Matth.9.
C
fedbmnem earnofferreDeo. Quiaconcupifcentias,fine
defideria,in epate moueri dicunf, 8c nutriri f quaram
primitias per pinnulam oblatae in fanbtificarione peragi,
omnefque corngi faciunt: Haec dicens, addidit.
Prodelifto eft.] Oftendens, quia non fhiftra facrificium
hoc diffcrre ab aliis facrificiis, qux font pro peccatis,
dixit. Sed quia pro delibfco eft, id eft in Deum tendit
peccatumeius: vnde 8c partem Chrifti facrificii, quod
pro omni-genere humano oblatumeft,invnaetiamper-
fonaaccipere neeefle habuit. Reliqua autem non acce-
pit, quia foli oblationi, quae pro omnibus oblata eft,
competunt. Neque cnimfolaquaeprsedidafont, vni-
gehiti facrificium pcseftirit : fed 8c mortuorumiefur-
rebHonem, 8cDiabolixondentnationcm, malcdidi li-
berarione, paradiiireftitutionem,quarum ynumquod-
quevirtutem poenitentrs excedit. Ad cuius fupplemen-
tum, vtpote non fibi fufhcientc propter magnitudinem
peccati eo qui peccauit,partem ^ominici facrificii com-
prehendit. Reliqua autemei,quodpro omnibuseft,fa-
crifido cuftSdiuntiir.Pakidpatur aute eo 8c ifte,pro quo
nunc lacrifieium fit, quura vnus&ipfrex birini mafia, fit.
Poftquamautemdixit,quaedamfacnficii prodelido pr?
. cipua, fubdidit communia quae de p,eccatis liabet.
jPcl!i$ pco
■ afflucntia
fumicur.
Pc'lit p:
entuè fym-
oolamcft.
.. PJalm. 11. 8.
Ortinis mafculus defacer dotaligenere in locofanQovefcetur bis
camibus,quia fanftum fanftorumeft. - Simpropecfato offertur
hoftia,ita&pro delitto. Vtriufque hoftia vnalex erit.]
Ergo nihil aliudexponere bic, autaddere neceffeha-
bemus, quia com'munia haec eflc pro peccato,8c pro delid
o facrificia audiuimus. Sufficienter autem de his,
quae pro peccatofunt,inpraedidisexpofuimus.Sedcon-
firtnationemetiamhuiclegitalcm fuperaddidit.
X Ad facer do tern quieamobtukritpertinebit.] -. .
Cbnftus autem nobispropttiattofactus eft:Ergo in ipfo o rune
p®nitenti*fecrificium miniftratur&agitur, 8com-
ne quod ex pcenitentia quis confequitur , ad eum re-
fertur : ipfius eft enim pcenitencia, 8c propter hanc,
vt no*s faluaret, aduenit quod manifeftum eft ex eo
quod d ixit: Non vent vocare iuftos, fed peccatons in poem
tentiam.
Sacerdosqui offeree holocaufti'yittimam ,habebit pellem eius,
& oranefacrificiumfimila quod coquitur in clibano, & quicquid
incraticula, vel infartagine praparatur, eius erit facerdotis,a
quo ofterturfiueoleo conjperfa Jiuearidafuerit cun fitsfilijs Aaron
aqua per fingulos diuidetur.]
Non qualiacunqueper ea quae nunc dicuntur, legislator
fignificat: haec enim funt,inquibuseum perfcrU-
facerdos offerens noftrum holocauftum, eft Chriftus^
ipfienim exbib emus corporanoftra boftiam viuam3fdnftam, Deo
placement, rationdbile obfequiuwnoftrum, ipfius ncceffarib
efiepatientia, per quam adlequimur praedidam con-
ueriationcm » dicitur : quia ipfe nobis patieri.tiam
demonftrauit ,prius quidem diccns :~ln patientiaveftra
pofsidebitis animas veftras. Deinde ; .In inundo tribulationes
babe bit is, fed confidite, quia ego vici mundum. Non folum
autem in eius dodritiis, - fed & in refpedu eius, pati-
entiam in pafiionibus habemus , Paulo dicente: Cogitate
tanCes, vt obftupefcamus dignum eft.
- Sacerdos qui offeretbolocaufii vi£timam,habebitpellem eius.]
