A
Ç
D
quandoqj habuiftis,&.nc(citis quicipariac ventuta diés,
confulerem yt cum aliquibus, aUtplacaretis (i reccflu
vcftro often (us eft,aptmagis allicerc'cis munufculis i fi'in
vctejL'i amicitia perieuerat.Nihil autcrn eft ynum, adfeq
ipfum , 5c totamGallicanam Ecclef5am,imo&Ronia
nam vobis conciliate poffitis, quam fiadierinc yos,
quod Philofophum deccc | imo ChriftianuiU in vtro-;
queiureperitum , verirati quod debetis teftimohium
redderc, & honeftati noil opes ...w;... nec aliquas.pra J
ferre deheias. SienimEchicUs &' Ethnicus laüdabilner
ad Iiterarum comméndationem diiftiquia^ Tatis aüarüs
haud temère eft amicus,nonne Philofbphum dbófcoréth
honeftaris, praeconem Euangelij pudebit , ft a mundana
füpëllc&ile ppinatur, quern gentilis Poeta conternpfit?
Spero aUtem in Domino, quod deuótioni veftr* dabit
opportunitatera ,v t 8cin confiliis 8C in inquifitionibüs,
&alio rirodo prourexpedire nouir, poflitis cum inde-,
mnitafe yeftra, inauribus Principum,ad yeftram &r'il-
lomm Talutem ,p ro veritate faccre verbum , ScTpiri"
tusEatrisveftri promoUebitillud»necreriudet votffi in
. Ecclefia Romana-videtis aliqUid repreheoTibile , Jqui
meminiftis in Euangelib mandatum elTe fidelibus, vt
noti injicencur opera fedentium in cathedra Mbyfi, led
doétrinam èörum operibus impleant. ; Valete,8c mei
Temper memoris yeftri,quam amicum decer, habiatis
^ memoriam. ,
loquor,Ôcpâucis obnoxius, quibds vtlque tântp aiélio-
ri vinculo pbiigatus Turn i quanto ftncetitaS fidei corum
• . Abb anfir.tti Adwindi. É p i sx . C L X X IX .
/^~Mceronem in Epiftola ad Marcelliiiri fcu’pfifle me-
V > mini, quia fapiencis iudicio refert plutimum cum j
quisobligetur,Sc honeftiviri'grauatur animus,qUótiens j
eutn,aurreifamiliarisanguftia.autafticulus tempcrisilli j
eonftituir debitorem, quenl ratio h.oneftatis6c moriim j
ricuIuscoliprohibet,8camari. Ët^ocqui'dé.vrarbkror, j
clegacer,6c vere didtum eft, quod fi fideliter exaudiatur,
need naturae confoitibus vmculumfubtrahiE charitatis,
neeconternplaiione naturalis confonijjCrroiis quaque
participatiohe confederat morib us di ffidentes.Beneigi-
cUr cum his agitur, qui in rationèaCccptibenëficij viris
honeftis foluipmodo bbligantur, quorum, vëde tefti-
.mqtiio coiiTcjenti* loquor, vnus ego Turn,quem^iuirra
3 jndignarioin diuturnagrocellatempeftatis huius emergen
tis ab Aquilonccentra Ecclefiam non permificefle,
ex cauTalibcralitatis mihi aut nieis exhibita* s nullcrum
debitoreffl. Cum^tamen ante pbfequiis ÖC beneficiis.,
promeracrim mulfcs: fi quid cm iam exilj mei quart us
agiturannus.ScceinusproIctiptionis, nec poftumnihde
paucorum fideamicorum,vej pauca8c patua ad aniftiu
reducerc momenta.. Nam, plüritni in PEojiini yidentur
ineidiffe'iententiam,dtcenti?,;
Dat pcentts ktidata fide',cum jljhn=t tl'os
Ogosfomina piewi. * fit u acuity D.ntfqae, .
