B
Àftt. j.
Can. ï.
ÿÈjjm
Efti. tf.
ç
CâlthS'
t.Vifiob
Gen. 4.
G en. 6.
Exoj. i o .
D
Iudicium
«xcremu.
Liberfectmdut vita S .Hildegar dis.
LIBER SECVNDVS,
I N Q .V O I N S F . R T y E . S V X T
vifionesS.virginisHildegardis. .
$ d me: Audi ohoinoverba,hxcv& “dicea nph iècündum
rejfcd iecpndum me : & 40&2 per me, hoc modo die de
,tc : In prima formatione meè, cum Deus in vteto matris
mexTpiraotlo vitxfü'fcitauitpe, vifionera iftam infixit
animxmex- N am poftincarnatibnem Chrifti an. M.G.
d.o&rina Apoftoïorum 8c ardens iuftitia, quam in Ghri-,
.ftianis &rpiritu'alibui coriftitueraj;:, tardare ecepit, &in
hxfitationem vertebarur. Illis teropöribusnaraihm,&
parentes mei eum iufpirioDeo tne vouebanr,ac tertio
xtatis'mexanno tantum lumen vidi, quod anima mea
contremuit : fed prx infanfia de his nihil proferre potui.
In oéfcauöautê annöxtatis mex in fpiritualemconuer-
fationëmDep dblatafuro,&vfqyin 1 j. annum, fui milita
W Giturè. vfrgo in lpcoadqueHi vifu Diuino migraue-
■ rac,libf um vifi onüm fuarum ,quem apudmonceroS.
8 DyfibodrinchpaueratjCónfvimmauitj & quxdattïde
A natara.hamihis'etómentótum, diuerfarumqy tréatu-i
rarum.Se quomodo homini èx his _fuccurrendüfit,aliaq;
malta fecreta prophetico(piritu manifeltauit. Pacet c'tr
jam, quam eleganter epiftolis dffdiuerfisprouincijs ad
fe diredfis ,Vcfponderit, fiquis ténoren) verb orü eins,ex
reuelatióne Didina prolatom altius cpnfiderareyolué-
rit.Stfnt tarnen in vnü volume compilatx,& lux,& illar,
qux ad ie fuerant deftinatx. 'Quis v. nop mirétufi quod
cantiim dulcifll melódip mirabili protuïit fymphonia,&
literas nonptius vifas, cum lihguacdidit anteainaudit|?
PrxterhxcÊüangeliaquxdaro expoiüif, aliasq; typicas
expofttióüés có’pofüit, qux omnia^quia ei clauisDauid
aperuit,graEularimeritO'& cantare anima?%eHcuit ,.<£
videhs 8c pluraCmpliciterloquens.itaquod & admi-
fabantùr.qui hxcaudieruht, vnde venirent*& àqup effent.
Tube & ego in me ipfaadmirata iiim, quod cum
infra in anima yidi,exceriQrë etiam vi(um"hàbuî:& quod
tide de nullp homineaudiui,atqjyiûonem quam iriani-
mayidi,quantum potui,celaui: multaq; excerioraigno-
raui, dé.frequenti xgqtudine quam a ladfce matris meæ
hu.cufqÿip,a (Tafum3'quæ carnem meammacerauit, &ex
His valde fatigata.a quadam
vbèrate.dbmusfu®J'&potarctqrtorreritèvoluptatisiu^:|f1i1trice ibek'qu^fiuijfialiquaexceptisexteripribus vidé-
vndc& ipfa»ifieutfcriptum eft, a tirnoré Domini ednei- rrt,& nihilmjhiinde tefpondit,quoniam nihil videbar.
