fflïhqPresbyféri
GalM.'-i
‘Rom. 6
B
Décimas
ftuftuum
terrsc rc-
cümerc.
Litera
res legis.
alienatumeft mundojrnuiidöqüècrucifixurn.
Nifnis efgo confequenter addidit :
toorietur.] . ...V . •: ... ... ..
<£ûà rttorfe ? ’Qtia Paulüs diCepät : Vtuöautem im non
‘ego^tiiiitautemin meCÜrjßns. Etltirfus: Sic^yosaßimate
! v o s w o r t t m 8 | f
Talisergo,ficut qtriy fque ajd culmenvirtittlsptoncit, 8C
Imeriftfras contigit perfedionis: mqrtatfsenim feetdo
’eÄ, &dpr£(ènttfms àliènus & olim a mundi migràuit fä- »
piêntia: Tedefabdus fan d o turn Domino eft, qpiàfaqv
dum fattdörütn imitatùs eft, fecnpdum pôffibilitâteiù :
^^mnesdecimaterrd^ueießii^busyßueiepomüarbormyp^
■ynifit fiitii) &ßtfk0 $c4ntur.j[i!iqujt autmhtöérkredmérï
dedïtias fuas,addet quintampartemearUTn:OtnniUm dectmarùm,
boues&ouescäpraquàfubpafiorisïirgà tranfeunh quiccptidde-
'necmalum,üecalterocommutabitut. Siquis ihutauerit-,&quod
niutàtum & J? p o quo mtattme8,&faniïîficabitur Domino,
1&iionredimetur.y -• - v. .
gratianüduùrrjîfeiTàtèdimi
dedmatfi præcipit, boumàutem & ouiumnonpraÈcipit?
quodludaeus dieere non poteft, quiafôÜfeïûit fiteræ, in
" quamaxïme muïta quæftione.m recipientia legislator infcrMdo(
àterPon^ vcànêU^at^ ^ ^ ^ r^ ^ ^ rra^t,^ :^ .al>f’<^U^a^"
I tera f i n r eft bôna«quandq ilia v(afüetit vfelutinftcumen-
Varij lefto ità , & rainiftta fpïritus. Differentiam ergo difcipûloram
— legi$'hicprop.onit : & quemâdmodum in pnmogemtis
I mnnâisj&irnmandisîqùidam cumobedientia&bônarù
legis meditatioïiem^&idèntiam conquifiuerünt,quida
! aUtem funt qui folam obpdientiam habent: fie & hic qùi-
C I
Matth, ij
ïfidm.91.
ffalm. Mg
tfalm.t. '
VhiUp.j. ,
Décimai
Domina-
tiraomniû
return ad-
d e. ;D
È
'Gaießifc
pfalrthifa
Colofi.
Décima
fan&L
dembriftratÀbrahaihjdequoaiâ:ùmeft:C)'eii?fljfyly»-rfb4«»
Deo,&réputation esï et ad iuftittam^&amicus DtidppyllataseH.
Qtiiefiim amtciDei, numéro digrii haben'tur , liëet'fint
immenfe tftultitudinis;& non fôlùm fi hütnërüm, fed et-
iam fi menfur'am exce’fferin't, audi Dauid dfceùtém : Mibi
•àutm'm0 Ubw^ifieM/ukim^iiûDdu^f^iffb^>rtkttiseft
prirtcipatuseorum. Dïnurfierkboeost&fupetarenamrnultiplica^
bitntur. Hi terreftam non habentlapïcn riam, nec in his
quae àguïit,Côr'rùptibilcïh rètiïbutiottem quîèrunt. Propter
quôdTîon'lpeciâle^quippiâfnïllôraïn ,fedjftodcùn-
qùe egé ri nt tfta n dàTUftivlân du m D c o e ft. 1
eft> interd«eriùs^ meliüs.Noh eft efiimeôrùm
Citis dïfçrerio»qüià (btfi àltenftru m fùpecàn t,
•dum flfellaftellarhift'glorià différëftteï, fëd^otnnes in
lofuritjVt reueraïequehtès coèleftjà,'& à^oldeo, qui id<^‘:mfEcile eft]
n'eus ■ eft.dircerneté làiïdos cognofeàntür ; fecunduëS'iÇ>bb'^«
hantranonem oportetintelligi : 1
No» eligetür bonum,necvultwi,necaltero coïàmutabïtûf.] I
Quum enim nullüs de eis fit^quireipuipoffit ■, quem
