Greger III
Poncif. !
Zacharias
poncif.
Stephano:
B
Imperator
res Ecclefia:
adiio-
cati.
744 De %elo *3
Quare
ges'F îâci*
Chnftia-
n.flimi di-
Hadrian L
pont;f
Leo III.
póntif im
petium î
Giçcistrâl
fertinCa-
:oSureM.
D
Leo VIII.
pohtif. ‘
viciflkudine compenfare yolénrcs : di«5tos principes
multinioîÇspr^ogariuis.priuilcgîjs, gratijs, & horiori-
bus extulcrunt. Gregorius fiquîd'emPapa tertius, <îum
GarolfdùcisFraricorum.'cognarniriè Marc ellùs, contra
Lombardos auxiliütri im plorarer:cidem (vf refert chronica
Martîni-)ilaues cohféïÏÏônis'S.Petritranfmifîc.Icem
Zacharias Papa dido Garolo pro Dèi Ecclefiæ néceffi-
tate dédie ( vc refért chronica Gôtfridi Jaüdoritaté milices
de ecciefiarum decimis infeudandi|deelarauie etiam
Pipinüm prædfdi Caroli filiiïm »irirègem Franco-
rum inftitucndum,&: Hildericum, qui inane regis Fran-
corum vocabulum prxferëbât, fore à régobhuiufmodi
deponendum : & fie fadutti fuir ,-v t füpra in 4.Ê. plcnius
continetur. Item Stephanus Papa II. dùm in ann.Dom..
7JJ. eundem Pipinilra, Scduos filioseius Caroium &
Catolomannum vnxitin regés FrançotùW,ipfosïpecia-
lirdr elegit ad fèdem Apoftolicam deftridehdam ,v t in
hiftor. Fraücorum,& cnrorîica Eufebij concinencur. Ex
haeeledione puto.quod Reges & Imperätbres Romanorum
finr vfque in noçlicrhum dieid Romanæ ecclefiæ
aduocati.de qua adüocätialbquünmr iura canonica,extra
de eie61. veheràbilem ver.qnbd àut'em.de iureiuran.
Rômani ver. porroin clc. Licet autem defenfioni prx-
di&x fir grande ohùs annexum.ccrcum tàmen cftjquod
huiuftnpdi fpeciàliS ApoftolicX fediseledio leuafliim-
ptio adeiufdem Pipini 8t filiorum fiicceflbrumque fuo-
riim honoris ceffit augmentum,yt videlicet dcFenfioecr
clefix Romanx(qux adomrie^ïdeles reges^principes
feculi, ficu&&aliarum Chriluxcclefiarum peïtinct: vc
èater 96. d.ca,vlt.23.qu.j. principes. &c c^'.adminiftrà tores)
fit ab ipfa ecclefia quadam fpeciali prirogatiuà, &
perquandameXcellcntiam his regibus attribuia. Idem
quoquéP.apa Stephanus, didum Pipinüm (.vtTeferùnc
chronicx Gotfridi,&Martini) conftituir patriciûm R o mano,
u, ipfumq;Pipinum(vtrefcrthiftoriaFrancoiû)
prxfittus Stephanus in quadam epiftolà fua .per qua(m
fanicatem corporis fibi per inrerceflïonem B. Dionyfij
martyrismiraculofe redditam omnib. déclarante, optimum
ac Chriftianiffimum regem,ac S.Petri fidelëm do-
miuum nominauit, eundem Pipinum his prxclaris co-
gnominibüs fpccialitcr honorando, ex qua nominatio-
ne mosinolcuit, vr pu to, quod reges Francix Gallicx,
qui de gene re ipfius Pipinrik Caroli Magni(iuxtacaquç
dixi fupra in prooemio defeenderunr) vfque m prxlcn-
rem diem ab ecclefia Romana Cjiriftiaaiffimi nuncu-
pantur.Icem Hadtianus Papal, çum fanÀa fy nodo Ro-
mx habita, tradidit Carolus Magnus prxfaco Pipini fi-
lio ius & poteftatem ornandi federn Apoftolicam,ac dignitatem
patriciatusvrbisRdmxcôncefficéidëm,inue-
ftituràs quoque Archiep: fcoporum & Epifcopor um per
fingulas proumcias ab iplio Carol o recipi definiui t, pro- ’
uchxccamex chronica Martini) quam etiam ex canonë
. 63. d.Hadrianus II. euidenter apparent. Item Leo Papa
ïiï.cteatus inPapammox adeundem Caroium ( ve rc-
ferc hiftoria Francorum) legätos cum muneribus, euißc
clauesconfeflionis S.Petri ,oçyéxillum vrbisRömanx
per eos.fub anno Dom. 706.diréxiteîdèm Carblo vt ad
cönfirmaridutn fibi petfacruihRbmanum populum a |
liquem de optimatibus fuis tranfmittcrctfupplicando.