piens, pareret, & fpiritum falutis ïuper'terram faceret. i Tuncmagnó timoreconepta,nó audebam-hxc cüiqiia
Magnum eftedam illud& admiratione d'gnü, quód ea I manifeftare,fed tarnen plu va loqucn do,dictando,de fir-
qlix-iÄfpirituaudiuit yelV^'h^p^mfênlu ï^dl'^e^ I ttfdsfolebarn fenaifare., Et quando ha^ifidne pleniter
bisdfcumlpeiïla&putamèntemanu^röpnaferip(it & | perfundebädipultaqüxaudieUtib.'ali^aemm,deque-;
ore edidic.vno (blo fideli viro iymmyfta contéta,qui ad , bar. Sedcum vis vifionis aliquantulum cc qua me
euidentiam grammatiex ärtis \ quaipfa nelcieba r,'ca|uV,Iplus lècundum rnores^fantis , qbam fecundum annos
---•r • - — - - I xcatilmeXe^ibui.valdeerubmi&'fepe deUi;&mülto-
|jtfesïibept|r täeuilFem^fimihjidi^ilfer'Pra:timote'auté,
quemad homines hab^barU vquomédp^viderem, nulli
dicefe'\ude6^m.-Sedqbx3ainnobilisfo2imnajCuiih di-
fcipliha érarp fbbdita, hxc rrörauic, & cuidam fibibot*
•mbnachxaperüit.Eidérrt'foïmïnxDeuspei-gtatiamfua
quab riuulumexmulcis aqüïs infodit, ita quodb oóis o*
peribös quietem nqnfribüit'jqUpufqi bóno fine pr?(en-
tê m*vi'tam. fiftifujt,‘cu ius e ti am flftérita Deüspêr quxdam
.pnlclira oftendicïfgna. Poft.tuiüs finem itapermanfi vi-
densin'XL.Xtatis mexannum. Tunc in eadem viftone
raagna preffura; coaóta fünrpalam manifeftär^, qux'vi -
dêram'&Saudieram. Sed valde timui & crubui ptbfefre
‘plenx^iöiirft e r:fh ijji n q u 1 b u s;ab infan da & iuu en tu re
meä dcfejtufo-habeBam. Ifta cüidS niomfeho magiftro
meö intmaun qui bohx'fönueffariohis Sc diligentiSin-
tenéicwjisac ve'lusj peregrinus ä fcifcitationtbusmdrum
mültotum hqnftnu^orär.vVb^.& eädem miraculali-
bentéraudiebac, qüi admiransmihi iniunxir, vteaab-
^c6hIafcribereïn,dé'ne.cvideret,qUx & vndeeflent. In-
,telli«;ns aute quod a Deö eflèrte-, abbarifuo intimauit.
In eadëm yiftöne Ic^taprophetarum, Euangeliorum,
& aliorumfanótorum quoiundam philöfophorum, fi-
ncvllahumanadoótrina intellexi, ac quxdäexillisex-
polüi/éum vix notitiam literarum habereni^ ftciitïhdo-
6ta mulier me docuerat. Sed & cantum cum melodiain
laudem Dei 3c fanótorum abfq; dodrina vllius hominis
protult& cantauij c umnunquäm vel neumam.yél cantum
al i quern did i ci flè m. Hxc ad audientiäni Mogünti-
nx Eccleftx alia ta cdmeflènt & dilcull'a, om nes ex Deo
efle dixerün.t,T& exprophetixquam olim' prophetxpïo-
phetauerant.. Deinde Ictipta mëa <Eügenio Papx, cum
T reberieflet, allatblunt *^qui éa gratanter coram pluri-
mislegi fecit.ac pér feipfüm legir, multumque de gratia
Dei conftdens, benedidione m q; fua m cum li teris mihi
mifteï) s, p rxcepifyfea qux inviftóneviderem vel audi*
remiTéripfisatténtiuscotnmendarem:- ■<*
Itaque B.ylrginis, pulcherrimavifionc^ifui timoris;
quem ad acfeflürn Spiritus S. capiebatyrecirarione,de
Apóftölici qüöqu’ë bénediftione, éc dë percepta ab ep
tempora & genera qiiidem dilpönere,fe'd ädlenfumv^l
intelledumcoru nihjl pmnino addere prxfumeb; t vel
detnere. Dehoccerre eriamad Ädnauyj.Papatn fenpfit,
qüo<6ficihcdsleftiyifiqaefibfdidum-audiuit:Cum^de-
ftipertjDi oftenfaadforraam humanx^onfuetudmisnb
protulerisihLatinalingüa,quiahx’cc6nTftiidotibinqm
eft data,illc düi li mariiha be c; ad, apt um loriö höm mu ra
explere non negl gat. Congruumi'utem vid&tü'r.vc hbcl
ihlpcöicripta'yiftonumciusaliqüainfeßmus,^ exhfs,
quam cpnuenienteflenrenua illa de Canricis, Diledtfs'
meus mifijc manusfuas per foi^meri', & venteribcüs in-
tremuit;a4 cad^m'eius, fibi adaptaricfiie^.-videamüs.
