Bencdiffio Dei.
Vhifupra.
i.Far.iy
- Apot.j
Matth, i
IO3 2, _ ____ • ■ j !.........I S I
Eft autem propHetias raàgnificum nimis Scverilpquü
dicendi genus, nö humana voluntate cömpofitum, (cd
diuina mfpirätioneprofufum.fiaitait PetrusÀpoftolus;
Non enim yöluntate humana allata eft aliquando pro-
p hctia,fed iSpiritu 5. infpirati i locuci funt fanfti Deiho-
mines;Nam & Paulus Apoftolus dicity Quiprophetat,
hominib loqüicut ad asdificationem 6c exhortationem
& confolationcm. Et paqlo poft; Qui prophetat,Ecclcr
fiam aedificat. Ædificat plané; quando res inepgnitas;
nimisque neceffarias, prseloeurionis beneficio facit efle
notiflirnas. Nam & quibus data cftfacultas bene in-
tellige n di, vel inte rpre tandi fetipturas diuinas ; à mune-
re prophetix non videntur except! : ficut Apoftolutf ait
in epiftola ad Corinth. 1. fpiritus prophetarumprophe-
risfubie&useft. \
Sed quoniam de prophétisémuneribus competenter
forfitan, quxleguntur, agnouimusjnunc, quxreftant,
foiieite perfcrutemur.:
I I . Cur mpfalmorum titulit, quafi auHorum nomina
diuerfa reperiuntur.
d ed u d a per ueneric: née vlterius poteft prodire: qui trjo-
tiis fui terminüm probatur accipere. Sic enim dicimus :
finitum cibum.- qui fedula comeftipne confqmptuseft.
Finitam pecuniam, quæ doceturexpenfa, &c. quae hoc
modoprobantur edici. Secundus dicitur, finis perfe-
d u s, atque perpetuus, quern modo quserimus ; qui turn
nobis protendi magis,a'c dilatari incipit, quad© adeum
mens deuota peruenerit. Finis ergo legis ac plenitudo
Dominus noffer eft, Chriftus,ficut Apoftolus dicit j Fj-
nisenim legis'eff Chriftus ad iuftitiam omni cçedenti.
Ad quern duih peruenerimus, nihil vitra perquiremus :
fed in ipfo beatitudinis fine conteiiti, pleniffima iucun-
ditate perfruemur. Cuius taiitum amor proficit, quantum
TN i.lib. Paralip, legitur ; Cum ProphetaDauid deuo-
1 ta Domino xtate fenuiffet; quatuor millia iuuenum
cxlfraelitico pbpiilo delegiflc ; qui Pfalmos, quos ipie
Domini afpiratione protulerac, organis.citharis,nablis,
tympanis, cymbalis, tubis, propnaque voce,in magna
iocunditate fupernæ gratise perfonarent.Qu§ fuauis ad-
unatio,tribus partibus diuifaconftabat. Rarionalisper-
rinebatad humanam voccm. Irrationalisjadinftfumcn-
ta mufica. Communis autem; de vtrifque partibus apta-
batur: vtßc vox hominis cercis modulatiombus edere-
tur ; & inftrumetorum melos eonfoua fe vicinitac-e con-
iungerer. Sic fuauis illa.&iucunda mufica Ecclefiam
Catholicam tali adu prædicebat : quæ ex diuerfis lin-
guis, varioqjconcentu in vnatn fidei concordiamerat,
Domino prseftante,creditura.