Quid perpellem intelligi poflit, manifefte oftendit
hoc, quodDeoaDiabolodelobdidumeft. Quaridoe''
' nim lob , quem vt abundantem .omnibus.accufauitj
| omnera feculi fubftantiam, fiue omnia quae circa eum
: erant difperdidit, illeautem in fuaimpietate permanfit,
audiens a Deo. Nunquidconfideraftiferuum meum lobj quod
nonjit eiftmilis in terra, yirfemplex& rettus, ac timens Deum$
recedensamalo, &adhucretinensinnocentiam}Tu.a\itemc(y-
mouifti me aduerfus eum, vt affligerem eum fruftra. Cui
refpondensSatan,ait: Pellem pro pelle, &. cuncta quahabet
homo,dabitproan'tmafua. Ergo pellis diuitiaruin circun-
ftantia, quafi exterius circunclans eft hominem, quam
offerre intelligibili facerdoti hiqui volunt holocauftum
fieri,debent. Propter quod hi,qui dodrinae Apoftoliete
crediderunt vedentes mbftantiasiuas, ad pedes Apofto-
lorum ponebant. Qu:ar ergo pellem pro pelle^ixit,ne-
ceffarie diuitiarum circumftantiam, quamperdidit lob
pro patientia,quae ei reliSfca eft, intelligimus. Pellem au-
tem,quiamultacxeavtiliafiunc,patientiamprofitemur.
Qwc mulca ? Adquirentibu? fe prouidet bona,pa.tietiam
auftmeam maxime, quae interpretationibus eft: vnde&
Dauid^pfollebat. Quiafactus fumjicut vter in pruinaMftifica-
tiones tuasnonjjtmoblitus. Qucmadmoeumenimvter in
pruina iuuari & confbrcari dicitur : fifc & patientiacrcf-
cittribulationibus. Propter quod & Paulu§ dixit: Tribu-
fatiopdtientia operatur.Simal etia & inferi9 addidit :Patietia
probatione,pfobatio fpem,fpesautem non confundit. Quia autem
autem qui talem fuftinuitd peccatonbus aduerfus femetip-
fum confradittionem, vt ne fatigemini animis veftris deftcien-
tes, Prbpter quod & Dauid a it: Et nunc qua eft patientia
ntea ? nonneDominus, érfubftantia mea ante te eft t Quiaau-
rem intelligibile hie deferibit holocauftiim, ipfetextus
oftendit, ait enim *
Sacerdos qui offerer bolocauftiviftimam.] *
Noni>oum,autpuium,autaliorum fimilium led horn
inis. Vbi enim non ab his qui pfferunt, fedabhisqu®
offeruntur, facrificia confiderantur, neceflarie anima-
lium mentionem facit. Hie autem, quia apertius voluit
intrpducerepérfonamDomini, facerdotemppfuit, hpT
locauftum hominis offeretem. Intelligibilia enim noftra-
holocaufta folus Chriftus offert, ad cUius imitationem
eorum hoftue & conuerfationesftudétur. Poft h*c dixit:
Omne facrificiu quod coquitur clibano & quicquid in craticu-
la}velin[artagmegraparatur,eius eritfacer dotted quo offeretur.J
Reminifcendumeft,quiafacrificiah*cTheologiaief-
& vnigeniti difpefationis diximus, & illud quidem quod
eft de clibano, diximus fignificate virginis partum; quod •
vero de fartagine eft, crucispaflionem:illudetiam quod
decraticula eft,a mortc refurredionera,rationemin omv
nibus reddences, & probationem quas pportebat, adii-
cientes. Qniaergo hxcTheologiaeincarnationisproxi-
mafunt, neceffarie facerdotis offerentisearn Chrifti videlicet
nati & paffi-& refurgentis eft. Sednimirum no-
uum ribi videtur quodinfertur.
Siue oleo conjperfa, ftuearidafuerit, cunttisfiHjs Aaron aqua
menfuraper fingulos diuideturi]
. Confperfum fiquidem in oleo facrificium de fimila
dicit , quodnec in clibano, nec infartagine,nee incrati-
culamittitur. Ergo &ipfam efle Thcologiamdiximus,
fed non de dominicaincarnatione. Vt non ergo omnem
Theologiam, circunfcribamus in vnigeniti humanitate,
oportet enim nos& d« patris , & de fpiritus fanbli & e -
tiam ipfius filij , qu* ex patre eft, fubftantia difputare.
