B
ludæf
Pentçco
Ijnhif Pré'sfcyieri * |______ 1
cans qua: funt fpirilus , deqmbUsSaldmoninEroUerbijs'
PlapjuWutem Èfaias
Domini. Nec taauit quae, vel cuius numeri effent dona,
. fubmi^literiii^/S^mf«« fapientïd., &tnteïléftUsfyirïtusïoii-
(ütj & fortitüiinis, jpiritusfcientia, érpieiatisi&implebit cum
Jpiritus tmor'ts Domini. Agnosautem ha:c appellat dona,
.adoftenfionem>quia'fpititus fen&usvrtumeftinChrifto,
' d f qüb dictum 6hwEcceagnusDei,ecce qUitoUitpeccatamwidi.
Vndc nemo pqteft dicerè Chriftus Iéfiis,,nifi irt.ipiritu
fan&o.’Ergo non extrarationem^umfeptemagnis yitu-
ium dearmentdpraeièhs continet pblitipjfcd euidehtet
fignificatill,umexarmentöAbrahanï,fraac,lacob,&Da-
uid Iccundum rathe m fadum. Huie airietes duos imraa*-
cuiatoscomunxit,èxcellentia mandata & virtures, quas
. iequi alias velutoucs oportet. In hkenim, vtpoteintel*
ligibilem mimicum venfilantibus, mufiimen Öcindfem-
nitatem habent. Quae ï^rvt iütem hasc ? Si vispeYfeftusef-
fe,vadevende omnia quababes, &“ dapdupèrtbus,&feritfèquere
me. Maximurh quippe mandatum eft,vedere quaehabet,
Ac dare pauperibus : Maximum aütëfti iequi Chrifturnyvt
Mffiueïb, «
m*.
AgTOSoî.
Matth .iy,
F
Wendet«
flu* hâta
pus & ta
Sequi
Chriftuiu
■ pultiiim,fiue vt Lxx. cytrorura piæftitit: Non e nim noda^
folum,ièd&cytra,Çhnftiptæceptaipntfiuéytmolli^bç
eni?n Cytra alij inçerpretes edideruaq : eft ergp mollis
MMth.u. ejj^ngeliçapçaedicatio. Accipitee nim ait ,iugum itieumtfttiç
fuaqeeft : Siue v t mapibus cqj^tritia 6c mund^ta:,cyti^é-
nim ôç hpeinterpretatur#quiàÇhrifti dogmata aâjpnem
€xiaunt,& çorredionem qüod manus figruficant^fracep-
tumeflfempiternftm ingenerationïbus2 cunâifque habitaçulis ye-
flrisj] Nec enimlocus,nec tempus immutât Cfirifti rriy-
fteriurçj. per quod floruit tptus mundus t &C tbtips.terrs
habitatio, cocorditer ca quæ ad eumpeitirien.t,cuftodit.
feçundum modum quem oportebat,giafiam,adPénce-
coftc,quam nos celebramus, {ermancm,çonuertitdicés:i
” N'timer abit is ergo ab altero die jhltbàiijin quo obtuliftts ma-
nipulum primitiantm,[extern hebdomddasplénas vfque ad dite-
rum diem expkttoms hebdomadsfeptiwoe,idejt, quinqùdgintadi-
esf&JicofferetisfacrificiumnouumDonüno.] <s ,
Quia huius Pent^.cpfteSjnequerermiuSjnequenumcrus
àpopulo Iudæomth cuftoditur,fumcienter in iuperioribus
olfenfumeft, ;a noKisa^tc^' cum côtempktionc, .... ....... . . . ; - -
■ 1 1 1 1 1 ' , & litera c u i f ^ legislator intçntionem . cumdefpedu-quippiam ^oifid^di^ciaïn^ omma agere
’ fuam demonftrare yÿlens, ab alterpdie fabbatînumera-, (ècundum voluntafem Déi Domini ftùdeahius. Hoceft
! ripræcepit qainquagipca diesj donunicum iliem prac^l- ] enimeüm fequL H * c ergo mandata ,vtp6tepropter im-
dnbio v|lensij^teîïlgi : biç enim eflàlteradies fabbati.ïn . maculatam vitam,& p'eiiedam conftitutâ, àrierês appel-
Alteradies ref^re6tip Fada eftj qua hebdomad^ nume* \ lantur, quiaarietes omnigregi excellentiores flint. Hoa—
j rantur ieptem, vlque ad alterum diem expletionisheb-, rumiacrificium & libatio, fcientia videlicet &Corre6tip,
domadæ. Doimniça^urfus die ,pentecGÏl:es çelebramüs | odorfliauitatiseftDorüino, ille dé quo Paulüsdicèbat:
feMuitatern, in quai'andi fpiritus âduenndn tnëtuimus.
