A i
Ma; tb. 16
Amodo«?.'1
'Efts.
Thimia-
ma côpo
fitionw.
Philip,},
1lifofM. • •Quatuor
cornua
fß
Zttch},
m
Sehr. 13.
D
Hserefiscir
capalllonemChxiftu
t.Cor.4.
;tum iud^camib, £u & cruçifixuris diccbat: Dko pobisamo-
do videbituftliuhominisfedentea dextris v irtutisI)«. Quod aut
dixit,amodo,oftendentisfiiit, d aquo rcporc vitulusim-
molabatur in inferioribus, eo teporevtPonrifexipfe fibi
facrificifi offerretin coslo. Quibus conueniunt 8c fubfe-
tjuctia. Ponettfetk codefanguinefupcomua altar is tbymiamatis
gratifttmi Domino >£&in tabernaculo teftimonij.) Hicfedera
Chérubin lignât, qüiari.üint altare, Ëfeiaspervifipnem
Séraphin manifeftauit, ait n. Etvolauitad mi vnus de Sera-
phm,&inmanueius calculus, quefdrcipetulerstt de altari.Th.i~
miamaautc ficut LXX.dicunt copofitibnis, compolitio-
negi omniü ficut in thymiamate virtutü dicit, quae font
ihtejligibile thy miama.Vbi quippe decet virtutcs,nifi in
fede Dei elfe côpoïïtasrin quibus & fiin terra couerfatio
eft, de coeïo tfi defccndunt. Vnde & Paulas de his qui in
yirtutibus cÔüerfabantur dixiriNoftraautem conuerfatio in
coelis e/?.Iacôbus v.ait. Qua autem defurfum eftfitpientia,prmu
quidibenignaeft.Szpicmiidiccns, vnâde generafibus elfe
virçutibus:poft hac enim fortitudo,& iuftitia,& çaftitas,
multo magi$& cjeteræcü hacordinantur ,quædumfint
qùatuor,v t arbitror,& excellentes,cornua pdi <fti altar is,
qagenerafuntaliarû virtutü,Coniienienternominantur,
ait auté & Elàiàs -.Mifencordta Domini memorabor,rminifies
virtutueius. Hà$ Dominus vngit ^pptiolànguiné, virtute
,cispftans-maioieperfe£bi<3remq-„ vt contia'aduerfarioru
vires pualere polfint. O mné reliquum languinem vituli,
fundi circa bafim altaris holocaufti,q» eft in tabernaculo
teftimonij^cepit.AltareholocauftomatiSjturrusChrifti
cor p?i n t e li iga mus :(icur n.ipfefacerdos,&facrificiueft,
lie 8c altare çlt. Srautc in multisnominibus vnurn ètt, çp
fîgnificàturidiximus quippe eu oportere ifitelligi ctiâ ^e-
lum,nihil eft cpexhocpuliit obliftere, dum n. multç line
inipfo oparationes, coueniencer etiammulta funt nomi-
,na. N ecex his interpretatibne refpuiquafi raendaçé fas
eft, diuinæ qppe feripturæ mos eft,vna ré multis mfimia-
re npmihibus, çp demonftrat Zacharias, aitn.Etrefpondi,
&dixiadeü. Quidfuntdua oliua ift&ad dexter a candelabri, &
adfiniftrameiusiEtrefpondifecudo&dtxtadeumiQutdfuntdua
Jpeciesoliuaru,quafunt iuxta duo roftra aurea,in quiby funtfuffu-
fonaèxauroiEtait ad me dicens.Uun^dnefcis qdfunt bactEt di-
xi:NonfiioDomine.Et dixitilftifunt duo filij olei J}lendorts,%.ad-
fiftmdominatorhniuerfdterra.E(\\iidçZzchAtÏAS de duob’
quibufiia inqrit,de oleis,&de erfundenribusin candela-
bro oleü. Cui autc refpondit angélus, duabus interrogS-
tionibus vnam interprctatione retulit. Quia autc intelii-
gibile altare corpus Domini, & beatus Paul’ intelligit, i-
pfo dicente pognofce,ait n. Habemus altare, de quo edere non
babentpoteftatem hi,qui tabernaculo deferuiunt,corpus videlicet;
Cnrifti dicens > de iüo n. comedere Iudæis fas nôneft.'
