i i »
Hom.U. -
Manichari
lydera q-
damado-
Ephèf. 4.''
, nee pater vefiet
ißchjPreshyteri
.fir a. Hi.c: Non quxresyltioneni,perPaulmnautem:
0ou vqfiivitipjpsfindiu^ date locum ira.Nunc
dixitperlegis libritm: Nc.c menipteris^^
Per cuangelium aiSegiv: OmnkquiirafciturfiatpfuoJ fine
caulaye«*ettiiidicio. PropterquodepsMw^rwww.bafee»^-
tes]fuam cqnfcientiam Pauluxnominauit;. Veftitncntum
au.teniabominabile,ex.daobuscoiitextuminduitjiqui
dictiite Ghriftum adorare, & adorat Dxmones, qui fobs
iufliitifefe affeterisvitilicem | edam^ilibilem hmvp,&squi
udnVnfifierium creatutxdatU5eft^olemplacat,v6lxelir
q.uaryderajautaliquidhuiufmodi^ficutManiehseij&ali)
mulph^reticifaeiunt.Vndenro teprobpj&abominab.ir-
lij TheodotionSatansedidit,ficvtiqi inuentens.in He-
b rxq,& conferuansficut inuenit,vt nomine Satanq.pla-
niorlegislatpris efneitur intentiQ.,Nonvultcnim: nos,
quum limns Dei, diabdlidsrmmifced^^gQdjSyneq-, fi-
mulptatio nibus ,& indftatio nib us yacare, rie e phy 1 a£ke- *
iijseeelefi?Dei>ianPtorumq-,virorum,velediU!erropra-
uorum veneficorumfimul indui ,& ea qux.lunt d«mo-
niorumdreumduccferanPlofpiLitui ,inquo,ait Patjius,
fignattrumus.Reeedir^nimjVtpoteperpeiruscontume-
liam,&obunebidmmimduslpiritusy&patieturh.uiufi-
mpdiiquodSauipertuUt.SpintnsautemDomini receflit
aSaule,&exagitabat^umlpiritusDeimalus^^QnqiMa
Deus tuarifmintmalurn, fed quia permifit obtincre eurp.
qui ilium clegit.: _ .
Ronto fidormierit cum muliere cbitufeminis, qua Jit anciila
etiAmnobilk,&4amenpreciononredempta^nectibertatedonata
yapulabantambo,&nokmrientur,qmjuitdibera.^deM
libera
d. (boni a ta
modo Hr.
mi
Rom.ji
Galat-.4.
Sina.-
autcm'eispromifit,id,eftalegisferuitutelibertatem.Mos
epim eftdiuinx feriptura ,libeu«rfpm, vifitationem ap-^'
pellari:nam&liberationem fertmurisAigypti^vifitatio-
neminuehimus Deumnominantem;;quähdöad4yioy-
feh dicebat: £ ConuocaSenioresfiliprum ifrael &.dices adeos:
Dominus Dcuspdtrum veftroruniapparuit mihi,Dem,Abraham,
&DeuslfaaCy&DeMlaedb,dicens-;fifitansvifitaufvos&vidi
quacunofeeuenerunt vobkin AEgjpto: &dixi,liberabovosex op-
preßioneAEgiptiorum.Aperteergo perprxfentenvlegem
dlitarceos^inifitperGbiiftrliberationem,dcquama-
nifeftc ZaehariasperGanticum luurn diciv.BenedifltisDo-
minusDeMlJtaekquiavifitauitt&ßcitfedemptionemplebiJua.
Didt enimiiberationem ^ quam Ghrifius ih’läcrifieio j&
cuangelica- conuerlärione ,Iudxoprimumi & pöft- hoc
rxcojfe cundüm qu o ddix-itApo ftPlüs?prx ftitit. Aitni
deeuangelio,quodaDominodonatu mell: V irtus Defofi
infalutemomnkredenti,ludßoprmb,&&r4to.Nohfcc\indü.
