Maria ab
omni con-
tagtone
primât orv
Gal. 4.
D
Nullius
E u * fordi-
S .B t lâ e p h o n fh c A r c h ie p f c . T o le t a n i v
tur corpusaut animus. Sedbeata Maria niHilhorumper-
tulif, qüs&gaudiurn habuitin fiudu , & honorem in.
partu: bine quoque dicitur concepilfe virgo ,8c peperif-
fe , ac permanfiflc. -£quaigirur conditione dicitur con-
cepiffèacpeperiffc, arqua&permanfiflè.. Noncnimin
partu folent puerperx cum viris vt virgo,’ tunc negatur
virginitatem perdidifle, quando nullus eft appetitus, nec
vllapoffibilitas coeundi. Sed integritas commendatür
virginis, &honor atque incorruptio carnis. Alioquin
nosviri, quia nefcimus illiusfexus naturam, irtterroge-
musvirgines: interrogcmus *que & matronas coniugio
copulatas. Virgines fiquidem, vtfciamus quid fit integritas.
carnis 8c fanguinis: coniugatas veroi fi eft vlla corru-
ptio in partu aut dolor, niprxcefTerit fangui^is conta-
minatio & feminis fufceptio. Npn enim libentcs vobis
verecUndiam inciitimus chariflimae, quinonfinemagno
pudorede ijs ioquimur. Sed eximi* piëtatïs honorem
vobis, Scdecus virtutis beatiffim* Virginis pudicitiam
pijEdicareincorruptam &incontaminatam, 8pl> ornni
conragione primceo.riginis confitérialienam. De quafi
interrogcmus vSrgineS, noruntincorruptionis gratiam,
fednefeiunt fcecundiratemprolis. -Si vero quxramus a-
pudcpniiTgiumdedicatas, fciuntquidem maledi&ioni
Eure, prefluras & gemitus, fciunt 8c inter xrumnas & tfi-
ftittas fcEcundicatem feminis : led nefeiunt incegritatem
vi'n»jnicatis,necin conceptu necin pattu.Beata virgo mater
Domini , virgo in vtroqitë permanfit, id eft, in conceptu
mater, & In partu virgo: quia in nullö horum corir.
taminata, reiiquamm cxemplo fuit, qusenec Adam ad fe
admifit, necexEinecoliuuione filiumfiilcepit, necfub
maledi&oin doloribus&ahguftijs enixa dominum pe-
perit. Vnde conftat,quia ficut claufo vtero concepit, ita
§c clau (o vtero peperit: non communi légënaturse yitia-
t x 8cmaiedi&ionibus damnatie, fedSpiritusfanófcigra-
tia virtute altifiimi, qualegitur obumbrata. At veto ifti,
nifu quopblfint, cönatur aftipufäri virginem in vitiö pe-
petifle j & pudicitis cöntumelias inferre. Vnde aflii-
muntillud èxEuangclio : Cum impletiejfent dies purgationis
triginta tres dies,vt fedeat in fanguine puto-, omnibus tarnen
diebus iftis mulier immunda erat 8c fordida multis
ex vitijs ; donee redintegraretur ftatiis totius corporis
fanarentur thori, fenguifque ceffàrètafeniore vitiatus,
ficque emundatis fordibus , mulier diuinis purgaretur,
hoftjjs&muneribus. Sed beata Maria non talibuseguit
(acrificijs ,qitae fanótam de le gënuit hoftiam, per quam
mundus purgatus eft.Nam quod dicitEuangclifta : Quia
<mnem4fculinumadaperiensvuluam ,fanct um domino vocabi-
tur : non ideo dicit vt nos cbgat credere, qubdChriftus
vuluam matris aperuit vtalijs : fed vt doceret, quod ideo
fiftunteum domino, vtfacerent fecund urn conruetudi-
nem legis pro ço } quta otnnema fculinumadapericns vuluam,
faniïuik Domino vocabitur, in minifterio legis, & facramen-
to facræ priefiguratiónis.' Non etiim Euangelifta.hoc te-
ftimonium de lege ideo adhibuit, vt monftrarët vuluam
virginisreferafle Chriftum, ficutcaeteriprimogeniti: fed ,
vt oftenderet eum fub lege fa&um, & de vulua vir^nis
prodijfle,non quiavocaretur tantum,fed quia eflet eflen-
tialiter fanâus fecundum narration em fuam,cpiam lucu-
lenter definiens 3c breuiter ante ait : Tune, inquit, clau-
fumreliquifti vterum. Deindeaddidit öbfeuriora myfte-
rij ait : Dicam tarnen quod in cubiculum naturae çonficitur.