Hoc altare neceflàriè in introitu tabernaculi teftimonij,
i.e.in introitn cælorü éft, q.a p ipfumingreflum habemus
in ccèlis. SediS reliquahuius lacrificij dilcutiamus. Qux-
cunq*, n.in fiicrificiopacificoiu,feu lalutari ptepit,eadem
fieri etiamin hocpcepit,duos rcnüculosofterri,&reticu-
lum çp èft fuper éos,8c adipc iecoris,q» LXX. edüt&pin^
nam epa’tiSj&adoleri ea lup altare holocauftomatum.In
duobusiàcrificiü diuidés, quatenus omnib9 liceat Ghri-
fti làcrificiü imitari, id eft, tâhis q. inferioriS funt couerlafiohis,
eis qppe couehirepacificorum diximus lâcrificiü,
q altiora fapientibus, quibus imitari fufficit q fequuntur.
Peliem verb&omnes carnes cum capite,&pedibus, & intefii-
ltis,&fimo,&reliquocbrporeefferet extra cafirat]
Quod praeccpit vt non Chriftum diüidàs, ficùç quidam
diuidunt dicentes. Is quide Ma»ia eft,paflus eft: qui
autem de Deo pâtre eft, pàflhs non eft. Nobis enim vnus
Dominus Iefus Chriftus , per quern omniâ : quia fècun-
dumquodPaulus dixit: C^umvthomopateretur,mi-
Taculft tamen in palfionibus operabatur, vt Deüs, fed
nufquam diuifus. Propter quod carnem cius,ideft,
humanitatem videlicet, tameum quiapparebat, quam
qui idocciilto erat,hominem,de quo ait Paulus. Etfi exterior
homo nofter corrumpitur, fed interior renoüâ-
tur. Caro enim in Domino, omnis eius hqmanitas, quia
verb um caro fatftum eft, dreituf. Propter quod & ear-
nemeius cum capite Sc pedibus ;vej. cum capitc&extrerais
videlTcet pedibus:lie enim Caeteri interpretum edi>
deruntjiuffit incendi : vt perprædiéta verba eum qui pro
nobis palfiis eft, efle à principio, & in nouiffimis intcfli-
geremus, de quo ait Paulus : Quia in ipfo cieata funt 0-
mnia,qua in coelis,&qua in terra vtftbilia,&mut^if^tfjiue
throniyfiue dominât tones ,fiueprtikipatus,JiuepoieJiat.e^, omnia
per ipfum, & in ipfocreaufuntt& ipfe eft ante omnia, àr omnia
inipfo confiant , & ipfe eft caput corporis ecclefia, quieft-princi-
pium ,prmogenitus a mortuis: vtfit ipfe in omnibusprimatum te-
nens. Infuper cum inteftinis & fimo : velfic L X X . cum
ventre & ftercore edunt, vt quia mentis intelligibilis-
vénter figuram gcrit. Sicutin lacrificijsaliorumnolo-
cauftorum oftendimus, ex eo mentém habuillè Uoftram
eum,qui pro nobis pallus eft, mi nime ignoremus » quod
quidam hæreticorum negant. Fimus autem,peccata generis
humani fignificat,qu* crucifixus in le (ulcepit : hare
enim Fimus Domini vèrifimiliter dicuntur. Fimus quip-
pe qüum fit immundus, geren tern non polluit, neq; naturae
noftrae eft, quamuis fitin nobis,ficut & peccatano-
ftr? »quaeportauit Dominus, & aliéna fuerunt ab e o , He
eum nullatenuspolluerunt, permanin enim fine pecca-
to.T otum ergo vîtulum,id eft totum t’hriftum,gxtra ca-
ftrain loco mundiffimo, vbiefFuudicincreslolcnt, eijjci
legislator.iUbet,apeniffimc laCtificijChrifti locum figni-
ficate ftudens »extra enim caftra pafliiseft, quod teftatur
Paulus dices :ldeo& Iefus vtfanftificaretplebem, extra portant
paJfusefi.Qnis zuté mund’ eft cineris loc9,Golgotha videlicet,
8cintantümundus,vt mundü totum iple muhdaret.
