A
FacicsDo-
mim quid
fit in fcri-
peuris.
F.icicm
D om in i
quærere.
Pftdm. jg j
is i 104.
I. Paru. 16.
Dm . 3.
Ofu. J.
B
"f" toit Ao-
JPIS.
c
Gen.3.
Pfalm- 7 7 il
D
X Reg. 11.
Scrip rarX
(peculatio
nacuralis.
398 S P. 2V . C M i x im i C a p . O e c o n om u om m ,
tur, & fubfequentemdiuinitatisper graiiam, iuxta no-
uum myfterium,donand« plcnaru ignorationem.
C a p . j *.
- Mens omnis fecundutp Chiiilum perfpicax 8c vifione
pollens,{emperdefiderat8cqu«ritfaciemDomini.Facies
porro Domini,eft verarerumdiuinärumfecundum vir-
tucem (peculatio ac cognitio, quam qui inueftigat,doce--r j
turqu« fit caufainopi« 8c penuriæfuæ. Nam qua redone
yulcus index eft animi cuiufque,eadcm quoqiie fpiritalis :
cognitio numen diuinumexprefle defignat*, quod qui- j
demquiinquirit, qu«rerefaciem.Dominidicitur. Qui :
vero iuxtaliteram legis mentis facrificijs incatnatus eft»
optata{fuiturinfcitia,mandatum accipiensadfolam car-
nis voluptatem,& materiam duntaxat liter« corporaliter
ad fenfum amplexus.
C a p . 33.
Quiiuxta legem, corporalem quidem çultum exhiber,
ipfo effe&u peccatumgignitvelut'materiam, 8c aptis-
fenfuum voluptatibus conlenfionem animi taiiquam
fpeciem in ipfa mate rial iter format.Qui vero feripturam
fpiritaliter excipit, per naturales cogitariones excelf* va-
cüitatis affection um, ipfum effe&um vt materiam, pec^
can vero cönfenfum velut fpeciem mortificac, vna
cum mo dis fen fus obleftationum abufumpromouenti-
bus.
C a p. 3 4 .
Tranfe&o iuxta literam legis cultu corporèo, tranf-
miflaque ignorantia, lexvel animus fpiritalis materiam
8c formam, nee non quinque modos quinque fenfuum
circa materiam Sc fpeciem abufiuè verfäntesfdico autem
alienum à natura deditumq;affe£tionibus fenfuum com-
plexumerga fenfilia, hoc eft,temporanea&cadu'ca) tra-
ditmortiheanda lublimioribus in contemplatione natural!
t rationibus & cogitationibus : ad delendam 8cerie-
candam maxime vniuçrfalem temporaneorum habitu-
dinem fleamin fymbolis fenfum 8c corpus afficientibus,
per ea quae pro çclûtudine pertinent ad legem fpiritalis
{peculations.
C a p . 3 j.
Citra fpeculationem naturaltem nemo difeernit quantum
diferepent à diuinis legalia fy mbctla. Nifi enim quif-
piam anted naturaliter expenderit rerum diuinarum Sc
inteiligibiliiim diflimilitudiriem a lymbolis -deliderans
animo peruenire ad intelligibilium dignitatem , cum
prorius extra adyta diuina fenfum collocet, à varietate
corporea,quæ typis m fid et, non poteft per omnialibera-
ri : in qua quamdiu incedit, comple&ens literam, merito
noniolatur inopiam ex fame cognofcendi contradtam,
feipfum condemnans, dplofi (erpentis moreV adeden-;
dam terram fcripturtEjhoc eft,corpus,nonautem ccelum, 1
iuxtaChriftifententiam;nempefcriptur«fpiritum&ani-
mamjhoceft, coeleftem& angelicuçn panem,veicens,in-
quàm, in Chrifto fpiritali (cfiptîirarum.contémplatio.ne
& cognitione : quam opiparè largitur ôè fuppeditat Deus
diligehtibuseum, proucicriptumeft. Pattern calidedtteis,
pattern angdorum manducauit homo.
C a p . 3 6 .
Si tandem implçri diuina gratiadefideramus , acce-
ptionem feriptur« in lehlu & coqJore pofitam velut af-
tectionum plane 8c ^ehementeradh«fentis tempora-
neis 8c fluxis affectas genitricem , nempe facultatis
fenfuum erga fenfilia atfedtse, non alitcr quam Sau-
lis Elios & nepotes in monte, delere conuenit, per na-
turalcm eloquioruin diuinorum ductu Contemplatione
m. .