Hsc^cnptiital^habeht:? ■’ . sgr*
thyfticaJmquft ^yinbne_Sein luqHnfrAatt,ta|isäe'
föpi^q5ia,qu^ hftnquam^deficict, Verba hxcficauaiui &
yfdi: Quinquetoni iuftitix hümanogeneria Deolrtifli
intqhantiin qulbiis felus&retfemjui'^rcdentiümEoti j
ftat.Ecbiquinq5tQnicxeeIrcntioresbmb!bus operibus'
horoiriumfum,quia^tn nfaqpera'föym i nu m nu*
rriuntur, quf funt qui in fötus nPH eunt, le3 (^m quiqus
onlniaoperahominis, inquinque fenfibus corporis cius
pef&iuh'turEfde illis rafis ratio eft;P.rlmus,tönutfper fi-
dele Abel {actrffcium»qUo4 Deo immblauitj opere cöm-
pletuseft. SecundusaUtemVquandoNöe perptxccptu
Dei arcam xdificauit Tetrius veroper Mqyfe_n,quändq
ei lex data eft/quxpiindumcircumciftbnisAbrähxfuit.
$ e a m quartf^^onq verbufurnmrpätri^i^yi^inj^
defcenditv<&c^n^mmdüit,quiä idem vAbucurp aqua
limum coagftIaueratii& fic hontinem förmauer_at:'^hde
omnis Creätiir a pefnöminera ad ipfum clamaui t, qui
eärn recerat ^ficq; pföpter hominem Deus oftmia iti ;re
p ö ^ d it^ iq ^m y e iä jiö fe h om fd c creauit^alip aiwe
ipfumbortaiiit s yt omnes quöseohfiliumfe/pehjiipef-
dideratjftbmtttaherct. Quintus autctonusperfeiSt'ur,^
cum bmms error, & irrifto finietur: & tune homines vi -
debunt 6t Cognofccntiquda pulltis dtraÖominü qiiicq
facerepoflir. Hoc verqinqüinqjtönis i Öeomimsve-
tusAcnouum Teftämentum gerncietut/ac mirifliiÄnu-
merus homjnu doiT) plebitur^t poft'hbs quinq; to.rros
filiöbei qdoddäiucidumtempiwdabitür/itaqubdab
,1 rani caine plllm'cdgnoieetur. PöftcaDitiinitas ihfe-
metfpla qpei^buur, qftartdiqValb ^apiehtia' qupq>'in 1 feribendi ptrmiflioUe,patenter colligimustquodille fli*
iuniine cariratis do^et, & iub'et medree^e,qadmbdain ledus fuus fponfus cxleftis Iefiis Chriftus;yere mißt mar
hac vifione confti• urafum. Et-ego verbahxc nondico - num Iaum>ii'operätione-.&inlpirationemSjiirittisS.per
3'cm e^ d viya'fapie'n/ia ifta dfcit’de me, 6c fic loquitUr fbfämen,h.e.peroccuItam gtariam fuam;& yenter cius»
mm
teil. J. ’
S : Hildegardis. ' b7_9
nominaui.'&ilicoviftrirecepto.leuiüs quidiëm h^buiifed
terrien infirmitacc nondum àd plénum çaruh Abbas au-
tem meus,&fratres & populus eiuIHemprotiinciX.cum
percepiflen t de hac mutatione,qùid hoe efle t , quod de
pinguedine agrorum & vinearum & de amoenirate lpci
illins, ad inaquofa, vbi nulla eflcntcommbda,irevclle-
'mus, mirum habuerunt : & qe hoc fierer,fed vt nobis reft
fterent.i ninuicem conlpiraüetunt. Me quoqi quadâm
vanitate deceptam dfie diceBant. Cumq; ji* c audiflem,
cor tnéum contrittïeft>& carb mea 8c venæaruerunt : 8c
per dies plurimos içiftodecuraberiS jVôcem maghâ^aar