Cineris autéreétcloe9 eft diétuSj’S a in ipfo extin<5ta funt
peccata humani generis, vnde &mund9 loc9 appellatur,
Incendentfyeafuper lignorumfiruem.’]
Ligna autem in igne Icripturas facras diximus. Qme-
cunquè autem in Domino tempore palfionis gefta lunt,
ad implenda ea,qug Prophetç dixerunt,fiint gefta,quod
manifeftat Dominus quando à Iudaeis comprehenfus
eft,dicens: Tanquam adlatronem exifiiscumgtadijs,&fufii-
bus comprehendereme,quotidiein templo fedebamdocens,& non
metenuifiis.Hoc autemfattum efi,vt cotnplerentur feriptura Propbetarum.
Ertiu[as;lefusautemvidens,quodomniacdfummata
effentiVtimplèréturferiptura,dixittSitio.Sed quum per fingu-
gula figura dominicæpaifionis appareat, tamen plamus
legislator videtur hoc, in lequen abus figurare myfteriü.
Quodfiomhis turbalfrael ignoratierit,&ptr imperitiafecerit,
quod contra mandatum Dommeft,&pofiea intellexeritpeccatu ;
fuum,ajkretvitulumpropeccdto,adducet<]seumad ofiium taber-
nacuU,&ponentfeniorespopuli manus fuper caput etus coram Dô-
mino.Immolatotfc vitulo in conjpeftu Domini,inferetfacerdos qui
vnttus eft, defanguine eius in tabernaculü teftimonij, ttnClo digit 0
afpergensfepties contra velum,ponet^deeofanguinemm eombus
alraris, quod eft coram Domino in tabernaculo teftimonij,reliquu
autemfanguinemfundetiuxta bafim altaris holocauftorum,quod
eft in oftio tabernaculi teftimonij,omnem^ emadipem toilet :&
adolebit fuper altare ,ftc faciet & de hoc vitulo quomodo fecit, &
prius, çrrogantepro eisfacerdote,propitm ehtDominus. Ipfum
autem vitulum ejferet extra caftra, atque comburet,ficut &prio-
rem vitulum,qma pro peccato eft multttsftinis.]
Nihilin his legislator cofnmut^uit, q>clTepolîîtextra
prardiétum facrifidum,q> éftprincipis lacerdocum : idem
enim aturbis Iftael,& alacerdoce ofterri pcepit,vitulum
n.& hic,&illic dixit.Simili ter etiàrà languinem in tabernaculo
teftimonij oftetriiubet, vitulum auté extra caftra
ihcendi,atqi apertilfime inhis,quç diéla funtdftenditur.
quia eadem erant plebis facerdotisqj peccata.Nam a ob
caulam idem facrificium pro eisofterret ? Quod auce de
làcnficio immutatum eft, hoc magis adfirmitatçm pprti-
net,quod vnum fit lacrificiumàm in làccrdote non dixit,
fi cognouerit peccatum fuü, nec n.ignoraturuserat Dominus
peccacum,q> vtfulcipcret incarnat us eft. De turba
autc, id eft, de lynagoga, liue de pLbe,attende quid ait;
Quodji omnis turba ijraelignorauerit, O“ p. unperittam fecerit,
cp contra mandatuDomini eJt,&poftea intellexeritpeccatufupm.