aliqu’amperibnaruiTi a,cception,em,fed quia ptimi Iudxi
[M^falutem ^liber^ripnem^Vcpote etiam aliosfeduee^
tes,habebatnecellariam'. Cum Eis qüi dormit,id eft,qui
mifcet-,vtferflinis eouum,&: doiftrinx pärticeps efficatiu;,
hui c perlacri ficiü pryftaturre mifiiorled per Chtifti,hö c
I n.laerifitiumlignificans',arietepiöpeceatoprxcepit,of-
ferri, & p e rei us obla t i onenv laeerdo te m<d ep re cari. Quis
jlk aute m hie,quip,ro 0111 ni -müdo deprecacuseft, Sc qüis
aries,quipro.peccatobiierrur,&euranteolliumitäber-
naculi teHimonij ad.Xa<?iificium deducatiir-, fed & quid,
prpprip ddseat.mtemgipeecatuTO'delipfci, ea qüfedelä-
■ crjfid j s olim läncipa liuu ,dcexppfita perferutans, itiue-
H H I H H H H H . __
.liäbautemfuo; offeretDomino adoßium tabernaculi teßffnpnij j efqccm ininiolaTus^cunjalijsomtiibuspeecafisetiäHöö
4 im t e m , o ïu l r i t ^ p r oW f a c e r d o s , & p r o d e lic t o ein s c.orarn ï) v m i~
) i o ,& r c p r o p i t i a b i tu r e i ,d tm i t t e t n r q s p ec ca tu tn .']
Quantum intedibertatem & lèruitucem interfit pftchr
dëreperea,quxnuncdidafiint,legisla,tprintendit,nam
in ea,quje liberaeft defpolata, adulteriümciredehdum
eius, qui cum ea for nieatus eft, aïïèrtc^Woitirque poenie
eiimfubtacere landuit. In atid 11a autem nobili, quod
LXX.edrd erunt :Guftodiab,o mini,id eft,defponfata,ab-
fqluensapcen%{acrificiurniubjetofferreeumjquiin'eam
pe'ccauit, exiiadfenfibili feruitute intelligibilc yolens p-
llendere.Nleq^enimpr^cepitin ancillas quaslibet,quan-
.tbmagisderponratasdeliétandbrnieationis admittijlèd
andUamdelponfatam,fiuecmlodiam homini Iudaeorü
dicit lynagogam , quae legi cuftódita eft ,-necdelpondi
Chfi ftp,p dufa u am mp rer et ur 1 egis litera,poterat.V^nde'
& Paulps d%e b nt^Ergo^-atm, &yos mor tui ejlis lep,percor^
ex mortuistefiirrexït. Ipfeaüte,
'aneillam effe Iudxocufffy nagogam,, hare dicens docuic.
Oma AlMjtumditos:^ os:^m,'vnum ex anciüa,,&ynumex
liber#. Dèinde quam voluit anéillamin.telligi,exponéns
.f\ibddd^.^afuntj>eraüegori;dmM£iaihacenimJuntduotejla^
:mttta,vnumqtudèm exjmonteSina inferititutem generans,quod
eït Agar. Sina autem monseftm Arabia,<ontun£tus ei,<{u&nuuc
HieruJalem, qua fprutt. Cum hacetgó n qiii sd o rm i ent
pqicü (emitiK j d eft, qui huius particeps effeétus ïuefit
dpËErihS;,in tJptump| cpbiungatiir é i| ÖÈ coeat cum ea,
perlegjs videlicctconuerlacionem,quiaynumreperiun-
tu;chiv,quifibiqpniugaii conlortip roeiadtur. Semetïau-
tern pro doótrinaUverbpjaceipi debere, miiltipliciterin
hpcLeuitico.iibropridem demonftrauimas. Quicunq*,
etgö'antequahiecpe’r'aduentumChriftiliberatetur,hoc
receratjirp^e non motiebatuni'jam etfi lecundum litera,
& non fecundiim'4piritum l.ege.m accipiebat,qüemad-
moduinludxorumaocêrlynagoga^ancillaiifAenomi-;
najüurJquw.legisJaiCotismtécioncm ignorabat. 1 Serum au-
t e^ficutdixit Chtiftds, nefcit vóluntatem Dóminifui,8cpp-
pterea delinquerè dicehatur,ïemiflionemqi necc^ariam
habebatlquia dominieum praÈceptum no ufecundüdo
mintcarnftqdebatyoluntaté.y.eruntaménquianonad-
hucecatlibérata,pxpptereaoccultaeratlegis'cótempla-
tio.Yhde &tempusyidebatuthab1ete eonuerfatio liter^v>
necmortcrubiicidicuntur,& vifitatiSnemeispromifit.,
Naqüodnoftratranslatio:h.abet:Fvtp«/<ïè«»r4?Mio,LX^y?
