3 7*
Et her ij dr Beats
pfid.106.
rcticus vero in fou» eft, tanquam fraudulencavulpes: quia
nunquameftinpuritatemenris,&ideofraudulenravuq>es
eft, gaUinae illi Euangelicas dolura lèmper intcndens. Na de
ea Do minus dicit : Q uittes volai èogrégaréfiliot tu oiju u tg a llt^
n j p u ü o s f u o s , r e i i n q u t t u r iorn u v ijtr* iejerta .
VulcDominus hæreticorum filios congregare,u ad viutaoe
fideivenircnt, ftdnon congrcgat, quia in ter le dijsldcnces
diuerfticntiendononcpncordant.DequibusperPiaunuta
dicitur : EguÇa tft contentwfkper principes ccmm-.& rtduxittot
inwuio,&noninvid. IpGetenim dum difpenfationemDni
pcruecfe interpretari non metuunt,profeao plèbes iubdi-
ïas non ca via,qui Chriftus eft,fedin inuium trahunt. Super
quos reScquoquc efFuià contenno dicmoequ» luis 11-
bi viciisim allegadonibus contradicunt.
Arrius quippetres perfonas in diuinitate iuiapiens,rrcs
eriam Deos ctedidit. Qucm contra Sabellius vnum Deum
fufeipiens, vnam ctedidit effe perfbnam. Intet quos ianfla
Ecclefia reéhim prædicarionis lux ttamitem indedmàbui-
ter tcnens,& vnum Deum prædicans, très perfonas contra
Sabell’umaflcrit. Ettrcs perfonas alferens,vnum Deum
contra Arium confitetur.
/«M.4.34*
CCUU.1 4J.,
c
U at.1j.t6.
lui. xf.f.
"Ëïipandus Toletanæ fedis Epifcopus, nefeio qua com-
mixtionis. vertigine, très perfonas invna natura Deirans
confondit : & Chriftum de Virgine natumnonDeum, led
tantum hominem credit. . . .
Manichxusautem , qui in facro cloquio virginitatem
laudari cognouit, çoniugium damnauit. ^ _
Apec.i J.XI.
Atcontralouinianus, qui concedi coniugia compent,
virginitatis munditiam delpexit. Vnde fit, vt fomper hacreticisperuçrfaintelligentiaconfofis.
viciffiro fibieorum nequida
& in cnlpa concordet>& in lèntentia diierepet. _
m At contra fanda Ecclefia per médias vtrarumm paraum
lires ordinatapace gradirur. Etfieutfuperiorafufcipereita
nouent,etiara & inreriora venerari: Quatenus nec lumma
xqualem p onat infimis: nec iteram infima delpiaat > cum
furnraa veneratur. Nonpoflunt ergo hæretici in vnum co-
pulari, qui more vulpium inter fe diflènrientes,dmedas «bi
fodiunt foueas>qui vnam domum Ecdefum,quamhabue-
runt perdiderunt. Hoc a animal nec manfuefdt aliquado,
neq;vllo vfoi, aut cibo vtÜe eft. Sic hxrerid, nec mâfueicut
aliquando,nec cibo Domini coneduntur Non enim de his
dicit Chriftus : Meut cibus tft, vtfaciamroluntatem fatrismei,
quiincaUs eft.QÿAS vulpesin CanridsCanticorumafratri-
bus fois Dominus Egaré mandat,cü dicit: Capite nobis vulpes
paruulas.qua demoliuturv'measinam vmea noftra floruit. Dicit p
parabolam in Euangelio Dominus, cumcreuijfent herbe, &
fiuâumfecijfent: tuncapparuerunt zJzAnia, ideft, profidente
Ecdefia,numerolx et hxrefes forrexerunt: ledEccIelifiin
Ede pmanente , q prauafentirent inueftigatx font hxrefes.