Septéheb- I^QU fruÀra eo Ieptem hobdomadartim dtîuentum eu- remfcientufut mamfeftatper nosaquiaÇhrifhbonusodôrfutnus.
do»2ctarô ftodientes,ièd vtnbs cognorçeremu^qp^mïi'd vetiis ni- f Véruntamennonyique ad.bæc ôblationem pentecoftes
inccniaUu y j fççqlare præcepit Deus agere ”, ftihîlqui çorruptioni, ftâtuit. Diçitâutem & reliqua,quia maxime fpiritü^üiuà
tc(‘-rre- veten proximum>qui eum cupiunt percipere. Et npuum , prçdiôtifeftiuitas eft,perfèétio competit. Quid e^rgoait ?
Pëtccbfté. iaçrificiurn P,omhip tun?oiferriiulsit, adueniens éni'm 1
J-aciêüs & hircümpro peçedtp. j
P oenitentiae introducerfsfërm,Grnem.
Duofque agnos anntcùlosjjofliaspâcifitçrtm^]
Ilia Pauli mandata figniiicaris,P<««»Wfctwi, inquit,jî-
ipiritus^totam noftram vitam renouauit.quodcopflrma-
inrChrifti tradiuqnem. , & ftabiliuit conupriatipiiem,
q u a t n i n i l l û m e r l é c i t ^ t é n i « i . : . P « ....
ctobïtvpbtï. Proptet quodpo^iii aÜa hébdomadisdie atd^! j-
U(mit,Fed|pquarelurreàiofaa^eft,&mâip'ulusmtelligi- bitDeum. Quæ quiaperapoftolicam linguam expreiFâ e- |
bilis^iatusieft,vt^bqcprobarec,quôdnonaconUeri%|^ .rant,ofFerrieapræeepitçùm panibus primitiarumi qiios -Paaesp^
tic£ qrfxnosreppuaui.t,lib,erabdo à corruptione ÿetufta- : c f lè Chrifti doôtrinam diximus, In feqUentibus rurfiis |
ï i v i e & e ^ o ÿ ;Çhi?Lto., ^ ^n j^ rp in |iï5 tad’uèntïi cor-, ait. QmmqùeeUüauerit ea (acérdos cüm pdnibus primitidrum j
redaeft. Manifeftat autqm oblatibipfaipcciemhbftice, , coramDowi«o.]SecundumLxx.autemfic.Etieparauitea
quam pitecepit flçri. " ' ’ j râcerdo.sfepàratione,cumpanÔjus:primiciarumanteDo-
EijicofferetisfacrificiumnouumDomino,ex omnibus habita- j mirium, cuni duobiis agnis, fignificarts cui Domino, ait.
tionibtisveflt^. Panes primitiarum duos,exduabus decimisfinti- j Cédentquein vfuseius,facerdotisofterentisea,Videlicet.
Çhrifti.Ipfe enim noftérracerdos,|prenofterpoïninüsçft
pambtts ftptcmaqnos mmaculatos anniculps, viiulum de armen-) IpEus ficutpanesprimitiaru:, fie & agtii mandatorû pr*-
tóvnum&ariètèsduos. I didorumiimtdpiêènimerat , qüi in Paulo lo^ùebatur,
N.ouum iaériîicium dicens, legis facrificia vt'yetcra | ipfe omnia, quædidafunt, obtulit. pacémenirn de qui
cri^cmm!' ;exçlidir:euan^elicam autempro fllisjintroduxit.Deinde Paulus mandât » primus DoininUs difeipulis ànnüciauitV
D
P faim. 83.