d^cuntjplitatio erit gis, $>C non mQnenturvyifitationcm
ignoiiitvquod Iudæoium commifit popùlus, & is qui
rat e rmi xr usex gpn ti b us ,quieciam dorra ire cum cis di-
citur,legem non lècuridum intennibnern legislatoris ac-
; ciptendo. Hoe&autemnonlmportuneiri:hoclbco,,jfcdi-
; monimis oppoi tu notempore ,quo iumentänon oppr-
! terptalteriusgenerisiumentisconiungiyide ft,honßce-
reteos qui fub iugumlad:iluntGhTifti,Iudaicum iugum
lufcipcrejrignificauit.CpnfirmanXenimhoc.prasrentia
rubdidit,perquîe oftendic,quia & anreadfientum Chri-
fti,quicunq^exteromiuillisebmmircebatur|opusliabe-
batinteUigibilisârietisracrifiGiqadpibpitiàtiônéruam,
conféré ns illud mçnte,& delcribens apud lèmeûpfum
per figuras vetitatemi ’Sic epim npnlolum non Gpiide-
; mnariex obueniente ribiferuitiite ludaicjeliteræîlèd et-'
iam liberari aUffa, & à mprte^infi delitatîs-fpiritaliterlï:-
gem âccipiens '/& laCrificiaeius ad Ghriftum referens,
.porerat. ?,
Quarido ing^eßKfueritis ten am, & plantauerith tnealtgna
fotnifera}aufetàiüproeputtaeôrum.Pamaqu'ager-minat,inimun-
4a eruntvobis, necedeiüexeis.Ouarto an,noonmisfruäus eorum
Jän^ßeabkur laudabiii Dwnino.^mnto autem amtb non come--
4etisfrüäus,congregantespoma quaproferunt.Ego DominusDeus
yefier^J.''
Permanetin intention|etiamnunc legislator, quam
habuit prius, alij ^ verbis pfæcedentibus fimilia {anciens,
oftendens quidem nee habere £uétum bonum Iudæo-
rum populüante Dominipriefentiampotuiire.Cur enim
triennio fruéfeu eis omnis ligninon elle efibilem dicebat?
Sed nec vllo modo mundum,led & mundatione quarto
anno neceftariam habentem.Et quæ erathçc mùndatio?
:,N on alperfiOjUon facrificium, ,.non aliud quippkm hu-
iufmodi, quale alio loco Ijecundum literam lexpræcepit.
Ergo vocat heçeflatiè adcontemplationemlpiritusi’eum
qui non folum meditari legem ,led &aiiquod cxeapef-
Ciperecommodumcupiti Terrain er^o Deusdat, quam
ipfum dare decet,idelt,diuinam fcripturam,quæ virtutu
fxu<ftus feet, quae habet illam vitam.,&coHt, fine opera-
tur,quâ D aui d co le re & ope rati p r o mi t tit, vbi enim Deo
placcremagis'homo.quaminmandatis^opeiibusbP-
nispotelbAic enim : Placebo Domino,in regione viu'orum.Dc
quibusipfedicit:j^verycA^?(îfrfw?ûôwiwaw)/j^^ir4hp'cr^-
^qk«»f/err<t?w.PoilidebuhtenimplenamDeilpiricul£ri-
pturam,& quae ex ea Uïntbona,qui Deum expeâ:ant,qui
mahciarorura^qu3eineacÔtincntur,tettibuttônénfpro-
Iumcnu
mon com*
mifccri.
^ferraqu
intclligajffilm.
V
Wfilmjimiitit.
In Leuit. Lib. VI.
■ itikky.
rieanio
!MHnéreâ
iiidibus
*uid-
Xtth.lp
t>
S n i t . H a n c terram ïn g r é d i quidem p r s - ;
eeptiiUtiti&^ccc^eMfeJ'prioires.iPiiifni n.racraS®ifec(>e^
iaSt literasVf roptcrqtrtid & ligiintti quod edi pöteft, i4
eft mändatä ,‘qusc diïttnus, plafitätefracepti mitt,hi q - :
^^jasin'eftitantSsihidÄptat&kBtes. QuiueOioii plär;
tationffiiOörttmsftiedita'tio legls,;8f ptatdicatio^rópteï
Cum proFeftum.qüipet pattes pröuenit, affimilatut'.äu-
diDaüid dicehiem,: Et in lege eiüsWeditdbitur dieac nofte. Et
trït taquam lignum ,'quodplatitatum efifeem decurfis aqü'arüm.