*v Ef iqUfeticts,mfero{fu&e,fider** . .
rtierrhdiftjntyVtfl^mma niari.fii vtilt redo.-
^ , Hulafidts vmquttmmiferoselegit aviKos.
p ro l^ b eft prudentia carnis,Dornino proeuldu-
bio inirUiea,mendax,plena tutpitudine,vitioium mater
&nmrjx.Et qubniam parensaltrix yirrutum &bfficipru
moderatrix Pbi|orQphia,non modofidelium,feci8cgen-
tiiiü veriiiimis & eruditiffimisranonibus damnat &de-
teftatur.Pfaelcribit enim quam vtile Sc honeftum Te pr?-
dicatione 'mucua circumTc; ibunr,, vtnihil Vriius admit- :
ratnornjgn,quod non ÖCalterius e x ^ t rationem. Hoc i
vtriüTqüe teftaménefaftnut pagina, hoc confopa vbce
matris Ec ltfiae Dolores praedicant, quonjam, qua; in-
honefta 6c 'türpia funt, difpendium quidem Tali)tis in-
■ gerunt»8c milla ratione pofl^nt cffé vtilia. Quid enim
prödërit hómini ft mur. du:n lucretur.vniaerTum'5& ani-
nijB Tuae detriment:.-m conquirat ? Sed ad vicem hanc
•yuigares amici pbfurdeTcUht, qui voluntbeneficiis pb-
• iigéftJ,nón obligate quifidem vmbratiletn (‘yerarn enim
noh hdbènt f.p'pnun^Sc ffeponunt ad atbirrium fo.ttu-
'nz,qui vc qiulitercdmqueymant.^iuendi, quae penes
(oVam vimuern funtabiiciunc caufas. ExpercuS hpc
probabiltbr .ex perlpicuis itidieljs eniteTcurit ; fed
inprimis horum nobis mérita veftraprscipuum dede-
r elocu ni jôc fi ilia di feutian turadpurum, iure 8c metico
dixerim primum. Multa Tunt enim 8c magna, 6c vnde
claVefcunt magis neçeflàrià faepe , vt quorum vfusfre-
■ qùensjimo quotidianuseft,gratiam iugiter ad ^Jargita-
tem cb^ani....... nihil excidic à menroria j de vniuertis &
fin gül isgra c ias a go.re pii ta n sôc illamihiàveftrahberali-
tatëcfleexhibita.qüaecxrelationenhhtijmei,8i veftra-
rum teftimonio literàrum Voluiftis & præcepiftis meis
yïibùsçxhibieri. Nefcio enim qua iceretidilpcnTatione
conlilij amicus & (pcius meus M. G. riianaato vcftro
nôhparuitsTübtrahénsautdiflferensauxîlium quod tto-
ftra diledtio neceffitatimeae&meorumdccreueräcexhi-
bendum. Nonënim facile crediderim,quod Hie prirer
merrtum meum 6c contra opinionem omnium hæc fe-
ceritjVt mihlnbceac, fed aliqua diipèniatipre, cuius râ-
rionemignoro, yeftrum fiilpendit beneficiuin, led de-
uotionis meae-ad Vos,& gratiarum.hâionis nemo Tuf-
pçndet affeftum... Gaudeo veto quod cum Epifcopi
fubappéllâèiônis obtentd languoretn Ecclèfia: quae au-
thore DominaconualeTcet jin bfeui ftuduerunc prote-
lare.vos, yc audio, tendiçulàs eotum elèganti vcritàtis
8c iuftitiæçompendio declnaftis, vtnee poncretiscum
iaiquis ppfripnem .mälitiaernec fit quod ante Prouincià;
Prifidcsyobij dp iure debeat imputati. Illi fcripferunc
6cspr*dicaxit qubd Rex dulce put,at obicquium cum
monecur vtcbrrigatfiquiddeliquitjnDo’minum.Num-
.quid adeo excîtati iuntvt cum dubitent hae Ecclefiae
véXatione,8dinnoccntum,vrdealiis taceam^ paruulo-
Lrum, 6c mulïeriim profcriptipne delinquete j vçl itare-
prpbijVt Dominumpatientcm^imo benigne andien-
çem* & correpcoribus habentem ^ratias i noluit quod
dr fide rat co mm oueri »vtlätisfaciat D^minb.Jn confili-
] urn illorutb non veniat anima,îufti ^ quorum furor ma-
iedi(ftuseft,quia pertinax eft indignatio,quia dura,quae-
1 rentiurn dumraxat,vt qUodmale diulibuitfimpune diu-
! tiusliceat^ed quifperatin Domino npn conrundetur,
6c qui Dominum præ mundi poteftatibus timucrunt,