C a p . 37. \
Dedit veritatem, turn lex cum iuxta literam folamin-
telligitur,tumpopulus Iudaicus Sc cjuilquis illorumimi-
tatur ingenium, definiens folalitera vim legis, & ad de-
clarationem myftiçae latentisin litwafcienciæ, non ad-
mittens & lpecula,rion.ern.naturalem., quae media eft in-
ter typos Sc veritatem, ab illisquidem ab d ucens eos qui
introducuntur, &adhancreducens.- fed illam o.mn|nö
propc repudiat, 6c a (acra diuinorumimitatione repellit.
Perimenda igitur eft h«c externa 8C temporanea legis
exceptio, vtferuiens tempori öccaduca, per naturalem
contemplationem, perinde ac in monte , fublimitate
feien t i« , ab ijs qui diuinarum ftudiofi funt contempla-
tionum.
C a p . 3 8 .
Corporeum fenfiim feripturaepenitus delet, qui operando
pernaturalemlpeculationeminterimitVoluptatis
Sc corporis amantem, èlegcfcriptanatam habjtudinem
ad materiam minimè ftabilem Sc influentem animae: 6c,
tanquam filiosac nepotes Saulis, in celfitudine cognitio-
nis, Yelut in monte., per contemplationem naturalem
cnecatabiedtum legis intelledtum: 6c declarer in conlpe-
dtuDomini, per confeftionem fcijicet, priprem legis in-
terpretationemcorporalem. Icaenimhocipfurri, C r v -
c i f i g e r e , poteft ab hisintelligi, quidilcere cuptunt
coram Domino. Et 't,p[osiw.^crucijixerunt ifitnonte cor am Domino.
Adducentes ad lucem, per coguition^m videlicet,
prioremiuxtaliteram legis acceptipnem erroneg,m.-qnpd
quidèmeft declarare literam p.er fublimitatèm Ipecula-
tionis , beneficio cognitionisfpiritualis , mortuam ef-
fe.
C a p . 3 9 -
Litera fin quit J occidit, jpiritus autem viuificat. Idcirco
quodocciderefolet’, (piricu viuifico interficiendurtieft.
Quia prorfns fieri non poteft,vt quodiii lege.eötporeum
eft, 8cquoddiuinum, nempelitera6cfpiritus,fimulliht
inter fe circa idem cuni effeófcu. Nam cum eo quod natura
vitam confert, confonarenonfoletidquodipfam
adimit.
C A p. 40. >
Vitam praebere- folet {piritus , litera vitam auferrê,
quamobrem circa idem agere nequeunt litera 8c (piritus:
quemadmódumnecid quod viuificat, fimuleflè poteft
cum eo quod corruinptionem adfert.
. C A P. 41.
' Myfticacircumcifio, eft habitiidinis animi affe&ioni-
busobnoxiae circa natiuitatem integra amputatip. Natura
enim noüimus,qui rebus incumbimus,detruncatip-
nem integritatis naturalis prouenientis d Deo, non efle
perfedionem. Siqpjdem natura perartemdecurtata, 6c
folertia quadam deponensidqupdratione creationisfi-
bidiuinitusineft , noninducitperfedionemr ne ad firman
dam iuftitiam intróducamus artem Dep potentio-
rem, atqueefficiamus, vt excogitataratioimtninuend«
naturaefuppleatdefedluminprocreaiidaiuftitia: fedex-
pofitione locali particul« quae abfeinditur, difeamus
feite fatere circumcifionem capacis affeiftionum difpo-
fitionis animae: quareddituraptior animus, vt concurrat
cum hatura ^ cori;igens natiuitatis aduentitiaelcgem affe-
dtionibus deditam.
C 'A P. 4 2 .' ' ; K
Praeputium, eftquippiam naturale. Quicquid porro
naturale e f t , diuins crea.tio.nis eft opus, iaque valde
bonum, iuxta feripturam quae d ic it; Etvidit Dens qiu-
cunquefecit, &eccevalde ftona. Atqui lex dum iubet per;
circumcifionem amputari praeputium , vèlut iramun-
dum, introducit Deum artificiofe corrigentem opus
proprium .- quod quidem vel cogitatu impijfilmuÄi eft.
Qupcirca quiflymbola legis naturaliter capeflit, houit,
quod Deus non corrigat arte naturam •, led patibilem
animae facultatem parendi ration!, iubet circumcidi
( quae typice fignificatur per corpor^am particulam )
quam quidem cognitio ab animo deponiere confiieuit
opérationis vigpre. ' Siquidem facerdos circunKidens,
fignificat notioncm : quae, velut ferruro, aduerfus af-
fedtioncm , habet rationalem operandi fortitudinem.
Aboletur enim traditio legis , cum' (piritus potior fit litera.
i
•%«.
F
Circumd.
fiomyftici
yroul-'
xàf, vitro
ex kn-
:tencia.
