ExoJ. J/ffl
Diut. f.
Efyh.i 8.
Liber 1-
IfiM
I w«-
Ituetrogatio :X X V. •
OHowodoiu EÂô//o/cr/èiîttrvqui reddis ihiquitâtem Éi||
trum in fiiliis ac nepocibus > cum eçontra iii Ezechiele dicatur:
Quid eft quod intervosparabolam verticis-in proiïer-
biumiftud in terra Ifraeldicentes , Patres comcderunt
vu am acerbam,& dentes filiorura ftupuerunt ?' Viuoe-
go,dicit dominus Deus, fi crit vitra vobis parabola hæc
inprouerbium in îrrael.Hdce:ômnesânünæmeæ fuhuvc
anima patris,ica ôCanimafiliimçaeft. Anima quæ pec-
caueritjipfapûnietur.
Rejponfio.
><Reddüntur peccata patrum in filiis, dum pro culpa
parehtisex originali peecato, anima polluiturprolis:&
rurfum non redduntur parentum peccata in filiis,quia
cum ab originali culpa perbaptilmuin liberamur , non
iam parentum culpas,fed quasipfi committimùs, habe -
mus.
ïnterrogatio X X V I .
am in Exodo Dominas Mpyfipracipiat,dices:Solue calceâ-
raentum de pcdib.tuis,locus enfin in quo ftàs, terra fan*
QlzcÛ: quomodo in edit itbrovefcèniibpaftbapracipitur>Mxn-‘
ducabitisillud lumbis veftcisacciniftis.Sccalceaméca ve,---
ftrahabebitisiivpedib.veftcis:«cc«o» & Paulus adEpbefios,
calceatos pedesfjfïpr^Épif.inprzparatione euangelii par-,
ris?
-.Reßxmfio. ’ Û
: Si &perfe(âis calceamen ça non efle neceflària;& im-
perfc&isadhuc nèceftària efleaecipiamus,non ericfor-
te contrariumjquodprodiuerfitate.meritorumeftinfti-
tutum.PerfeîStioresetcnim funt.qui fiiUcMuyfes.&Ielusî
Deum iam vidcrernerencur,quarnhiqui adiplâmVifio-'
fiem tendunt,&adliucinviapofiti,agnuminpafchacal-
cearispedib.manducareiubentur. His.ei?goforfiran ad-
huc calceamêca func neceffària,quib. in via DQminjjeur- ‘
rbntib.Vtilia elle iudicancur bpnorum patrum exempîa.'
Quid n.pedes nottrij'nifi operai'Qiiid v,ero calceamenta,
nifipellesmorcuorumanimaliumïGalccamencaaûtpè-'
des muniunt: quæ vero funt mortuaanimalia, ex quoiû
pellibusnoftrimuniunturpedes,nifî antiqui paties.qui
noïâdæcernampatriâmpræcefïerùtPquùrudùmexem-
pla perfpicimus,nolbi opérispedes münimus.®Lal cea-
mentaveroin pedib.habere,eft morcUorum vitampon,-'
fpicere.’æternâ yeftigia à peceâci vaincre eufto.dirV•: vt
rnunitieorûexemp'o', vâûahuiusféculi erenium tranfi
eamüs^quandiu Deuràfaeiead Fat îera vidëamus. Ergo
iam ad Dominum perfeâe venientib. non erunt forte:
necèllària hæc e al ce amenta : q ui a yi d 4 i ce t non ibi erunt
force necelfariapacrum exemplavvbi Deuseft videntib.
le in oranib.plenanoricia.Quta fi etiam calceamécapro-
pter vicia accipiunturjnô hac énccoutrarium,'cura hub
lus videre Déum pôffit, îuifi qui terréna & roortaliâ ÿicîa
dep,ofuent.Quiergqadhucarabülat,calceerur:quivero
Iordane iam tianfmiflô terram repromiflionis intrauit,
nudé't pëdetn. folüât calcéamen.tum, locus cnimin quo
ftat,terrafan£la eftiSiquis non eft Iefus Naue, necapo
ftplus.calceerpèdësfüôs irapparatione euângelii paris: -
Si quiSautapoftolus e ft, & inter duodecim enumerari
pôteftjnéquaquamtollatin via calceamentü fuum, nec
adicofpiones & colubros declmandos calcanéum cc-
gat: fed iam confummacus atque perfeâus, interrafàn-
riayiuatin Ghrifto,&fequatur agnumquocunqfieritif
Interrogatio X X V I I .