;àddens,de habitationibus yeftris, èccle|am flgaificauic:
eiquènfÉ;rn?quæ;didaflini,aptauit. Nequeenirndixir,
ex omnibus habitaçulis , fed ex omnibus habitaciilis ye-
ftiis : ytlibCprufe oftenderétaliquodhabitaculum præçi-
puum , dé^quo ait Qauid ; Beati qui habitant in dotHo îud.
pfalm. Z6. ^ r‘utaas; ^«4?MpsrÿÀi)o»^ vt inhabitem ih
Duo pa-, domo Dpmmi,omntbm_diebtu viumea- Et panes quidém p ri,
nés pri mi- niitiar um duqs,i.l.egc,ôc euangeliumipanes enim flint ci-
çiaram. # 1 ^ animarum fidelium, continentes flint autem èc primi ^
tiarumifiue yt Lxx..fepar^ti,quoniamromni qui dem iâ-
pientia funLpr^gipui : ab eâautem,quæ exterior eft,tfepa-
rati#ideliçet3&feiundi. Suntfrgo e^ duabus decimis
ûmilæfermencai^B, ex dpéicina,quæ pèrfedam Dci dïùi-
nitatem & pjrfed^m humahitatem tradit,neç aliter co-
qui, tiiii per taieai d o^ip am poflunt Séd ptimitiæ ho-
â a y iu n t poiniqLp^Prii^s.enira Dort^,us,4%fcgéni
p^.rfecit^ceuf^gdmnvpo^fe qqcdôcuit. Järfife qUMdiäuM
cfianuq:ti;S. Njii occides. Ego autemjieo yUis,o^mqui^jci-.
tMrf^xißtfißtieedi^ajeüs erit iuMcio. Çoniunxit edim lyfe
Matth, j.
&fandimoniam,flcutfen^uS'iandorum, fuper omnes ||UJ ftajj0
cuftodmit* nam ijpfe erat de qjib Qabriel virgini 'di'xit. ||UJ.
Ttoptma>&quodnafcetur eX'tefdnM.vocdbtfurfilm Dei. Ve - Luc.
run ca men fl vis diei,de quofermo eftjCoprehedere excel*
lenria^mjconfirmatiqn e ebruqUaj deep dida fuht;re(pice.
Et vocdbitU hum diem,celeberrimUin aique funttifsimum,o+
mne opus feruile non factetu in eS: Le$timuttifemfiterMmeritin
cqnctis babitaculis tygmerationibus v.ejlrisi] ’ ' ; ' , i
Quid ergo in ea eft,qubd in his ejtcellet? Eccc enim St
alios dies fandos appcllat, fed & de hoeprimum inquit,
6c appellabitis ^ pofthoc,ar-.
que iandiflimum, vt in co cogiibFcer|:sqind &rcdm aliis
commune,& quidihTe p'roprluliabet, inipfd eni’m gen*
tiiitn yocatio nonprirdicari fyluin S) ic’d & operari capic,
Etsamita,:& qui hdbitantJtfefopotd*
ihiam,iudaam, crPdmpIM'tdm bnVncique reliqiia gentes,
quasLuca.sdinumerauit,a«di/’r Apofiolosi Unguis ftiis magtia*
ha Dei loquentes, prsdiddnteiq'Ue caeperunc. Nullfl'dfgd of
pus^ruiieihillddie^citamus,M'eft,'quodad feru'ituteto
H
D id ctlcberrimus.
quite.
feaemenan^fio, pipp^r quodeids ; primitita4icVtncnr. | id cnndft habita-
X I ? id ÿ y S j j c p i i f i ’rpïnViprunitiis veris ftibisôfti'n- | nihilfcrilileo-
'.^i%dÆPrmmM'dmfimonehf[efi de ommbis^ r k - ( pérWoai i/tteriipôsè.quo àd rios venir fpiritus,
: rH»DmkiibiUberm,&mtP^u\us[4 ipüt,
^n3gdpmM^iktolanni#bspr';éepial«frgrfili- j W S Pafiijutaÿmt M autiAanM meifnluMcriktuZfcigMiïtm* ÿ uSrrm& vâeßn, non fecahitù
tam Vf* '
bôtum
'mutaizvlam
'ortui (ci
' iis qu*.
