4$2 S .l u l i t t t i a r c h i e f i ß . T e k u n i ,
■ Luc. t é . .. ,
Ammçde-
, funCto-
cciam
dum nue-
rcntinter
fe ignotac,
mutuofe
norunt.
c
Gregor
quanto hie minus y elamplius bona teipp.pralia diicxerut:
iuxta illud quod beams Auguftinus iniuis libris, de pce-
nis purgatoriis agens, inter camera fie dicit. Tale etiam a-
liquid poft hanc yicam fieri jneredibile non eft, &vtruip
ita fit quaeri potpft:&autinueniri,aut latere nonnullosft-
dclium, per ignem purgatorium quanto magis minufye
bona pereuntia dilexerant, tanto tardius citiufve faluari.
Non tamen tales, de quibus di&um eft, quod regmm Dei
nonpofiidebunt f nifi conuenienter pcenitenribu* eadein
criminaremittantur. Conuenienter autem dixit, vt fteri-
les in Elemofynis non fint.
Quod ad tribulationem purgatorij ignis, morsiftaper-
t meat camis.
C a p X X I I I .
DEpurgatoriispcenisDo&oregresiusdifputans Auguftinus
,p o « # ,a it, ad iftam tribulationem perti-
nere etiam morsiftacarnis, quae.de primi peccati perpe-
tratione conccpta eft: vt fecundum cuiufque sdificium,
tempusquod eanifequitur ab vnoquoque fentiatur.P er-
fequutiones quoque quib. martyres coronantur ; 8c quas
patiuntUrquicunque Chriftiani, probantvtraque xdifi-
cia vclut ignis,; 8c alia confumunt cutnipfis aedificatori-
buSjfi Chriffum in eisnon inueniiint fundamentum^alia |
fine ipfisjfi inueniunt, quia licet cum damno,falui tamen
eruntipfi : alia v e r s o n confumunt, quitaliareperiunt
qu<e maneantin sternum. .
VtrumAnimamortuorum,feinuicem, & quosnufquam
videruntagnofeant.
C a p X X IV . 1
/ ^ \ Vodfe animx de£un£to,mm exutae corporibus re-
V^cognofcere inuicem poffint, teftatur Euangelifta
cum dicit: Eaftumeftvtmorereturmendicus, &portarcturab
AngelisinftnumAbraha -.mortuuseft autem & diues, & fepultus
eft in inferno. Eteleuans oatlosfuos cum ejfet in tormentis, vidit A-
braham-d longmquo, & Lazaruminjinueius. Etipfedixit,pater
Abraham, mitte Lazarum, vt intingat extremum digitifui ina-
quam, vtreftigeret linguam meam ,quiacrucior in haefiamma.
Eccequomodo diuitis anima , Lazari pauperis fpiritum
cognofcebat; ex quo non eft dubitandum, quodfede-
fundforum fpiritusiniliaregione pariter recognofcent.
Pofluntenim & bonibonos, & mali malos recognofce-
re. Si enim, vt ait Gregorius : Abraham Lazarum minime
cognouiflet, nequaquam ad diuitem in tormentis pofi-
tum,deeius tranfa&acontritione loqueretur dices, qupd.
malareceperit invitafua. Et fi malos non recognofcerent
nequaquam diues in tormentis pofitus,fratrumfuotum
etiafn abfentium me miniflet. Quomodo enim praefentes
non poflet cognofcere, qui etiam pro abfentium memo-
ria curauit exorare? qua in re illud quoq* oftenditur, quia
& boni malos,& mali cognofcunt bonos. f t am 8c diues
ab Abraham cognofcitur: cuidi&um e ft, recepiftibonain
vita tua: Et ele£kus Lazarus a reprobo diuite eftcognitus,
quern mitti precaturexnomine, dicens : Mitte Lazarum.
