Hæc ino-
pcnbiu I-
renaeiLn-
gdunenfis
non com
loam. zo.
Matth. 2.8.
Ezech* 44.
mi, ad hibete diligentiamin omnium fanbfcorum feftiui-
tatibus, maximè veto in hoc celeb titategenicricis Dei, vt
bene in telligendo ac reble viuendo, in eius laudibus di-
gnè affiliere, & fäpienter Deopfallcrcpoflitis: quoniam
quicquid genitrici eius officioliflimè impenditur, illi ni-
mirum impenditur, cuiiurepatetomne claufum. Quod
teftimonium beatus Ambrofius exponensin Euangelio
ait: Nonenimviriliscoïtusvulusvirginalisfecretarefe-
rauit, fed immaculatum (einen inuiolabili vtero S piritus
famous infudit. Quod fane (emen prsfatus dobtor non
fic dicit infiifum, vt aliunde fit quam ex carne virginis&
(anguine: nequevtSpiritus (anblus fernen efle credatur
carnis, vtlrensusvu lt,fedperhocverbum Spiritus fan-
bti o'peratio defignatur. Deindeaddidit: Solus enim per
oihnia ex naris de fceminafanbfcus Dominus Iefus , qui
eocondonetut ScofferatuC omnis adoptio iiliorum Dei,
ln eo namqüe quod lex a it, Omne tnafculinum adaperiens,
vuiuam,fanhum Domino vocabttur, prsfigurabatut 8c*vir-
ginis partus verèfanblus, quia immaculatus , qui aperiet
vuiuam Eccle fis, vteofanóUficarentur reliquaomnia,
&ceffentprimogenita. Vnde fignanter Angelusad Mariam:
& quodnafcetur (inquitJ extefan£lum,vocabitutfilius
Dei. Non quod corruperit matrem nafeendo, quam inte-
gram&inuiolatam reliquit virginem : fed quia ex ea na-
tus Deus homo aperuit Êcclcfiae vuiuam , & in came fua
per vterum fibi fecititer : ita vt virginis aulam claufam
feruaret, quatenus ex matre virgine »virginem fibi duxif-
fe fponfam ofterideret,quam tali tantoque fcedcrè nafce-
di,virginem perman(uram,&immaculatamjnor.ftrabat.
Vnde conftat legaliter eum ob latum, ficut &: citcumcisü:
alioquin circumcifione noneguit, quiaoriginalepecca-
tum nullum traxit, quo delendus eflet ipfe Chriftus de
populo fuo, nifi circun cider etur. -Ettarnen circundjusefi,
terrena contagia corruprelaeimmaculatipartus nouitate
non fenferir,& ccelefti maieftate depulerit. Etpaulb poll:
.Hieergo inquit, folus fibi aperuit vuiuam, nec mirum:. 4, | .
qui enim dixerat ad Prophetam :Tmfquamteformaremin ' quiavolensfub legefui$, vteos qui fub lege erantredimeret: ficut
vtero , nouite&invulua matris fancTtficautte: quiergovul- | &coblatus}vtnosquireieramus,facnfittumDeo'patninfeofferret.
uam (anblificauit, vtnafeereturPropheta j hiceft quia- j Aliasautemfiipfe, quodabfit, immundus eflet-, vt matre
peruit matris (use vuluamyvt immaculatus exiret. Qui- coinquinarer, quomodonos emundaret infuaoblatio-
bus profe&o verbis non mihi videtur fibicontrarius ac ne, 8c facerethoftiam Deo in odoremfuauitatis? Idcirco
csteris do&oribus fan&is quia dicit quod folus fibi ape- j erii doloresipfenofiros&iiifirmitatespemlit, & portauit lan-
ruit vuiuam. Aperuit fiquidem fibi fua potentiamirabi- i g«0W;abfit,vt matris pudorem vllisvexaueritiniuriarum
liter, vt elfet ei petuium iter,itavt virginis claufusmane- | moleftiis. Abfit, per quern qmnis malediblioEus foluta
retvterus, ficut fuerunt ianus claufs, cum pereafdem . eft,vtipfainpartumaledidtionibusfubiacueritprim^da-
ingrcfluteftaddifeipulos: ficutfepulchrum fignatum& | nationis. Abfit, vbi virtus nafeitur, vtibi tanta conluuio
claufum, quando refurgens cgrefliis eftperillucl. Hinc j vitiorum eredatur, vbi gaudium omnium prsdicatur.