'mcxâir '
’-isfeire
upolTu
hums feptitni dies expiationumerit eeleberrimus, ér vocabiturfan
ftus, affligetifque'animus véftras in eo& offeretis holocauftumDo
mino , Omne opus feruile non facietis in tempore diet huius, quia
diespropitïatïonisejl, vt propitietur vobis JDominus Deus vefter.
iOmnis anima quaafflittanonfuerit'irtdieboc i pertbitdepopulis
Ms. Et qua operis qUippiamfecerte, delcbo ea.ni de populo fup. Nihil
ergo operïsfacietisin eo. Legetimum fempitemum erit vobis in
tubttisgènerationibu$&hdbitutionibusveilris,fabbatumqfiere-
quitiefijaffligetisdnimasveftras.Die nonomenfisfeptimi, avef-
perevfquead vefperurhcelebrabitisfabbatavefira.'] ReótePau-
ltis Corinrhiis d e Iudaeis fcripflt: hac omnia in figura contïn -
gèbani illis.Scriptafuntautem jdnofiramcorreptionem \ iri qups
finesféculorum deuenerunt. Quodenim in finefeculiaéfcum
eft faluatoris myfterium, qua & quanta ex eo difpenfata
fint, plane per praefentialegislatorlignifieaulc. Quider-
go nopis innuk.yel quid lantit gratia Ghrifti, & prjedica-
tio ciusS Spem .vtique rriortuorum refurreéHönis, vitam
__ I j oum módfeftia, &mtmïlitate , &in ciborum abiHnentia,'
.i&quareftindeipdau'priefentium.arqocdefpeétup'óffi-
~ - .v ^ dendi,aliïrquevirtutibus :quas agentes , tan quam inco- ^
'ouiifi.
u hora. '
uba qua
^ ortui ex-
utirefur
ir¥<-
•Catio*.
'taftio.
ww.«.
eamvfqueddfblum,necreniatientesjpicascolltgetis,fedpaupertbus
froemrinisdmittetuedsiEgo DominusDeus vefier.] * ^ '
Quia bietatfeplena fuiit, quae nunc lege pr*cipjifri?, a-1
pefturaefti Propterquod eVcuftpdiri &fecutidum litera
oportet,fed maius eorum lucrum coteniplatio poflidet.
Tuaiitemhocin cis nota, quiaquumfimilia his luperius
prxeepiffet non tameh e'ademfanciuitihbc auteverbotu
ipfairnmuiatiodemontoatjibietenirn dv.Noncomplebitis
vtdifferentiamipfamexgermutattoneverboruminm;lli:
gamus. Tcrram hdelium efle pr*di6ka a lege Dei conu?rrationemfeequenterdftedimus;
huiusmeirio,pbftrefiurretaionem
faliiatorisi mortuis,& adiiehtum fandi i|>iri-
ms3 orUit. Etnonquidembmnem Fdentia quahabituri
fumus,quando ad ipfumDgum yenerimuS, tradif verbu
pr^dFcatipnis-.flmt autemqu?relinq.uir,vtpote qu^nunc
no>isre'uelarinon ppirunt. Etprobrerea legem haricin
pridi^is feftiuitatiDusi^tergomit ,v& ai^
a d fitiü pÄ ,^ .^ . , , . _ J ! .
Cn coquod dicit,non fecàbitis eam^fque adfbium,ea ,
fignificauit,quæ üobisad pLcnamvfcientia,& per^edlade-1
sut, proprer q u o dAc lu bd id it^w w w » «»^
Vt non contendamus,he'que frUftra couemur ea qùç no-
flxàm fugiunt fcienciam.Er propccreademeiruraquieca-
dere diçücur,colligére nec poflumuSjfedrclinquamus eä
Ghtiftd,quemiignificans legislator addiMt:pauperibt&&
perifflnisàimitteiïoes~] Siue fecundum lxx. Pauperi, Acpró'
felitp xèlinqués ea. É t quis éft hicî Audi quod^quiçur,.