In qua videlicet cognitione vtriufque partis,cumulus re-
tributionis excrefcet, vt &boniampliusgaudeant, qui
fecum eos ltetaui ^onfpiciunt quos amauerunt: &mali
cumeis torqUeantur,quosiuhocmuhdodileXerunt, vt
eos non folum fua,fed etiam coram pcena confumat. Fit
autem in ele£tis quiddam mirabilius: quia non folum eos
agnofcunt,quos in hoc mundo nouerunt, fed velut vifos
&coghitosrecognofcunt b6nos, quos nunquamvide-
runt. Nam cum antiquos patres in ilia aeterna haereditate
viderint, eis ihcogniti per vifionem non erunt,quos in o-
peribus femper nouerunt. Quia enimillic omnescom-
muni claritate Deum conftuciunt, quid eft quod
ibi nefciant,vbi mientem om-
niafeiunt?
Vtrum anirna beat or urn or are videantur pro his quos in
inferno fentiunt.
C v p. XXV.
» Rant pro inimicis fuis eo tempore animae beato
rum, v.taitbeatus Gregorius, quopoffuntadfru-
(ftuofam pcenitentiam eorum cordacpnuertere, atque i- Oratio
pfa conucrftone faluare. Quid eni m aliud pro inimicis o- pro inim;.
randum eft, nifi hoc quod ait Apoftolus: vt deteisDeuspoe-
nitentiam, & refipifeant adiaboli laqueis, aquo captiuitencn-
tur, ad ipfiusyoluntatem, & quomodo pro illis tunc ora-
bitur, qui iam nul latenus poftunt ad iuftitiae opera ab ini-
quitate commutari? Eademitaque caufaeft, cur nah ore-
tur tunc prp hominibus aeterno fupplicio deputatis, quae
nunc caufa eft vt non oretur pro diabploangelifque eius
aeterno fupplicio deputatis. Ipfa nunc etiam caula eft, vt BeacipH
non orent (ari£ti homines pro hominibus infidelibusim- impii* de-
piifque defundtis, quia de eis vtique quos aeterno luppli- f
cio deputatos iam nouerant,ante ilium iufti iudicis con-
fpedlum, orationis fu? meritum caflarirefugiunt. Quod
fi nunc quoque viuentes iufti mortuis & damnatis iniu-
ftis minime compatiuntur, quomodo adhuc aliquid iu-
dicabile de fua cqrne fe perpeti etiam ipfi nouerunt,quan-
t6 diftridius tunciniquprum tormenta afpiciunt, quan-
doiamab omnivitiocorruptionisexmi, ipfi iam iuftitiae
vicinius atque ardentiusinnaerebunt ? Sic quippe porum
mentes, perhocquodiuftiflimoiudiciinhaerent; yisdi-
ftriftionis abforbet, yt omnino ^is non libeat, quicquid
ab illius regulae internae iubtilitate difeordat.
Vtrum anirna mortuorum orentpro falute dfarorum
C a p . XXVI.