Paulus eniih de prfcdicatiöne quam prïèdicauit Gó'cia-
ïhfisfcripfi t^opli^^h^ll«.^iiitfi^^incrèfiahHim
‘dedit.'Sed mändätäquidembona nitfiis erärit, propter q»
tg^fenumcfibiie ^ppellättit. dlli aütèmhiódo quo dèbé-
bäöt, nofi opïrabantur ,'fecundumift'eramlege vtentes.
Erätergpeotümftüiftus ,opCratio videlicètlegistrieftio
imfiïunda.Dicit autem trienmum,a tèmporè legis vrque
ädDäuid tèmipus,& äDäuid yique ad ttänlihigrationem
Babyionix , ttanfmigratiöne Babylonix Vfq$ ad ad-
nentumDomïfri.-ficenim ßc^tthaeus diftinxic. Quia
c,rgo quärtohxjfc anno,omnèm&idumipfius:legis ,lah-
dum St laudabile Domino córtiendattit, noii tarnen vel
tuncefibile illud effèiüdxisdixerat,illudfinèaliquadu-
bitationeprobaüit /qUiatotius legisfruAus ,Ö1 äduentu
Domini eft; Huius enim'tempus,leCundum otdinemté-
porum luberius nominatorum anhusreóte nöminabitur
quatCUs^anduslauda'biliDeo. QüiaChriftustumfru*-
difetümfacièbat, queïö^dmodüopórtet etiam nosfru-
dificafe'dócèUs. R ed e ergo landus erat, vtpbte afahd öL
landöruihperfedüs.Séd & laüdabilis: ömhia'eriim qnx
Chriftusoperatur,bonafamafiint,atquegloriC)la,itav't
Jetiamabingtätis‘Iudxis'glprificentux. Quum^nimpa-
ralytieüm p.brtätem fuperhumerös grabktumyidiffènt,
.$7orififabuntDeum;quitülempoteflat'emdedi([ethomiiïibus.Vtt-
•dé nUhfimplicitèr,-fedlaudabile Dóminófrudumhuftc
lex appelläuit. Necdum autem erat populo efibilisj tiec-
•dum enimhie fecundum^iritóm Ghrifti coUUw&do*-
ne^udep^'iue^t%fèdiuUnn'o. quintpiinapoftplicl yi-
delic^gètteratiöhe,illinc éni’m iptèludxqrumpopUlus,
id cft,hi ,qui e i èiscrediderunt, Agentes oiUiïes ,elfibi^
iemlegisfrudiim ,'oöérationèm videbcethab'uerüfit.Et
fecundum LXX.adiédio fruduiimlegiseratpopulo ,id
eftlucrUm & coniniodum.Qux enim opérah'tur prius fir
nelucto,'ihutiliter operantur. Bene autemadiediönis
kxmcmoriamfaéitverboöönuenite,quó1d dixitDomi-
fttts in EuahgeUoi'ipfe enim èïa't, qüi häec,'& iilä dicebat.
Omni bdbenti dabituf^adjjcïettir. :: Qmcünque:4utem,v't
oportet,vetus tenet téftamentum ei & hóüüm adijcitur-,
Scpér hoe 'ei efi b iliS etiafn ftiidüs tfeftahïend veteris ift-
ÊolrjCit.
Pgariumi
^Ipicimri
nitur.,
No» comedetis cärnem cum fangUtne,non dügüHbitnini, nec.
qbferuabitdfonïnia, necin rotundum tondètis cdmam^fiéc radétis
iarbdm,&fupermortuo nonincidetis carfitm vefirdm> nefyfigu-
ï<tf ahqu as, &fitgmat afaciet is vobis.EgODbnmus.']