quoque alibi ipfe ait: litporta Chrifiiperuiarefertaplenagra- ' Quod tanta triftitia 8c gemitus feptemdiebusinfangui-
tiatranfitquerex ^permanet claufa. Nonhoclicdicit,vtin- j neimmundo federit:ad quam fi itaeflet,necpaftoresma-
telligas quod contra fefentiatXedfi'cvtiquevtpleniffime neiuxtalegem,vtitadica,ingrediliceret.Nuncautequia
cognofcas eum de vtero , &.pervterum virginis natum, Angelos eosEuangelizandi gratiadeuotusinuitat,veniut
quern ipfe fibi fecit peruium. Ac per hoc ipfe fibi vuiuam & vident: inuenmnt&intelligunt, de verbo quod eis
prçdicatum fuerat.N equaquam igitur credendum,quod
inuenerint Mariam in tan tis fpurcitirsfolam, multismy-
fterijs vtadfolent puerperæ confternatam & obuolutam,
a^ cuius partum multitudo Angelorum canitiGloriainexaperuit
: fibi quidem, quia vulua virginis licet claufa ei
penetrabilis patuit, quam cumenixus intrarct in mun-
dum claufam teliquit, & fignatafigillopudoris omnino.
quia Deo nihil difficile eft, eo quod vt quidam ait : Sub- H
ditur omnis natura, eius imperiis ritu foluto. Idcircó 1 celfts Deo:&in terra pap bomimbujwna voluntatis. Ergo vbi &
conftat eum abfquë ambiguo ita natum, vt eflet fecretum ' per quern tanta prædicentur, non credo quod vliæigno-
genitale matris & claufum, quodfibi ipfe fua virtutefe- ! miniæimmaculataEmatricontigerint,autdolorescarnis:
cit apertum. Alias autem ipfe folus fenâ:aeEcclefi*,quam j fed &Magi venerabiliter deinceps intrant domum,&in-
fibifponlam dedicauit, adgenerandos populos aperuit ' ueniuntMatiam,&Iofeph,&puerum.Inueniurttnonve-
vuluam virginitatïs, de qua nimirum vulua Dauid Pro- ! xatamdoloribus,fedobfequentempuero.Deindeproci-
pheta canit dicens : AlienatifutttpeccatoresÀvulm, erraue- j dunt&adorant,oblatismuneribus,quem cummatrein-
runt abvtero Jomifuntfalfa : perfonam hæreticorum dè- | ueniunt. Adorant,ihquam,eiusprimogenitum. Primo-
caftuaccm i c^arans » qui alienantur à vulua integeitatis felfa permi- | genitum autem, non eum quem fequuntur fratres, fed
Ecckfix. feendo, vt eorrumpant caftitatem virginitatïs Êcclefiæ. j quem nullusantecedit. Quamuisearn quidam pofüerint
1C0r.11.* j Quamfanam , immaculatam feruarecontenditApofto- potiusvnigenitumdeberedici,quam pnmogenitU:cum-
lus , & vkginem cuftodire, çum ait : Dijpondi enim vos vni : queidiomaferipturarumeft , quicquicl pnmum aperit
viro virgmem cajlam exbtbere Chrifio. Cuius genitale fecretü vuiuam, primogenitum vocari, fandificatumq*, elfe Dotunc
aperuit, quando per aquam & Spiritum faniftum
renafcendigvatiam conceffit.GuiPropheta ; Lutare, in-
q mtifteriUsqud nonparis,erutnpe &chtma qua non parturis,quo-