non defiwent omni beno. Valetê. *
Uagfiro TSicotaf. E p i s t .' C L X X X . . ‘ |
S Vodtibi rariusfçribbVëx variiscaufiseft, qiiis re-
ferre non oportet, rum quia plureieaium tibinota:
funr,tum quiaaliasponexpcditpubücârë .Nunc,autem
afcrib'endbmeumanimumnecmanumpotuiCphibere,
ï cumin aduentuTratris noftrididicerirn, quod e^libera-
j liratis tuae iudicjp ei inqötuit,quem ad roe 6c me os afte-
j âum habeasi^uanèas itaque poflum dehuroanitate illi
I permanum R ...../.exh.ibita,diïed&ooijuaç gratiatago,
[ quandoque authoreDominocondignasa(ftuius.Magni
vtiq; facio quodfedfti,fed eo maioris,quofidem inho-
minibqÿjiuxtaProphetâm Ebungclijiam chariorem eile
! perfpicuurireft'.praeiertim cum in èa aerate 8c gerne editi
finius, y bi fine difpendio fidei vix aliquis fidem tacit n-
1 del fuäe.Veriflimum nam'qj argumentum fidei eft cbntcr
Itafides : 6c qui Domino promiflàm ’fidem ad aibitriutn
mundanæ voluptatisnon facit irritam,comiincitur infi-
! deli^Si mrhi nbn credis^ôc operibus habe fidem, quae vt
ait Iefus,quern déhue cruçifigunt, pefhibent moribus
tcftitnoniîinvçértius 6c rhaius Iohanne.Bene tarnen agi-,
tut çum nbftratibusl&mitius traiftatur ibi Iefussfi Samen
vera eftatteftatio quarr, appellätpriis ibis, qiias diéüht,
nuper ediderunt Principes Sacerdotum , praedisantes,
feribentes , 6c ad maiorem authbritateA aflertibnis
fusfigillatimpluribus patentem feripturam confignan-
ces,quia"Dominus Rex dulce putat obicquium, cum
mpbetur vt corrigat fi quid deliquit in Dominum , ad
foimamiuftitiae libentiffvme Tarisfaéturus; fi déliquir,
inqüiunt malornm inexpe r ti i'&quib usnb nd urn ceitum
eft contra Dominum in ajfcfub deliquii!e,auc cofidignà
fatisfaâionepurgaiTedeliélumiBeneVinquam, cum éis
agitur.fipraedifcationi & a t re ftarion,ie or um veritas Tub-
eft'. Séd quidfi pariter quidem Dri. Papa dicif, 6c Ecélé* r
ftaRomanàcognouitiirTcripto quodillue tranfmifTumi
cft,mentiuntur. Nó eftdëcaïterb,diTe.üè mi,quod quë-
rantnr,quia hocdulci quidam predicant correprionis
obftquibiRçgë qnicquid æquam 6c bpnumfueric.pÖ-
tetuhtimpettire : non eft de eaitero quöd eis quifqua.m
compaiti debeat j* qui tàrita facilitate poiTiihtprocellam'
quamlibet Sc inauram com nnuare.Sednobislonge alia
mens eftjqui aliud expçrimur, vc vtina m prædicatiocorum
in nob'is implerëtur & ilkiu terim perelegimus rapi-
nam bonprum fuftinere in parientia, ôCexpeôtare qui
auferâtinîqnicatem àlacpb.ôc impietàtem ablfrael,qua
cum his qui conuenerur. t aduerfus Dominum 6c aduér-
fus Ecclefiam eius conTpiraueram , Ihiquitaris poneré
portionem »8c diuin* legi bonorum tèmporalium flof-
culpsanteferre. Sed finis chartulae fit 6c verb!, vt vbi-
cunq; locbrUm fim.me noueristuumelle. Valete.
Magifto Gaufrido. Ë j S t* Ç L X X X I.
T ? Xpe&ab.am in reditu nuncij mei ad cç nfilium 8c au-
J-Z/xilium contra fortunæ TæUieotis miurias, literàrum
tuarum folatio recreari,fed quaeaS p; çtçr morem tuum,
ôc contra Tpemmeam diipenfationë fubtraxeris amico,
diuexulanti ôceXfidëi çàufaprôfcripco,in.certuëft.Neq;
enim.mihj facile perfiiaderi poreft, q> vt çalamuha à fen-
ptitatibnécórinüeris,yelmandatum Dn, Abbaris'qùpd.
ex literis eius adte, mihi innptuit »fufpenderis, vt mini
incom modares, Ted ex necefticacc & ddpenfatione, quæ
nec fidei notam ingerat,nec àmicitiæ deuenuftet offieiü.