Äb omni fermerito maliti^ï mundum efie fidelem Vult,
& progterea nunc quidëntprqhibct a feruitute legis lite^
r x , & iudaicamdpdrinam demonftratinutilèm. Njinc
autem türlus aderroremgentiliumfermonem vertitine-
que enim omilia, quXMünC vétitafont, ftudentur : quipa:
pe quum honfolum fint ridicula jfed etianl & noxia ftu-
dentibuséa,cp maxillie oftendit Ecclefiaftes, ait enim-.
jQuj obféruat ventum,nbn feniinat:& quiionfiderat nubem,<tiutv-
quam nietet.. Aügurium ergo nonfolum vox auiscuiusU-
betiautvolatUsappellat,quivelj5rohibetäquadaadio-
hè,veleamftudioliüsadmohetaGcelerandam,iedd0i-
gnisytiloquentiunl,prxtereücium,obuiantiüm,6c.quo-
rundam in itinere obuehiëtium offendieulomm,ta;iiüqj
aliórüm eft.Abauibus óniiU augurium,fed.S£ aliocum li-
gnorum obferllaciö diCitur.Aulpicium au tern,eft tranfë*
untes confidetare aues,5c propter has in delettam ab ho-
minibus viam,cgrè.di iut auium volatum-,aut tfoCes qua-
les fint perlcrütentur, vt ex eis. cognofcarit ^ qux futura
funti Quod äccufate eft Deum, q'uiaea qux homini, qué
fecundüm.ruam,imagiiiein omniU|b dhimalium priröti-
pêm Conftituit, abfdondit, & ab eisquiipiam d%ic,qi}X'
nec ab Ipiritalib11 viris,lèdnec a Dëo,quiillis rcuelat, poteft'difcerë
,£eùf hi ,^'ûi ift pdido ertdre ïèdüdi ïuht,ar-
bitrantür. ïhïupèrneè;cômamihrôtdndiimtônaerê,id
èft,non ràdeifèin rôtundü aïpëdum câpi tis,fteut & Sÿin-
màchus ëdidit ,qüemadmodum etiâm ni ïacërë cbhfue- î
uerùnt,c]ui baroaricas'ftiïdent comas, prpptër'quoà hoc !
LXX.Wr»to,foi£tanprôpterraagnittfdihem
capillorum appfellâuémnt.NOhop'ortét autem nôc'fièti,
fed cbntëntô's'ëllè hatùràlibüS orhamthtis^ nihil exqùi-
rere, nififorfah creatorem aliquid indiguilTe àd perficie-
dum animal acCufamus.Sed nec ein ein nos hutrireinhô- .
UorèmDxmô'hùm,Capillisâlijs’fortiorès,^èhocvoUefe:
‘ftudêt énim hoc pàgàrii,'câput pùcrorum offerre Dôèmo- ;
Uibùs.Vnde dehocmaXimeôportétptitânic;gislatorcm
pfxcipere. SèfdnccoàrbàmrâderèjvdlêCühdumiEXXj j
cô’trumpere -fadÇmbaibx: nec ihcifixras in cOrp'Ore ;fib i.
fa'Cere eosqùi flentfupra mprtuOsëtiafnjhoçé'iiimpaga- ‘
ntcpnfiieuemnt; Sicrènim affligilu^ramortïiôs oportët,
‘ vt’heefaciern lxdat,neccorpus'cbrrumpât,à quibus nos
^a\ilaspcdb\bdns^k:^vlovosignorarejratres,vt:nonWntri-
..fiénkhi,ficut&t£teri,qt(iJpémnoithdbent. Naïh qUôdlibét
eorum, quX prxdida rant ageré non eft fpém naberète^
'fiirredionis'môrtüofum,qUia tâhqüàmftlis corf upfiSjfe-
mertprosdïffipant a'tqj Corrümpût.Prôhibétér iâ ftigma-
tafieiiin corpöreVvndique deeörislegislätdr'curafn 'gèç-
tens ,^noh'Concéden% abtfti caA'ein ^Ubhljet hôrjiin-:
quæ quidem ip li;n'Öce'ht,tötüm àuteïn animal feedum
redditôt:Q^édëiÿ'én^'ft^i>ër mon'tèsi'quod LXXvihi-
^ibïprxlèhtrs legis pofüêru'ht ,ptô eô quod noftta edi-
