-
net. Alia quoq; q plurima diuino fuper incredulos imminente
iudicio àcciderunt, qux fi pec lingula prput ab
autorib, digeftafunt,ccepero cnafrare,Yel fola hxc proprium
tempus défiderabunt 8c otium. Pauca tîftnen au-
toreIofephocompçdiofofermonepercurram,eoqupd
ad roborandam fidem nôftram proficiunt & adretun-
déndàm obftinatam perfidiamludçorum.Quadraginta
nam q; poftadmiflùm piacu 1 ü contin uis protrada annis
Impiorumpasnadiffercur.In quibus&Apoftôliomnes.
prxcipuè tamen Iacobus, qui diccbatur frater Dominf
Hierbfojÿmis Epifeopus conftitucus, indefinc cer popu*
lum cbmmilîximpierâtis, & feralis auli de feelere com-
monebant, fi forte poffenf commifljpcenitudinem ge-
rere : fi poffen t Here pro feelere, & vltricespoenaiû flam-
mas lachtymarum * libertate reftringerc. Oftendebat
namque eis Deus per luarn patientiam, quodipforum
quæreret poeniteritiam ; quia non vulr tantü Deus mortem
pedearorisj quantum vt conuertatur & viuàc. Mollire
aütemadhuc mentis eorüduritiam nitebaturdiuina
maieftas, fignis & prodigiiscxlifus datis, terroresque
feil. 8c minacem dexteram oftendéndo potius quam in-
ferendo.De quibus fupra didi hiftoriographi fides, vt in
*certis, etîam in hoc fùfficiens erit. Relegàmus trgo
quodin fexcohiftoriarumfuarum libr. dé his ipfe figna
uerit tofephus. Sed infelieem,inquit,plebem tetetrimi
quidam homines8c deceptoies fallâvaticinantes, fua-
debantvt euidentibusfignis, 8c indiciis iracundix 8c in-
dignationi|diuinxnoncrederent, quibus aperte-futurum
& vrbis&gencispTxfagiebaturexcidiû. Sed velut
afflati 8c amentes, & qui neque oculos neque animas in
fe haberent, Ipernébanc omnia qux cælitus nunciaban -
tur. Etenimftellàprxfulgensgladioper omnia fimilis,
imminerë defupër ciuitàti, 8c corqetes oauerea exitiali-
bus flam mis vila eft ardere per totum annumïS ed 8c an-
te excidij tempus àc b elli, cum populi ad diem fefturh
conuenirent, odauo die menfisXanthici, quieft Apri-
Iis,îpodis tempore, hora nonatantusluminis fùlgora-
I ràm templumq; circumdedit, yt putarent omnes diem
■ clari (fimum fadum, 8c permanlîc fpatio horx dimidiæ.
QUod imperitis quidem &ignaris profperum videba-
tijr. Sed legilperitos, 8c probos quofque dodores non
latuit exitiale porténtum. In eadem quoque feftiuitate
vitulalàcrificiisadmota,&;aris a(f ftens, inter ipfas mini-
ftrorum manusenixa eftagnam. Scd&ianüa inrerioris
xdis, qux refpiciebat ad oriente m, cum eflèt xre folido
induta, ac perinde im menfi ponderis.quæ vix vigintiyi-
riis fummo conatu impellfcntibus clauderctur, ferreis
quoquëvedibus& feris munita,ac peflulis in altum de-
miflis teheretür^obftrida, repente hora nôdis fexta:
prftnst 8c vicefima die menfis Actbemefij, qui àpud nos
Maius vocatür.prodigiofus apparuit vifus, 8cfidem pene
vir plcbeiusÔCrufticus,8c ante quartumbelli
annum , cum ciuitas in pace 8c abundantia pérduraret.
in die fefto taber naculor ü, repente clamate coepi t , Vox
ab oriente, vox ab occidentc, v o x à quatuor vCntis, vox
fuper Hierofolymam 8c templum, vox fuper fponfos 8c
fuper fponfas, v ox fuper populum. Er indefinenterdie
noduque per omnçs plateas circumiens hxc clamabat;
vlquè quo quidam primores ex populo viri,velut infau-
fti prxfagij] indignatione eommoti, correptum homing
multis verbeubus afficiunt. At illenequaquam pro fe a-
liquid loquensjied nec eos quidem, qui circumfteterant
deprecans, eafdem voces pari obftinatione 8c damore
repetebac. T un c pi in cipesintclligentes, vt res èràt,nu-
minis elle in viro motus, perducunt eumad iudice Horn
a no rum ,apud quern flagris ad offa Vfque lan iat us, neque
préçes, neque lachrymasfudic ; fedeandem vocem
miferabilitef,& cum quodam eiulatu emittens, per lingula
pxne verba pro feriebac, addehs etiam hoc, v x , vx
Hierofolymis. Profeqùitur &aliud idem hiftoriogra-
phus, maiore geftum miraculo, dicens oraculum quod-
dam in faCris literis repertum.quod per idem tempus vi-
rum defignaret ex eorum regione proceflurum ; qui to-,
tiusorbispotireturimperio. Cuius oraculi p*rxfagium.