In vuluaigitur virginis languis genitalis & fernen
eius humor fuit. H ui us fanguinis hum orifque fubftan-
tiam celatâm carnem fntus fecit : acceffit quoque SpirituS
fanât us,&hæcquaefuerant Verbiglutino cornmaflàta,
ani'mando formauf t ; formata quoque diftinxit in fpr-
mam hominis animatam , in qua Deus inclufus linea-
mentis'fuistenebatur. Eccedixitibi, inquitiqtremad-
modum peperit : ita pepetpç quemadroodum ante con-
cepit. In quibus nimirum diélis, fiadfimplicitatem di-
dorum &adfamiliaritatem perlbnarum attendas ledör,
hæcbeati Auguftini vétbafunf. Siautemad calumnian-
tiumaftütias , necDeus Verbum vilisinclufus eftlinea-
p^entis corporeis, quièft immenlus j quamuistotus inv-
tero fit claufusfadushomo.-quia totusDeus totum fulce-
p’it hominem, in vnitateperfohie, vt Verbum caro ef&t:
Necfe’admifcUitjVt confuiëretur fubftantiaVerbiin caradaperiens
. V J T 7^ .. v . . . n U A f t l m m i n t m . fine dimfione . fine Vila commixtion«
vuluamfaniïumDomino vocabïtur.Ecce,\n quiüht,
cum dicit j complétos dies purgationis eiiis, often-
dit Euangeliftaiegali naturae earn fubiacuifte, & fofvdi-
bus.eo inquïnatam fuifTej^imul & Iefuiri vu loam matris
aperuiftc. Qui profedo temerarij aflertores,durri ita fen-
tiunt, in totum defipiunt, & deftruuut qüod ianae dodri-
pa: eftsquodTudimenta fideideCHriftq Ecclefijs commend
arunt; quod gratia Spiritus fandi minifterip pro-
mulgauit. Non eriim fic cbmpletidiés purgationis eius
dicuntur, quaii beata virgo purgatione eguerit vlliusde-
l id i , quia peperit Dominum IeTum Chriftum, & de Spi-
ritu fandoprocreatum :fed quia ipfa fub legeerat,&Do-
minus Iefus Chriftus fub lege fadus, fadus de mullere,
legis prarccpta, & iriftitutayeriintamen in eo feruantur
inre ad tempus,quoufque celïante lege,gratia fuccederef.
Ethaeceftcompletiodiëram fecundum cpnfuèttidinern
legis, Scnon fecundum nccéflitatepi purificationis; quia
beata&jntemerata yirginitas , immaculata & mco|ru-
pta permanfit: nullis coinquinata fordibus,nullis vexata
piendo hominem,diuifione,vlla commixtione
in Deum. Ac per hoe ineffahiliter licet falfus fit ifte,quod
potuit operatus eftSpiritus iandus , a quo conceptus eft
Chriftus : ficut eft mater de qua ebneeptus eft, ne duo dicantur
patres, Çætërum de liquore feminis, & de eoagu-
ló humoris, quod fuit in virtute & potentia Verbi , quo-
dammódo proutloqui fas eft,eleganter eft locutuS: quo-
niamipfe eftmons Deiillein Pfalmis ■ ,monspïnguis,'&coa-
gulatus invterovirginis : nöilli qui,fel fo fufpicattfuntmon-
tesincafeatos * fed folus ex virgine' Chriftus mons eft jin
qUobeneplacitiimeftDeo payi habitarein finem. Etid-
eo pèr Spiritum fandq m iure dicitur coagülatus, q a ficut
laceuülfus eft ; & çonaetusde humorevel fanguine, q»
eft vtphyficivolunt, fernen mulieris. Coagulatus eftâù-
tem,ac fi ex lade feminis vt vnus fit Chriftus,ex quo conceptus
eft Deus & homo potentia fuae deitaris & virtute,
quam-ipfeuouit : quia ficut beatus Auguftinus ait ; conceptus
m carne, nöneftcarnaliterfadus,cuiusortusex
carne vbertatem attulit , iutëgriratem parientis non abeaudiunvvniuei(
biamaffcrr,vt£ormcntainoitufiioma- hicptsemomiityiregregms, cameconfiqeranaafunt,6c
triattulerit:intetaiwelotumexcubias&laudesjnoncte- prij «cncgc.intdhgcndajuhc. Demde abfqueamb.guo
do quod matrigemuus&doloteSjtriibtiaiqueEuaecon- cörde crcdendumeft,&ote confitendum (vtaitj_qaod
traxit.Etideo aliaeritexpurgatio illafcenTinarum,in qua
purgabantur non trijnu^: delida animorum, quam vitia
cqrporum: & alia purgatio Mari«,inqua'non aliud qpro
myfterio, conluetudo legis feruajur,:ri.quia nullisegcbat
purgamentis; qua: dominum de le omnium purifiqito-
rem genuitincarnatum. Porro, completio dierum purgationis
eius, nulla alia caufe eft, quam expletio & con-
iuetudo legis. Purgatio vero & feparatio reliquarumfoe-
minarum,multisexcaufiseft; in qua ßdvitia purgantur
animarum, &yitiacorpotum. Vnde festem depütantur
diesimmundi: quibus federe iubetur mulier in fanguine
immundo immundiflimaiuxta dies feparationiseius : 6c
Hicali.