P I fepultus diues in inferno, Abraham pro fratribus o-
i 3 rat, vt admoneantur n e & ipfi in iniqua tormenta de-
ueniant: quomodo piorum animae6cmaximein requie
conftitutae,charorum fuperftitum credunturfolicitudi-
nem amififte ? Orareergoppiluntpro lalure viuentium,
in quantum a Domino^permittuntur: nam vtique recor-
dari veraciter polfunt, quosin hoc ieculo pofiti dilexe-
runt; fenfum enim quo viuentes cum viuentibus adfue-
runt non amififte, fed liberiorem illic habere credendae
funr, ybi oqere cbrporali grauari non poftunt, Nam iuxta*
diuinam fententiam , corpus corruptible aggrauat anifnam:
Ergo anima qus nunc corpore grauatur, liberior corpore
abfblutaemcitur.Eftigitur animae pöft mortem&fen-
fus integer,& memoriaplena. Ergo anima quae illic certb
recordationis officio vtitur, proximörumdulcediriisre-
cordatur. Recordansergoqupsamauitinfeculo, com-
mendare eos poteft precibus Chrifto: quan quam nihil a-
liud per otationes fideliu animaru, quam defiderium ea
rumaccipiatur. Illud quoque dicp, quod celeberrimafic
inhacre Ecclefiaeconfuetudo, cum femorituris comme-
dat,& memoreseos fui efle praeoptat. Sicmartyribus, cu
morerentur^ fuperftitum ch ar or um fe familiarita? cpm-
mendauitifiefe qüötidie piorum turbafideliumeuocan-
dis ab hoc feculoeledtisanimabus committit, & v t fem-
perfuifint memores pofcit,necemm fidesviuentiumid i
morientibus pofeeret, fi apud feincertum haberet, quod
innullpebs iuuare poflent poft mortem. Sedquiatantae
authoritatis fojicitudo nonpraeterit, fequens rei multo-
tiens effectusprobauit, cum ea quae plerique viuentes a
morientibus fibi fieri petunt, finedilationis damno con-
fequuntur. Haecergö mihi videtur dehac obiedta quae-
ftiuncularatio, quametfiipfis verbis, vt eft k maioribus
euoluta,noninuenio,ipfotamenfenfudefinitamabau-
thPribusputo,quanquam,etfialiquidexLocab eis
definitum reperio,illorum potius fententiam
aftequor.
Bcatorum
animx o-,
rant pro
Tiuocmn
falute.
G
m
P t d g n o ß it iO ft i £ w e Y I t .
Auguft*
B QHod. I nortui »1-
lorumcUiu
habet
excrop lum
Örigcnicü!
illud eft,& ■
cautele-
gcndaitm
illius pie- i
taque.
Hib. ii.
Beatorum;
Spiritus de
nobis
rônam cui
ratii habet
I ‘Cor. it*
Ÿtritm mtriftari vel laiaripopntammâdefunâorumpro vi*
uentium chatùfumjalute, feu iriftltia, nut qua-
iibetcuuviuùtumi
C A i>. XX V Ü.
SI nulla effet tóórtuis étira de Viuis» hon vtiquediués
ifta äomusiftaeifmi\ habtbls fergo lititiam de häC vitä dif*
cedebSififu&risfähdtusl fed tunc erit petfedta laetitia»cum
nullum tibi cotpöris membrum deerit; Expedfcabisenim
8c tu aiiöSjficut &ni cxpfedkätüs eSiQuod fi tibi,qui mettt-
brum cs»noft Videbiturefte perfedta lititia» fi defit aliud
mCmbrUin» quantömagis, Dominus 6i faluator nöfter,
qui caput eft totitis pörpqris» non fibi dicit perfedtam efte
läetitiäm, donee Illiquid ex membris deefte corpori fuo
Videt ?
ille qui torquebatur apud inferos ;, folicituseftct prô
fratribus fuis » dicens àd Abraham .* kogo tepàtetVtmittas
Lazarum indomümpatris mèï, hdbeo enim quinqüe fratres : vt
teftetur mis, ne & ipftveniant in locum hunctormti/itotum. A tta-
men mortui cüram habere poftunt de viuis » quamüis ne-
feiant quid in praefenti agatur à nobis ; ficüt viuentes cu-
ram habere poflumus de mortuis, qüamlibetignoremuS
quid agatur abillis, ftenim pro mortuis nulla effet cura
viuentibus, non vtique pro éis crebrô oblâtis fàcrificijs
precaretnur.Hæç & his fimiliaS. Auguftinus in fuisvolu^
minibus ponens, hoc vnutoponit exemplum, qüod non
eftmediocritèradmirandum. Audiuimus, ait idem Do-
£fcor,qupd cum debitum tepetererar à quodam» aefuntfti
pâtris câutione prolata i quod filio nefeiente, a pâtre iam
M M perfolutum : Corttriftari homo grauiflime ccEpit
qùod ei pater fnoriens non dixerit quiddeberet » cùm fe-
cifletetiamteftamenram. Tuncei nimisjmxio apparaît
idem pater eius in fomnis*. & vb i effet reconditUm, quo
ilia caütio vacuatafuerat infticauit. Quo inùento iuuenis
atque monftrato, non folùni falfi debiti calutnniam pro-
pulfauit, fed etiam paternum recepit chitographum,
qüodpaternonreceperatquando eft pecunia perfoluta.