Abfit cnim vt efto perperamfenriam de amico. Viium
autem eft,q.uod audio tceftc tpt;6c.tantis de houo,6ccibi
tune vtiliter negotijs implicitiitn, yt non modo amicis
feribere ncqóeas.fed nec èprü liçeras facile legere vel aù-
direivndc Ôc tibi parcius fcribo,6c ad qu$ fisarhe id eor-
di fueritpoteris leuirer relpondére. Licet a. omnino fi-
leaSjte tame vt Ciceroin epiftola ad Tironem.de amicp j
fcribit,vtiqj&inomnibushabeo éxcufiitum, ponffh's u
quando diituleris ab officio, tibi opportuniraté de fui f-
fe,non animum. Hoceft autemquodfacile poteris,cuiri.
authore Domino opportunitas non negäbiturvofenti.]
Saluta domum tuam totam. Si quæfierisjôrte quid aga-
turin Francia, noueris quo.ntatn tibi Dominuscolitiir, ]
qui hon de nouo mortuus eft j nec Mpnachum induit,
neebonis fuis renuntiauit, vt ne habeat de cætero vnde
pafbat exules fuos. $i de me, paucis refpondco, quia eft
bona librorutn Domino propitip, 6c prouifae 6;ugis in
annum copia. Castéra Dominus miniftrabir, qui Iperan-
tesiafenon deferit,necaliqurd boni referiiat defèrenti-
bus fidem ,~6cfimulatoribus fidei » êc perfequutoribus
thefaurizat iram in diefurorîsfui. s,.? .
> Domino Pifttuenfi. EpisT.CLXXXII.
T ) A tri mifericordiarum qui vos adbonorem Tuum » &
A Ecclefiæ vcilitarem, & naufiagij noftri folacium »de
graui infirmitate erexic, multipliées 6c omnimodasgra-
tias agôjdcindë veftrîedignatiom,qUae mei fol jiçitudinê
indefiqenter ÔCefficacicër gèrehs timpris & doloris rirei
de'veftraa-gricudincconceptîj'literârûfo'atio micigauit
anguftias.Séd qttia pbftea, née de plenabonualefeentia
veftra,ïhéccde prbmifla & fperata pace certiotatüs fnm4
làtorem pr*féntium ad vos cenfuLtranfmittendnm, per1
quémihifingujajquÆexpedirenouçritis.diligcncius re-
feribitota mëhclsaffe<ftionedeppfcô:6C quidem pacem .
yefti.adefidéro p 1 Uri mumineevideo qui b Us Incaufâ ifta
poftitisytiinftruirccis ad recupeïanda ÔCfôteruartda iura
Ecclelîæveftræ, nifi his quæ.Ecclèfia ipla & filij Cius
miniftrauerint vobis, autquae deiure cömmtmi cæreris
Ecçlefi|s TuÄragran tür j, pferrïm cuhoftio alicnigena, &
apudcXtérasÊetésimtm'us&inftiturUSjTpfccialesAqùi-1
tanorü cafuerudines,6çinauditaiurané (efticiat edoce.
te. Vndëçùmyps nihil ex eontingenrib. omiferitis & o-
. i l s
riædebeacftnputari. QtÿsergoVirparupi'fariæmênrii
6Ç\.;....âut.hoftisçonfiilct,vt..:,...Rom.&iuEtUmïuftrag'ofolus
contra torrentejn, qui omnia poft fç tr’alift, éç
iubuertit, brachia in caflum præfumatis crjgeîe. Nam
coh1p|acita'pacisformafpempritenditæqùitaris8c...,I.
fifideifincerTtatçfimplicitërvtriaq;ih contraifienddM-
I atuf.hègotium plena continet açquitate, nifi forte tempore
paçis antecefTorum hoftrorum aperte alteructaci-
füefudo vfiitpam fit contra Domïnum.NuIlo énim vm-
quamtraiftutempóris autplacito pontrahentiùm con-
tinebjt, vt quod contra Dei mandata feienrerpraefum i-
CUr * ^^cnier * nt;4hm iufte fiat, imo vt non çriminalitet
^mmïtratur.Cætërûnamihl fufjeâa fimt,Sç infidélités
quam audio gentisveftræ» & tèrrlbilïsjk'malicïofepo-
rentia,quam mùlriexp'eriuhtur,partis aduërfæ,vt riô facile
eredam quodvolùnratieius ’^uifquam audëatrelu-
<ftaii, 6c fortaflecum Archid.-veftro cuius verebatur in-
duftriam j& familiàtitâtcm 'eius ad vos habêbaf fufpedâ
exéf cüit inimicitiàSyVt cum tèconcïliy us fuetitjde cætë-^
ro contraeumthutirënouàudeat; Séd nçc ali/,qups hu-:
ius exemplo terrUit,fèd magisnoftro.maximê apte,quia
Ce talem exhibée* vtyidêriyelitfihetiniqre^bmïni;8ç'
rèuerentia hominum.Potens eftaucem Deus erigere, U
dirigereçaiifam Veftram * imo luarn inmanibusveftris’.