Poil hxc Leb Papa p rxdi^us. acclamante,ae perente
popujoRomano prxdidum Caroium, fub‘ anno 801.
vexit & ebronauie, in Romanorum Imperatorcm ; no-
ihirie patriciarus eidem ablato.yt in hiftoria Francprum,
& Eufebij, Gotf idi,& Mai tini chronicis plenius continetur;
Ex quo fado (y c refei t hift.Fran coru m, & ch ron.
EufebijJRpmanüm imperium,quod àternpofîb.Gon-
ftantini Magni Helenx filij apud Conftancinopolim in
Grxçorqm Imperatorihusmanfic,ad Reges itrio ïmpe-
ratores Fiaùcorum in perfona Caroli dinofeitur traniif-
fè. ÎÉçm Leb’papa VllL cum cleco & pbputo Romano
Öttoni h & iu i ; fucCefloribus eadetû priuilegia, ,.qux
Hadiianus Papa Carplo Magh’o circa ordinationem fé-
d is Apoftolirx, & inüeftitûrasi'Architpifcopbfum'cum
^ignitate patriefarus concefterat, bef omnia renouauit,'
ytïegitur 6f . d. in fÿnôdo. Hxc igi t ur,& hisfimiliîfpâ- {(
Maihi
Paterli
Mÿdij
uilegia.prxrogatiuas, Sc gracias, prxdiûi Germ ani principes
fingulariter præ cætcris mundi regibus (eu princi-
pibus,éx caufis in hoclibello prxmiflis,'à fummispon-
tificibus'&ecclefia Romana confequi meruerunc.
C a p v t XVLIn
hoc moderni principes ad tmttandtm zelum ChriJltanateUçio-
nii veteramGermanorumprincip umexhortantur.
\ y f Athatias prxcipuus fuis temporibus legis diuinx
iLV-Lzclator, de cuius zeloeriamlegitur in canone 23.
q. fîâudieris.Iudam Machabxum, & ajios filibs fuos
adzelùrh eiufdemlegisanimare cupiéns,ipfos (vtpatet
1. Màchabi a.ca.) ficeftallbcutus : Memcntote operum
patfum, quxfecerùnt in gënerationibus fuis,& accipic-
tisgloriam magnam, & nomen sternum. Qûx vérba
noftris modernis Germanix principibus, confîderàtis
operibus Jaudabilibus veterum principum Germano-
rum, Chriftianxrcligionis zelum refpicienribus, in hoc
'libello cürfim defcripris,corigrue dici pbflîint. Memen-
tote igicur, ô nobilifiirni Germanix principes, operum
patrum, videlicet vetérum principum, yèftrof um pi æ-
deceftbrùm : edfdemprpptcr Chriftianx religionisipfo-
rum opéra, non tantum laudib,us ëxtollendoyfedetiarti
fimtlia imitatione laudabili excrcendo. In fid.ëitaque
Catholicaimmobilespermanehtfes,abeiüs rcbticudine puadl
vos abduci non finite, ipfamqj dellderio feruentizclan- Ut‘° |
tes,ad dilatanduni eiufdem fidei fünicülbsfqmpeccatis
populi Chriftiani exigèntibus, proh dolor, his témpori-
oüs pr^efettim in partibus Oriëntalibus per inimicos ;fi-
dei cotiiftringï Icerftuntur ) contra èofdë'm fortes aflîirgi-
te.iirërarum ftudia congrüis auxilijs ac priuilegioru con-
ceflioffibus pro éxtërïriiriio prauitàrishxreticæproino-
uete, Deum cum interna mentis deuotione acfumrnà
piecate fedulo colite : fàcrolandam Romànam ecclë-
fiam, vcftram , omnium que Chrifti fidelium matrem