H
Gen. h
C a p .
ratibne.prout prouidentta excogitauit.i vnio ; in qua
nullumeftomnino temporis aut generationisindicium,
Myfterium autem feenopegiae eft conftantiæ noftrae o-
peratio fecundum iniitatorem Dei habitum ergahone-
ftum, 6c viticulum mutationem ad immortalitatçm te-
tinens.
Ç a p . ' 5 0 .
# Qüinudis gaudet cruentis facrificijs^tanquamaffe-
blionibusdeditus, facvificantes inftruit ad (edlandas af-
febtiohes,'Nam qui colitingeniiè, Jibepter deledlatur ijs
qüibus 8cip{um quo^adoratur : Vnde periacrifjcia» rua-
gisintellexit fefmqma^ationém atfeaionum, 6cobla-
tionern facultatum naturalium : e quoruii) numero ra-
ti6nis;quidem typus eft hcedus, fignum ir« geftat fauius,
cupiditatem vero caprafignificat.
• • C A P. 5I
. Non folum mortificationem affejSlionum q'tiæ. iugu-
lahturgladio {piritus, quodeft verbum D e i, totinlquf
vit« earnalis, velut com mpti’óncm fanguin/s intention)
eonféntaneam , nouimus efièfpiritalia facrj'ficia, fed et-.'
iam inorum à phïlpfojifiia.' traditprum , Sc præfèntatiQ-
nem façultatuniornniunatufaliumquç dedicanturDço,
6f igné fpiritalis grati« tot« concrçmantur ad diuinarn
fortemcpnlèquendam.
. C a p .
T errena fcripturæinterpretatiooccupans animumna«
turales abijcit rationes, quasdelétabufüfacultatiimna-
turaliiim. Namquihuncin rnodum viuit, legemfpla
carnedimetienSjVereconfumit, pe^fequituf, ac perdit
naturalesratipnes6c epgitatipnesj obfccénasifFedtionés
honore prpfequens vtdiuinas : quas quidem accepta fe-
curicàte à lege fpmtàliçpgitatioties naturalçs occidunç
fimul 6c mortitradünt.
' C a p . f 5 3 . Q
Sifiiul atque ratjonë percurrerit quilpiam philofo*-
phiam virtutum , vna qüoqüe fcriptürarum exceptid,
nem natura transfert ad fpiritiim , opefando inièruiens
Bteoperéxcelfas fpeculationesin nouitate {piritusi non
in yetuftatè liter«,abieótus accepta îêge adfenfumdç corpus
, ludaeorum tnore, fautor afifedtipnum ^Cpeccati cub
toÉeffedus. ■
C" a p. 5 4 . ,
. Simul yt quis fcriptörarti' fenflliter ad corpus referre
défièritjquamprimumetiam aniino,media,natufa recUr-
rit ad fpiritum,fpiritaliter agens ea.quæ dum ïùdæus per-
agic corporaliter,Dçum habet iratum.
^ c v - « •
Omnis fecundum Deum fublimis 8c fufpenfiis ani-
mu§5epdem momento&vim affedtionum& defprmem
cogitatiohum motum interimit,ad h«c etiam mores ab-
ufufehfilium âdlionumintempëratos. Excelfisenim Ua-
tur«ratiöcinatiohibus róllunturaffedtiones ; d'e quibus
alta ttiumphat fpeculatio.
C A p.v y«». .
^ Peccativim,'Vtpote.prudéntiamcarnw,delerefoletgratia
fandli baptifhiatisScpMeruatio mandatorum diui
norura interficerpgladio{piritus, hoceft, verbp diuin«
perfpïritumcognitionjs,myftïcèvoclferansinaffedi>-
nefri peccati, ficut aduerfuslAgag.magnus^Samuel yprp eo
iïuod mullerespriuduit libemgtadiustftlu , inter mulieresbodie
priuabitur Uberis mater tua.
C ' a ï», :
Affe&io gul« f confummata voluptatis cogitatione,
veltiti gladio ,libecis complûtes priuauit virtuteSV-Tem-
peranti«fiquidemfemina per intemperantiam enécat:
«qualitatem iuftiti* corrumpir auaritia : naturalenihu-
manicatis conhexionein amore fui'diuidit ; Sc vt paucis
dicam,o mnesvir tutis frudtus perimit affedtip gul«. .
* C A P . 5 8.
Affcdtio gul« cundtos virtutum trucidât foetus diuilabbatam]
Ijiritu a k .
Crobitatis.