EgA,Dominus Deusvefiér. ]
• p au p g ^ äd tem hicdicitur?, quia propter nos paupet
fadtus eft quüdiues éflèt, vt illius pakp.ercate nds’dmites -
dfemustSed &aduena,quiaetfiin propn^vehit,ihi eiim 1
tame'nfion redéfierunt.Huic èrgoèarelinqucs, iolusauté
feit, quæ no b isr émané typ r o p ce r qu od heccdlligerepol-
fumus.,quæ vt ipfe co.lligât,feparata funt , tçfte Pauld,q\ii
biliafi{ittj^iciae'ttit,&inuefiigabfa
LoqiHitufqiicestDotniiiHs ad Mojfen dices. Loquerefilfa Ijrach j
Mepfefep’tïmoprima die menfis, erit vohs fapbdtum metfidnalt
dangenübus tubis &VMabitur fanclum. Omnè opusferuile non
fnacas in eo 3 &offeretis. hoîocaufitm Domino?] ,
Septenarium numerum euidentem gcrerpj & indubi-.
tabiiein cdnfummacionis.figuta flue vuniTeiiiiifq; ridftrû
•iîuégeneralem, malta quidem & alia oftcnduht5ilîûd
quidcmWaprae, quia Deus ipdié féptimia ccllauit a‘b d-
peribusfuis^danSnpbis exipfâ requiem noftiâni có;ni|cé^
TC',dequaPaulus: ait'. Qui enim ingfeffus-efiinillam'requïem,
lMéqU^if^e^omnibmJpeinbusffiiiè ? qtiehtadmoduni & a fuis
Deus. Sedimcium cohflimmatiönis^teinporuhi , Domini
é^du^ntus, prepeer quodillu4 nduilhtriamhr3'ramIo-
annçs-Èuangeliftâ appellauit,âit enim :filioli,nouifsinia b<h
raeiliSedSc lacobus: Ecce iudex antëianuamfiat. Hdcle'm-
pusyprimam feptimi hienfis ficut principiutn côhfiim 7
mationis , redte tex appeîlàuic. Efteciam ndbis rcquies,
quia nos ab opeiibus inalis carnisrèfecit> &fi iugqgtâui
libetauit.' Vcuite emm in quit , omnes qui Uboratts &'ônerjtti
efits,érego reficiam vos.E r rurius. Dïfcite d me,qüïh mittsftim,
& hutnfiis corde ér inuenïetïs requiem ànimabùs vèfiicki Hoc
& memoriale tubarum eft : ptædiCatenimialuatdcisxe-
flirredtionem , quæ memoriale e(ft communis mdtcuor
rum refurredtionis, quæ in voce tubarum magnàium 3c
terribilium efficitur,iniuffu domilUcofitivoce ÀtflrangelKïn
tuba Dei, ncutPaulusdocuit.Hoc tfcnipusÿodabitÙLiah-
^m D om in o , quiavdcatioaem, quæiu fânAt.fiçattdne
eft,poflidet:ex qua adoptio, quæadetfth perdnet yocatis
çïïicitauOmneopusferuile nonfacietisineo, étôfiirfiùholdcdii-
ßuntDomino.]
Non efteiiim Î0,m temp uso p era feruilia agere^quiafu t
fiçit præteritumrempus ad volüntatemgentiumi inquo
geftaflint opera feruiliay ôd dcb.emus, qaciqadmddii ex
nibuimus membrà no.ftt^ arma iniqùiràtis àd iniqùitaîé j
itaexhibere membra no ftraïuitnaiuftitiæ, in Gjpdtificâoir
ôrie.HoxeAemmiccrumh.oloeauftum. . / .