Sic iüe Samfon, qinterpretatur fol, captis trecentis vulpi-
bus,eoru caudis ignemappofuit.&frudusinimicorumin-
cendit. Semper n. hæretici in primordio conuerfîonis foæ,
vélut fàllà religionecofpiciuntur :in extremis fuis cum cx-
perint prxdicare, tanquam in caudaigné trahunt gehennæ
mcédio deputati.Et ideo cüDnsdidt: capitenobûvulpesxc
fidicat: conuindte hxrericos,eorumque verforiam,tan6ta-
rum feripturarum concludite'teftimoniis. Quas vulpespar-
uulxs didr. quia nihil magni/ecundum redam fidem mtel-
ligendo omne,quod iâpiunt minimum eft. Demoltuntur vt-
«f^.quiafubuertuntplebes, prauiseastraditiombuscorrumpefites.
N4w»dwM noftra floruitiid eft , Ecclefia Catholica
indecünabiliaugmcnto profedt.
Beneergo fcripturalànda hærcricos hommes m vno
corpore beftiam didc quia hoc, quod legehdo profert impends,
quafi ab obtentu rationis in dpic. Sed qim hoc,q le-
gi t,non intelligitjièmper tn ad inrationabilem lenfom ten-
S t& q u ^ i homo in beftiam definit, dum fenfus ipfius fen-
‘ pnAæadintelledummala:credulitatisexponit. Quodbe-
nehæcbcftiaduo cornua fimilia habere didtur: quia fim-
pli citatem agni in exteriore demonftrat homine;&duote-
ftamenta Legis,& Euangelii vnüm fe nobifaim Chriftum
Emulant prædicare.Sed audi quod de eô Iohannes dicacEf
loquebatur, vt draco : & dm poteftatepriorü beftufacUbat m con-
fbefttt ew.&facit terram, &eot quint eahabitant adorarebeftta
iUampnorem>cu'w mata tratpUgamortU élus. Draco n. Vt diximus,
diabolus dicitur.Sic enim draco diabolus,loquedo,
& noua fàlfo promittedo decepit hominem in paradilô: lie
& hæreticus,qui beftia dicitur,loquitur quafi draco. î.quali
diabol9 in paradifo. Nam paradifus nunc Ecclefia eft.Sedu-
dtur aut verbis huiusfetpentis carnalis noftra concupike-
tia,& per iUam feducitur Adam,non Chriftus/edChtiftia-
nus.Dicit ergo draco ille diabolus ad mti\ietem:Curpraceptt
vobis Dominus,vt non comedtretis ex omnilignoparadifitSicnx-
reticorum curiofa cupiditas : fie praui pdicatores ad diligedamerrorisfallaciam,
auditorum corda fuccendunt.quæ in
typo mulicris ponuntur, dicentes eis : Quare fogitis icien-
tiam habere latentem, & abfconlàm î Nouam foper exqui-
rite, & boni, & mali feientiam penetrate. •
Vnde apud Salomonem mulier ilia hæreticofum fpeae
tenens diat : Aquafurtiua dülciores funt, & pants abjeonditus
y«,jttlf.Subiecit deinde idem draco: Quocunq^dïe comederitût
ftatim aperienturocult veftri, & eritisficut dijjàentes bonum, &
malum. Sic&omnes generaliter hæretici loquunturquali
draco,cum diuinitatis meritü profitentur, atq; feientiae^p-
miflione decipiuntî&reprehenderunteos, quos fimplici-
ter credétes inuenerunt. Et qa omnino camalia perfuadet,
r - 1 I- . ...1 quafi ad carnaliumocuIlo__r_u_m_ _ a dapertionem mconniannntuirrianb»-
diicere, vt interior ocul9 excaecetur.Haec eft illa locutio hxreüci'^
loqutturpquafidraco'.&obnpoteftatempriorübeftiafacitf
id eft.totius corporis diaboli,hoc eft, malorum hominum»
quam priore m beftiam dicit, {icutziv.Etfacit terram, & tos,