Cam Dominus in EScodohonorantibus parentes fuos longent -
tatemviwprowi/erfi.^itwiiH'Qnpra p âtre tu um & ma rré,
v t b é n e ;| i t t ib j ,& fis lo n gæ u u s fiip e r fe r ram : quomodo Daniel
banc tpfom longeuitatem vuapampenderit^dicens:Ùc\i m e ,
q u ia in c o ia tu s m e u sp ro lo n g a tu s e ft : neenon & Salomon
morte potiusifUam viuntd)nple$Mur,dùens: L a u d a u i o rnn e s
m o ttu o 5 ,q ü i;p lim m ortu i fiinc,(uper v iu en te s x & Htere-
WJia i!,K la !ad iâ:a die s in q u a natu s famyrafertim cam multos
fu t^ c red h im ^ q ta& pA 'e 'iiib obfequentes', euo mortuifint? &
èigaparetitesimpihvf^ad extremam venerintfemftutemi
Rejponßo.
, rRefpondeant Iudçi,&fîmiles ludçorùnijfi yitçiftius
iohgicudo eft in promilïis,& diu in corpore commorari
felicuacis cft. Quid fîbi vult illud ^ quia incdlàtùm vitæ
;fü* prolongatura Dauid gemit?Si enitp laudantur (uper
ÿiuos mortui, fecundumSalornohem, & iuxta Hicre -
mram malediflus eftdies in quo nafcimuf,. quomodo
!nùncreprothictiturhônbrânCibuspacrem&macfé,quia
longæuffint fuper terrain,quamDominüsDeus (uus dc-
deriteisî Qiw:renda,eft ergo terra,quamDominus Deus
promictir ö£ cribuitiis qui fpiiltualcm Ægyptiî rclique-
rint,& cüin omni potentia magha& terribrlia huius vitre
dèiértatranfierintîii vtiq; poffidèbunt terräm , quæ
manfuetis eft præparata. lîeaci quippe mites, quoniam
ipfi poffideb ut terratn,quçveraeft terra viuentium'jiux-
ta ilIüd;Çredo videre bonadomini in terra viuentium.
Ïnterrogatio X X V I I I .
Cam in Ltuitico Dominus precipiat dteens : Nec côtatnihe-
tur facérdósin montibus ciuium {uorura,nifi tantum in
coniànguineis ac propinquisfiiis,^id eft, fuper pâtre 8c fuper
matre&filio ac filia,fratrëquoqj & for dre, virgine
quæ non eft nupta viroifed néc in principe populifûi eo-
tAminàbitmiquomodopoftpaüiulÜecontra videtur dicer e, P6-
lifeXjideftfteerdos maximus, ad hominem mortuum non
ingredieturomnino , Super pâtre quoquefuo de matre
non çoncaminabitur? . ^ ;
Vhuin ex his minoribus faèerdotibus præcepit,ybi
non iubentur ingrediadquemlibetmortuum , nifi ad
eos cognacos & propinquosjde quibusfupradidtum eft.
Sacèrdos a’&tem raàgnus,ideft,pocifex,plus aliquid ha-
bebatdcætensiàçèrddnbusjôc ob hoc quia nec pietate
ilium,neGafFetStufleébi bpo'rtebat, ideo præceptum eft
illiiheimmundus fielet infupradiélisnôminibus, &ab
omni mortuo generaliterfijum cohibcretaffcélum. II-
ludergo quod primumeftpofitum,deminori iacerdo-
tum gradu: hoe veroquod lêquitur, de foÄ> magno la-
çerdote accipi débet.,
I Ïnterrogatio X X IX .