niammulttfilijdeferta, magit quam eius quahabetvirum. Vnde
& AnnaimCantico fuo: DoneeJlerilis (inqim)peperitplu-
nmoi, & qua multos habebatfilioi, infirmata efi. lfte eft ergo
folus cifentialiter fan&us, non per quem mater corrum-
patur : fed per quem vulua referetur Ecclefiæ,primogeni-
tusex multis fratribus. Quem in figura futUri myfterij,
prioralegis diumæ præfcripta fignabantin primogenitis
luis, non quod eftçnt verè lànâa, fed quia vacabantur ex
^ myfterio legis. Alftquinfilitcram fcquimur quomodo
lib.î.inLu- erat omnis mafculus aperiens vuiuam, cum multos
feeleratifiimos fuilfe non iateat î Nunquid fanâus A-
Primogc- chab, aut loram feu caeteri ? Nunquid fan&i pfeudopro-
phecæ, quos ad Helyæ preces ,vltor cceleftis iniurix ignis
ccb^tur a^feltlpfit ^ Non vtique, fedinfacramento futur« præfi-
gurat ionis vocabantur (andbi, cum non eftènt, donee vé-
niret Chriftus effentialiter fan&us.* qui & fponfæ fux vuiuam
aperiret, foecunditatem pariendi filios refunderet.
Ipfe namque dominico dignus iudicatus eft obtutu: Cæ-
terosomncsiuxtalegis feriem typum fuifle (uturi,nemo
quiambigat, & ideofiftunr earn Domino, quoniamipfe
eftpurgatioperrefurre<ftionemodauiinIerufalem,vcan
E/ai. 54.
.Rcg.z.
D
Ambrofiu?:
n»ino, maluitEuangelifta lecundum cundem ritum primogenitum,
quam vnigenitum dicere^ No quod Aperuit
vuiuam lege naturae, vt mos eft caSterarum foeminarumi
ficut iftiaiunt, fed quia ex ea natus eft tamprimogepitus
quam & vnigenitus: lege diuinafaftus fub lege ■, vtper eum led
tota impleretur in Jpiritu &ad liter am. Nam & ipfe primoge-
nitus exrefurreCtibne appellatu t ex multis fratribus^vnde
quia colligitur in (peciegenus,quamuis vttigenittts dici
poflet per naturam, magis tame hieprimogenitus debuit
dici: vt eflet indicium, quod iam in eo , 8c per eum, alij
quam multi fratres colligebatur filijEcclefiae per gtatiam,
cuius aperuit vuiuam/ Inveteriquoqueteftamento s illis
primogenitadabanturiquam fiepe qui dici gratia pr»ele-
dtifimt, quorum nonex natura dignitasj fed exgratiaan-
tefertur. Idcircb dicimus 8c nos primogenitus quod hie
fignificatiu$ dicitur,quam vnigenitus:vt per eum omnes,
qui ex gratia colliguntiir , illi folummodocoadunatiin
cceleftibus habeancur. Hancquippefiguram gerebant om.
niailla primogenita fub lege Domino cqnfecrata: 8C
ideb iuftum eratexiis omnibus primogenitis , quiyul-
uam aperiebant, vt Dominus inter eos legaliter offer-
retur : cuius formam ilia omnia praeferebant, vtefleti-
pfe primogenitusin omnibus priipatum tenens, non qui
vuiuam vexaret matris: fed qui vuiuam aperuit Eeclelfe.
. . . . . . . ,.y .. - 7‘':Haee';
-Ghriftut i
obla. I
tus&cir. f
cuncifm,' !
GaLi.