quiinhabitant in ea>adorarcbeft'tumilUmpriorem>cuiut curata eft
plaga mortis eius.Ec quia ipla beftia, q priotem dixi habere ca
capitafeptem,&cornua decem: Vnum ex capitibus eins v'tdtt
quafi occifum in morte: & plaga mortis eius (urata eft. Ipfiun ca-
put beftia: velutoccifum,ipfe eft omne corpus hxreticqru,
qui pdicant Chriftum crucifixum;& fimilant le cumduob9
cornibus agnum. led tarnen draco loquuntur: qui oem po-
teftatem prioris beftix fociunt.Decem cornua, q» dicit, be-
ftix, decem reges efle foturos in fine mundi fcriptura com-
memorat:in quos Antichriftus vndecimus, tribus regibus
occifis,ciim fepte erit regnaturus: quos nunefeptem capita
nominat.Septimu ergo caput beftia; quafi occifom in mor-
te hxreticifunt, qui Chriftum quafi agnum occifom cu lo-
hanne pdicant: & eum filiumDei Deum eile negant , dicetes:
Non per iftum agnum foÄa finit vifibih’a,&inuifibilia
quem Ionannes digito oftendit: Etce agnus Del Ecce quitoüit
peccaramundi.Qnin. harc dicit, beftia eft vnum ex capitibus
beftix, &nonoccifom,vt agnus nofter Chriftus, led tanq
occifus defortoimitationis Chrifti,&loquitur,quafi draco:
& oem poteftatem prioris beftixfacit. Quia*huncfi-
mulacrum diabol9 fibi adinueni t , vt fob nomine religionis
non folum carnales, fed etiam religiofo s decipiat. Ideo hoc
caput dicit: quafi occifum in morte,&§laga mortis eius curataM
eft,quafi Chriftum crucifixum fequantur. Simulacrum dia«
boli,ideo dicitur,quia cum intus fit beftia,foris feagnuelfe
menritur,ad fimilicudinem agni, quod eft Chriftus. Na Ecclefia
dicit de Chn(ko:Vidtagnum quaßoeetfum. Etpropter
leptiformem gratixlpiritum,exquofeptemEcclcuxnunt
per dona gratiarum, qux vna Ecclefia, eft qux integrum
corpus eft Ch rifti, dicit: Habentm cornua feptem, & oculosfe-
ptem,qui funtfeptemJpiritusDti, mißiperorbem terrarum.Q&i*
Ecclefia, qux Spiritus San&i accepit gratiam per vniuerfo-
rum orbem terrarum eft conftituta.
De corpore vero diaboli longe aliter dicit Ecclefia: Nec
agnum nominat corp9 diaboli.nec cornua feptem fed dicit:
capitafepte&cornua drcf.Nam agnus nofter vnu caput habet:
quia vnus eft Deus.Caputn. Chrifti Deus. De diaboli vero
corpore dicit: Et vidi afeendentem beftiam de man babetem cornua
decem,& capitafeptem,& fuper capita eius decem diadtmara:
& fuper capita eius nomen blaJphemia.Et beftia, quam vidifimilis
• erat par do: & pedes eiusficut vrfi: & os eius,ficut Leonis.Et dedit ei
draco virtutem fuam,& federn fuam^Et vidi vnum ex capitib. eius,
quafi occifum inmorte, &plagamortis eius curata eft, & mir ata
eft omnis terrafecuta beftiam, & adorauerunt draconem, quoniam
deditpeteftatembeftia.Etadoraueruntbeftiam dicentes: Quisfimilis
beftia*. aut quis pugnare cu ea ? Etdatuefteiloqui magnam blaf-
phemiam. Hoc to tum figuraüter intelligendum eft inEccle-
fia,no ficut auditur.Nä Agnus, 8c belua,ficut in inuice fibi
cötrariifuntp naturä.-itaallegoriceintelligendi funt per figuram
E
Frtu. 9.17.1
Gtn tf. j.j.1
F
Apes, ij.ii,
Ibid. tat.
ibid. t ij.
; G
loan. 1.17JI
hoc.
Apec.6. II
Ibidem.
- H
Apoc. ij.tl!
Ibidem.