tiohàbet,nô'ncomedctisCumlangüinë,proprér eos qui '
idolorufe feftimtàtibùs-conlueti rant,pi^kibüit. Hôc'e-
■ nim‘& OlexktÇülàns pOpùlUm Iüdxorum, dirit : Sffiri-
tusfbrnicaüöriitm decepiitosy&firnicdinfutttd Deo’fub. 'Sïiper
îertkem monftum irtcetijiim -ddpfibMni^.fiif^mis'fi^fficd-
■battit.Sed videamus prjeter hxc,qux nosiubeat caùererlè-
cuhdûm fpirhàiem ronfemp'là'tioherh'nô cô’medëre’ftp-
p^rmônfeis d d e ft , cogitatiohibus'ruperbisnôn pafci,dé
qdibu$'£^as^d.O ^^»^«»ii'öa&i^irf.Non aü*-
gurari, n‘6 aufpicari, y t n'on intçndétcs DXmones lècü’n-
'dmneotum vôluntat^'m'viuamùs,heq^ cor noftrüm vo-
lücribùs tradamüsVqiitèrapiühtlemén pietatis ànôbîs,fi-
;cutDôminusinparàbôlis euangelicisaiXit.Gômam non
tôh^mus jV'elucut ï,XX.wW&& dètap'illis càpitis, hôn
fadïmus.Capilli enim hpftri pro cogitadônibtis, acdpi-
unt üt,p to p térqü O ddix i t D o minus : ÿeflriàutem&tàpilli
'çdpkkornnesriiimerati funï.lpCi enim Ptpote iudiei,&côïda
fcCÙt-anti, numeratæ funt omnesnofttæcogitafipnes.Np
opbrtetergo eâs agirareque'mpiam,yel cQncutere','led:
nic'offette Diabölö,quodfaciunt quidam, Sédçfefifibi-
libus càpillis criném offeréfites ,ficüt fiiperius'ai^imüs.
Infiipernon oportet, ficuthrædiximus ,bârham fadere,
Vel fccundum LXX.corruihpere facieqrhàrb'4iquia per-
.■ fedtionisnoftraéfigrium barbàëft; Virtutesàuteihdéfi-
■ gnant Veràm.hoftràm përfeblioftem qUas incongruiim
eftCorrumpere opérantes non vèro , fed lub fàlfo &fi<5to
habitu. Nec ihcifîonesfacere fupèr animambohümeft
incorporetSunt éhim dele(ftafion'e!s,qüàéa'd nocéndaM.,
âniihatn incidunt corpus, dt cotrumpunt. Sed & ftigmàf
tà,id.eft,màlx doétrinX dogmata,quia inhérent, èc infi-
guntür animx per quxdam blan‘dimèhta., vel lyllogifi-.
mbs,Vétper quemlibé t alîum môdùm doçefttiumintelli-
gàmus. Prxcepit etgo n ob isle i& âb hisabftiherë, quià
imp telïà vél immerfa, fieiit folent ftigm ata,difti culter ab-
olentur.
a Neprofiituas filidm tuant -, vt contdnimiur terra, & imp led-
turpiäculifoid]
(Sienim patres-, quQS oportét fi'jos emendate,ad forni-
^ationemnoshortantutiprôuocàntesautviuétesturpi-
ter,vt ipli ad imitationem payentum ,ad ittalum illicia»-
tur,piaeulo, velfècùtidû LXX.fbfhiCàtiône tërrà cople-
turvs& adômnëm Ipêciëmimpiêtatisjpfidc^quiaéos qui
eruditores efie debuerunt, âd malum pueripxdagogos
habentvSçd née animâm hofteam-, qu* noljisfiUa vnige-
nita eftjità y f D a u id d ic e r ë t :îro > îf( i« v » ;w » j diwwif
E
Görna ni ■
crircin bsi
baricum
modufn.
Præîcgmi-
.2 cnim
barba: &
pi'Uorü
Âpollini
confccra-
banc.
■ Thtfa
Stigmata
corpori*
inluétu.
ComcHcrc
tu p « mon
oyîalf.
Èfi. '40. t
■Matth.ij.
Barbàrà
:adcic.
ffiim.59.
'fiç,De manmamVnmm tneam.i- p rofötüää^,äDe0 illam \■ PpTfirltim». nVT»i
;dilccfliqnem docentes, neforriicantéànima fbrnicetur l
-Eiblioth.Vet.Patr.Tom.y.