diui, me prohibentem, ne quicqpamampliusin lbco de
vifione hacproferrçra vel fcribërem.Tuhcquxdamnô-
biîisMarchiQniffanobis.nôta,Archicpifc.Moguntinum
adijt,& ei hxc omnia, alijsq; fapientibus manifeftauit. 1
Qui dixenint, quod nulluslotus,nïft'per bona opera ;
lanâiftcaretùr : vnde & höc,vt ftgrfet, conueniens videj?J
tdr. T une ahtiquus’dcceptorper multas irriftones me
excribrauit; ita quod nrnlti dixeruntiQtbdëft hoc quod
Tiuic ftultX & indpbtx foeminx tôt mylteria reuelantur,
«^m multi fortes &Iapiéntesvirî fint?In' diJfp,erfionem,
itaqfvertetnr.Multieuimde reùej.atione admirabatur^
vtnimàDeoeiret.andcfnaquofitateaeriôrûfpirituutn,
qui nrultoslèducunt.. Et icainiftb locp cuhrXX.ptfël-
lis npbilibus&dediuitibus parehtibùs natis.manfi.nul-t,
lamh,ab»tationemfëuhabitato|:çnih$ctnueniens,èxcë-
ptb veteranoquodam &.v,xoréei us acftl.ijs> T an ta quo-
que aduërfttas cri bu laci o num & preflura laboru m fuper
rpeqpciditj vclùt cum tempeftuolk nubeS fdïé obrègirÿ
itaquodfvàldefufpirans&làchr'ymas.fundcns'dixhO.ô
Deus nullum confundir,qüi in i p fumEon fidir. Scd itër û
Deus gfatiamiuârn mihiadhjbuit, quërnadmódücum
fol tecedentibusrnûbibüsapparet, ôc velut çümmater
nenti inïanti laç ptxbét, vnde ip(e poftflerumgàuderJ
T une in verà. vifiérisvidi, q ü od cribpla tî o n es i ft x i n ex- j
emplo Moyfts fupeïme veniftent, quia cum illé filios
Ifcael4 e Ægypto-Erahlmare'tubrum duceret in déier^
tiifn, ipfi co Mia Dcura m ufm u tan jes.Mbÿft n quo que
.valdç afflixCTTOt.^uâmïïif étoS Dèus mirificis fîgpis iliu-
'ftrafletMta Deus aliqua parte meaftligi permifit àeom-
1 muni,populoia prôpînquis meis, ÔCab' aliquântis qui
mecum- maqfetànt feiim eis.necëjftanâ.defüerunt, i l
"quantô nobfs peTgràbâm'Debiiiéleemofynisdpb^tur :
quia^cutifflij.ffraelMôyftrn afflixerunt jita&ifti laper
mecapuc rnouenfçs,'dixerunt : Quid pçpdsft^cjuod no-
biles &diuireSpuéllx, dclbco in quocis nihil de fuir, in
■ tantam pénuriam deuenerunc?!;Nôs vero gtatiâm Dei
nobisfuccuirereexpedtabamus, qui hunèlocumhôbis
bftënderari-, ’ ‘ ^ A
Libexifecundus vita
fcilicet mens fuàÿ ad taÄu m éïus, h oc eft , aaÎMufîbnëtn ;
gratixfuxintremuit, ob infölitam vigöréin fpintus, &
pondesa intecius lenfit.Quid aptius/quid cônuenién-
tius ? Gerte ftcttt pér illuf in Heh?|ibilum aurx tehftem^
freqüentibt vifitatib ugnatur, ita Diuini Spititus faporc J
toties deguftabat menvcius,quöties i n con rem pla tionis
IfI }i mtca'té'fufp? de b a 1 u r. Ecqtti d feek/'-Sii nexi,inqnit,
vtaperirem diledomeo. O verè B.virgo, quX ficut feri-
