A
lOMH.lf.lfi
t.Cw.irj.
B
e
i.C#r.7.t^
D
*4-
Matt. I».
jTöäW.5.1;>.
Etkerii & £eaiï
quiiimcnt Clmftnmi.qm ffödijhc mChriftum, 8{ irai? I eft,cred»mtis fihumqusIeiamChrittumvcrumeircOe^
unuirveftjEiaeius.ïntimtÜŸtini{lo<licpoflintamÏMiUre.^ Tnncamiis,adorcrau5,.im«emur,&araemris,qu»aipIecft
Et iicut fbi .tacit la.horas diei,& nou faciunc foie; fic Chri. vpras Deasi & vita ætcma: neue ipte in Euangcho uicu:{/at'
................... iegifl'isïfedegoeltgi H H H
lii adoptiui, quieledi flint no file» qui clcgic. Ettamen qui
clegitj ,& qui ele&i (tine vnus dies eft, ynura lumen eft. Sol
inlumj!na1tbr,&düodecim hprçinluminatçà lole.Sic Çhri-
ftus in]uminator»&diiqde6im Apoftoli inluminatià Chri-
ftp.Çhriftus eft caput,& duodccim Apoftoli corpus Chrifti,
quod eft omnis omninp Ecdefia in duodenario nume-
ip Apoftolorum conftituta.Hicefe- vnus dies,» i.vna per*
Iona Chriftus, & Ecdefia: qui in hoc die ambulacipfeam-
bulatintrç Ecdeiiam.Hos tantum >z. Apoftolos,tanquam
duodccini horas diei pervniuerfum mundum mille Chri-
ftus, vc omnis mnlcicudo credentium inUko fplo ambula-,
rcc die,id eft,in ilka Ibla Ecdefia. Sed nemo credentium ibi
poceft ingredi- pifi nyiitajtus fuerit ApoftolosChilli : He
dum imitacus fucrir.litiple Apoftolus Chrifti: fîçut & Pan
lus Apoftpl* diceBat diicipulisIuis;iwift<^wwcicy?orf ,_/ir-
ut &cgq Chrifti. lam nunc Epifcopi cached cas tenenc duo-
dccimApoftoloium.Si imitantuiApoftolps infidCi&ope-
re, 8c prxdicatipne.&ipfiEcdelialutKquiaindQ&rina A-
poftolorum lunc-:&. Bap ci (mata, qua; permanus illoium ti-
untj ipfi dicpntur haprizaçiiutra hcdeliam,quia neminem
baptizantjUili tancum eos,qui nomen (hum danc.Quos et-
iam inftruunt in fide & opéré» quaUtcr credant, & qualitet
viuant : icavc ore proprio profiteanturapoftolicumfidci
fymbplum. Credere in Deum Pattern oinmpotentein.Et m’efuiii
Chrtftwftliuinciusvmeutii Deum,& demmum nofir unnqui na-
tuseftde Spirit u' fault o ex Maria Virgine. hr in Spirt turn fanttttni.
In qua fide baptu^ui in nr &abrenu ntianc diabolo, &angelis
eius, operibus eivs,& imperiis eius.
E x ipiis baptizatis aliitraduntur (choix, & offeruntur a
parentibpsClnifto, vt poflint futuri elfe làcerdotcs, & 1er-
uiant. Chrilko. Alii tancum do&rina: traduncur, vc legant,
&cognolcant Chriftum, & açcipianc cum benedi&ione
intra Ecclefiam vxores, vc leruianc coniugiotquia hoc bo-
Hum eft, ^ incra Ecclefiam eius.Scd illud melius eft, quod
Saccrdotium cit:q> fturaEcdefiam eft:& per fe Eccleiia eft.
Sed & irta bona eft qua: nobis mart jrres & fecerd otes, vir-
gines, & conleljores générant, 8c viuunc coniugati, iccun
Uum Apoftolum PauUun, qui dicic: Devirginibmpnceptuni
, Domini no habeo, conjilium out do,tanquam mtfericordiaconfe-
qutttus à DominOyVtJim fidelis. Exjlimo n. hoe bonumejfepropter
i njian tt m nectfitiitnn : quontam bonum ejihomintfic ejfe. Alltga-
4mesyxori?mitquarere[olutionem.Solutusesab vxore, nol qua-
rcte vxorqn. Si autem acceperis vxorem, nonpeccaJluEt finupjit
vftgononpeccauit.Tribulationem autem cornu hahebunt huiuf-
modi. 1go autem vobu parco. hocitaquefratrestemptu bretie ejl.