idem hiftoriographus Velpalianum declarare fufpica-
tu r .S i Velpafianus nffi aliis,quamillisfolisgencibus
qux Romano Imperio videbantur fubditx, dominatus
eft. Vndeiuftius ad Chriftum hxc rclponfa referuntur;
ad quern dixit pater .-Pete à me, & dabo tibi gen tes, hereditärem
tuam • 8c poflèffionem tuam terminos tetrx,
Et cuius per idem tempus, per Apoftolosfuos,inom-
nem terramexiuit fonus corum,Sc in finesoibis c a r s
vçrba corum, |n
C a p . V.
guanta.futrit caUmitas obfefforum, & obpnata malitia
quit fueritfinit, &quapietasTiti*
A T ne tot, & tanta mediocris plagæ aut perfunéto-
L X i ix indignationisDei.aduerfus impæni t etiam Iu-
dxorum, fignotum prxceflifle videantur indicia, calami
täte m intolerabilem,excidium irreparabile,reproba-
tx 8c exccecatx ge n tis inauditam,&cun dis fçculis inco
gnitam fe.ruitutem lùccinâus fermopèreurrat. Quantis
ergomalis tuncvniuerfimulcitudotadafit, atqueipfa
Iudxx terra bcllo, fam.e, igni cxdibusque vaftata fit,
quantapopulorummillia, patresfimul cum Ëoniugib;
ac paruulis liberis,abfque numéro & abfque diferetione
triicidatifine,quxetiâ diuetfarum vrbium oofidiones;
fed 8c ipfius magnifies 8cfamofiffimç ciuitatis Hierufa-
lem quanta vaftitas, 8c quanta fueritdiueffammmortiä
ftrages, quis pet hxc fingula bellorum extiterit modus,
Sc vt fecundum id ,quod propfietx dixerant, abomina-
tiodefolationis in ipfo quondam Dei famofiffimocol-
lata fit templo, vtque ad vltimum cuntfta ignis popula-
tus fir, 8c flamma cofumpfetit, fi quis pleniils nolle vult,
hiftoriam Iofepht relegat. In os Vero ex his ea tantum,
qux ad explanationem'lufcepti operis lufficiuht; aflu-
memus: in quibus refert, quodexpmrii Iudsapöpüli,
in folemni Pafchx Hierofolymam ; velut exitiali quâda
manu cogente, conuenerantiQ^s triciés cèntènâ mil-,
lia dieit hominum fuifle, iufto fcilicet Dei iüdiclo, terii-
poïe hoc vltioniseleilo , vt quodin diebus Pafehx Sal-
uatotem Çhriftum Domini, ctuehtii manibus.&lâcri-
legis vocibus yiolarunt,in ipfis dieb.velüt in vnùm car-
cerem,omnis multitudpcôclufa, feralis pcenxexitium,
quod merebatur, excipérec. PrXtéribo fade qùæin èos
vel gladij cædc velâlijs belli maefiifiis cöllätälunt, explicate
excedènsl Quod verè falfum putaretur, nifi oculorü
fiderrï cönfitmaüet,malórum confecuta pernicies. Ete-
nimprope'Solîs occàfiîm,vifi lunt currus 8c quadiigæ in
!omhi rëgioneper aerem, & armatôtum cohortes mifee-
II nubibùs^&vrbës ckcumdari agtninibus impi'ouifis.In
alioitëmcliefefto, qui Pënteeoftes appellatur, riwdu la-
cerdotesingteffi templüm,ad minifteria ex more com-
plërida^primô quidem motus q[uôfdam,ftrepitusq; fen-
feturitjtum demdc vocësTùbicasaudiun.tdicetites, mi-
^ to iu fiii^ rInigijeinu's‘éx1èdiba(îti$,^'dditàE|iifedàm — --------- —- »
^liud terribilius: Etenim quidam Ananix-filius lefüS quit^a^^etiretVriumatgucidemetat^ Si enimiri vrbe
; ca tantummôdo qifxdirsfe fârhiSèxitiô pertulè-
runt, fupra didi hiftoriographi feriftphibus prôfcfam,
quo legenteshxcinteiliganfyquiäptom piàcâlifit;aüdê-
reàliquid in Ghriftüm< & qùàm grâuibusaùfafüppliciii
expientur. Age itaque, quintus lofephi hiftoriarum liber
ponatur in medio,ex: quoi omnis eorum lùduolà
tragoedjj^ernofcatur. Diuicibusaùtempcrmanerc,in
BibÜQt1).Vtï.tàiïofaif< , . . .^ 5 i _______ _ gérmaiinomine,