ptum eft, quia dilexi^cordis mündiciam, propter gratia'
labiotum (üôrum habetamicum regem, id eft,Chviftum
àqùotalepercepitdonum.Secundummenfuram enim,
quäfibidareSpiritusS.^q|uiCv(nam
(îcètiamdiuiditfinguiis^rout>vult)quinîurgeret&dilebto
aperftet, reéulare nob pote rat : & :nunc vocemunc
lireris>peflulutnoftij'fuiv;"çriensdile<âb,fqtis exeque-
batur,quodintusaudiaifU^idfhtusaudiui|?Periuen-
tur foras fo dtes rui,'&in bi.iteis aqpas tuasdiuideji;
Igitur dum ad hunc. modum.bonprum bperum riuis 1
afflüentiBus quafi paradifi fliiminibus irrigaretur , non
mbio totà^vicinia, verum etlàtftomtjtHStt&Mttic^GaUia
atq*, Germania çôflùeBant a4 éam vndmvvtriù^ fexus
populorftm éxamindj quibusper gratilhyDei vttiufque J
virx affatim accommodaiinpendeba.t-exhortarpina.Ad
falutem enim ariimarum fua tu » wprö go ïi éb a te isôçioluebatquxftionesfän^
arumfcripfurarum^Piupmicon-
ftliumab eàpercipiebantjUeceilîtatû.xÿîtporàlmm, quas
patiebantur s-nori n ulli qupq; ^enedf<ftionib.fuisja lan-
guoribus alleuiabantuE’<^iav,p(^phetictofpititù c,b-
gitaüones & mte'ntioneihomijnutn cogiiqfcebat,quolî
dam peruerià & friuola mente ad (ç, quaûad explôran-
dum, accedoncés redargue bac :. qpidum fpiri tui qui lo-
quebâtur, non yâlçrfiat reftftere , cbttepH.ÖCxmenda«,
cögebaßtur à ptauo incepto défifteré.’ Sed & ludæos du
adfe;ÿenire©t caufa. mcërfogâHbnw;îconui<â:os^de legé
fua, ad Chrifti fidem exhortàbatur verbispix^admoni-J
tioniS.Omnibus^.iuxtaAp.ôftôlum,ornniata6la,exPra-;
néis quidem-aduentancibus rquamuisfeprehenfiBflibl»
blande Selenicer> pebut eis yidëbïrbompetere, loq^e-
bltur.Seeuma.commorahtespuellas^cum multodilfe-
btionis ac maternç dulcedinis affedtu caftigaba r.quoties
vel rancor oui usli b e tco n trou erftx, vej dolorfecularis
triftitiæ,fiuedeftdia,autnegligentiaineisonebatui.Dc-
niqj voluntates, inrentioRes'& cogitâtiones elirüm in j
tan tum perlpiciebat, quod ta' ofticîjs etiam Diuinis vfe-
cundum qualitatem eordisfui, ptopc^s bênedifSaohib.
eis refpondebat.Piçuidebat enii^ir^ipifttu vitamh'opii-
num & conuerfationem.nec non & vitæ prxlçntis quor'
rundam confummationé, ac lecundum qualftatc îftor^
&metitorumJgloriàm&%posnasanimaiumeorum:qux
tarnen tantamyftèrianulu prxterqua illi foii homini re-
uelabat,cui ( vtprxdiximusjomhiafecrètafua mànife-
ftaba.c. Sicutdeniq; tempustacendi,itanoueiat,quid&
vbijôc cui, 8c cur, & quomodo, & quando tempuseflet
loquendi. In hisautem omnibus fummam omnium vir-
tinü femabat humilitatem. EtfeiehsquiaDeusfuperbis
rcfiftit.humilibusaurem datgratiam,fempcrgratixDi-
uinæomnipotenteml^udabat benighitatèm.