Éx quo numero, indita nomina frequenter in titulis
inuenimus; vt, Idithu, Afaph, filij Chore, & hisfimflia:
Non quia ipfi, vt quidam volunt, au dores ruere Plai-
morum ; fed quemadmodum Prxpofiti Artificibus, ad-
miniftratorcs eamm reram jpbabilescxftiterunr, vtho-
norem de tali commemoratione fumèrent , qui officio
fando deuotis mentibus feruiebant; maxime, quia &
nominaeomm intelledus rerumcógmos mdicare no-
fcuntur.Non enim fupra didi viri ad Pfalmos faciendos
eledi funt ; fed eos congregatos tantum legimus ad ca-
nendum ; Pfalmographos autem fuifle hiftoria nulla te-
ftatur. Ét prsefamptuofum eft,dicere, quod nulla poffit
audoritate firmari. Pfalmos enim ad folum Piophetam
Dauid pertinere,cenis declarator indieijs. Deniquein
Apocalypfi, volens iftud opus intellägi, folius meminit
dicens:Hxcdicit fandus & verus,qui habet dauern Da-
uid; qui aperit,& nemo claudit,claudit, & nemo aperit.
In Euangelio quoq; Pharifxis ipfe Dominus dicit:Quo-
modo ergo Dauid in fpirîtu vocat cum Dominum, di-
eens.-Dixic DominusDomino meo,&c.Vnde probatur;
Vniuerfos Pfalmos non multorum exiftere: fed tantum
ipfius.quem à Dominoconftateflènorainatum. Vins
quoque Ecclcfix CathôliCÉe, Spiritus fandi infpiratione
generaliter&imroobiIiter tenet :v t qùicunque eorum
cantandus fuerit, qui diuerfojiomine prxnotantur, le-
dor aliud prxdicare non audeat, nifi Pfalmos Dauid.
Quod fi effent propri j,aut Idithum,autfiliorum Chore,
autAfaph,autMoyfi,eorum nominavtique prædica-
rentur, ficut & in Èuangeli js fit, quando aut Marei, aut
Lucx, aut Ioannis vocabulo proriunCiantur. Quod et-
iam fecutus Patt r Auguftinus, congraenter omnes Pfalmos
didt efle Dauidicos.
I I I . Quidfignificet, ih finem, quod frequenter
tmenttur in Titulit.
Finem duobas dicimus modis.Primaeftifte commu-
n is,atque mortalis, quando res aliqua ad extremum
intelledus noftèr, Domino praeftante, clarefcit. Et
ideo, quoties in titulis Pfâlmorum, F 1 n e m , repetis, ad
- Dominum Saluatorem aciem intende, qui eft finis fine
fine, & bonorum omnium completiua perfiidio.
IV . Quidfit Pfitlterium, vel Pfalmi quart
dicantur.
PSalterium eft, vt Hieronymus ait j in moduin A liter
s , formati ligni fonora concauitas*, pbefum ventre
in fuperioribus habens, vbi chordarum fila religata, di-
fciplinabiliter pledro percufla , fuauiffimam dicuntur
reddere cantilenam. Huic ci chars pofitio videtur efle
contraria :dum, quod ifta inimocontinet;illudcon-
uerfa vice,geftatincapite. Hoc autem genusorganica-
norum, atq; fingulare,aptatur corpori Domini SàluatO1
ris : quoniam ficut iftud de altioribusfonat : fic, &illud
gloriofie inftitutionis fuperna concelebrat, ficut ipfe in
Euangelio dicit ; Qui eft de terra, de terra eft, & de terra
loquitur ; Qui autem de coelo venit, quae vidit, & audi-
uit, teftatuc.
; Vnde quidam hoe opus Dauidicum Pfalmos didos
die, prxfiniuot. quia, de fuperno culmine refonte no-
feun tur. Cognofce vero quod ifti tantum pro excellent
tiafui dicantur Pfalmi, qui hoc volumine continentur.
Nam & Pfalterium, genus eflè Muficoru * Danicl Pro-
pheta teftatur, inquiens ; Vocem tubs, fiftuls, fambu
c *,citha rs; pfalterij&fymphoniæ.omnisquc generis
muficorum;' Nam & Paralipomenon exponir, cum dicit,
dclignisthyinis,qua vulgo * euelina vocantur, gra-
d us fados in dortio Domini, &in domo regia; citharas
quoque,& pfalceria can toribus. Hocapud Hebrsos dicitur
nablum, quod "taroen in fupra feripto libro fre-
quenti repetitione vulgatum eft.