Ergo ab initio quidem iuum peccatum ignoraue-
runt»iedpoftea cognouerunr. Ec hoc oftendunc ipfa
verba Domini, ait enim : Nijivenilfem,&loquutus eisftiif-
Jem,peccatum non hdtierent,vt ignorantes vtique, nunc autem
E
m
Finjuita
cat* ban
nafignij,
cat. ,
P
Mutb.it,
j lom.vj.
c
H
loan. iy
excufaêxcufatidnem
non bahnt de peccaio vtpote per eius do- I nem legis appellauit. Hie ergo lie peccauerit,hircum ofetdriim
difcentes,quod nefeiebant prius : quando er- feret.,Si quis autem de populo, dicit autem idiqtam,fi-
gö fuum peceatuni cognouerunt, tunc ad facrificium ue populärem, non eum qui forte diftinétu’s eft, ad me-
vnigeniti fe vetterunt. Deinde in laccificid facerdotis, | ditandam legem, narh & hie vtique princeps, nominare-
1 iplumdiximusimpofililTemanum fuper caput vituli, hic j tut, qui pro minori peccato capram offjerre præçipitur,
! autem lenïöreshoc facere dicit. Vtrttmque enim reuera f queroadmodutn üle hircum, hic fceminam,illemarem.
in Chrifti àtrificio agebatur, id eft, quia&imminebant _ Poenitentiæ quippe vtriqueittdigent,& die quidem ma- ;
adconfümmandum illud feniores pópüli,& fcribæ,& , i0fem,qui mafculum ofFeret,mitiôrem autem dtSA
Caiphas Princeps facetidotum,;dicebantqué.'Ex/erfif no-^ minam: quumènim vnius fit generis, tamen quod mir olKrrc.1
hUvtvnushommmaturpropopulo,¬itotagenspereat. Et , nus eft jin feemina pofitiim eft, quoniam .malculus .ca-
qüia nullo modo expleri potuiiret, fi non femetipfum put vniufaiiufque genens putatur.Qjicmadmoduiner-'
adpaflioftemDomiriusttadidiiret, in tantum vt ipftdi- go oblatio capræ facrificium pro peccato fignat,fichir- I cttetVeuo.Mittegladiufn tuum invagmam,calicem quèm de- eus, & capra, quum fit foeminîni generis, hircus mafeuditmbipateriwhtnbamiliumî
'Feftihàbâfcteijimdiïpenfere j lini,facrificijinterpretantur vim,nonenimfruftrahoc
! noftrprumpéccàtbrum remifllonem, quödhecel&rièin legislator intendit, fed quiahircus & capra. Hoc autem
I his quæfunt dé vitulifynagogaé facrificio eft cóhfidera- ( LXX.ingræcoficædunt.vt^/fcetfoi» ^ : ^ » ^ dicant of-
! turn ait enim: 1 ferridebere,quodLariniexeademeditioneintetpretati
I sicfacietdebtiktitulo quomodo fecit &prius,&rogante pro • funt, hoedum ex caprisoiafpulum,&: capram de hoedis
I eùfacerdoté,propitmerjt D om in g ' . | fcemellam autem foetus caprarum funt
I * -Chriftus enim faéfus eft nobis propitiatioïn fangiii- ^ e e lre i, id éft, quicirca tempus hyemisnaCcuntur,nam
' nefuo»ficutàbeatoPaulo Romanis leriptumeft. Per bisperannumcaprisparienribus,quidamfoetustempo-
I quem in tahtüm peccata; r^milTa lu n t, quatequs ipfi . re-hyemis, quidam autem aeftatisgenerätUr.Qiium ergo