Lieliquum eJU w quthabent vxomsJint tattquamnon habentes. Et
qui fient,tanquam nonfitntts. Et quigitident, tanquam nongatt-
dentes. Et qui vtuntur hoc mundo> tanquam non vtantur. Eraterit
enimfigura hum mundt. Volo autem vos finefiltcitudineeJfeJCo ?
iugaci,quihoc pcxccpcum feruant Apoftoli, incra Ecclefi-
ain (une quiafiib difei-, lina Apoftolorum lunc Sialiquis inter
e os deliqueri c,ficu c ab Eccleiia excommunicatur, ica &
ab eis no recipicur. Decinus luas rcAc danc Deo hofpicib.
-pedes lauant.Paiipecib. miniftrantdacccdotibus honorem
impedunt: & hicultatulam fuâcum ipfis cpmunicànc : quia
eos&turoshauedeshabereexpeiftanc. Coniugib. fuis no.
proprçc libidinem, led propter pcOcreationem filioru m v-
tunciu:Ec cum omnib. hominious in canta caritate viuunc,
Ècçlefiafticjim do&rinamagit: ik quidquid petit, in nomine
Iefii petit,vt cum Ielii artcrnifint.&intraEcclefiam ba-
pcizencur,in cùiuspaçe pedèucrant: per quam &-01uifiüç.
Nam quicontrahanc Eccleiia agit, làtuus elle non poceft,
nifi ad earn redieric,vcper ipfam laluetur.Omnes intra earn
pet earn faluari credo’.cxtra illam,licec quanti bonaquis vi-
deacuragere, etiamfi pro Chrifti nomine (anguinem fùn-
dac, ial uus elle non pocerit, niii ad Ecclefiam Gatholicam
redieric: qux (ola.i e^ke credit Deum ; & foladiligic proxi-
mum; Solapatiturpro Chnfto.Sola morituc pro co. Dominate
ièmper vulc vitiis non hatribus. Qnotidielegë Dei
adimplec, quia qupudie in caritate eliiEc quantum plus in-
te(iigu, tancum pi* laborat. Cü omnibus patitut,quia cum
omnib. criftatur^tixc ilia pars non agit, quam iupra dixi-
nnis,quæcxcraEçcle(iameft.Id eft hauecici, 6c pop ulus
eius malus, qux ab eis iàcraméta Ecclciix accipiunt:&do-
(ftrinam lalutis,riec ipii habent>nccillis proferunc. Corpora
fiintjièd non (è inuieem diligiint,quiaauerftonem habet
ab.iis, quorum membraJ.unt.l3 e quibus Paulus Apoftolus
Thcilalonieeulibus natrat, cum putarent,quod tempore
Pauli diet dies iudicii, eo quod eis fcriplènc; N<w, qui viui-
mus,qui rehnqumur in aduentum Dominiynonpraueniemus eos,
qtii antea dortmerunt. Ad harcilllconcurbati ,■ leripli c eis, po-
itea, dicens: Rogamm autem vos fratrts per aduentum Domini
mjirilefu Cbnfih & nojiracongregattomt in ipfum yVt non cito
moueamini À vefirofettfuynee^ terreamini ne^perfitritUyne^ per
Jcrmon. myncq^ereptjiola tarn quam per. nosmtjjam quafi inftet dies
Donum, tie quit vos feducqt vllo modo. Quia niji veneritprimum
difctfiio & reuelatusfuerithomo peccatt,filius perditionis, quiad
uerjatur, & extolliturfuper ont ne quod duitur Demy autcoliturii-
ta vt in templo Dei fedeatyofiendens fe tanquamfit Deus.Memtntf-
fedebetisy quia egoadhuc, cum apud vos cjfemyhac dicebam vobir. &
nune quid detmeatfeitis, vt reueleturfttfito tempore. Nam tnyfie-
riutnoperaturiniquitatts. Ac fi aperce diccrec, TuncAnci-
cluiftus manifefte videbitur.Na in cordib. iniquorujiccretafua
iâ nunc occultus opera tur.Vcn.deaper tiorib.criminil?
us taceâ,illa,quç fublpccic fiunt,dicam:Eccealius£ratri
tacitus inuidet-dc fi occaiione inueniat, eum fiipplantare
contends, cuius altetius membrum eft. nifi eius, de quo
(c^peum cm inuidtadiabolimorstntrauttinorbemterrarum.