Ipfum vero Pfalmum Grseum efle conftatvocabu-
lum i quem didum quidam volunt ÿ dm $ ^«i/tfn'. hoc
eft, à tangendo. Nam & pfaltrias* citharcedas vocamus,
dodopollice modulationes mufi cas exprime mes.
V-tsQuidfit Pfàlmut. '
PSalmus eft, cum ex ipfo folo inftrumento mufico y id
eft, Pfalcerio, modulatio quædam dulcis & canora
profunditur.
V I. Quidfit Canticum.
C Anricum eft,quod ad honorera Dei canitur, quando
quislibertate propriæ vocisvtitur: necloquaci
inftrumento cuiquam mufico confona modulatione
fociatur. Ho c eft, quodetiam nunc in diuinitatis lau-
dibusagitur.
V I I . Quid fit Pfitlmocanticum.
PSalmocanticum erat, cum inftrumento mufico prae-
cinente,canens'cKorus fociaris vocibus adclamabat
diuinis du ntaxat vocibus obfecUtus.
V I I I . Quid fit * Canticumpfalmum.
G
iniiniv
menteru,’
ix«.).
LXX. t
.Par.}.
/^'Anticumpfalmum etaticum choroantecedente,ars
v^ io ftrum en ti mufici in vnam conuenientiam comi-
teraptabatur: vcrbaqyhymni diuini fuauis copula pet?
fonabat.
—-------------------------- ;— 1-------- r -------- t y ï Î.
piali#!
Benediciio Dei.
IX . De quinquefari* ditti/mne,
HAncautem,quamdiximus,quinquefariam diuifio-
ném,prout vnaqtixqué earutn, P^lmorUm titulis
potuérit-inueniréjlocis apriflimis ad monebo: vbi figni-
ficantiam quandam fubfequeotib. rebus myftieainter-
pretariqné cpntraduntvSed quia funt d ^ lix multifarix
(üp^rfcriptiobes^quasprxr<*reundasélfe,nonarbitror.
breuftérin vnam cónctufiohem ®ftimo cölligendas; vt.
neefaftidrum led o r incurtat: riecin damho intelligen.
tix neceflitia forte pratereat.
X. De vnica inferiptione Titularum.
QVafdamfiiperfcriptionesPfalmorum per allufione
confimilerti córiftat fpiri tuali ter intuendas-QuiaJi
literam non coufideres.extraneumeftieumrion eainue-
nias in Pfalmis.quas continentur in Titulis. Si vero tra-
hautur ad T ropicum intelledö, nimisVidentut accom-
modat: Vtcftillud,vbi res geftacfignificanturiid eftic'ufn
fugitafacie Abfalon. y b ilo c u s ; veeftiCUmeflètinde-
ferco Idumaeas. Vbi dies : fidft eft:in prima Sabbaci. Vbi
Hebrara npmina:ficut eft,ldithum.Vbi fa d a eft cornpa-
ratiqgeftorum, id eft,cum mutauitvultum fuum cpram
^bimelëch. Vèl fpeciéru confimiliumjidéft.proto’rcu-
laribus :Quap ropcer, in fuperferiptionihüsritulöruVfiu«
Pfalmum,fiüe Canticum?fiuePfalmocantieüi ïïue'Can.
ticumpfalmum, fiue in finem'; fine aliqurd dè fexra, qua
diximus, complexion©, reperire pptuerisiaut figiliafim,
aut vnu ,-dupvel tria ifiuequafuor exeis infertacogno-
ueris.ad illas vigtiités ttahe;quia,rerum iftarum cörrime-
moratip, ad fimilitudinem bcculta* intëlligentiaspofita
fubtiliter inuenitur.Ifla enim anteforesPfSlmprum tan-
quam facrata vela pendent; per qure,fiacietn mentis iri-
tendas, rarefcen tib us quibuldam fills » facile eorum penetralia
contueris. Quis enim caufas, tot'diuërfitates
nominum purat otiofss ? cum nefas fit? ctedere,fcriptu-
ras diuinas aliquid fuperuacuum continere. Legitur e-
nim:Amen,amen dico vobis,quod iota vnum, autvnus
apex non prastcribic a lege, donee omnia complcantur.