Propterea no in femetiplo portare hoc facrificium repe-
riuit, fedfiiiis Aaronilhid, adTheologiampermedtta-
tionem proficientibus feripturarum, deputauit?vnicuiqv
jequaliter difpertiens,vt non diffimilia fedomnes fitpilia
de Deo fentirent. Et hoc manifeftum,quiahaaretieis de
talipercipere facrificio non praecepit,quia noneadera de
Deo fapiunt, fed & nimis differentia. Non confperfum
-autem de fimila dicit iteru, quandb decimaephiabfque
bleo, & thure,pro peccato offerc©r,anon valentibus hit-
cum,aut ouem, aut par turturum, autpullos columbarü
offerre in facrificium. Hoc autem & fi facrificium falu^
fóris fignificat,tame quia Theoiogiae gratia„fed caufa vti-
litatis offerentis perccptaeft,& hancfilijs Aaron deputa-
uit.Oportebat enira,& qUUm oblatio eadem effet ,caufa
autem eadem non effet, hoc fiquidem propter Theoio'-
,giam , illud autem propter paupertatem poftulantispro
peccatiscrffertur, dffferetiam aliquam facrificium habe-
re»vtoftendatur j quid pro Theologxa, & gloria qu* in
Chrifto eft,offeratur,quid prb folaytilitate offerentis.
I Hoc eft lex hoft 'upacificpfum, qua offertur. Domino. Sipro gra-
tiarum altionefuent oblatio,Afferent panes abfquefermento con-
JperfosAfto, &lagana azaina vnetaojeo,(oftamquefimilam,&
collyridas olei admixtione confperfas. Panes.quoque fermentatos
cum hoftiagratiaru, quaimmolatur pró pacificis, ex quibuf vnus
própr\mitiis offer etur Domino. &eritfacerdotis qui fundet. hoftia
fanguinem, cuius carnes eadem coniendentur die,nec remanebit ex
eis quicquam vfque mane.] .
Quucmadmodum nolocauftoru & peccatorufacrifi-
qa,fic Sc ea qu? prb pacificis, fine falutari offerucur,reite-
E
Luc. xi,
tom. ic.
Pfidm. 58
pfalmA9l
Htka JInter
Pro-
pheriea &
Apoftoli*]
cadogma-
taquidin-
terfit.
poflumus.
D
Manefeeu
lü futurp.
tpUtt.J.H. ^
2.7
raaicifecundo Uloddicens, vt fepedtione meraoriam |
mm leeem meditantibus infercrct. Subiftfert autem
ca qua;ante nan dixit, vt nobisledlio neceffaria, 8c non
defticabilis fiat.Diuidi autem iUudnon frufti'adeddcnl--.
pis rationabiliter praeuidic, hade enim inquifitis legisla-
-toris verbis muenimus. .
jjaceft lex hoftia pacificorumyqua offertur. Domino,ft progratia-
rum attione'offeretfiuepro laudatione.J '
Vides adtiuam quidem folam effe,rationaleauteni, &
-adiuameffe vitam. exhis quad nbbis ad pacifica, fiuead
faluteni trartfeuntibus dedit, poteftatem ttibuens,quam
ex vtriufque voluerimus eligere : quia enim rationale
j quoddam eft faCrificiuni gdatiarUm abtionis, fine fecuri-
. dum Lxx. laudationis, audi Dauid, poftquam prohibuit
facrificia, quadfecuttdum legem erant, dicehtem: Immo-
laDeo facrificium laudis, & reddealtifsimovotatud. Audi 6c
Paulum adHeblraeos fcribentemperfc, dicit autem : Sic
offeramus hoftiatn laudisfempe/tDeo ,fru£tumiabiorum confitert-
tium nomimeius. Quortiodo autem iubet illud offerri ?
Cffferretpanes abfepfermento,conjperfos oko,&laganaazyma
vncta bleo,co£tacpfimila, & collyridas olei admixtione cojperfas)]
QuodLxx. ita edUUt: Et fimilam confperfam oleo, in
coilyridis panuni azymorum offeret munerafuper altare
laudatiolliS falutaris. Panes fine fermento, fiue azymoS
confperfos in oleo, Apoftolicos librosi lagana vnbta
oleo propheticos intellige, quia illi quidem nimis opulent
e r,illi autem etfi & ipfi opulenter , non tamentan-
tum annunciant mifericotdiam Dei,dum mifericordiae,
propter inobedientiam Iudseorum, permifeent minas.