Cum Dominas in libro Exodi pr<tcipiat,dicens: Mémento
vt diem iabbati fan£tifices,Sex diebus operaberis, & fa-
Icies omni^opera tüaileptirnaautem dieiabbata Domini
Dei iunt: quofnodoper Bfaim «contrario dicit3S â b b iu ve-
ftraodiuit a|»ima mea?
Rejponfio,-
;. Sabbatum requies interpretatur.quod Ifraelitæ Ip«j-
taîiter inmùnere acéeperunt, vt hac fignificatipnenuflo
in hac vita tei renorum defideriorum appétitu fatigaretur.
Quod tarnen Iudæorum ille populu^ndo inteliigés
•dominum fpiritualiterpræcepiflp,coniumebàntfâbba-
tain luxuriis & ebrietace & corameffâtione. Vndeiç ta-
lia fabbata odifle Dominus dicif,quia non fun t ilia quæ
Dominus fpiricaluer præcepic, fed qüæ fibipopulus càr-
naliKfelegic.Namdeillisdixit,Sabbatameaprpphâna-
ftis.Vndc agnofeimus fabbatum temporale, humanum
éflè:ïàbbatum autem diuinum , illudæternum efle, de
quo per-Efaiam âiaturtEterit menfisex menfe,& fabbatum
ex fabbato. Ergo cum diele, Sabbata veftra odit
anima mea,ndn prions prçcepti immutàt oraculum,fed
fabbatum ipfum redarguità catnali populo vitiatuip.
Ïnterrogatio X X X .
Cum in Itbro Ltuuici iubente Dominoinftitutaftt piftimarum
oblatioy quomodo Bfaiasex voce Dominiecontrario loquitur t di-
cens : Qqo mihi multitudinem yidtimarum veftrarum,
dicitDominusîplenus fumholocauftisarietura>&adip<
pinguium,& fanguinem vitulorum 8c agnprum nolui,
Rejponftp.
I kdftiæ & immolatio viftimanim non principalitei
2c y
àpeQqu*fîtafunt,fed ne idqlis fièrent, & vtàcarnali- j pâtreseorum portare potuerür,merico duastunicas ha-
bus viâirais quafî pertypum 8c imaginera ad fpintales 1 bere^.hibentiir,(edftiflîdceis vna&hæc interior.. Nam
hoftiastranfiremus. Dicendo autem (èhoftiam nôqiræ-
fiflèjoftcndk quia lex fpiritalis eft, & omnia quæ Iudæi
carnaUter faciùn t,à nobis imp 1er! fpiritualiter.,
- ïnterrogatio X X X I .
CuminUuitico Dominas fermentum penitus abiectmdefa-
crificiis,dicens:Omnis oblatio quæ offercarDomino.abfqi
fermento fic t , nec quicquana fermenti ac mellis adolc-'
biturih facrificio Domini : quomodo ïnfubfequennbut. fuper
panesfermentatos facrificiüm iubetimponi ?
: Rejponfio.
Diligentius intuere.quia n on ad facrificiüm, fed ad
minifterium iàçrificii fermentatus panisaffumitur.Qüid
ergo hoc fît, vidéamus. Dominiïs in euangeliis huma «
nam do&rinam pharifieorum , qui'tradebant traditio-
nes,præcepta hominum,fermentum appellac : cumdi-
cit difcipuîus, Obleruate à fermento pharifæomm. Si -
militerergo humana do&rina éft,verbi caufa,gram ma-
ticaars, vel rhetorica, vel dialaftica etiam, ex quado-
étrina ad (àcrificium quidem,hoc eft, in his quædcDeo
fentienda funt,nihil (ufeipiendumeft. Sermo veroluci-
dus 8c cloquentiæ fplendor ac difputa n -li ratio, admini-
fterium verbi Dei decencer iubetur admicti. -
ïnterrogatio X X X I I .
Quomodo legipredpienû, Di liges proximum tuum , 8c
odio habebis inimicumtûum: nontft'contrariant quodcbri-
/î<«(/nii,Diligiceinimicosveftros î
Rejpenfto.