Lïber Secundus. 373
guram.Hic tanrü dux partes funtïnteUigendç,idèft,Chri- ! nem, Très itaque font, ideft, diabblus, & populus.Et be-
ftii s,&’cbrpds eiu$: &' diabolus,& ctirpus eius.Qux totum | ftia vçlut occiia, qux eft mediator, in quibus Chriftusre-
corptisdiaboli, quo faciliiispoftit l^irirtialirer ab Ecdefia 1 fonar.Ét quia ex parte Chriftum adorant, &exparre befti-
déprehciidi,omniamtembra diaboli in vnabeftiaconclu- am.quandomediam beftiam dicit adorari, in diabolum
fit, Use beftia in Dattielcnrribilis dicitur ejfe cdter'is beftHsjd eft, res cadit,qui fuum,&h çceticorum locum implet,per quo-
Leoriijpardb, & vrfo dillîmilis dicitur: & ciii9 nomine be- | -----
ftix nUneupetur, non habet. Sed tarirum diflimilis'caSteris
beftiis',& terribilrs riominatur.Sed vide quantum eft foris,
terribilis in cerrenis. cum dicat terra, id eft, terreni. Quisfi-
niilis beftia, & quispoteritpugnare cum eai Terribtiis cateris be-
ftiiidicilur, &diftihiilis: Sed agrius1 adtfenieiis aduerlus eâ'in
certamine furrexitj & moriensprxdamexciiïïît. Excutiunr
&i?6dieagni preciofo (ariguirie redé'mpn,agni ineonrami-
riati: & iminacUlati Chrifti per ilium agnum, quem Dens
fufcitauit: à mortuis. Ec hie agnus , b e f t i a contrarii fibi
font iri Ecclefîa.Beftiæautëm,quæ cOntrariaeftagno , non
ip'èciale,led genèraletiomé eft,&qüod multas habeaepar-
tes,qna: lepre capitibastiiftindis feribitur: Sed in narrario-
fte pro locis intelligendüm'ëfty qiialem pàrte beftix dieat,
qux feptem capitibus' çxvnbcorpore confiât. Aliquando
n.diabblumtficitbeftiàm:alt'quandoinfideles, id;eftyfirte
Baptifinô. Aiiquaiïdo Chiiftiânos màlos,ideft, vulgauem
plebcm irôtra Ecclefiam /qut' tantum nomine Chriftiaiii
lunt, opefibusverobeftixluntAliquadoprincipes malos.
Aliqiiandohxreticbsiquiamalefenriunc,& male prxdi-
cantde Ghriftbi A liquando hypocritas,qui fimulâiilanéti-
tacé,"& nec dieu nr de Chrifib, nec frire vblunt, quid dicar,
vètctêderedebeant. AUquàndbn.fchffiiiaricos dicit,qui
,re^te credunt,& re6teprS:'dicant Chriftinft':' fed foiifi fime
•ab vnt tate Efeclefix, non ebrpote, fed animo. Schifma n. à
Iciftùraaniniarum vbcàtaeft. Eodémèniin ctiitu, eode ritu
"ciédit, vc Cxteri relfgibfi, fed fold congregationis dele<fta-
turdflfidib.vc cum deteris cômuni nttlio mlciatur confilio
& tofofii qùo’d fibiagerè videtut-fândlumin fiio corde elfe
putatury Fitautem fehifinaycüfo diciiiit homines, Iuftifo-
musinoS làh<ftificartiuSin mudo,& extera ht^ fiinilia.Hoc
_tbtiini pet firiguk officiavnius beftix defcribùncür capita.
Capita di cuntur, quia vnülqùi(q-,fequitur foæ volûtatisàr-
bitrlu.Sbla Ècclefiaagircü cÔ(riio,ne poèniteat ppft faétû.
1 Qupd^t ce fiimoniis app^obemus, ex niultisVriumPau-
liApbftbliproferamusexemplum.Qfonefôrtëinvacuùrn
^cüriïretjautetîfmiiret, ptinium Apoftolorum requifiuit
^èTmlhiPër hocexemplum profîcit Êçclefia, qux eft foiïi-
mi càpitis menibrum: 'Qtiaèôitinii Chriftianitas vria Vide-
turEcclefi’à. Et îïïulti tbro ixieritris atdbie bene fe laborare
putaritîfedirtcèrtumëftVtrû Deo placeanr: Vnus ager eft,
fed dôrhfienCè Pâtre fernilias, inimicus homo zbotmafhperfe-
minauit'. Ad qüarn erâdrcahdàm, cum difoipuli ire fe pro-
ponereiit,dülninus nofter pr’ohibûit,fibi referuas palearu,
& hnmcntïiepaiàûonë.Hctcfuntvkfttira^&vaftimifericordia,
qn^ihïlbnio 0 ei ab Apôftblo prxdicâtur.Vehiércrgo dies’,
quândôthelàûroEcclefîæàperrbTroferetD'omin^vàlà
irçfiiç,^uib.exeuntibîlan(ftidioét:EÀ;«(j^,eA;iet«w::y?</«û»
fuertint'êx ftobis.SÏ. n.fuifftnttx nobis permahftflentvtiq, nobifeü.