qutddefij
«leratur.
virgo Deigenitrix ita peperit quemadmodum concepit,
id eft,quia virgo immaculata,claufisconcepitvifteribus,
ficut façra cfifitetur Ecclefiarfimili modo claufis& ihcor-
ruptis, peperit fine dolore, fine gemitu, & fine triftitia, &
jenimna.Sic quippe vt concepit,peperit. Necenim aliter
decebat, a a non effetyirgbincorrnpta,neq;'flore vitgini-
tatis, vt funt reliquaevirgines, fi eflet vexata vel in partu.
Vnde beatiffim9Leo, in fermonib.de ChriftiNatiuitate,
ita loquitur: Quod noua nàtiuirategeneratus fit,xôcëpt9
i virginè^jatus ex virgine,fine paternç carnis eoneupiicc-
tia,fine niaternç integritâtis iniuria,qa futuiu(inquit)ho-
minum faluatorem talis deccbat omis, g& in fe habere t
F
IConcc- 1
pcionis a j
îio.
AuguIHs’.!
G
lpfrlm.il-
H
Maria* J
claufa to-
cepit, &
claufa pe-
périr.
Leo o *
gBuJ.
De Virginitatefinèta Mafia Liber.
human* fubftanti*naturam,& human* carnis inquina-
menta nefeiret. Ac deinde ait : Oportuit vtnouo nafcere-
tur ordin e, qui nouam |m poll utae fi n ceritatis gratiam hu-
maDiscorppribusinferebanOportuitvtprimam-genitri-
cis integritatem nafcensincorruptiQciiftodiret,&com-
placitumclauftrumnudovisjfanbtitatishofpitiumvirtus
diuini Spiritus infufaferuaret : quæ ftatu erat deietfta eri-
gcret, confradafoliddret, & fuperandis carnis illècebris
multiplicatam pudiciciæ donaret virtutem j vt virginitas,
qy Ç in ali js non poterat falua eflëgenerando,fierçt in alijs
mucàbiift confitendo &renafcendo.Nam vtipfe teftatur
haecnatiuitas licet fit in eo natura confimilis-, origo eft
dilfimilis,quæ hum ano vfu & cpnfuetudinç,vt cred imus
earet:quia diuina poteftate fubnixa eft,vt virgoconcepit,
virgo peperit, virgo,petmanfit.Non hicinquit, cogitatur
parientis conditio, led nafeentis arbirrium, qui fic homp
natus eft: vtvplebat& poterat. V b ifi veritatem quæris
naturæ, humanam cognofeemateriam : fi rationam feru-
taris originis, virtutem çofitere diuiuam. Item ipfe in alio
fennone, de ipfaeademquc Chrifti natiuitate.-Natiuitas,
inquitjDomini noftriIeluGhrifti,omiiem intelligentiam
fuperauit, & cuntftaexemplatranfeendit, Necpoteftelfe
vlla cqinparabilis,quae eft in ter.omnes fingularis,qu* de-
nunciatur ah Archangelo,fine dam no pudoris.Beata foe-
cunditas facrarn yirginitatem nec cócëptu violatura, nec
partii.Supetueniente quippe in eaSpiritu fan<fto,&altiftî-
înipbumbrante virtute,incommutabilc p e i Verbum de
incontaminatocprporehabitumfibi human* carnis af-
fumpfit: qu*eciamnullum contagium de concupifcen-
tiatraheret, & nihil eorum quae ad animæ corporifque
naturam pertinent, non haberet. Quapropter*recédant
procul haereticorum monftraopinionum, re cedant infra
luas ten ebras inianarum facrilegia felfitaritum. Nos au
tem vëneçantes adoremus partum virginis cum Magis,&
videàm us atque intelligamus, quod inprincipio erat Ver-
bum apud parrem,quod cum paftöribus Dominus often-
dit nobis, in nollo diuidentes vifibilem abinuifibili, cor-
poreum ab incorpqreo,paflibilem ab impaffibiliformam
Dei à forma ferui, quiaetfivnilm manetab æternitateV
aliud coepit â tempore : vtraquë'tamen fubftamia fic in