piam, vcftriS opportunis defenfionibus, ac alijs dignis
bene fici js honorate i iura feu confuetudines,q ux eide m
Romana. ecclefiæ circa regnum & Imperium Roman o-
rum competunt.deuota mënte feëbgnpfcite: ipfiufqüe
falutaiibus monitis & præceptis vos cum hümfiitatis
manfuetudine conformantes, eandem in arduisvcftris
dubijs tanquâ magiftram Cbrifti fidelium deuota mente
requirite: ali^etiâm ecclefîjs&mo'nâllërijs maxime
à prxdcccflbribus feu progehicoribus veftris conftrqûis
dotatis velditàtis defenfionum aliorumquebencficio-
rum fubïidia oppô'ttunà pórrigite: nouas ccclefias vel
raonafteria & alia pialoca ( proQtdiuinagratia in^iira-
uetit) pro augmentodiuim cultus erigit^libertatesSC
priuilegia ccclefijs &ecclcfîafticis perToÉP àdiuis regibus
& lmperatoribus conceiTts, nonfolurn confcruare
riec rion rftâftu tenëte, fedetiam pro reuérentia diuini
cultusaugere curate. Concilia etiam Epifcopôium piio
ecclcfiafticis neceifitatibus, pi out opus fuerit, congre-
gari fum mo ftudio procura te: alia quoqüe omnia & lingula
deUotionis opera, quxzelam Chriftianx relrgiónis
refpiciu n t, ficut & patres noftri præ di6li (vt ex præhabi*
ris clarè patet)in generationibus fuis pijftima deuotionc
fecifle nofeun tur, cota mentis deuotione peragere non
ccftàte. Nccenimâliasgloriaripoteftis vos deipforum
generedefeendifte. VndeSaluatornofterDominusIe-
lus Çhriftus Iudæis Abra b a m fe hah e rc pa t rem glorian-
tibus(. vtpatet in Euangelio Ioan.S.c.) dixit: Si fili} A-
btahx eftis,opera Abrahæfacitc: quæ verba etiam ha-
benrur per Gratianum pofita z i. q.2. §. Item opponitur.
Si veto dediâorum principum non defeendiftis généré,
faltem pet imitatibnetAlaudabiléoperum Chriftià-
nx religionis vos cónftitiiice filiôs eorundem, pro indu-
bitatotenéhtcs, quod filiatio imitationis bonorum o-
perum longepræftanrioreft filiatione.Originis. Per imi-
rationed enim bonorum operü etiainfili} Dei dici mc-
remut rvride dîcitB. HieronymusrSifilij Chriftifumus,
quod ipfe fecitnosimitàti debemus,vtpatet in caü.5^
di .Do minu s. in fin.Circa pi æmifta no n modicüm a t ten-
Princip.German.Cap.XFH.
Jéntes,quod idco ( vt refert chronica Martini ) poft
pora Imperatoris Arnolp.hi,firiem,quo ad pofteritatem
Caroli Magni accepitimperium, quiaeo.tempore poften
eiufdem Catoliecelefias, quaspatreseomm coh-
ftruxerun t,nó foueban t,fed potius di ftipabant: Quod-
que idem Carolus, Otto primu.s; 8cHenricus fecundus
Romanorum Imperatorcs, qui maiori Chriftianx religionis
zelo vigebant,plures.ecclefias&mona{leria qua
acted principes German] conftruxerun,t: pluribus etiam
bellörumxlarttefe vidoriis, plurefqjnationcs ext
r a s , leu. etianj rebelles regn ö ßcimperio fubiugarunt.