: Tantis ac talibus gratiarutn adovnatam dotalibns
fponfus cxleftis,fponfani fusro d ileâam,licetciébris in-
uifercfyifîtati6nmus,tanyc s^criptü eftÿquanto m^gna^:
erat, humiliaretft in omnibus, perniifit ça;m fæpe va.ri.js
xgritudinü yexari pa iftonibus. C ^ b d vt .eüidenjiuspa-
téàt, tex eus vffiofiüeius p ifid u ca 1 u c| nmediuip t &yix-
tus in.inbnnitate perfeàa no làteat,Ô£ kbtovis etiam,du
altern is vti de le éta tù r,al le tiie t n 1 txdium. Visicirc quid.
perpeflàffleritpEbeo,qufidbQn.manifcftaueritôffcc(am
fibtcxlicusviftdn^mijiroprérfuamdelocojinquotûnc
erat,inaliftm;tranfmigrarionei^^Aydiipiamità
tem: Qupdam (ipquic.j tçmpore excaligine oculorum
n’ullû lumen videbamt, tantoq', p o n derç.&rp o depri-
mebar,q>.fubleuiari non valehs.iq.dbiocib. maximis oç-
capëtàja^banB;4 usçi4oo'p9lSt%h),»qtiia;UÂ'inafnifeftai-
ui viftoné, quæ mihi ûfteniàfuit 5:q? de loco ill quo Deo
oblayafucram,iualiumcumpuÊlhs.rneismoucridcbe-
tem. Hxctarp diu füftinui.doncçloçüin quo hunefum,
Poft pieiruram dûl 01 is hui us gratia fu?.n> Deus fuper
nospluitî Nam mulet quinos prius cofttemnerites ïina-
' quolàm inutiJicâte nomihauerant-, venc-rmu ad nos yn-
dique^adiuuantes&benëdi(ftionib.nosreplentes.Müb|
tic ti^iûUesirnottùos:ftlOs inhoudYeapud'hos fepelie-
runt. Plurimi quoq; vffibnê hànc in fidecQgnôfcehtesi
magno .défi derïo ad p osvenerunt, fi eut per prôph etajn
diiftum cil: Venient ad te q u i d c t r 3 h e b a n 11 i b i. T u n c (p.i-
ritus meus reuixit,.&: quxprïus in dolo: c fleueram,nunc.
quia Deusin oblîuiohem me nohd u x i flet, pr xgau d 10
fl e ui, eu m; I oeüi ft u m ex to lié n do^& iim Itis vtjlib’ rebus
èc xdiftcijsmultiplican.doconfirmaüit.Sed tamçpDeus
n oluit, quodinplenafe çuritare co ftantei pej-feu etarem ,•
fient abinfantiameain omnib. caulis mois fecerat, cum
nullam.fecuritatem gaudij vitæ-iftiùs.mihi dvmilit, per
j quodmensmeaèleuMipoflctfNam ciim hbrliSdiftfas
{fcriberem.qUandamncibilem piiellamfupra3i£lX Mar-
chioniflæ filiam,in plena caritate habeb am, f. eu t Par. ' ” 9
Tim ôtheum,quæin düigentiamici.riainomnib.ferivihi'
^oniunxerat,&in pallionibusmëis mihi condolüit,dq-i
neciplumlibrûcompleui.Sfdpofthaiëpropcetclcgan-
luamgçnerisfuijaddigniratemmaiorisnômjhisfèincli-^
nauit,- vt matercuiu Ida fu bl imisE c cl ëfixh p mi nare t u f f
q> tamen non feoundû Deum^'d feçundù honoré fer ùli
huiusquæfiuit.Hxc inaliarcgionp ànobisre|obta,peft-;
qu a à mere ce flî t , vicâpræfentem cfi nomine dignica-cis.
G
Tixod.16.,.
i »
-Q; -
t i t d