Et qui Ifraeli ex mandato Domini ad promilîiônis pa-
triam fèftinauti gratiarri eontulit inimicorum,'VeftroS
quoqiÆgyptipspotëritâutplacare.automnifiofubuer^
tere. Vnum fßio,quod iuftus tandem de anguftial/bera-
bitur,& tradetur....... pro eo, Gaudeo a. pacem Ôc gratia
êius vobis plénariè reftitutam. Sed timeoquod abmi'ne
more hominis,ommb.norojfimulatoria ôd momécan'ca
fit hæcpacis ôcgratiæreftitutior.eo quidem magis quo'
celebreeft apudomnes inçumbete côfiliojocuftarutn,
quarum' poceftas duntaxat in linguiseftÔC caiidis catu.
Qu o d fi momenténea fucrit.certu m eftéani fuifle fimu-
latam,ëxeâpræcipuecaufa,yrficextorqueret'obligario.
nem tidelitaris , 6c pifi fallor, aliquid in ea.m venire opi-
nàtùf, ad quod ratio fidei Chfiftianu rion finicobh'gafi;
vtfammodo his quos audifiè ^ecreirerir.fub rrahatis de-,
birae caritaxjsôfficia, 6cimpugnetis omhès ,'falcbm dpé’
cofilij, qubs Wasdixeritihimicos; 8cfi aliteri/rgéte religione
fidei Chriftianç vèrfatifUeriHs çü co.vos^icur cç-
teros àtffiébs bearë'cófüeuir»nota hô feruatæ fitieliraris
ihauribusnationü rerirabirinuieie:àfuisquoq;loçuftïs
cóclamaoirui, Illç ôc ranàsin coenOifouet,quæflatùs fui
pure impuro omnem incrüftent fincëriratem » Ôc iura-
mentorum fallaciaquemlibet nigru in Candida vertan t.
Hæc Tunc membra criminü cohæienria iîbi, vbi Tquam-i
adhæret fqaammæ, vt ne fpiritus quide ineëdat per egs.
Séd liceateis q» vohierint opinari, ôcvtquiinibrdibus
funfjTördefcancampliUs.impud/cinämenris/currilirate
geftuurhÔcoriscurpiloquibprçtcxtehtu^quiaChiiftia^
nonedum Sacerdoti licitu eft, ex obtentu hdelitâtis...»]
charitas pericliteturquæ vjtafidei eft, Ôc opérüreftimo-
nio dcclararur.Namfidesfine operibmiomiâ eft.Illata-
mé expreffib qua fibi ôchæredib.fujs cotra dm ncsm or-
talés éaueri v ult,qUan to.|i t apud ëum ex literisTèutqnir
ci tyranhi,quas mißt àd comitem H.6c quas Vobis tranf?-c
mififfem, nifi
trânfmifîffe perfplçuüm eft. Namcum Ioann. dcMane-
ford. nomine Regis TeUtbnico tyrann'o côniuratùfus
éftetjôc opem auxilij 8c con filjj facra rileïi com^mittetét
contra omnes homines, excèptö Tolo RcgeFrancôrqro,
airTeutonieyspennterpretëficutatteftanrufmflgnijÔc
multi,8c religiofinoftratesjde Prouinciadico Remënfi*
'^Mterfuêhinr.Rôllandùs faqft'is'Eçéléfîç 6c Itdpêi^'hÿ.
mb quideeft morcâlis}8comncsÇardinaies fùi.vtnulluSeorûRcxFrancbtôeft:
yndenuliuroéôrüexçeptùrxï
-mtéUigd-Péc vdiöintell^t'' in fiac.cöfederat»>ne'inet&;
Régis Angloiu,fi vosirafentîtiS, an aliretpubliceprb.fiteamini.
Guiloanhes.No'sihcluit.ôcDorninüsholfcritæ
incelligimus,vt vos, 6c Tub hoe.incelleâü,viceRegi|no-'
ftriiuramëtapræbeamus. C ^tJmultay cxiuic adiKrfus,
mittatisjfîcaufà Eccle(iæ, fihjs eius diffimti lanti bus, aut _ DdminûÔcEccleÇfiéinea c onfe de r a tio n e ^pcefiu the ftÿ
præuariëàntibUspericIitaturdiciti efi; q? yeftiæ negligen- q>6c pleniusaduerten's, ex literis mihinaperà Colonia
jA ’a ü