Alius ic magrii meritielle exilfcimans.per cumorem cordis
cundkis ie praeferens, omnes libi inferiores credit cuius
alterius membrû elk,nifi eius, de quo icciptû eft ? O m n e f u b -
l im e v id e t :& ip fe e fi r e x fu p e r om n e s f i lm f u p e r b i * .M m s honore i
quaerit, vc ceteris pnefic: non quod aliis profit, led quod i-
ple alcerilubditusnon fit. Cuius alterius membrû elk, nifi
eius, de quo leriptum eft,qui dixit? S edebo in m on te te fiam en -
t i in la te r ibm a q u ilo n is3 a ;c en d am fu p e r a lH t u d in m t rn b ium , d r
e r o jim ilis a ltifiim o . Hanc ergo régula diabolus inftituit më-
bris luis; quodiimulacrum lub nomine Chrilttanitacis in
Ecdefia finxit. qux tame n pars loras Ecclefiam eft.Ecclefia
dominari non Vult,(ed leruire. Solus quippe Altillimusita
dominatpr liiper omnia, vc alteri * f u b f e non polïît que di*
abolusimitari petucrlevoluit, cum (hum f d o n n n um qux-
tens,eifubeflè reculàuit. Adipiicere voluic omnipotentia
per rapinam,quam D om inu s habebat per naturam.
ProindeDomiw«; nofier lefus Cbrifius.eum effet informa Dei,
non rapinam arbitratusefiejjhfe aqualem Deo: fedfemetipfum ex-
vtmonâchieftèpiuentur. Hi intraEcclefiam lunc: Hi in inamuitformainferuiacciptensinjimilitudinemhominnmfaltus
die iudicii dDomiuo?udicuniunt:{ eaire benediiti Patrumei,
percipite regnum quod roj/is praparatum eft ab origine mundt. E-
Jurm enmiy erdediftu mibt manducare3 Sifiui» dr.dedtjlis mihi
bibtre.JIofteser.mt&coücgifiù me. N udusy & opcruifiismelnfir-
mus &■ vîfitajlù me. In car cert tram, & venifiis ad me. Quia quod
vm de hit frambus mets minimitfcctftisy unlitfe c jjlis . Hi lunc trades
Dopini, de qui bus dici t: t^uifaett voluntatem patrit tneiy
qutin calls efi, ille mihinutter, &fratrer?&for or eft.
Namnidrevulcisquid eftvoluntas Pacris,nihil aliud
ânuenire pollumus,niii, vt tiedamnstn eum, quern mifitjlle, id
dr habitu inuentus,vt homo. Et vt nobis humilitatis, & cati-
tatis pt^berec exerhplu,non alceros humiliauit,led femeti-
plum. Nam cü eilet vnigenitus fccundu diuinitacis excel-
lentiä, definefiattib.^p nobis et fa6tus eft primogenitusle-
.cundululceptionehorainisyin qua per adoptione gratix
fratres habere dignat9eft,quib.cfiecprimogcnit9: dequib.
ipfe p Prophctam dicit:£c« quam bond, & quam iucundu,ha-
bitarc fratres in vnit. k rarres hie no cqrp orales dicit ,lea fta-
tres 1 p l r ir uales. Francs, d e qu ib. ide Dns Pacri dicit:N4rr4-
bo nometuufratrib.meis. Fratres,dc quib.loquebaturmulieti
A '
KUtth.ll'
Liber tecundus.
b u s i I t e n u n cia te f r a t r ib i is m e i i .V c r e b o n u m , & v e r e m a i n
3 7 f
cM'1 -1*'
B
•f.iuilXCColtf.
y.
fybt. 4.IJ,
Ctltfi n 4.
JtUC.C.
C
‘fal.i$i. :
PM m D
Ibid.