•quo commutabis, ailt'quid magis éliges >, noftræ non eft
diiudicarc virtutis.His ergo Cuperàdificaâs, addidit quæ H
lequunturï . ' . -
Si t{Uis mutàuerït & quoi mutatumeft, ér jfto quô tnutâtunt
eftyfariftificàbïtur Domino,& non redimetur.J1’'
Quia ergo ônltiium turfiis diuiilus 8c fiiblirhiSi & fii-
pernæconuerfatiÔniproXitUus eft ^ ftüftrà çonaris.huhç
refpuere, aliumâutemprô eointrodüeere j 8c cônlëcrare
•DeoC[uafi melioremVnon eft tuum hoc diieernereyne^üé
huncillo inter landos appellare deteriôrem:quod etiarn
hiftoriafadumcôgftorçe.Paulus âliquando & Barnâ- Pauli
I luTemfunt qui folam obpdientiam habent: fie & hic qui- bas inter fëmttipfoscontendenlnt^ Barnabasenimdieei
dam opérantes mandata,fapiéntiamterrènam habent,&T batdebereafihmiMaîcüm : PaulusaUtern dicCbatvcum^^^ 1
lotoptetearcdemptioftcnecel&riatgent,qaidamh6crt- j quiftmelreseflftdPamphylii,&quinonconcniiiieisid
■ ûimi opus habent, ïédncc niütad debcïlt, licutperfcai opïrejdoùdebereaffaipi. :f^ ta *M em in t * toW .« I»
fcmpcn&confumniati.Prùgès éïgo i in prrfefttilcï mef- l .contentio , ita vt dflccdçrentib mmffini ,&"Birnàbas J 1-
fionem’ quæeft dé iéminc.dicitifunBïtei: St poma arbora : fnmpnjMarço nanigâlet CyprüiDi Pânlds antem tligens |
(eènndûmteinpUsrü^Hommaotemgrfminisdéuma ! Silàm, traditOSSftgratteDei. Vidfesquomodpi
parsDeofecùndnmlcgcmdebcratfvttnmq.autcrahDÏ meüus,fiçùt^mauit,deceriorè.Ipfumantemqu
adtegisfraéti6cationemaccipioport:et;Dominusquidé
bonam terfam fraàum âfFeienteràf rigintij8c iexaginta,
parabola féminam enangelîcbram eipSnes'djxit.panid
aiitemnnnccîamabat:I#/»«fJliM>«Wr:Ecturfas:E^o
auitmficut ilSufâBtftr/t:in imo mmim. Nnnc àprembree
uicérdefcriben#iuft:nm:É£m(,ait,yîcMr/;^rtHmiïKo^iawràturn
efi ficus deiurfm aqii^runi^jiodjructumfmmdabit inumeoreltta.
Hmùs ergo omnisdèciiria’i^idta eft .Sanâaenim
horum aiftio, & ftttdium eft. quia qililegis mandata opelrans,
lbemin præfeftqretribütî&nis^bmtjterrenafapit,
qiïaleterantquidâmiudæorùm/,adqttbs,vEpocëtetræînhxxeaiibüs.
VàaùnmàïccbiV.Vo^edeorfutiieftis.égofm-
tutti fum.StdSc Paulusde'eisdixitVqûirerrenalapiunt.fïé-:
faaiite»!»««df«ft“>” ™ te ca^ ° caaÈemttoneio!iuitïI,e“
.qneenimfimpiiciterdixit,qmnes detim* te rri: fid^q-
mbes décima: terraepriedmt.'& tuncfubdiditdiucdefxdgibBs.
vtpridieiret^erteèum, quiintentionemexpe»
Itatîoneterrenornmbônqrâm legi« mâhdatadperàtûri
etfifan&aeius 8eçima,id eftmandip'i dpetàtio eft,veran-
tamennan grande muamenèornm èft ex tali bpeiSHahd
circa retributionem, qüam non oportetà Deo expeftan
'aWè»qmtéttènisihhiant. Vndeii irultqnis libimcripli
decimamhàneacquirete,'addatqüintam,ideft.ïntelligé-
tiajnjxtipM/«*/«»*
fient Paulas'lcribebat.^enimfic legis teàndatabpera'
tut .non perdet lucqma eius,quià décima eiusefticirur.E:.