Hinc vtique putatur anima hominis curam geffifle pro fi-
lioi& âd eum venifle dormientem,vt dócens quod igno-
rabatjà magna eummoléftialiberàret.
OuodPatriarcba, &Vropheta, & Apoftoli,omnefque beatorum
Jpirtm}nos ardenter fecumgauifuros expettent & quod non
fit iüùperfeftatatitia, donecpronoftriser-
roribus dolent.
C a p . XXVIII.
DË his ita Origenes Dodlor in fuis dogmatibusdo-
cet dicens : Neque enim hinc difeedentes lamfti
Continuo integra meritotum fuorum præmia confèquü-
tur,fed expectant etiam nos licet morautes,licet defides.
Non enim illis eft petfeôtà lætitiâ , donee pro erroribus
' noftris dolent, &lugentpeccata. Hocfortafle mihidi-
Centinoncredis: quisenimego fumquiconfirmarefèn-
tentiam tanti dogmatis aùdcam? Sedadhibeo horurh te-
ftem,de quo non poteft dubitari.Magifter enim gentium
i eft,in fide & véritate Paulus Apofiolus.Iple igitür ad He-
bræos feribens, cum enumeralfet ôtnnes fanéiosqui pet
| fidemiuftificâtifunt,addïtpoft omniaetiarti.hoc;Sedifti,
inquit » omnesteftimonium habentes ,perfidemaffequutifunt re-
promiftionem à Deo,Deopro nobis aliquid meliusprouidente, nefi-
ne nobkperfeôlionem confequerentur: vides ergo quia expe-
â a t adhuc Abraham^ vt quæ perfecta iuiit confequatur :
expédiât & Ifaaç,6c Jacob, & omnes Prophetaeexpe&anê
nos, vt nobifeum perfedtam beatitudinem captant. Propter
hoc etiam j myfteriütn illud in vltimum diçm dilati
Iudicij çuftoditurrvnumenim corpus eftquodiuftificati>
expedtatur : vnum corpus eft quod refurgere dicitur in
iudîcio: licet enim fint multâ, membra, fed vnum corpus.
Non poteft oculus dicere manui, non es mihineceflaria,
etiamfifanus fitqcqlus& non fit turbatus,quantum per-
tinet ad videndiyn, fi defint ocul o reliqua membra, q u i■
eriteihetitia? Autqugevidebiturelleperfedtio, fi manus
non habeat,ft pedes defint, aut reliqua membra non ad-
fint.Quiaètfieftàliquaoculigloria, itfeo maxime eft, vt
'Velipfe duxfit corporis,vel caetcrorum membrorum non
deferaturofficijs. Hoc autem nos & per illam Ezechielis
vifionem doceri putb, cum dicit congregandum effe os ad os,
&iundturam ,adiuncturam, &neruos, èfrvenas, acfingula locis
fuiseffereparanda. Denique vide quid dicit Prophetai O^*,:
'j nquit, ïfta:.non dixit, omnes homines funt : fed di&it, oj/î
Vtrum feirepoßint mortui quid agant viui.
C a p . XXIX*
FÀtèndum eft,vt ait B. Âugüftin. nèfeiré quidem mor-
tuos quid hic agatur à viuis: fed diim hic agitür» poft-
ea audire poftunt ab eis qui hinc ad eos moriêndo per-
gunt, non quidem omnia » fed quae firtuntürihdicare qui
finuntut etiam iftameminifte,&quæillos quiblishæc indicant,
oportet audire. Poftunt 8c ab Angejjg qui rébits
Caütelcge
Aùguft.