Nèmo potëft Chrifii vidtoriam fibi aflumerè, nemo ante
iudiciidfëdèhùmirîibiiüdicare.Sï iam rriutidataeft Ecclë-
lîa ; quidDo rnirib referuamus pE f t via ,qua vide tur ejfeapud fco -
mines recla^nouifsima dût eius veniut in profunda infernidn hoc
èrroteiudïrii, qux potëft ëfte'certafentéti?.? Proindè,quia
noeft cërta fentetia, débet f càritas vria. Sed ea iplà caritas
. nonbbtërit elfe Certa^fî fîdêsfoéritinëeita.Proihde côniu-
f niter ornttisEécTefiaperquiiere debet ftdéVeram,&omni-
bùs modiseuitare hxreticorü yenèna.Nonn. finèfatiofte
capuchtiius beftix vèlut'bëdifom fcrîbttut.beftiaitaq;,quâ
dicit, interdiàbblû,5c CKrfftûpèrlbnam nonhaber: quia
infblo eftvbcabuloy qubd dje Un t fe adotafe C hriftum, qui
môrtuus eft: & rcfiirreidr.H'xc bëftiâcû aübb. cornibiipl^;
éfthxreÈfcorû pars euomnib. fibi coriferitieritib. tâm fid^
qü5’bpëfe:Quç Çaput dicirutVélut occisCi.fd eft, lallaciter
Ghriftianû.lnqüovocabuîodiabolû adorât, qhoefimu-
, lacriim luis adiiiuénit, vt filb ubitiine Ghriftïanitatis maxi-
mafn pàtiêab Ecclefiaexcludac, & capiti-foo diabolo cô-
iungâtÆt ille habeatcorpuSj CÜ quo ie,&ilhidâd inrerom
tarcàra * tradàr. Nosad biam9 agnü, qoccifos e ft, & refer-
r^xif.Ifo| [ d ^ rbeftiâ,qq^ fehàpetiiiihtiitiimodi limilim-
■ , . Biblioth. Vct. Pair. Tom.8.
Apec. x j. i .
ApÔC.lJA
A p oc .ij.y
Ib id . C . i j .
rum os loquitur in Ecclefia.
Dicit fuper decem cornua decem diademata, hoc eft, quod
regesfoos ram viuos,quam mortuos laudant & veluti in
ccelum,arque inter Samftos translatos elfe exiftimant. Nomen
vero blalphemix,quod foper feptem capita vidic,hoc
eft, quodfeÊcclefiamdicunt,&ècclefi'am perfequuntur.
Draco eft ferpenris operatio. Rufus carnis habitaculum,
qua draco ipfe çarnis habitatioeft. Decem comua dtaco-
nisjvirtus eitlegis alienx. Draco vero ille magnus ferpens
antiquus,qui vocatur diabolus,& lâcanas.Ideo dicitur draco,
quia terrer. Magnus, quia potens videtut: & exaltat in
fpriitu. Serpens,quianondeprehenditur; Sed inreprehqn-
fibiliterferpic, & fallir.; Anriquus ideo vocacur, quia & à
principioexpie, & vcte-rishominisaccepitpoteftatem,
• Diabolus ideo vocacur, quia confiliator fibi videtur, &
fapit. Et poftquam perfoaferic hominem tanquam non fox
perfoafionisjfed noftripotittsadmilfi criminatorapparet.
Pardus.quia varieratem &fallaciam deceptionis oftendit.