£>'-53. I
Nullçlôb
desfiie. -
puerpnid]
virginis
Primo®
hicusqui/i
dicamr 5
Chriftui [j
H«c idcirco diixerim, vtintelligat prudënsleéfeôf, quia
primogenitum non fequentesfeatresfaciunt,fed ideöfe-
âeprimogenitus Chriftus vocatur : quia omnes vç^ge-
niti ficut ipfe vnigenitus fuit matris’ primogefilti dici
queunt,non tarnen omnes primogenitiqueuntvnigeniti
vocari. Ex quo colligitur primogenitum eum vocari de*-
bere ante quem nullus, 8c non eum tantum querri fratres
fequuntur,,; lure igitur Chriftus primogenitus appellatur'
ex yirgine,non-quod vuiuam vexauerit virginis,8caulam
referaueritpud.oris : fed quia qui erat ab initio primoge-
nitusrotius creaturæ, natus eft ex ea 8c ipfejtam^vnigeni-
tus quam 8c primogenitus feo quo voluitmodb fine ge-
mitu 8c fine dolore parturientis.Nam 8c dé bap'tifmo primogenitus
rede vocatur , qui 8c in tefurredion'éprimb-
genitusifefurrexifledicitur; In vtraque tarnen natura 8c
natiuitate, quamuis primogenitus dicatur, iure vnigeni-
tus elfe creditur, quoniani idem eft hominis 8c Dei filius:
Non alius,fed vnus, 8c in vtraque vnus.Quibus ptofedo
Catholicsveritatisregulis.hipcinde pater fenfus : quia
nemo, nifihærëticus, dicit Chriftum communïiègeha-
turs natum : neque aliter quam vt cstcri nafeuntur infantes.
Quamuis enfin prçfetusdodorHieronymusin eo
ppëre quod'cqntraHeliiidiiim exhocegit , videaturei
ceffifle: 8C eo in loco vbi ait,de hofpitio vuluæ noue men-
flunijjic de Veritate nafeendi^quod ille hæreticùs infül-
tando^ppofuerat, qua(ïmaieftatidiuinæ effet indignum,
adtantamdignationemfe hnmiliaflè-^vt inter vifeerain
vtero verfareturvirginis : 4Utinterfemorafcemineana-
feeretur tarn, (ordidus. Sic etiim omniain contranum op-
ponens quafi hæreticùs, vt deftrueret fidei Catholics ve-
ritatem. Cui è contrario ; egregius illé veritatis aflèrtor,
non cedendo, vtifti vôlunt i fed dignationem gloriofilfi-
ms humilitatis Dei amplius commendando ait : Quanto
vtiliora 8c inhoneftiora pro nobisilla maieftas diuina
fufeepit 8c fuftinuit, tanto carius nos redemit : 8c propen-
fiushonoranduseft. Tali namqùefenfu, 8c fi noneifdem
verbis inquantum tecoloeidem relpondens hsretico,
videtur beats vxrgini non intamiam vllius colluuionis
autpeenam peccatiintuliflèïfed dignationem diuinam8c
exinanitionem immenfam 8c informa ferui reueréterfa-
tis epmmendafle. Non vt virginem vexatam à Domino
8cexhonoratamioftenderet: fedvt;clementiampij con^-
ditoris, etiam huiulmodihsreticisdemonftraret. Idcir-1
co, non ceflitiftis cumHeluidio errantibus , 'fedcorri-
puit : vt difccrent noninfamare virginem,8cDomini non.