quoqjremilfionem meferentur, qüi in ebpeccatferunt : ità lehàbeant,per hyemem triftitiam poenitentiæ do&t, Hyems qd
.13« I de ipfis quippe dixéf at : PaterignöfctiÜis,nefciuntenmquid intriftitiäm quippehic&fletu filios générât, fed tamen figaific«
1 faciunt. "Sed quid ad fihemfàcrifiçij legislator diri‘t? Suf- j filij eius non lunt à facrificiq reprobari. Vnde exiftimo'm f*cr:sli-
fiéit enim nobis legis ibfilts coriclufib,fid ma'nifeftànda j hoedus, id eft^ftdfvjr offerre poenitefites,vtpotefludu- tcns*
oxX^nüà.IpfumautemvitUluniepretextracaftrft,atqüecom~ j antes præcepit,& vtqui diiierfitatibus vndarumàpec-
buret,ficut &priorem vitulum,quiaprôpeccataeftmultitudi- j caris fe erigentibus répugnantes,miferieorditer omni-
nis. Vides quomodo nihil mûtàtur in fecundolàcrifi- ! modolàlùabuntur. Si enimpermaneantinpoenitentia,
ciô>extrthocquo4primoeftqüôdpræcipitur:&quain- \ & n on delperent,yelutintempeftate relinquentes na-
obrem? Quia pro peccatô eft4nquit,multitudinis. Ergo : uisanimægubernacüla,liberabuntur,fiàutemdéfperâ-
hOcmanifeftum eft &indubitabile, quiaidem peccatum ; üerint, quemadmOdum quidam gu ber natores, vel nau-
plèbis&fecerdotis intellexérit, & prôpfereàideminv- tæpauidi,ftâtimpereunt»nam&Dominusd ix it ;Orate Matth.4.
troque làcrificiumotdinauit, ne ipfis quiderh verbis di- n^dfft^vjftra^emevelfabbato : hyemem tempus.poeiiir-,'1^^
! ipi
fic«dot«
-^Ȕpel.
|‘rilùnjc.
uidens,quod non faceret nifi figürxfuilTent ea qu* tunc
agebantur.
* SipeccaueritPrinceps & fecerit vnum èpluribus per ignoraii-
tiam, quod Domini legeprohibetur, &poftea inteUexerii peccatum
juum, offetèt boftiumDomino, Inrciim de caprftimmdCuïk-
tum'iponetque manumfuamfuper cdput eius. Qüutiique imtno-
laueriteutiiinloco vbifolet niaftdri holocaUfiumfbfdm-pomi-
no,quiapropeccato eft i tingetfacerdos df^tuminßnguinefjbßx.
pro peccato, tangens cornua altaris hófocaufti, & reliquumfun-
densadbafimeius. Adipem verb adolebitfupra,ficut inviftiinis
pactficorumfierifolet ,rogabïtquepróeo’&pro peccato eius, ac di-
mitteturek Qupdfipeccduerintriimaper ignorantiamdepopu-
loterra, vtfactatquicquamex his, quaDominilegeprohibentur,
atqtie delinquat, & cognouerit peccatum fuum,offeret capram
immaculatamyponettfe manumfuper caput hoft'm quapropeccato
eft, ó'immolabit earn inlocoholocaufti.PoUetqUefacerdos de
fanguihe in digtto fiuo , & tingens cornua altaris,reliquum fundet
ad bafim eius. Ömnem autem auferehs adipem,ficati auferrtfolet
de viäimispactficorum ddoiebitfuper altare in odorem fuauitatis
Domino,rogabitfoproeo & dimitteturei.']