X I . Qujd fit diapfitlma.
INter expofitores Pfalmorum de hoe nomihëqtf^dam
nofciturproueniflëdiüërfitas.HieronymusjHebraiey
linguae dodifT.inquifitor.cótinuationem Spiritus S.efTe
cófirmat; ob hoc.quia diapfalma fignificer,(emper. Bea-
tusaiitem Auguftihus rerum obfcurarum fubtiHflimus
indagacor; inter ardua fine óffenfione difcurrcns, han c
potius partem elegifle.cpgnofcitur; vc magis diuifioefle
videat ur,no mi nis ipfius difc utiens qu ali ca tem^av^aA-
^«(■fympfalma)qüippedicicufGr2covocabulo,vocü
adunata copulatio. (diapfalmaj ycro fèrmonum
rupta continuatio:docens,vbicunq-, repertum fuerit,
aut perfonarum,aut rerum fieri permutationem.Me-
rico ergo tal©nomen illicincerponitur.vbi vel fenfus,vel
perfona diuidi comprobantur. Vnde & nos diuifiones
congruè faciemus, vbicunque in Pfalmis diapfalma po-
tuerit inueniri.
Reliquas autem, prouc datum fuerit, indagabimüs,
vbi tatn&autoritas huiUs nominis non potuerit inueniri.
X I I I . Quemadmodum in Pfalmit fit de- Chrifio
Domino fentiendum.
'T 'R ib u s modis Pfalmi loquunturrie perfona Domini
A Iefu Chrifti, pro inftrudione fidelium. Prithum per
id , quod ad humanitatem eius nofeitur pertinere, vt eft
illud fecundiPfalmi; ActftiteruntReges terr* &?Prin
cipës conüèrierünt in vnum aduerfus Dominum ,& ad-
uerfus Chriftum eius.Etin zo.Pfal. pefideriutneiUscri-
buiftieij&voluntatelabiorumeius nonfraudaftieum.
Secundo,quod xqualis & coçcernus oftendit ur parti} vt
eft illud ciufdem 2. Pfalmi : Dominus dixit ad roev fili.us
meusèS tu:ego hodiegenui ce.EtinPf.iop.Tecum pnn-
; cipium in die virtutis tu x , in fplendorib. fanétoruin , éx
vtetoante lueifernm genui te. Tertio:d membris EcCle-
fiæ,cfiius ipfe dux & caput eft Chriftus} veeftilhid 2i.Pf
Longe àfalutemea verbà delidorû meorû. Et inPf.^8.
Deus rufeisinfipientiam mearo,& delida raeaà te non
funt abfcondita-.quod d iâ û p to vnoquoq; fidelium dé-
bemus accipere. Cæterumdeliffca àChrifto probantm
fundi tu s aliéna. Vnde Ti cho n i u s inlibrisReguUr um la-
tius,di ligenterq,’difTeruic.Hoc,ûanimocondimus,nulla
confufione turbamur^quia error maximus inde nafei-
tur ; quandçi inconuenienter redditur alibi, quod diftü
confiât ad aliud. Nam fi vno modo fiiiflèt locutu^, qùis
eius potuiflèt geminam fubftantiam agnofcere j cum et-
iam nune in tam euidentiflîma diftindtione, naturam
diuinitatis & humanicatis Domini Chrifti,aliqui nitan-
tur facrilega volunrate confUndere.