.go eius, qui terrenà fapir, décima lànÉla quidena ett, tad
nun ci,qüianonihtclligibilïteeinan datum operatur,nee
frit qaodlBcmnl & eaïx jé a e t , aut quam rètributSorfCm:
*” 5 mamum&oUeSi&qttâmiuifuhmumfuntfiêvirgi
trdnfeunt.} & v i . • .. . . ù..m M
.Dicitenim éôsqüi fub virgà jiumerantur erucis , qui-
busvt numeténeur » fidës pët amicitii:doi^t.q Quilquis
enim fidelis pftl^eo^^m&eiusâmièusinuënit^ quod
oiiani)traxumsciTgiauxi^ci.v mes quuiu«juO mutaüit Sila~.
melius,fieüt jeftimauitjdeteriore.lpfum aute m qu o d mu- ,
tatum eft & pro qüo mutatum eft >• faiftum eft iandtum-. 1 G
SilamemmificutaptiOremMarcOja^mihifterium pruedi-
catipnis elegitjnon tarnen expulfits feftMarcuSiBarnabas |
autemeUrnaflhmens^iabijtCyptum^eumeo prsedica- ^ rnca^aSi
bati^&intailtUmefat magnuSj'vtEUattgelifta vnüsde *.
quatuorfifereti Ergo Paulus retradraris, öc cognofcehs j
quianullus famftorum reipUenduseft, neepoteft aliquis
eorum, qui perfe<fte pfofeeerunt j hunc dicere deterio-
rem^necillum meliorem, iple rurfus Marcum alfumpfit*
& ad T imotheüm fdribebat i -Ajfumes Marcum deduc tecunii
eftenim Mhivtilis in mitüßef iih Non ergo interidatisj quis
inter hos bonus aut maliis ■, fed nec commutes alterum
altero*
Etnpnftiimeiuti^
Cui ertim nihil mibüs eft,quiredejnptioheeget?Si aii=
tem & aftinimtem oportet inteiligere redemptibnem *
quemaämödum Aquila edidit 4re^e affinis nonefficie-
tur, talis enim nemofibivindicabitgübernätioiicm. Sed
etfialterius tarnen fru«ftds,veldifdpulus fuerirV x quo ad
hanc peruenerit peifedio nem, ipie fuus eritgubernatotj
ipfe dodfcor. Praeter alia eni m, quae in-praefenti didtafinit j
oftendere legis lätor vult quia hi quia nöbis docentur^
quando fiuntperfe(fti,nihiliamnoftri magiftCnj egent:&
pröpterfeäimmiindorümprimogenitatedimi ait, mum
dorurtläutemjnequaquärftj Sed neceä, qtlaeDeocOnfe-
cratafurtt,nech^c,dfe quibus nunefermo eft,perfedta dc-
mö’hftratäfuritjVtpöte qu*incentioneril diuinam* cmle-
ftemque gerunnQ^em enim finem libri huius praeeeperit
elfe lpiritus,hUnciiT fcquenribus intuere*
Hacfuntpuceptd qua mandauitDominus Moyfi,adfiliosifrael
in monte Sihdi. 'j
Et cuius rei gratia bob ipfis filij s Ifrael,fed Moyfi adfi-
lios 1frael ? Quia popülüs e r at infi i mior, tan tarn legis (an -
dtionem capere non valens, in qua ficUt in fpecuhs claras
formas (riorum myfteriorum Deus oftendir« Tuergo,fi
! uort V'is de vulgo efte, (ed quails Moyfes fuit, praebe tern,
etjp(um
Mundorü
örimogeB'
I ia nöhiff
dimi.
•idoÿfc in
ternaneio
ad iilipj ft-
tad qoa;C
Dcos
ne kuitbutVirimu tMurit, Serran. W
metipfumobedientem.mùndofq;habentemoronesq,pi-
" 'm*(enfiis,8cdicDeo:Reuelaoculosmeos>&conIiderabo
mirabiliade legetua. Relinqne materiam carfus, St
if/4toai8.. fpjritusdiuitiasfequere.DicçumÜapid.^maalMfaçlbuseloquia
tMl>mi»e,fiipcr nul &fMUmiirimu. Vt Scnbi.
quemadmodum Sc Moyfi mandet, fuamqne *lbi ciedat
fourni-!- ÄpientiamMtlm.elt tnim negotiant tint
r fudui empreciofmeilcttnäti ipibm: & omnia quadefideranm,
huicnonvaltntcomparar'f. ungtttdoiieruminitxteratm,in
fmißraautemdimtia,&gloria.Vuntuviapulcbra,otniiesfemta
eiupaeifica. lignumvitaeUbisquiapprebcnitrimeam, &qut
\„eirb.t. temiriteambeam.Vilimi,auiidoamitmpatrùMe&X)àc&
nondijccdaiàlegematrittua, ideftfapientiæ. 'Coronammm
gratiarumdabitcapitituoMc&ChMüm:&torqaesaunafit
arcacollutntuum, ideftSpiritusfan£lils,cuieftgloriamlecula
feculorum. Amen.
ißchij Presbyteri Hierofilymitani in L euiticum L i -
brifiptimi,& vltimi Finis.