MOccui,ab
his 'cjiiià
nobis d if’ i
cedunt, SC j
'ab Àngdi^
q«id agâ.4
t Viui ' co- î
; gnofeere •
jpoftunci
Luc. 16.
quæ hic aguntur præfto funt,ali quid audire dfortuijquod ;
yhumqUemque éorum audire debëre iudicat cuicundta |
fubiedtafunt.Nifienimeftent Angeliqui poflentinteref- !
fe viuorilnl &mortUorüm locis, non dixilfetDominus Ie-
fus: Contigit autem moriinopemillum,&defernab Angelifinfi-
num Abraha. PofruiitetiarnSpiritus mortuorualiqua quæ
hic aguntur, 8c quærreceftàrium eft ebs nolle» non folum
præfentia8cpræterita,Verum etiam.futura,Spiritu Dei rc-
uelante, Cognofcere; ficut non onjneshomines, fed Prophétie
, dum hicyiuerent cognbfçebant, n'ècfpfi omnia,
fed quæ illis efte reuelandaDei prouidentia iudicabat.
Vtrumpoftint Mortui viuentium oculis apparere.
C a ' p . X X X .
EXhoc prædidtus Dodtor ficaif.mitti ad viuos.aliquos
ex mortuis,ficut è contrario Apoftolus ex viuis in Pa-
radifum raptus èft,diuinareftaturScriptura.NamSaniuel
Propheta defunâ:us viuo RegiSauli etiam futura prædi-
xit i Quamdis nônulli, non ipfum fuilfe,nec potuiüe magi
cisartibus auocari,fedaliquem fpîritum tam malis ope-
ribiis congraehtem, illius exiftiment fimilitudinemfigu-
raffe : Cum liber Ëcclefiafticus, quem Iefus filius Syrach
feripfiflc traditur, 8c propter eloquij fimilitudinemnon-
nullam,Salomonis pronunciatur, contineat in laude pa-
trum,quod Samuel etiam rcortuus prophetauèrit.Sed 8c
fi hiiicîibro ex Hebræorum, quia in eo non eft, canbpe,
contradicitur,quid deMoyfe dicimus,qui certe 8cinDeu-
teronomio mortuus, 8c in Euangelio cumHelia,qui motr-
tuus non eft,legitur apparuiftè viuentibus.
Quod non impiorum, fedfanftorum anima tantumfeiant,
quidpoftit à viuentibus agi.
C A v., X X X I .
S Redendum omnino eft, quod ficut viuentesmor-t
tuorum geftis interefle non poftunt, ita à defun-
dfcis caufæviuentiumnefeiantur. Quamtamenignoran-
tiam fandtorum animæ non patiuntur, quæ vidéntem o-
mniaDeumfciunt , 8c feientem omUia contemplantur..
NamSc beatusGregorius in libris Moralium, loco illo
quo teftimoniumillud de verb is lob tradtarc coepit, vbi
ait ; ftue aobiles fuerint filij eius, fiueigno biles, nonin-
telligït, ttadeficiens,ait: Sicut enim hi qui adhuc v uunt,
mortuorum animas, quo loco habjeantur, ignorant: ita
mortui, vita in carne viuentium qualiter poftea difpona
put, nefciunt, quia8c vitafpiritus longe diftatà vita Garnis.
Et ficut çorpqrea 8c incorporeadiuerfà funt genera,
itaetiam diftinÀa cognitione. Qu^od tamen de anima-
bus fan élis fentiendum non eft: quia quæ int us omnipo -
tentis Dei miram claritatem vident,oullo modo creden
dum eft quia fit aliquid quoaignorent.Sed carnales qui-
que quia amorem præcipue filiis impend un t h o c eos
Reg. i8.
An mortof
yiuis appa
rere p o t
fine.'
Ecclef^.6,
Dent 34- !
Matth. 16.
Gregorios