ynam conuenit perfpnam, vt nifi fifies credat, fermo explicate
non pp,flît.Hinç itaque Prudentius poeca fuo prç-
ludens carmine,idipfura confirmât dicens :
Intaäam tbalami yirtm diuinapuellam
Sincero afflatupervifeera cafia maritat,
Incompertaortus nàtiuitas,iubetvtDeusejfe ■
Credatur Cbrifius -.ficconditus innuba virgo
. PSub^t^irituiyitiumnecfenßt amor is,
Pubertasfigndta manet,grand intus,& extra
IncolumisflorensdefertUttatepudica.
V irginitas &promptafides Chrifium bibit aluo
Cor dis,& intaäis conditparitura latebris.
Ergoinquam, pubertasfignata manet grauis. Virginitas
non violatur ; quia integritas holpitij noncorrumpi-
tur.Hinceftomninp quod (equitur. Ipla pubertasfignata
manet intus & extra. Incolumis flprens de fertilicate
pudica virginitas. Quod fi intus & extra flprens, incolumis,
manet:conftatin nullo cam fuifle contaminacaTn, no
in gemitu, non in dolore, nonin vlla carnis aut (anguinis
corruptione : fi totam iritus & extra floridam fuifle fine
vlla moleftiaru.m vexatione,dum concepit,dum geftauit,
#um peperit. Quia in ijs omnibus florens, plena gratia,
illæfa, & foecunda, rntaâfcis latebris pari tara permanfit.
Quiävbi corrumpitur genitale fçcretum: nullaintcgri-
täs,nulla virginitas manet piatrisîrion naturas,non fexusi
ybi pudor carnis violatur,non vllius flos integritâtis.Por-
ro partus ifte genitricis Dei j non fuît çonfufio matris .‘ de
cqius ortu, multitudo Angelorum Gloria ip excelfis Deo
canit,fed honor & gaudium.Idcirco ficut Petrus ELauen-
Ü
f» Deiis.concepms integritas, vitginitaspattus, vitgo....
ter. Acdemdeineodem:Stulte,ihquit,vnde fordesh
virgme m^tre,vbi non eft concubitus cum homine patrt-
Vnde tordes in ea, quæ necconcipiendo libidinem, ncc
paricndo eftpafla dolorem? Vnde fordes in domo^ad qua
nuUus hofpes acceffit,(èd folus ad earn fabricator Dominas
venit.-veftem quam non habebat induit,earn quia fic*
utmuenit clautam reliquit i Et ficut ille natus eft folus
intermortuos liber, ficiftiusex quanatuseft,.matrispu-
dor, fol ùs integer eft, Etideonemo veftfumiudicethù-
mafip modo, quoddiui©o geritür facramento. Nemo
myfteriumçoeleftedifcutiat, ratione terrena. Nemo ex
vfu trader nouitatis arcanum. Nemo quodfingulare eft,
vllo metiaturexemplo Hçcille.Nosautemdicimus.quia
omnino non effét virgo Maria,faltem vtfuntreliquæ virgules;
fi eflet vexata vél in partu. Nec puto quod vlla foe-
minarum débet,tefte côfcientia,iricorrùpta vocari yelle,
etiam fifes effet ei concip'erefine viro,cüefletinpartu tôt
corruptionibusperpefla: quantis & quibus vçxanturre-
liqu*,eumpariunt,foenHnæ. Alioqninduidptodeiret,fi
eflet virgo pudica in conceptu, quèeffet tam miferafub
mal edict o inpartu?Mulris afflidadoloribus & corrupta
ïmpudice taris ^ pro pcccatotuiscruciatibus ? Non eflet
y riqiie talis virgo,tafis &tam beata in partu, qualis fuerat
in conceptu, fi elïèt corruptadiris dolôribus, vt eorrun^-
punturrcliquæfoeminarum.Et non dico in partu,vetùm-
etiam neepoft partum permanfiflet virgo. Et ideo quia
non fuithuiufmodi partus facratiffimæ virgiriis Maria:,vt
ifti afleruntjCanit &orat beatiffimus Am brofiusîV eni,ai t,