ELVSDEM HESVCIIII
PRESBYTERI
HIEROSOLYMITAN1 I>E SAN-
CTA MARIA DEIPARA, HO-
* inclia,loan. Pico Panlieni.
interpreter
Put ant nonnulli hunc Hefychium ej]e eundem quiferi-
pjit Commentaria in Lmiticum,, quem Epifiopum
Hierofolymitanum appellat Strabus LMonachus,
prafattone Glojfe ordinar U in Leuiticum:ficque ex-
ifiimant autborem humt HomelU ex Pre'sbytero
HierofolymitanofattuM eiufdem EccteJiaËpiJcopü,
ejjeque ilium Hefychium qut in or dine Hterofolymi-
tanorum <^AntiJhtum numeratur quwquagejimtu
norms in ChronotogiaS. T^icephorLfiormJfeque tem-
pore S. Gregory CMagni, ad quemextat eiuJdemEpi-
ftola,quaeft 4 0 Mb. 9. RegJlri. Confute apparatum
pojfeuinia
M k is profedo memoria iuftoru to-
tis yotis eft celebranda, & omms (o-
len ni t as amicoru Dei, gloriola. Cun-
d i enim religionis ergo fortiter fece-
runt, cundi pro conieflione verafuf-
ceperunt laborest cundi, vt coronas
yeritatis coniequerétur, veluti numi-
nedmmoduAl.petfrulisfrleöBïecerunr.Hicautemdics
fcftus quinunc agitur, otnnem gloriam filperat, vtpote
qui continent folennitatem Virginia, qu* vfque adeo o-
mnibus antecellit, vt ipfum Deum Verbum volenrem
iufceperic.quemipfacittavllamlocianguftiamcomprehendic.
Adquamanteomnia Gabriel Archangelusprimus
exdamauit. AutgratiapUna.Dominuttecm-.tuemim
ioncipiesinvtero}&pamsVilium,&vocabisttomeneitisEmanueL
Fauita Gabrielis nuntia, fuetunt illimox inicium lstiti*.
Cum enim prima Virgo \ conduderetut moleftijs per
(entent-iam condemnatoriam ob tranlgreffionem inni-
d is , Scabeagemitusplurimiprodirent, omnifquemu-
lier.illiuscaula, indolorcdietconftituta, Sc partus omnis
propter earn acerbitatempateretur: fecunda Virgo
exdenominatione etiam Angelica miferiam otnnem
femineifexusrepulic, omnemque triftitisefontcm.qui
inter pariendum adefle folet, obftruxit: Sc nubem defpe-
rationis, quapremunturmulieres inpartu j diflipauit:
& lumina laecitiae apud contribules córuicare fecit» Dum
audiret itaque a Gabriele. Auegtatiaplena, Dominus tecum,
nonexcepit(alutationem tranquilloanimo, fed cum ta-
lemvocem exaudiflet,& Gabrielem Ar changelum intui-
"r"” iibïioth.Vet.Patr.Tomtj.
»nßoru
|es fefti
«brandi
olennitas
jirgini*.
Rit.qajfi
.'«ffnem
ta domi ex infperato, 8c obvocem de pariendo, cogita- £
tioneperturbata e(Tet, talesquafdam (vtverifimileeft)
abijeiebat Gabrielis locutiones: omnia, inquiens,prater
opinionem,&peregrina;video in te hodie. Et iftud: Quo
pado aufiis estemereaccedere ad Virginem non defpon-
iatam,& incredibilia verba pradicare? Ais enim mepari-
turam puerum abfque femine, cönce^turam dixifti nul-
lis nuptijs interuebientibus: loculum vteri abfque vlla
cumviro cojhabitatione 8c conuerfatione.cditurumftu-
dum. Quis vidit,quis audiuitfertilium ägrorum natura
peritus, anteaagrumincultumproduxifleipicam, a u t .