Vnde & non confperfaoleo lagan a , fedtantum vnbfca e f* :
fc dicuntur Co&am autem fimilam , Sc collyridas qlci j
commixtione confper^s,vel ficut Lxx. dicunt.| Etfimi- i
lam confperfam oleo coilyridis panum afimomm. $imi-
lam in olffoconfperfam, cumelcemofynaTheologiam
iritelligimuSjVride & fimila propter fobrilitatem dicitur.
Veruritamen in coilyridis panibus-fine fcrmcnto, mune-
ra facrifici pacificorum feu falutaris prascepit fidlri, ina-
poftolicis videlicet feripturis. Apoftolicaautem dobtri-
nam fequi maxime oportet eum,qui faluari defiderat.
Panes quoquefermentdtorcumhoftiagratiarum, quaimmolaturpro
pacificis, ex quibus vnuspro pnvtitiis offeretur Domino,&
etitfacerdotis qui fundet hoftiafanguinem.
Lxx. autem dicunt : Et offeret de omnii-us muneribus
fiiis laudationem Deo, facerdoti profundenti fanguinem
falutaris illius erit. Per haec oftendentes, quia quantum-
-cunque homo egerit& vixerit , cucurrerit, Sc compre-
henderit,fiue aflequutus fuerit, fine adiutorio Domini
falutem adipifei, fiue aflcqui non poteft. Propter quod
8C.PaulUs dicebat: Nonvolentisnequ¤tis,fedmiferentis
efiDei.Ipfi autem facerdoti profundenti fanguinem falutaris
, id eft Chrifti, miniftranti fie perficienti facrificium
perfuumadiutorium,primitiasiuffit offerri. Attende au-
tem qualiterctiam praefentem legis fanblioriem coclufit;
Cuius carnes eadem camedentur die, nec remanebit ex eis quid-*,
quam vfque mane.] ;■ t
Velficut Lxx : Et carnes facrificii laudis falutaris, ipfi
brunt videlicet offerenti, &in quacunque diedonabit
comedetur,non relinqucnt ex eo vfque mane, hi ic inane,
feculumfuturumappellat, vtpote quodtotum eftlucis,
Sc no&ipraefentis feculi fuccedit. Deipfo quippe & Pau-
lusait: Nox pracefsit, dies autem appropinquabit Dauid-au-
temdicit: Maneaftabotibi &videboquoniamnonDeus volens
iniquitatem tu «.Non vult ergo de carnibus facrificij falutaris
in mane relinqui, vt non imperfebtam vitam n oftta
relinquamus, per quam nos bportet faluari: feientese-
nim, quianonreftatiniUofeculo operatio, Sc iri meroo-
riam noftram reuocantes quipque virgines, quae quia
fponfo vocantc venire ad nuptias,oleum emere volebic,
anuptiis excfofafe. font: nihil eorum,quae' adfalutem pro-
i fiiciun.t,ijpn manducatum>id eft,non operatum mane iri-
telligibile relinquamus. Hoc enim nobis & Salomon
in Proaerbiis dicit ::Non dicas, vade, &huertere,&cras
dabotibi,quumfiatim pofsis dare neque enim fits quidpariatfu-
peruenturadies, neforte, ait, deducaris, vbinonpofes nee mifericbr-
diam,neca.liamvirtutemoperari. . ' ' , '_____
Bibhoth.Vet.Patr.Tom.j<'
; SiyotOiV.eljpon.te quifquamobtuleritbofiid'd,eademfimtliter
edeturdie. Sed &fi quid in erdfiinum remanferit, vefei licitunt
eft. QmcquU d.Utemtertiusinuenentdies)gnUabfumit. Si quis
de cjtrtubtii. victimapacificorum die tertto comederit, irritdfiet ob-
latio ,nec proderit offerenti• quinpotius quacunque dnima tali (e
e^ulio.contdminAuerit,praMdncationK reaefit. Caro qua aliquid
tetigerit immundum non comedeturfed combureturigniquijue-
rtt imniundus,vefcetur ex?a. Animapolluta qu&ederitde car nibus
hoftia pacificorum, qua oblata, eft.DominOiperibitdepopu is
fuis.] .. . [HS! . . . i .
. Haec lex ad primatri quidem faciem contrana videtur
prascedenribus, fed non«ita eft difeufla, quippe nimis
inuenitut eis effe concordans. &illud autem ferutan-
tem, intelligere oportet, quia vnibram habens lex ru-
turorum boriorurti, rede muftis Sc differentibus qua2-
ftionibus, ad figUranda ea,quae d,efignantur myfteria,
vfaeft. - .