Quemadmodum in fpontaneis facrificiis , djfferen-
tiasin conuerfationiUus & conditionibus vitaï offeren-
tium ordinauit, ita rurfiis propeccatis lactifieia aequälia
elfe peccatis iubet, quorum magnitudo non folum ex
aétione peceati, fed'ex perlbna peccahtium ponitur: &
nimis reóte, quia& Dominus Apoftolis dixit: Strutts co-
gnoficens voluntatem Domini fut, & nón fe praparans, nèc fa-
ciens fecundum voluntatem eius, vapuldbit multis. Qui autem
non cognouit, & non fecit digna, plagis vapulabitpaucis;
. S ed quid lubiunxit ? Cui datum eft multum ,multum qua^
ritur abeo : & ciiiïireditum' éft mültüm ,multumexigifur ab
eo. Hunc iotellige elfe, qui a legislatore diétiis cft Priti-,
ceps , quem lie ße in librö Exodi ihnüens , dixic: Dis
,noh detrahes, & Pnncipïpopttli iui ne maledixeris. Sèft éc
Dauid, facerdotes f> ßcfcribäs, & Pharifeos, ;& p r io res
populi defignans , a i t : Aftiterunt Reges terra ?& Principes
conuenerunt in vnum adüérfits Dommunt, & aditerftts
’ Chriftumèm. Atqui folus Herqdes R e x , & Pilatqs Prae-
fes aderant, fed & Regès öePrincipÉ^iicut diximus, fä-
ce rdótes & ferib as & Rharif^ós propter feie ntiam & fub-
1 imitate m quam habere videbaritur j ad interpretatio-
B iblioth. Vet.Patr.Tom. 7.
tentiæ4icéhs,fabbâtumvéEo ocium animæ,arque vir-
tutum ceflationem intelligens ; ad ocium liquidera at-
qupà mails vacationem datum eftiâbbatum, fedludæo-
rum gens è diuerfo hoc via eft. Graue autem eft in tempore
quo necefiaria eft poenitentia, 8c multo giauius ,
quo vaeàt àbomnibus operibus,quenquamtentari vel
perfecutionem pati : vnde etiam ficut maiorem éum qui
jàbbatopetfeqùurionem patitur-, nouiftimum nurnera-
uit. Quiaefgo ôehirci,vel captæ,(lue hoediyirtutem,&
differénriæ lacrificiorum modum diii.icimus,iam videa-
mus quæ in vtrôque aguntur làcnficio, communia eniuv
funt,quoniam poenitentiæ finis, & generalis effeéfus,
peécatorum remilfio eft, quam aperce legislator pofuit
dicens:
'QÜp'dfi peccftuerit anima per ignoranùani de populo terra, vt
faciatquicquam ex bis qua Domini legeprohibentur^CÇ ‘
Non diçit , quod quia in quolibet præuaricatus quis
fuérit,intotamlegemdelinquit,ficutbcatus Iacobait:
Qtûçunque totam legem feruauerit,offenderit auteminvno, 0— latol.
mniumreusconftituetür. Sed&boc qüpddicfùm eft, per i-
grtoranriam,y el ficut LXX.n pn y olens, ingruens iugum
peçcatoribus feruitutis ftiabolicæ demonftrat, qubd fi-
biipfi ad m alum vergentes.lupérinduxeiunt4 ficut Efaias
ait : Va qui trahunt peccata vttriftem longam,&ficutfunem
iugi vacca iniquitatem, quo quidam capciui & inuiti tta-
huntur. Sedfiad fanara,reuertantUE mentem à refti hac
liue iugo ftarim relaxantur. Qupd quomodo auc quando
fit,legislator oftendit, id eft, quando ipfe qui pecca-
üitypéccatumfuum^ognouerit : neque enim aliter pce-
nitentiam àgere^poteftjnilicogttofcat peccatum fuum.
Tunc c|pim Princéps. hfeçiim.ftjie ÿi«utfortis autemquide
türba eft'jofferat çapram liue ^«^t»immàculauaùfem
vtraque, immaculatam liquiaem oportec elfe pcenuen-
tiam. Quæâutëhi eius eft maculaf , Videlicet fi peccatp jPoeaitétiac
.cOmpaciatuf, yel amicus lit poenicens, pro quo agit poe- ......H
nitentiarii : oportet ënim eum perfeélp àpeccato ecHem
acqj ftudiofiltimo recédere propolito.
Deinde imponei manumfuamfitper caput l)oftia.~\
Ipfe per fem0tipfum peccatum manifeftans, 8c fuam
offerens confe flionem. Ipfe autem lécundum LXX.non
occidic, fed alii, habèc enim neceflarium ^Sç aliorum au-
B 2 < ' xtliurpi