Vltra hxc omnia fi laudabilia operum prxditäorüm
principum memores per imitationemlaudabilemextir
tcriris, accipietis^ vtlequitui;in audoritate prxmifla)
gloriam magpam,non.quidem gloriam magnam mun-
danam tantum,quxtran fit .-lèden’am nomen aeternum
fcilicet quod eft fcriptüm iü cxlis, de quo nomine fal-
uatornofterdifcipulisfuis (vt legitur in euangelto Luc.
[10.cap.) ait: Gaudete autem quod nomina veftrafiint
feriptaincoelis.' Cuiusgaudii nosfadtteffeparticipes
ipfe Saluator, qui eft benediófcüs in ixcula fxculorum,
Amen.
; -C a p . XVII.
InhociUufiri domino MdolphoDuci Saxonia opufculumprafens
offertury&Dominiupro zelo Cf)rißian<treligionü vtterihus Gtr-
tnanüprincipibus ab eocollato laudatur.quod% ipfumDu-
cemmßpnfmiliztlc cenftruet, J\up-
phciterimploratur.
/^\Princeps inclyte, humilitate ahifque prxclaris vir-
v y tutum meritis infignite, hoc opus exiguum deuo-
tiflimayeterum Germanorum piihcipum fancita ope-
ra Chriftianx religionis zelo prodeuntia fummarie co-
rinens, a mea exiguitarc colledum,animo quxlpiuf-
cipelxtabundb.Verümquiazelum,&operahuiulmo-
di Deus bonorum audor omnium ad fuinpmitiis glo-
riamyac Catholiex fidei.augmentumeifdem principibus
conferee dignatuseft, qüas laudes ex hoc fibi refe*-
re omnes Chrifticolxacfpecialitec Germani debeant?
qux neque menspoteft epneipere, neclingua proferre.
Ex opcri;bus-namque eorundem prin.cipum zelo Chriftianx
religionis feruenter. ignitis, fides Catholica c ft
quafiper totum o cc iden rale imperium (vt patet ex pr^-
habicisJdilatata.Ex his latrpfanda Romana ecclcfia a-
liarum Deiecëléfiarum mater &magiftra,fedendo qui-
efeitip pulchritudine pacis > in tabernaculis fidueix, ac
temporali requie opulenta.Exhisecclefix occidentalis
imperii & fingularitët in Germanix, Gallix, & Anglix
prouinciis cpnftiturx funt multiplicibus diuitiis ,priui-
legiis.&honoribusfublimatx.Igiturnosomnes Chriftianx
-fidei profeftores pro cantis ëx zelo eojundem
principum ChriftianitaticbllatisaDeobencficiis\ ipfi
Deo mifericordiarum patri ( qui maior eft omni laude j
gratiarumadiones & laudes (proutpodibilicasnoftra
paritur ^mente deuotiflima exioluamus. Nos quoque
Germani Chrifticolx ad glbrificandum Deum eique
immenlas pro zelo & operibus prxdidis gracias refe-
rendo, tanto'debemusanimari reruentius, quantoex
eil3etnz;elo'& bperibus genriGermahic$)q perglprio-
fbrü principumGermanorum Pipini & Caroli M.eiuf
dem Pipini filii ftrenuäm .& deubtam operam a cultu
idolorum,cui,vt refemnt antiquorum hiftorise, multji
deditafuerat, eadem gens noftra vixauerti poterat)la-
lusanimarum xterna prouenitjacprbueniet dante Do*
mino in futurum: quantoque ex didis zelo Sc operibus
Germania' exteris Chriftianitacis .prouinciis dinof-
citur effeprxlata. Demum ad tux nobilitatis excellen-
ri^^ptinceps magnifice incultum meum lerthonem
ditigens.diuinamporentiam fupplex imp loro, quaten9
pietatemtuam in ardorefidei Cathblicx,indeuotione
mentis ac Chriftianx religionis. ftudio,'laudabilia vete*
rum Germanorum; principum-exempla prxmifta fc-
quendo. jn tempora longiora conferuet vt poft tqrmi-
numprzfenris vitx.tu vna cujn eifd,em gloriofis princi*-
I pibus fempiterno merearis prxmio coronari, eoprx-
ftante qui eft bene didus in fxcuja fxculorum, Amen>
IN D E X C A P I T V M / f v -
v C a pvt I.