PM 44- 8'
d u m h a b i t a r e f r a t r e s i n v n u m . V n u m f r a t r e m d i m i f i m u s i n
l e c u l o : E c c e q u a n t o s i n u e n i m u s i n m o n a f t e c i o . F r a t c r m e n
s l e c u l a r i s n o n t a n c u m m e a m a b a t , q u a n t u m f u b f t a n t i a m
m e a m . C x c e r u m f r a t r e s I p i r i t u a l e s , q u i l u a v t i q ; n e g l i g u n t ,
a l i e n a n o n q u Ä r u n t , S i c & i n A d k i b u s A p o f t o l o r u m l e g i -
tnns,quoti'tam multitudtnis credentium er at corynum, cranima
V M < * . E f M W j f , ( n q u i t , Ulis omnia commuma, q u i a c o m m u n e m
C h r i f t u m p o l u d e b a n t .
Hanc rcgulam,quam tenet nunc Eccleiia,ab ipfp deice-
die capite,cuius 8c corpus eft,lecundum Apoftolum qui dich
: Ex quo totum corpus per nexHSy&coniuntrmes fubminiftra-
tuniy & conftruftum crefcit in augmentumDe't. Corpus illius
! fummi capitis Chrifti, nos omnes fideles eius, fumus. 1%
nexus vero,& cohiumftiones corpus ligatunquia du capiti
pe£kus,dum pedkori brachia,du brachiis manus dum, ma-
nibus digiti lunt coniundki ac membra cetera niebris inherent,
corpus omne perficicur;Sician<5ki Apoftoli.quiarede-
i ptoii noftro propinqui exiicerunt, quafi pedkus capiciine-
runc.Quos quia marcyres lunc lecuti. quafi coniumfta bra*
ciliapeikorifuerunc.Qujbusdupaftores, &dodkores fub-
: iuudfci lunt per bona opera,manus.brachiis * iniuerunt. Hoc
vero omne corpus redeptoris noftri quotidie per nexus, 8c
coniuii(5kioncs iubminiftracurin cxlo:quiacuadcuillucp-
lcdkx animx ducuntur, ei lua membra colligantur De quo
ocncdicitm:Subminiftratumy&conftru3um crefcit in augmen-
f/u«D«.QuiaDcus omnipocens redempcornofter,quiin
le,quo pro fic iac non habet, adhuc per membra lua quotidie
a u g m e n c u m h a b e t . V n d e r u r f u s l e r i p t u m e f t :Donee occurriu
mus omnes in vttutn perfeäum, in men fur am atatis plenttudims
Chrifti.H o c t o t u m p e r p a l f i o n e m c a r n i s , & c o m p a l f i o n c m
m e n t i s c o m p l e t E c c l e u a . E t c u m h i e p a t i c u r c o r p u s , p ä t i t u r
c a p u t , c u i u s e f t c o r p U s . . P a u I o A p o f t o l o a c t e f t a n c c q u i a i t :
Quo:id,eadimpleoea, quadefuntpafsionum Chnfitincarnemca,
pro corpore eins,quod efi E c c l e i i a .
Dominus,acredemptornoftercum fen <fta Ecdefia, qui
redemicfecundumcarnem vnalubftanciaeft. Illius capitis
corpus Eccleiia eft.-& huius corporis caput eft Chriftus.De
quo liio caphe exultac corpus,id eft,(an6ka Ecdefia, cü per
Pfitlmiftam cnciv.Nunc autem exultauit caput rneunt fuper int-
micos ww.Quia n. quandoque ipla etiam exalranda eft,iam
nunc caput liium liiper inimicos e?altatum gau dc c in cxlis.
Cum ergo ele£k(,quiquc ad vitam perueniunt, quia membra
eius,per eum intrant ad eum;Ipfe per fe incrat ad fe.Ipfe
enim in membris lifts eft, qui intrar. Ipfe caput, ad quod
inccancia membtaperueniunt. Accipiceergo, delccndicre-
gula.quam tenent membra eius Ecdefia,quod eft in carira-
te vnum corpus fiimmi capitis, h quo accipit Spiritum lan-
(Skum, fecundum Pfalmift^ vocem dicentisr.vian vnigenitutn
k capite,quod def endit in bar barn, in barbtm Aaron. Vide ergo
quid dicat vnguentum.Vnguentum gratia eft;benedidkio
eft D iuini catis.Sicu t benedi<5kio v nguenti de capite,hoc eft
dediuinitatein Chrifto.Caput Chrifti Deus:CaputEccle-
lix Chriftus. Defeendit vnguemu in homine Cnrifto De-
feendit de Chciftoin oram veftimenti eius, quodeft Eccleiia.