Vnufquifque homo in quantum iniquuseft,odio ha-l
bendus elbin quantum homo eft,diligéduseft. Hæcin-
quam régula eft, qua & oderimusiniraicum proptèr idl
quodineomalumeftjideftjiniquitatc.&diiigamusini-
micum propter id quod in eo bonum eft,id cit,fecia(em
rationalemque creatucam.
, ïnterrogatio X X X I I I .
Cam Dominos in Leuiticoper Moyfen ipont ftcem ordinans,
duabus tunica veftiendumpre eperiÙqubmodoÇhnftusmtuange-
lio econtrariofacer dotesfuos&apfiolos duos tunicas habere prohibait*
^
Rejpoiifto.
Quod præcepit Iefus duas tunicasnon habendas.nol
eft contrarium legi, fed pèrfeétius lege, fi<Äit 8c cam lex
i Äbmioidium vetat,Iefus etiam iracundiam refccar: 8c cu
Tex prohibetadultenum, Iefusetiam coppupifcenciam
cordis abfeidir. Sic ergo videbirur & duabus ibi tunicas
p o n t ificc m ,hic vna apoftolos induifle. S iq'uidemetiam
fen fus probabilis fibividecur, ego camen non incrahUr
iusintelligentiæanguftiampontifica!iafacra,mentapon-
cludo,ampiius miln aliquid exiftaforma videtm often-
di.Pontifex eft,quifcientianvlegis tenet, &vniufcuiuiqi
myfterii intelitgit rationes:vt breuiter explicem , qui legem
tc fecundum fpiritum 8c (ecundum literam nouit.
Sciebat ergo ppntifex ille quern tunc ordinabatMoyies,
quiaefletcircumcifiol^iritalisjferuabattameh&ctrcu-
cifionera carnis,quia incircumcifus pontifexeflenö pp-
terat.Habébat ergo ifte duas tunicas,vnam my ftefii car-
nalis.&aliam intelligentiæ fpiritualis-S c ieba t quia & (a-
crificia fpir i talia ofFerri debent Deo,offerebät camen ni-
hilominus 8c carnalia. Non enim poterat elfe pontifex,
qui tunc etat,nifl hoftias iramolaret. Ita ergo cohuéni-
enterillc pontifex duab.indutus tunicis dicitunapoftoli
vero,quidi6turierant, quiaficircumcidimini, Chriftus
vobis nihil prodetit:&qui dfifturi crant,Nemo vos iudi*
cet in cibo,aut in potu,aut in parte diei fefti,aut ncome-
niæ,autfabbatorum,qüæfuncvmbràfuturôrum: ifti ergo
cum huiufmpdi (ècundü literam legis ôbicrnàntiam
penitus repudiarenr,nec occuparent difeipulos I ft daicis
iftam quxforis eft,&quædefuper apparat,legis tunicam
nolunt.Vnam nam que eis Iefus,&ipfam interiorem habere
permittir.
ïnterrogatio X X X IV .
Caminlibro Numeri feriptumfit,Non eft Deus qtiafi homo,
vtmentiatur, nec vt filius hominis, vt mutetur : ntc
non & Hudper E&cbtelcm, Verbum quod loquutusfuero,
im plebitur,dici t Dominus Dcùs:quomodo econtrarioplerur
aue Deus videtuimutarefient enttarn fuamfuut in Kiniuitüfallu
eß\quandoper Iona dixit Quadraginta dies,& Niniue lub
aectecai:vbiftatimfubfequiturt nunquid 8c ego non parca
Niniue ciùit&ü magnx?& de Dauidin regum tvU tribus dte-
buspromijfafutrat morstvt vaftaret populum, &intravnadiem
vfque ad horamprandii cèffauit.
Rejjonfio.