derogate in forma ferui humilitatem. Non enim pudicitiam
.. .- ________________
tiaplena 8cincorrupta, qüafiSpiritu fenbfco Domino de-
dicata,8cvirtute diuina adumbrata. Habet enimS piritus
fanbfeus in fe receflus fuos, quibusmodis dicatur natfi
uitasin feripturis fandis , 8c quibus occultetur legibus
fempiternis. Alia eft namque natiujtas ëarnisde carne,
alia Dei de Deo, 8c aliaquacumlibet rerum innumerabi-
lium tamen eorum omnium noneftvniis modus na-
feendi, nec vnus eorum ordoexiftendi, quamuis natiui-
tâsin fingulissque dicatur , quibuseftïùre attributum
vt nafci de altero dicatur. Ac per hoc quolibet modo de
Maria virgineÇhriftus refte nàt» crediturj quia ex ea car-
nem alfumpfit. Natiuitasveroipfa, quomodoadnosex-
ierir.vtrumne ea conditione quaEua peperi(Tet,finôpeccaircr^
ngloriofius.quiaDeum&hominemgenuit^ virgo
permanfit ? Quodnon ilia non e(Tet, nec reliquæ dum
parèrent : fuperflue quæritur.In q uo opère nemo fando-.
rum voluit dubjtare : fed Cathoïica fide hoc certü omnes
prædicant : quia neciri deliap 8c dolorè. cum corruptio-
•ne peperit, nec Chriftus ex ea vllum peccatum traxit :
quod fi ex ea peccatum non traxit, necamïfit : qui riullis
cruciatibusirt nàfcendo matris vcxauitpüdorem , necin
aliquo eius commaculauit virgihitatem. Non dicimus
itaque, vtaiunt, quodmôhftruofe fit natus, fed ficut
prxfignatum eft olim inProphetis, 8c traditum eft nobis
à fan dis patribus,' quod ipfe portafit quæ oftenfa eft Eze-
chieli, de qua dicit -. Vidiportam in àomo Domini, &bacerat
claufa: &virnontranfietperedm, quia Dominus Deus exerci-
tuum ingrejfus eli jer earn. De qua porta, beatus Ambrofius
m eodemfiymnodequodixi, queminhonorefacratiflî-
mæ virginis cpmpofuit: Sitporta Chrifti fin quit) peruia,
referta plena gratia, tranfitque rex, 8c permanet claufa vt
fuit përfeçula. Etgo cum dicit, fit peruia, femetipfimi ex-
ponit,8coftendit tranfitum natiuitatis eius:cum dicit pei>
manet clau(à,ofteridit adimpletumquod eratinProphe-
tia :claufaigitur non diceretur, fi in aliquo læfa effet eius
integritasifed in nullo eft violât9pudor virginis, nec fons
in aliquo referatus.Proeuldubiopatet fenfus, quiaclaufo
Vtero, âd nos venir, fîcuciahuis-claufîsingreflîis ad difei-
pulos. Siquidemaffiectus diicipulorum vtrumquetunc
probauit,fcilicet quod 8c fores Clau(seflènt,8c quod Dominuspereafdemïntroiens
coram prsfens aftaret. Sic 8c
fidesnoftravtrumqjdeChrifto certilfimum tenet: quod
8c peruia fuerit eiusintegtïtas nafeente Domino exe à; 8c
tamen vtèrus non fuerit referatus. Alioquin quomodo
claufum dicipoteft,permahfiflè,quod violatumeft? Aut
quomodo fine dolore 8cfinegemitu puerpera peperit, fi
more esterarum feemînarum vexatis-vifeeribus hlifi
eius in aliquo læfem docet, qui tantum i n eius laude ________ ____ .. ,^A<mä ym-tnuu» nn c
triumphat, neque ad horam ceflît aduerfârijs, qui pro eai- dit ?>Etfi ita patuit, vt aiunt, quomodo fine dolore claufa
tantum^c tarn diudimicauit verbi gladio : cuiDeus corn permanfit, vt fuit àntequam parerëtîNecenim ianuæill:
trâ hnlfpc ptnc M n Mm i-Aun*.» A". ___ - ! î- . 1 . . . .