Malta quoqj fecundum literâ commoner; multa fpi
ritalirer iubet,perfo nas fubi to decé ter im murai; vtnun c
Chriftus Deus Vcrbüincarnatus,. & homo faé^us caput
Ecclefiæ,nunc ipfâ Ecclefia,nunc homo iuftus.nuncpç-
nitens loqui videat ur; vt omnia neceflària tangat, atque
concludat.Vbiq; pleùifEmum coeleftium return,fanâcü
vibrâteloquium ,&: multiplici diueifitate Virtutû,pro-
pter h um ani gc ne ris largienda m falutem, regni fui ado-
randa myfteria, pius redemptor infinuat. Hæcideo prç-
fari fum us ; vt, cum vencû fuerit ad loça taliaj inrrepiduS
lector audire poifit, quod feiam falubricer didieiflè co-
gnoucrit. lllud tamen aùâorirate Patrum, &veritatis
ipfitisacteftatione firmiflîmacredulitate tenendum eft;
VnumdeTrinitatë.-lîue.vnam oxTrinitare perfonara,
Deum Verbum , miferatione mortalium ex Maria Vir-
ginehominem fadum fpomatjieavirtucc, non miniftra-
toria neceflitatç; quia, nec naturæ fuæ vllam mntabiiita-
tem fuftiriuic ; he.jp allu mp tione carnis.augm en turn Trf-
nitatis eftecit: (èd, ficut quidam ait ; Maculas noftras là-
uitin fanguine,tugas et iam tetendxc in Cruce. Hoc cùm
fit fpei noftras fingulare praefidium, bea ri tu do crédenri-
um, félicitas magna iuftorum : non definunc hæretici
impia voluutatecorrodere,- quæhumanogeneti falutis
caufam cognofcitur præftitiff'e.
X II. Vtrum inquin^volummbus.lifitlmorumfitfecand^con-
textio, an ter te vnus liber debt at nun eu pari.
BEatus Hiertfnyrnus prophetiam Pfalmorum quin-
qüe libris putauit efle diuidédam; quia,in t©xcu ope-
tis huius quarto legitur, fiat, fiat : dirai hoc vèrbotnter--1
cedente,non nul la fe vi death rape rired i uifio. Fjuie fauit
aflènfà pofteritas.Çcedoidum fib j confuftum iudicaui t :.
quod in multas partes eut ta ba tur txdi© fa longi n qui tas.
Hiiarius autem Piétauienfis Epifcopus, diuinarum return
acutiflimus & profundi ffimus exquifitof ; congru-
entius librum xftim at dici de be: e Pfalmorum ; quia in,
Hebraeo vnum volumen eft;& maxime,cumin Adibus
Apoftolorum légat ur didtum; inli b r. P fal moru m .Qua-
propter merico vnus liber dicicur ; qui tanta audoricate
fitmatur.
Bibliotb. Vet. Pat.Xom!i$.
X IV . Quemadmodum f i t expofitio digefia
‘ Pfalmorum.
PRimo nobis de rituloruminfcriptione, Domino iu-
uante,dicendum eft: Vnde, velut vberibus exprefiis
la deus fenfus diuinx prasdicationis emanar.Tum, vnuf-
quifq; Pfalm us,pro fua qualitate videndus efljne, nobis
intelledum permifceat,aut occulta mutatio rerum, aut
varietas introdudaloquentium. Tertib: arcanum Pfalmi
, partim fecundum fpiritalem incelligentiam, partim
fecundum hiftoricam leAionem:partim fecundum myfticu
fenfum.fubtilitates reru difenrien^, proprietatesq;
verborum , prouc conceflum fuerit, conabor aperirc.
Qua/to*prout locus exegerit, Virtute eius breuiter demon
ftrare contendam:quatenus in tentio digefli carmi-‘
nis,diuino munerc.oculis interioribus elucefcat. Virtu-
tem Pfalmi dico infpiratiohemdiuinam: qua nobisin-
tentio fupernareferatur: & fermone Dauidico, a vitijs
nos rempuet, fi^rede nobis vjuere, perfuadet. Quinro,
de Ordine numeri Pfalmor u, cumres exegerit, memo- ]
rab i mus: qui rcucrendillim aru m return honore facratus
eft. Hoc enim pet fingulos quofq; Pfalm os faedre nobis
l difficile fuifle proficemur,quod indeterminatUm.atque
S sss fufpen