Vngucntum de capite,quod defeendit in barbam. Barba
n. virilitatisindiciumeft Caput ergo diuinitacis dicitur,
licut diximus.ex quo defeendit vnguencü in barbä Aaron,
id eft.in Chrifto qui eft caput Ecdefix.Barba vero, vt dixi-
mus»vicum indicat,in quo perueniamus in virum perfe&u,
quieftChriftus.Etpoftquamin illam barbam defeendit, i-
piiim vngucntum m oram veftimenti eius-, Sic benedi&io, &
ros in Hermoft,defeendit in montem sfev.Herm on in lingua no-
ftcainterpretatur4M4r/)rw.<, quodeft Iudxorum populus,
Ros ergo,id eft,benedi£kio Domini ante fuit in populo lu-
dxorum,qui pofteaanathcmatizati liint.Et bcnediiftio ilia,
qux antea defeendebat in populo anathematizato,poftea
defeendit in montem Sion,hoc eft,Ecclelian||qux corpus .
eft Chrifti.In quo capite Ecclefi?defeendit vnguentum,yt
Plalmjftaait de eoiDilexifti iuftit 'tam,&odifti iniquitatem,pro-
pterea vnxit tc Deus D:us tutu oleo exult adonis pra participibut
rwM.Participcs lunt Apoftoli Chrifto:fed Apoftoli ad men-
luramacceperunt Spiritum landkum. In Cnrifto vero omnis
plenitudoSpiritus lamSkidefeendit,quialolus fine pec- I
cato:& dc .ipla plenitudine illius acccpcrunt Apoftoli,
Biblioth. Vet.Patr.Tom.8.
. Adclifeis,qiiiti dixn: lexiftiiuftltiam.Sed 8 c contrarium
videte»quiddieat^EtodiftiiniquitateittPro his virtutibus
quid accepit, audied:Propttrea,inquit,Vnxit te Dominas Deus
tutu oleo exidtadonis pH participibus tuii. Hoc ad Chriftu dici«
tur.Iefu.Chriftetuvnëkus cs,vt c^teros vngeres vnguento,
quod defeendit in barba,in barbam,\\rçpx\t%Aaron .Quod vnguc«
turn in capite eft,defcen.ditin barba.-Id elk , à veto Deo de-
feendicad hominë,qué dignatus eftaflumere. Et dc hpmi-
ne.quealfumpfit.dcfcenditin ora veftimenti eius,q> fumus
nos.Et quantum nobis prodeft barba ifta lânëka, devirifte
perfe£kus,vidcamus.Et qui fimt illi qui proficiunt, in quos
defeendit in oram veftimenti eius,qui poflunt elle veftime-
tum Chrifti.Et cü fuerint veftimentu Chrifti, tunc & ipfe
Chriftus verum eft illorum veftimentu,& induunt Chriftu
N o s jî veftimentum Chrifti fumus, nudiratem eius noftra
veftimus fide.Ecce n Urn us pendet in crucc fcandaltun l tuUts,
Gent'tbusftultitiam.Bt tametj noftra fide, 8c lermone,5c con-
felfione vel veftimus nudftatem eius,&dicimus. Dominus
Deqs nofter eft qui nudus pendet iu cruce.Filius Dei verus
eft,quiillufioncSj&derifionespaticurnudus in cruce,vt
nos veftiti fimus eius nuditate.
Quum audiunt nos Iudçi ifta dicete,continent aures lilas,&
derident nos,qui talero Deu habemus,qui nudus pe-
pendit in crucc.Reccdimusab inuieem in tantü, vr necilli ,
recipiantnos,necaos illos.Vnum hoftë fugimus Iudços,&
multos holies inuenimus intra domum,hçreticos peiores,
quam Iudxos.Iudxi fernel negant,& dicum:Ifte,quern di-
citis.qui nudus pèpendit in crucc,non eft Deus.Cü nos eis
dicimus,quis eft; Re(pondent,6c dicunt, homo eft : nam fi
Deus elfet.no diceret:Pm Deus meus,quare medereliquifti. Et
ideo non debetis tam ablurde dicerc Deum.-fed tantum fi-
lium adoptiuum, ficut & nos fumus adoptiui : quia ncc v-
nus Deus eft,qui nudus pédet in crucc,nec verus filius Dei.
