B
làà u.i.yy
Cant.if.
Efa.6i.io.
38Ó Eiherti&Beati
Vnum eft,vt diximus,lumen»fed tarnen idgîgnente.ge- I occidicür;&nullus alter,quafpfehómö'mörittiri Sic Chrinito,&
precedenceTrinitaseft. Deniqjaliudeftgeuuilfeir
abud genitü efleialiud jpcedére. E t ideo qui genuic, no eft
ipfe in perfona qui génicus eft: qüia altéra perionâ eft » qusë
genuic,& altera perfona cft,qiiæ gënica èft. Aliüs genuic à-
lium.fed non aliud geniiitjquaiTi quod eft. i. lumen eft ,&
lumen genuit, quodipie eft* Et dim ipfurhïït,qüodgë-
huit, non tamen ipfe ëft » quem genuit. Ipfum quiderri
lumen natura qiiem genufonon tanieri ipfe eft, qùi genuic
genita lumen perfona.Nec ipfe aft gignëns, & gènitus ter1*
tia,quç ab hi$ procedic përfôria.Sëdalcer-in perfona gignës
lumen.-alter in perfona genitü liimenîalterin perfona pro-
fcederts lunien.Ët lumen,& lumen & liimen, vnum turned.
Etgignentem,&genitum, & procedentem très perfonæ,
& vnum liimen Ac ft diCerçm:Deum,& Deum, & Deùim
! ynunà Deüm.ÉtquiàDeus genuit Deum>&Deus prdcëfe
; fie de Deo>in gignente,genito>&procédçflte,tresfunc ftib*
ftftentes fibi perfonæ & natura vnü$DeuS.Solùsecgo filius
faâus eft homo,nôjn vnifate naturç led in ynicate perfonç
i.lumen fineinitiogenituSde Patreafluttipfit nàtùram no-
ftram.Èi: (eeUlido lumen,& corpus nàtiim ëft de Virgine.Et
in patte femper manfitinfepatabile>& æqiiale lumen,ficut
angelüs Mariai dixit: Spiritus fanttusfiipertiemt in te, & virtue
rf/f^iwjoittwird&irr^/.Quiaenim vmbranonâlicerexpii-
mitür.nift per lumen & corpus i virtus ëi Altiflimi obum-
brauit:quiain'eius vtero lux incorporéa côrp9 fiirtipfic. Ex
qua videlicet obumbratioue oratîeâ credences in Ghrifto
inforëftigerium mehüsâccipiùhtfVmbràn.vciâ diximus*
à luminefotmatutj&corporë.Dominüsaütem perdiüirii-
tatemlumeneft,quimedianteanimaineiùsvterofieridî-
gnatus eft per humanitatemcorpus'. Quia etgo lumen in-
corporeüm in eius erat vtero comparandtim,eique corpô-
reum cohcepitiâd corpus dicitur: VirtuS Altiffimi obum-
brabittibi.Id eft,corpùs huraanitatisyihte àccipii incor-t
boreum lumen diuinitatis. •
Vnde & in Canricis Canticorum ex voce iponfi dicituti
Ofculeturme ofcv.lo or Ufui.Quoniam bonavbera tuafuntfiiper vi-
nuni: Et odor vnguentorum fuper omma ar ornai à. Audiftis Epi-
thalamiiim carmen,dile£tiiïirni Frattes,quod Spiritus fan-
ûasper Salomohemexvoce Sponfi ôc Sponlæ,i.Chüfti&
Ecclefia,pro cælefti um nuptiarumallégorica decan ratio*-
ne prædixit.Quando Chriltus lponfus,& anima fponfe op-
pigneraucrunc fibi caftam inuicem coniugii voluntatem:
ôc fatfti font duo in carne vnaid eft, Deus,&homo.Duo hi
id ëftjVërbum & anima vna perfoha,lpo n lus, & Iponfe in
Vhâ carne. EtüUfisdpohâ thalamus fiiit Vfcéi^ Virgiois.