trahoftes eius tantam refiftendi contulitgratiam, reuin- ,
cendipræbuit.virtutem , vtnemocontraeuinàudeàtin-
furgere. Oro autemfacratiflïmsvirgines Chrifti, veftris
interuenientibus meritis, vt qui illi tantam præftitit di-
cendi peritiam ,8c debellandi adueifarios fbrtitùdinem,
mihi quoque dare digneturloquendi gratiam,8c quæ di-
gnafunthuicmyfteribaperireinfpiritu veritatis : quatenus
hinc inde per nos 8c propret vos ,ô marrons Chrifti,
dignusinueniar tâto opéré qui in eisnuflis fuffragorme-
ntis > vt apte defendere queam matris Domini mei pudi-
citiam, 8c’fanecredentibüs pandere veritàtem, vtrefipi-
(cant 8c ceflènt iam vltraloqui contra veritatërri. .Dicunt
autem quod non aliter natuS dici queat Chriftus, nifi s -
quaforte naturæ vt cæteri,quafi æqua conditione in feri-
pturis diuinisfemper natiuitas efle dicatur,'cum longe a*
«afitiftanatiuitas omnium, quàfubforte-malediftionis
M m :& aliafiEua non peccaflet. Quiaiftafub ma-
edittioiie eft.8c srumna : illaautemtotainflorebënedï-
ionis fruiftum afferret, fine gemitu, 8c dolbre. ; Vnde
^uf J 0 ’ .daltem illamifti concédant natiuitatem Chrifto
> r.e Maria virgiite, qua nafeerentur conWuni lege omnes
tnon peccaflet Eua,quç nunc uatiuitas nota eft foli Deo,
ignota forte hominibüs ; 8cnonafcribant ei maledi-
a , gemitus, 8c ærumnas, pro gaudio, matri attuliflei
^ ,æ vt^n^° idagis virgo libéra fuit à corruprione paflio-
s» a dolore carnis, afordibusignominis : quanto grapenetraliqres
eränt clau(s, quam vterus virginis ineprru-
ptus-. Idcirco no abs re creditur ad nosDominum fieexif-'
fejvt natiuitas Chrifti de carne Virginia probarefUr,8c vir-
go nullis cruciacibus Vexaretur. Forte dibturi funt ifti ,
quod corpusiam incorruptibile 8c immortale, exilius ef-
fetadpenetrandum quo vellet, quam eflet prius aihte-
quam refurgeret. Nequaquamigitur dicitpquifque fane
fapis, ex quo eonceptus eft homo , idem femper qui
antea Deus fuir. Vnde qüando fuper .vndas sqiioreas
ambulaüit ante paflionem , non minus homo quam
Deus fuit. Quad ad naturam refpicias rer um, aut corpus
fine pon dere vexit, aut vndas fua potentia, qu o fu -
ftinere poflent\pondus corporis, folfeius confirmauit.
Ec ideo vt Beatus Gregorius ait in hoimliis fuis: Redera-
ptoris noftri opera, qusexfemetipfis comprehendi'rie*
quaquam poflunt, ex alia eius operatione penfanda
funt: vtTebusmirabilibus fidem prsbeant fabfca mirabi-
liora . Illud enim j inquit , corpus Domini intrauit ad
difeipulos ianuis claufis , quod videlicet ad humanos
oeulos per natiuitatem fuam ciaufo ^ exiit vtero virginis
; Deindeaddidit: Quid ergo mirum,fi (anuis claufis
poft refurrebtionem fuam,^ in Sternum iam vibkurüs
intrauit,qui mortuus veniens non aperto vterb virgin
nis exiuit ? Ecce tan tus talilquc DoÄor & Summus Pon*
tifex, de quo quid fenf§rif, qui omnes ante fe legerat4tam
Latinos, quam 8c Grscos, öc eximios Doblores. Ecce ex
E
Natiuitn-
:éï vatUE
Ezech. 44.
Ambrof
Integricas
B Marix
Ido 1st la
fuit.G
I
Joan. zo. ,.
Ianuis
claufis
Chriftus
ntfauit ad
difcipHloi.
Matth. 14.
!Marc, 6.
H
’Gregorius,
hoc