DEfylo Catholica fidei veterum Germanorum, quoaccev.fi
nunquam üreiïitudinefidei declinarunt. 1
C ap. II.
De zelo catholica, fidei veterum principum Germanorum, quern
ad dilatandam Mem Catholkam h a buerunt.
_ C a p . I I I .
D efingulari diligentia &reuerentia,qudnt erga diuinum cult urn
veteres Germani principes habtHrunt.
•v V C a p . IV .
De magnificis defenfionibus, ecclefia 'Romana contra tyrannosper
veteres Germanosprincipesfrequenter impetfis.
. _ • C ap. V.
De donationibus largifiuis per veteres Gemanos principes ecclefia
RomanafaSlis. $
l I C ap. V I. ,
Defptcialtbus requifitionibus per veteres Gemanos principes in
- negotiis temporaltbus regni Francorum a Romana ecclefiapri-
I mitustxpetitis.
C ap. V I I .
De fubmifiionibus regni & mperij Romanorum in quibufdam
iuribusper veteres Germanosprincipes ecclfia Romana, ac de
recognitionibus tor um circa hoc tpfi ecclefiafatttt.
«ï C a p . V I I I . '
Derenunciatïonibuspriuilegiorum a Romana Bcclefiaveteribus
Germans/principibus concejforumpereofdemfaäis.
C ap. IX.
Deconflruäionibus & reparationibus mult arum ecciefiarum ac
- monafieriorum ac diuerfis donationibus priuilegiorumjr con-
ctßionibus ecclefiu & monafteriisper veteres Gemanosprin •
cipesfafti/i
C a p . X. ..f.
Depriüilegiis pro libertate eccUfiafiica munienda der0 per vettre's
principes Gemanos cönceßis: ■ & defpecialibus honor thus qui-
btuclerumprafertimin Germania ext tilerunt.
C a p . X I.
De diuerfis conciliisfiatu & neeeßttatibus citri & ecciefiarum per
dtuotam veterum principum Germanorum procurationem
habitie: acdeftdtutisper quofdam ipforum ad legem ectlefia-
fiicam pertinemibus promulgate.
C a p . X I I .
De diligentia quam ad habendobifitnftorüm reliquiae, & orna-
mentaecclefisflica veteres Germaniprincipes babutrunt.
C a p . X I I I .
De zelo chriftiana religions/ quarurtdam veterum reginarufeü
imperatricum Germanarum, aede miraculi/permtrita qua-
rundam ex eüfaäü^ dtainifque reuelationibus eiflemoßenfis.
C ap. X I V /
Demultiplicib. beüorum viftoriisper veteres principes Germanos
habit is,ac miraculis per merit a quorundam ex ipßsfdäü, di-
uimfque cifdem oftetfis.
V ' C ap. XV.
De multi/prarpgatiuis, priuilegiis,gratis/, & honortbus quibtis
pontifi.es Romaniveteres Germanos principes extuleruht.
C ap. X V I .
In quo modem's Gertnaniaprinciptsadimitandum ztlum Chriftiana
religionis veterum Germanorum principum exhort an'
tur.
C a p . XVIL-.iV
Ft vltimum in quo iüußrt dn. Rudolpbo Duel Saxonia opuftulu
prafensoffertur:&Dominusprpzelo chriftiana religions/ ve-
teribus Gaman«principibus ab eo collato laudaiur , quodque
ipfum ductm in confimili zelo conferuet fiippliciter implora-
tur.
F I N I S.
Biblioth. Vet.PatzTom.if. R r r MISSA