Fortafle hæc,quæperinterrogationemdicuntur,nôn
penitus pro definico accipienda fintded tabs quædâ fi
gura verb! fit, quæ medium aliquid videaturoftendere.
non tarnen definiræ 8c irreuocabilis fententiæ declarer
affeâum;quo temperanrius aliquid dj^um videatur, in
■ eo quod feriptum eft,ipfe cum dixerir.non faciet ? qu am
fi feriptum effet,Ipfe cum dixcrit.omnimodisfaciet.Sed
recenfeamus&ipfafcripturælocà,quæ veh'n Ioha,vcl in
'Regum libris pofita fun,r,ne forte & ibi,vt moris eft feri-
pturæ.diuini (ecreti aliquid habeat fcriptu.Ergo in Ipna,
Etfaâùm verbûDomini ad Ionam fecundo,dicens:Sur-
ge,vade in Niniuen ciuitat c magnam,&p rædica in ea fecundum
prædicatioric ^tego locutus fum ad te. EtIonas
qui dem pfasdicauit,& dixit : Adhuc tres dies, vel vt Hc-
- bræi fçriptum'habere fe dicût, Adhuç quadraginta dieç,
8c Niniue deftruetur. V iri atYtçm Niniuitæ c ediderünc
Deo,& prædicauerunt ieiuninm,& induerunt fe Ciliciis
àminïmo vfq; admaioremipforfRn.Etpoftpauça,Etyi-
: dit» inquit > Deus opera eorum quia conuei fi funt à viis
fuis malis,&poenituit fuper malitiam quam locutus eft
face re eis,&n ó feci t.Öb ferua igi tori n his quæ aflumpfi-
musdepropHeta , q;noninuenitur in fermpnibusDtii
quibus ad prpphetam lpcqtus eft, di&ü, qufia adhuc ^re*
'dies ÔçNiniue fubucrretur,yt ferrop, ifte,qui didtus efti&
npn eftfa&us , ab Iona potins, a à Depprolatusefle
deatur. Sed & de fèçundp Regum libra praferamus q
f<:riprafunr,vbi quum Dauid papulhm numeraffet: Fa
dlum,eft,inquir,verbumDamini âdGad prophetam vi-
dente m,dicens:Vade,&lpquere adDauid.-hæc.dicitDo-
minUSjtria egp leuabó füpet te,elige tibi vnurti ex his, ^
faciam tibi.Et introiuit GadadDauid,&denuncijuit ei,
dicens: Aut veniekfibi çtib.annis famesfuper terra cuam,
aut trib. mênfib. vt fu gias ante inim icos c uos qiii te per-
fequuntur,auftriduo vt mors fiat in terra tua. Nurider-
gofcito,3c videquid refp ondeam ei,qui mintiime* & di -
xir Dauid ad Gàd:Ahguftiæfüntmihi Vndiqv. Sed- inci
dam in mahusDamini magis, quia mult*' miferatipnes
cius funr,& inmanus hpminum non infidam. Et dédit
©fis in Ifracl mortem,a mähe vfq; ad haram prandii, &
■ mortui func de populo ex Dan vfq; Bërfâbeej LXX.mi 1 -
liavirorum.EcextenditangelusDfismanumfüaminle-
rufalem,vt corrumpereteam.Et deprêcatuseft Domin’
fuper malitiam.&aitad angdum,qui eicterminabat populum
:Satis éft, remitte manum tuarh; Obferua érgo,
quomodo nec in his tribilS commitlätiönibUs Deus in-
nenitur dixiflè de morte diertim triuihi In verbo n.Gad
poficum eft,non in mandatis Dfi':& non fèmper ea quæ
per prophetam dicun tur,quafî à Deo di<£U fufeipiantur.
Deniq; per Moyfen multa quidem locutus eft Dens,ali-
qua tartiê & Móylès propria autoriratèmandaüit.-quöd
Dfis in euangeliis eUidenti diftihéiiöne fecefnit,cum di •
citderepudiomulieris interrogativ*: Q^aâaduriframi
Cordis veftri feripflt Vobis hæc Moyfes^ab ittitih aut non
fuit fie. Videsergo & hie Dedm quidem riotî pr^cepiftb
nec fieri voluiffediuotrium:Moyfeh vero, propter durM
tiam cordis Iudæorum, fcripfifle dadum efle repudium,
fabuiisj&imponerenceisiugum quod neqjeipfi, neq*, } Oftetldithæc8c Paultlsin litêrisfuis j cum dieft d?qui-
Bibliotb. Vet.Pat.Tom.t 5. S bufdara'