Iniuriam fàcitis Deo de taliiide. Nâ nos honoramus Dcü,
qui retfte dicimus,quod Deus ad tantam iniuriam non de-
iccndir. *Sermoeft,quipatitur.Seruus Dei eft.qui paticur;
iplo de fe dicen te:0 Domine ego ferutu tutu: Ego feruus tutu, &
filius ancilla twt.Et Dominus ei dicic:Efffferuus meiu ,fufcipnt
euw.Cam hoc verum dicar feriptura, quomodo vos pote-
ftis firm are, cû homo nudus,qux pedet in cruce,à Deo fe de
relidkuqi clamitet, 8c De9 fit.Ecce & iftos inucnim91imilcs
ludxoru: quia illi nudauerunt Chriftu, 8c nudü cum impo*
iuerunt in crucé & ibi mortu9 pepëdic.Et iplà nu diras, crux
6c mors fecit icandalü Iudxis,& dicut.- Non eft Deus. Hoc
dicunt & ilki hxretici.Non eft Deus.Nudaucrunt illi Chriftum
veftimentis.nudat&ifti fide.lflisfecitlcandaluChri-
fti nuditas:iftis facit fcandalum Chrifti humili tas.Non Hint
ergo ifti veftimentum Chrifti,qui non veftiunt Chriftu fua
fidc:Sed eum cu.Iudxis nudanc lua infidelitate. Illi Deülfi
rael laudabant,& ipsü Deü Ifrael negabant,quc nudü cruci
afiigcbant.Ec ifti Chriftu laudant 8c ipliim Chriftu,qui nudus
pependic in cruce,Deu Ifrael cllè negS t:& vtriq; popu-
lum Domini feexiftimâcelïè.'&vrriq; melioresfe nobis ^p-
fitentur in fidc:& vtriq;dicunt:Nos lumus Ifrael, qui Deu
reëke crcdimus.Nam vos bruta,&infenfeti,qui homine, a
mortuus eft,habecis Dcum.Et quia Ifrael,vixens Deum dici-
tur,vtriq;feIfiaelptofitetur:vcriq; fe filios Dei alleriir.Sed
Dominus eos per Efeiam prophet! redarguit,dicens: Filios
enutrm,&exaltaui-.ipjS autem ftreuerunt me. Cognoutt bos pofftf-
foremfuumy&aftntuprafpe dominifui: ifrael autem nonmeto-
gnouitipopulus meus me non intellexit. Et meüpopulum dicic,
8c me non intellexit,neque cognouit. Non intelligit Deü,
qui non intelligit Chriftu,quia Chriftus eft Deus. Non co-
gnofeit Deum Ifrael,qui nô cognofcit Chriftü, quia Chri-
ftus eft Deus Ifrael. Non gft mundus corde,quinon videt
Deum ladorem cceli & terrx:qui non credit Chriftu quia '
Chriftus eft Deus feckor carii,6c terrx.Etinde no videt Deum,
quia mundum non habent cor.SMri,inquit, mundo cor-
dcyquoniam ipft Deum videbunt.
Reftat ergo,vt qui nonintelligunt.non viden t:& qui nô
vident, in tenebrisambuIar.Vnde 8c Pfelmiftadicit: Nefcie-
r unt,ne faintellcxeruntqui in tenebr is ambulant. Et qui in tene*
bris ambulant,in die non ambulant, quod eft Chrifius, Sc
Ecclefiamec dicere poflunt ilium vetfiçulum Pfelmi:H/t eft
dieSyquemftiitDominus-yCxultemus & Utemur in eo.Et quia dies,
l i z 8caox
E
P/W-44* 8.
ffidaix.y
Cor. i.iß.
Pfilf.lC.
Efa.14.1.
lfa.i, j
Matth, f.8.
Pfal.ii. j.
Pfal. 117,