redemptor gentium, oftende partum virginis^ miretur
omne ieeulum,talis decetpartus Deum. Non enim ait,o-
ftende conceptum virginis, ted partum ; vtiftos reuincac
erroneos,quodtalis & tantus eft,qualisDeum decer,&iu
quo miretur omne feculum. Plus enim in partu vt ita dicam,
aliquid declaratur,quam in çonceptu.Quia in partu
tota incorruptio oftendirur virginis, in conceptu verb
non aliud quam quia virgo fine coitu grauidatur. Poterat
namque vtifti volunt, fi lege humant nafeeretur ex
ea, demumvelin partu corrumpi, ita vtipfe coriceptus
homo fæiuinaintada corrumperet vifeera, Sedquiain
partu omnino fuitcorrupta, probatur ex hoc quia & in
conceptu.Et ideo beatus Ambrofiûs non ignarus tanti
myfterij exorat&èxoptat vt oftendacur patcusvirginis,
quëm iftiignprat, vt in vtroque monftretur virgo, quiafi
effet vtifti afleùerantbeafa virgo Maria;noneffet vtpar-
tus eius effet talis vt deceret Deum,quia cô m un is effèt.Et
fi çommunis effet lege cæteratum mulierum, fubmale-
dido effet, fub.quopariunt omnesèli* Elite. Etideo non
effet in quo miraretur omne feculum, fed in quo, &cum
quo lugeret^quod abfit,omnis mundus. Nunc âutem
quia clauftrum pudotis permanet, yt ifte teftatur, in partu
corrupta non cft.Etiaëo ipfè eft quirepromiflus eft,de
qup lfaias vates ait : Ecce virgo concipiet,&parietjilium. V ir-
govtiquéconcipiet, &patietvirgo;quia omnisdiuini-
tas Verbi& fi virginis vterum non abhorruit : yirginita-
temtainen eius,m nullo corrupit, necin partu, necin çô-
ceptu. Quapropterfife ta n turn hum iliauit, vt forma m
ferai acciperet: noluitcorrumperematrem , quivenerat
fanarecorrupta,vteffècpartuseius mirabilis,in quo mire-
tur omne feculum ; quod non feceret, fi effet communis.
Hoc narnq; eft illud infigne miraculum, de quo praefetus
propheta can i t. Quia ipfe Deminus dabit vobis figniï. Ipfe qui-
dem per fe,& non per ahum * Dedeift namqj muitàfigna
perfàndos patres &patriarchas : fedhocvnum per ici-
pfiitn dédit, quod vàldëmirabile eft, ita vt miretur in eo
'omnis mundus eo quod fit inoeftimabilc.Etfi fignum eft*
vtrepromiflum.erat, fie completum eft, vtnaturana-
feentïs comprobetur ex virgine, & fignum, quod ipfe de
v o dit,perfemirabilepraediqëturexdiuinitatis operatione.;
flasinfermone fuo monet,non te conceptus tiirbet, non ! Hincfaneinfaniunt, qui hancgeminamoperacionemin'
te pairtus confundàt auditus, quando virginitas quicjquid j Chrifto vbique non intelligunt^ vel non credunt ,in quo
eit human i pudoris exeufet. Quæ hic,inquit, verecPndiæ I. nëc diuinitas fine homine operata eft,nec humanitas line
iæiiO j vbi inijt diuimtas cumamicafibifercper int^grita- diuinitate Verbj. Et ideo vbicunqj excelht dittinivirtus
tecon(ortium?Ybi eft in ter pres Angelus, fiaes^çbnuba, 1 in homine Chrifto, diuini Verbi eft fàcramentum. Yb i
Qelponiaciocaftitas,dotatiovirtus,iudexcôfcicntiajcau- vçrooperahumanaoperaturnaturaineo , quia formam
— • _____________________ ____________________________ - Pp 4 ferui
E
S ordes
n ull* in
B. Man.
F
Ambrofij
Hymnus.
G
tfiti. %
P kâip.t.
Pareus rir-j
oiûis non
luit com- !
mun'S. H