V rfos, quia rapinam fenfou 8c operü malignorum eft. Léo
vero, quialuperbiæatqueerroriseft forma.Deditdraco be->
ftia virtutem fuam, & fedemfuam :quia intra Ecclefiam font
hxrerici,quiEcclefia videntur elfe, 8c Ecclefia non font.Et
per eos diabolus loquiciif, quos in Ecclefia dëcipere vult.
Et adorauerunt, beftiam dicentes: Quisfimitis beft'uP aut quis po-
• terit pugnare cum ea?illi hoc raliretnon dicunc. Sed dicunt:
Quis fimilis Chrifto? àuc quis illü poterir vincere ? Lingua
Chriftum profitentur, fed faétis beftiam lèquuntur:£r facit
figna magna: vt & ignemfaciat de calo de[tendere in terram in co-
Jpeftu hominum. Ignisfpiritus làndus eft:cxium Ecclefia eft:
terra ipfi font, quos baptizant,& exteros Ecclefiâfticos or-
dinesdicitrqux periplos Hunt in Ecclefia, per qüX Sacra-
menta àb illis renetur Ecclefia captiua.^Sacramentum Ba- _ ^ ^
ptifinatis non lblumintra Ecclefiam Catholicam, fed eria: Addend Bü
apùd hxrericos, qui itvnomine Patris, & Filii, & Spiritu s j£cit0 » .«1,
lànéli bapcizanr, elle quidem baptifina.polfe, fed extra Ec-
clèfiamCatholicam prodefiê noh polie: Immo ficut incra
Ecclefia reéle credentib.per lacramentum Baprilmi côfert
làiutem:ficextra Ecclefiam baptizati,fi ad Ecclefiam no re-
dierinc, eodem Baptifmate cumularunt fibi pernirié & cô -
fufionem. Tantum enim valet Ecclefiafticx locie tatis vnia
. tas ad lâlu tem Baptifmi, vt non feluétur, cui non intra Ecclefiam
datur, vbi ôpottet, vt detur. Inefle tamen homini
. Baprifmu ët extra Ecclefiam baprizato, fed maxime ad dâ-
nationem ab Ecclefiafeparato.Sêd quia manifeftum eft,v-
bicumq; datu firent hoc baptifiha, femel elfe dâdum, ideo
etfi hæretids in nomine Patris,& Filii & Spiritus fiméti datum
foeritjVenetabiliter agn'olcehdum,*&abhoc nulla-
tenusiterandum. Et quia omnis Chriftianitas Ecclefia; nomen
haber, & infidèles, qui non font baptizati, extra Ec-
clefiamdicuntur,puranriecumaudiüt extra Ecclefia did
bapcizatos, quod pro infidelib. dicatur? Non n. itainrelii-
gendum eft,vc tantum duas partes credamus hominum. Id
eft, vnâ partem baptizacorum, qux fit Ecdefix& altéra in-
fidelium,qux fit extra%cclefiâ:non enim infidèles Baprit
mum habent, qui non creduntChriftum elfe filium Dei:
fed t;antum Chrilliani habent Baptilmum.Etiplà Chriftia-
nitas, quæ baptizata eft altera pars eft, qux intrà Ecdefiam
eft. Et iliâ,quxforis Ecdefia eftin duaspartes diuilàeft,Id
eft, in làcerao tes hxrericos. & in laicos aperce malos. Ilia
pars, qux Ecdefia dicitur, lànéti, & fideles font, qui pro
Ghrifto omhia luareliqueruat: cui didurus eftin die iudi-
cwVoSqui dtmififtis om nia veftra, & fecuti eftü me,in régénérâtt-
0 ne cum federitfilins honùnis infede maieftartsftufedebitis & vos
fiipetftdes iuodecimjudicamesduodecim trib. iftacl.Du odedm
lèdes dicir, quia omnis omninoEcdefia, qux eft Chrifti
lànguine paflîoniscinéfo, in duodenario Apoftolorum nu- j
meroeftconftruda. Namfic fontduodecim Apoftoliin |
Chrifto, ficut diîodecim horx diet in lole.Sol Chriftus in-
telligitur,leçundum Prophetæ di€tam:V$bù,qui timetu Do-
tninum f or ie tur fol iuftttia Et tantum ipfis Chnltiams oritur,
H