terram non plantatam germinafle vuam,vinum fine vite,
aut fluuium abfqii|fonte pro deuntem? Quod quidem
nemo exprimis feculis audiuit auribus, aut oculis con-
(jpexit accfdilfe. Quaratione tibi fidem habebo me fug-
gilanti l- Quid ergo Gabrielef hafitanti refpondit J Dixi ;
quod didici, quod ^udiui loquor. Spiritus fanftusfuper-
uenietinte, & virttu altißinti obutnbrabit tibi. ideoque quod
nafeetur ex te fanäum, yocabitur film Dei tanquam is fit
a quo, 8c velut is ad quem omnis creatura, tänquam I
creatorScopifex omnium , tanquam fieculorumPater, !
tanquam faculi parens, tanquam omnium conditor, ^ p
tanquam ccelis antiquior, tanquam A ngelorum opifex, •
8c humanitatis formator: tanquam'deni^ue eorum, qui
alioqui periturieflent, Valuator; prater h ac nihil pof-
fiint denunciare. Non enim o Virgo, mandatum ha-
beo, vt per finguladicam, Quo.pado': fed vtearum return
minifter fim, qua faciuut ad fauftum erga te nun-
tium. Admirare igitur rhecum myfterium, 8cbona nuntia
abfque dubitatione excipe. Ilia vero ait : Bcce aneiüa u
Domini, fiat mibi fecundum verbum tuum. Nos igitur nati-
uitatem Dominicam edodi Archangelicis fermonibus
Gabrielis, inced^mus atergo femitiseius. Ego, quemadmodum
ille , vim partus citradilquifitionemeurioiam,
diuinam agnofeo & cenfeo: didicimüs a Magis, immo
vero infttudi fumus ^ v t earn rem religiofe colamus, qui?
quideminquirentesinfantemftelladuce, non dixerunt
his qu os interrogabant, quomodo fit conceptio diuina^
quomodo vterus fine (emine, quomodo panqsiucorru-
ptus,quomodo mater poftpartum eft V irgo, ijuömodo
lubij citur annis, qui prior illis eft: quomodo eft in tempore,
qui eft ante faecula: quomodo natura vterfeompre-
hendere potuit eum,qui eft incomprehenfus: Quomodo
is qui eftificorporeus , fine conuerfione faduseftcaro,
quomodo Deus verbum feipfiim exinaniensin vterovir-
gineo, cum elfet mfignis & glöriofus, inftarferui, modo
indicibili ex eo incarnatus eft , quomodo id quod eft
perfedum, infanselfepo,reft: quomodo lacfugitis qui
nutrit: quompdoisquitegit, & cornplcditutvniuerfa-
continetur in vlnis : quomodo Pater futuri feculi fit im-
fans: quomodo furfum & deorfumeft: quomodo is qui
eft in Ccelis,eft etiam in terra: quomodo pannisinuolui^
tur , qui Auriga eft Cherubicorum curruum :quampdp
iacet in praefepio, qüi eft in finu Patris: quomodo falci js^
continetur, quieducitvindos in fortitudine: & cunda
alia quae vel referrehorrefeimus. Sed cum taciturniper-
i ueniifent adftabulum, vbi inquifierunt, dccenteni^ul-
tum exhibueruntRegi &Deo cum muneribus, cupien-
tes cum gaudio reuerti in fuam Regionem, qui,decla-
rati funt erga gentes elfe primitiv cognitionisdiuihx:
quos gentes quidem 2mulatce funt, I u dsi autem infie--,
xibiles, veipotiusobdurataceruice, eosqui miniftcrio
ftellie e longinquis regionibu^ erant ad d u d i, neglexe-
runt imitan, vt cognpfcerepoflent Solemiuftiriaein pro-
prijs eorumlpcis apparentem.Ego veto chariifimi,anim-
aduertens veftramanimi prqmptitupnem a.d audiendai
eloquia diuina, &intimum amotern erga illorumintcr-
pretes, veftro audiendi Audio vidus, excitor ad docendi
defidenum,congratulatione chatitatis veflxae deledätus.
Voseniincöbtinenter cum plaufu excipitis eos qui fer-;
monem habent, perindeaedifeipuli, multarumrerum
enarratores; vos velut ve^ores , gubernatorem ipfi
componitis : vos gubernacula linguse, precibus conti-
netis. Quiszelum vefttum f r o dignitate poterit enat-
rarcJ quisverbis explicabit veftrumaduerius Grgcosin-
Pfilm. 6yi
M fideles *