Exod.l.6.
iabba.ti
felgio.V
FOtecops&
Scc.
c A t». 4 3 . j p t
SabbatumV dftiffedtiorium örmotionis ariitni circa
rerum naturam ceffatio, velperferdlum adtionum otium,
atfinis motusanimiinvniuerfum erga creaturas, 6cple-
niisadnumeni diuinum tranfitus. In quo.quipervirtu-
tem 8c cogftitiortem, quantum fas eft homini, peruene-
riteè,nOndébetqualemcutnqu?prorfus materiam, affe-
dtiones, vt ligna incendenteró animo, epneipere, neque
vllo mpdo cplligere natur« rationes : nemore Gr«co-
rum pr«fcrib/imus Deum obledtari affedtionibus, aiit in'-.;
tra natur« jimites contineri; quepi quidcm fplum incla-
mat oinnino. filentium, ampkque iubi j cit opuHs fumma
iguoratip.-
C a p , 4 4 .
Corona pröbitatis, éft fidespura, fublimibus dogma-
tüm elocutipnibus , acfpiritalibus verbis
fbmahimüihJtanquamCaputCönftringit;iv'VefpQtiusi
corona pröbifatiS , eft ipfu m Dei verbum , quödvaiijs
tam pföuidendi quatn iudicähdi modisj hd’ceft^fpon-
taneis affedtioriibus continentia , 6c violentarumtole-
rantia, capitis inftar cingit animum, 8c communicatione
diuinitatem cpnférénris grati«, rnentemipfam reddit i-
pfamétfórmofiorcm. ,
G a#. 45.
Hocloco dicit continentiam eflè prouidenti« opus,
eó quód purget affedtiones vltroneas. Patientiam vero '
aiteCfe iudicij fpecimem, yt quaé yiolentis feludkturten-
tationibus; 6c cum fit adtiu« phi 1 ofoph i« fy mb olum,a
peccato detentos, tanquam ab /Egypto, deducit ad vit-
tütem,
■ C a p . 4 . 6 .
Mandauit Deus in honore haberi Sabbatum, neomenias
, 8c feftaj non qiiodvéilet honorari dies ab homini- ;
bus: nam hacrationecontialegemmandatfcolere crea-
turam plufquam creatörem pr«fcriberêt ijs qui natura
venerandoseffe putantdics, öc idcircoadorandos; verum
per dies, figu'ratiuè feipfum-honorandüm elfe decla-
rauit. Ipfeeniméftfabbatüm , tanquam anim«tequies,
ab«rumniscarnem cruciantibus, dclaborum iuftcinue-
Ö:prum fin ii: Pafchavferö, quialiberator detentorum i
duräferuitutepeccati.pentecofte autem,vtierumprincipium
ac finis: Verbum quóque,per quodomnia natur
rafubfifturit. Perpende poirö quppadto Iex perdit eos
qui iïlam Corporaliter intélligunt j duna fuapet colére
creäturam fuper creatörem; &eos quiignorant eum cuius
gratia cohditi funt,pütäre natura veneranda éfle,qu«
proprer ipfós crêata funt.
C Ä’ p> 47. “ I ;
■ Mund us qüidem eft termihatus, 8c ftatuseircurifcri-
ptus. Teropus vero éft-mottis dèfinituSvnde etiam al-
teïabilisefteötitmtjui ihipfo funtvitiemotus. Atvbi
tam re ipfa quam cogitatione locus 8c tempus decurla
filéfint a natura, nempe illafine quibus eftèhon poteft,
definitus fcilicet motus: ac, ftatus, fueritque natura
immediate,copulata, prouidenti« rationemreperit
prouidentiam natura fimplicem , ftatuam nullatehus
cirounfci'ipt-am-, Sc ob id triotu prorfüs pmni eaten-
tem. ■ . - .' - ■ . .
'0 AP. 48.
Creatura qu« têmporaliter eftin mundo, motum habet
alterabilcm , tum ob ftamm mundi definitum, tum
quddpro vatietätet;emporis agitiir. Qu« veró eftapud
Deifm y propter natutalemeius äpud quemdégitvnita-
tem., ftatum efthabitura fefhper rnobikpi eandemque
; motionem ftAbilerti, quaé circa idem vnum acfolumper-
petub verfatur: quam nöüitf ferinö fcriptur«‘contiguäm
efle circa primamcaufam eorüm qui ab iplaconditilunt
manfionem nrrhäm. ‘ '
. I - C a p . 45).
Pentecoftes myfterium, immediataeorum quibus^p-
1 uidetur Cüm ipfäprouidentia vnio,natur« videlicet cum
Biblioth.Vet.Pat.Tom.j. L I “ x
E
nopegiæ
myfteriû.
Sacrifi-
ciorum Iu-
daicorum
p iy ß e iia ,
Epb-9- *
I F
jSctipfurap
lintefpre-
tacio tcr-
rena. '
G
Rtg-ISr
Gülte gla-
dius multas
virtu-
ccs occi-
dif