Si voto velJponte quiff iam obtulerithoftiam, eademjimiliter
edetur die. Sed&fi quid in craftirium remanferit,vefei licitumeft:
, quicquid autem tertius inuenerit dies ignis abfiiifiitf]
OmnC Quidem facrificium pacificorum feu falutare,
fpontaneu m eft, vnde illud inter dona fuperiori parte h-
bri huius, legislator adferipfit: fed gratiarUm adionis,u-
uelaudis facrificium, quanquam fpecies fit oblatioms
eius quas nunc d idaeft, tamen quia, ratiqnabile quod-
dam eft, propterea in lege voluntarium non habetaddi-
tum: qui quum fine dubio rationales fimus , debitum
quodammodo praecipuum creatoti rationale facrificium
aebemus. Propterea in eo voluntarium lex reticuit, non
illud excipiens a voluntariis,neque enim pro peccatis,
fed necex promiffione oblatum oftendit.Tantum autem
facet quemadmodum diximus, V oluutarium, fiue foon-
taneum ,v t quum filetur hoc verbum qui rationales nmus,
debere nos Deo ratipnaliji facrificiaintelligamus,6c
omni ei ftudio adhzereamus.Sed quoniam iilicin qua die
offertur, comeditur, ait:hic autem, in quacunque ie
offertur, 6c n craftino: nec hoc cffhrrariumeft, apertifli- J
me enim Sc hoc quod dicimus craftiniim, cenunciatiuu
prasfentis feculi eft, quod teftafur Iacobus dicens. Ecce
nunc qui dicit is, bodie & craftino ambuldbimns inillam ciuita-
tem& negociabimur, & lucrum faciemiis. Et omninonon
inuenies vbicunque in feripeura craftinum adfimilatum
flituro feculo,fed dicitur quidem,pr?fehs feculum hodie,
quomodo Dauid dicit. Hodie fi vocem eius audieritis, nolite
obdurare cordaveftra,ficutinexacerbatiom.EtxiumsVz\ims:
Sedadhortamini vofmetipfosperfingulos dies,'donee hodie cogno-
minatur. Diciturautem Sc eras, non tamen omninoe»'»-
hodierni: fed quiaprsfentis feculi non eadem
lunttemporum fpacia,ftcutinProueib. oftendit : Ne dicas
amico tuo, vade, SC eras veni. Neque enim feculum
deferibit futurum: fed fubfequens, prsfentis vitae tern-
pus. Propter quod dixit. Neque enim fries quid pariat
fuperuentura dies, id eft, ne forte ineamoriaris,auta
aliquaimpediariscaufa. Quod vtrunque inpraefenu fe-
culo contingit.non in futuro, Vnde nec vllo modo diem
•duplicauitjvnam diem tantum dicens in lacrinpio gratia-
rum abtionis, fiue laudis. Aut forte hinc manifeftum eft,
quia his qui rationalem vitam apud fe definierunt, Sc ftu-
dium quietis, veluti Maria,quae hpnampartetii e legit, 6c
ad pedes Domini Iefu Chrifti fedebat: hmplex eft vita Sc
velox, atque ad trahfitum parata. Eis vero qui actiuam
elegerunt, non ita ,ic d laboriofa i qualis erat March*,
quae turbabatur erga plura. Vnde 6c ei duplex tempus,-
proper labores,cpmputatur:veruntamen legislatorSC U
verbisdiuerfis vtitur, propter opulenriam fpiritus,Sc vt
multiplicia'redderetjffcat fofe dixim9,intelligecj?*nigmata,
adiftribta tamcfubtflltaten6recedit,ledibrdixit.
No« relinquentde eo in mane.] - ' : .c-
Nondicens,incraftino,quiacraftinumriqriug»incat,
futurum feculum, hie autem quicquid tertius inuene- ,
ritdieSiignisabfomit, pet diem tertium,fiiturummai-
cahs feculum ipfo qiiippe genetalis eft mortuorum
refurreblio : quam defignat tercii dici fabfo refurrectio
Dottiini quae mane prouenit. Propter quod 8cmanele-
culumdiximusfignificare futurum;
F
Saerificiu
laudis cu>.
iufmodi cf
fedebeaci
Hodi*.
Pfam 99i
Hebr.y
TUnC