Loquutufqtie
Chriftiprç
ccpta, qu- j
orfum p:i
cincanc.
læ haerërrà 'vtimur, vrpoçe non ad longum tempus : fed T.“ ” °'
ad pei paruum in ea ponentçs tabernacula, quia eorum i ?
quæ diôtafunt ,vnumquodque in hacplenitudine tem-
poïüm ,'perëuângelicam nöbis conueriàtionc prçdi€ta !
lunc.Sep'tirnüm m erifein, hic enim numerus confummâr Septimus
tionétiitemporuth flgniflcate'confueuit, omnibus figu- jnura
ris, ^neçe'flàriecdiïiërùauic; Diuidensautemea, fpem
mdrtÏÏorürefurtedtidnii, per neomenias feptimi menfls
fupëriusnghificaûii^ inqua& tubarû memoriale pofliir, ! ^
quia in tuba Qei expetftamus mortuo.s refutgere.Eam au- | ‘
temiquæ cftin humilicate, & cibdrü abllinehtia vitatper joecima
dcciilîam mè n (1 s ^ d e qu an u helo quitur, inrranfîtu enim jmenfis.
lèeàlo vri,& exitü deëo expëdtàre,per felliuitatem,qua i
quintadécimaincipere,poft paulülu inüenies eü dicetém
lignificât. Scdquæ pertinent adprçfentiavpér{crùteniür.
iuitiû prç-
ication's
hriftià
jjceaîcéc a.
Loqmtüfijue ëfiDominusad Moyfen dicens; Dccimo menfis huius
feptmidieexpiationum erit eeleberrimus, ér Vocabitur fdn-
iius,dfiligéf^jqueaatniasvffirasmeodienoupmenfisavejpere.] ||
Oltenncie propitiationc ’hobisà pqccatis videlicet 11-
berâtioriçin in 'hik^ilitace, & aftljdtione animæaoquiri
legislator deliderat.Hanc aurë agercavefoere debétnus,
id eft,eJiipfli poen'itentiadïcutirtcipiétes: quia& Chriftus,
initiurrt'fuæprædicationis pdenitenciamteoit.Sed pceni-
tentfçvitâbonâfuperædificareperfedtamqvScviitutibus
confummatam neceflè habemus. Et propcerea(ubdidit:
Èt offeretis holocaufium Domino.’ Omne opus ridn facietis in
tempore diet buius.] ‘ •
In hoibcàuftomâte quidc, Confummatam yitâ, & per- -
feâeïnhære nte tuD o mino : in non faciendp autem omne'
opuSjterrendtum opèrum abftinentiam oftèndit:ergo &
nimis conièquëntér addid|t : Quid dies propitiationisefijvt
propitietur vobis Dominas Deus vèfier.
Vtiaquehædûftendens, quia& hdc eft tepusadpro-
piriàtionem nobis'àD'ëo donatum,in quo peccatanoftra
veniensDbminusdiluitj&qqiain quo hæcexpedlamus
tem p:ore, nihil deberriustCrrènorum agerè. Deinde legé
protraheïis, &Chrifto aduocatiorierd præbensÿqui dixit;
Difcïeeji me,quia mitisfum, & humt lis corde, & inuenietis requie
diimabus vefiris: Ait. Qmnis anima qua dffliélanonfuerit in die
hocperMt depopulis/««:.] Neque eni m fequitqr Ghriftû,qui
4içc fanciüit,& intantu femetipflim.humiliaùitivt Paulus
deeo diçèvet. Humiliduit femMpfum,fallus obediensvfque ad
mortem, mortem autemcrucis.
m Sed & quaóperis quippidfîl fecerit, delebo earn de populo meo
Nibïtergo o^risfacieitsin co. Légitimant femptternum mt vobis
in cùrittis geneirdtionibus, & habitationibus vefifis.J Sic ho c
dixit tanquâ fi populA^udæorüm præceptû lit, (icauté^e
non habet: 'Omnibusenintlex,cdmmuniseft, quia & ad
omnes Do minus dlcebat: Operamini non cibuquiper it,nihil
voleris nos opetari terrenü.Benc ergo& iàp'iéter euftodia
va<arionisproducere ^dmniorécontempluiohc volens,
àddiditcSabbatürequiei ëft. Vel ficut Ixx.Sabbata fabb-a-
toruëtütvdbis.Vtperhocintélligibileintelhigam® fabba
cjim, qjludæorû exëe.debat infirmitaté, quemadmoduâc
. (àhétalaiîétotü: propter eis nec (àbbara erât.Sed & Ga-
Philipp. X
Ioan.6.
Vocaci®-
fab >accmpla.
iticonim