Qmainillo vtero virginali coniun&aduo lpon(us,&lpon-
fa.Quia feriptum eft:£r erunt duo in carne vna. EtDominus
dicit in Euapgelio: lgttur iam non funt duo, fed vna carp. Quia
Chriftus & Ecclefianon fontduæ carnes,& duo homines*
lèd vna caro,& vnus homo.Ec Efaias op timé m eminit, vnü
eflèfponfos duos.Loquitur enim ex perfona Chrifti, & di-
civ.Sicutjponfo impofuit mihi mit ram : & ficut fponfam ornauït
meeMamento.Vna. perfona videtur loqui,& Ipohfom le fe-r
cit,ôcipbhfanl»Quià non font duo,fed vna câro,id eft, vnà
natüràcarnis,&vriàfübftanda Chrifti,&boftraiSicui:vnâ
fubftantiàèftÇhrilfo.&Pat'ris. Quia&cü Pâtre perfedtus
Deuseft:&nobifoüperfe6tus homo eftÆtDeus, & homo
ex duab9 naturis Vna perfona eftChrutus.Quia V erbü caro
factum eft,& habitauitinnôbiS,ideft,in carnenoftrahabi-
tauit.Qujain nobis habitat)quàndo in carne tloftra habi-
tat;Etipfocaro noftra,in qua habitât ipfe eft, qui habitat
Fecit fibi domum,in qua habitat,& ipfa domus ipfe eft.
DeniquëCarpentàcius quiftibet facit fibi domum > in
qüà habitat:Scd iplà dorrius noneftipiê,quihabitat.Etfor-
tafte cum à perlècutore ipfa domus dillipacur, aut incendi-
tur,habitatoriurgit,nefimul pereât,& relin quit vaCuarfi
domum;qüiâipladomus, quam habitabat» bon erat ipfo.
.Non fie Deus homo fadus habitauit in nobis,id eft, in car*
nenoftra.Non fic Verbum Patfis,vtalter fithabitator, &
alterà cato noftra,quam habitat.Vt quia à Iud&is carne oc-
cideretur,fugillè t Verbu habitator. Ab fit hoc àfide catho- *
lica.Sed fic eft Verbum, anima, & caro vnaperfona Chri-
ftus filius Dei: ficut quilibet homo , anima & caro eft vna
perfona.Et cum ipfe homo occiditur,non anima, fed caro !
ftus filius Dei Dfeus,& homo tanta eft vnitàte perfonæ,vt i-
pfe fit Dèùs,qui eft homo.Et cum homo,idëft,fola caro oc-
ciditur,niillus alter*, quam filiiis Dèi rhdtituri Köh-diui-
nitate,hec anima,led folà carne. In qita carne rëdemptio fada
cft humani gëneris. Vnde & redemptorëm höftrum
Dominum Iefom Chriftum, omiiis Ecclefia Confitetur.
. Hoc totum qùàrë diximus ? hifi Vt Vërbutà carnem fa->
dum vnum filiuin Dei prbbaremus. Verbum coro faßtim eft,
fed non eft in carnem cônuerfum .-fieu t nec anima nominis
conuertitiir in carhem.Et cum in carne Chrifti habitat Verbum,
in noftra natura habitat î quia ipfe caro hoftra eft. Illi
carniadiungirur Ecclefia,& fit Ghriftiis totus vna perfona
fcaput, & dbrpus. Et cum in feeds voluminibüs authomo,
autcaro,aut corpus Chrifti nomihatur, non fol ü Ghriftus:
fed tota Ecclefia intelligitutVSed habet Cbnfitèiudinem
ianda feriptura,Vt de Domino,& eius cbrpbre,qu^ de vno
aut ad vnum loquitur, arque ifivna perfona modo caput,
pmodo corpus bftcndîtur:Sicuttfeîàs,vt iupra diximus, ait!
iniuïtmeVeft'tmentofalutis‘.quàfijpçnfumdecoràtümcorona: &
quafijponfam omaiafn monilibus fiiïs.ln Vna enim perfona du-
plicivocabufo riominata;& caput,id eft, Sponfom :& E c -
clefiam, id eft,iponfem hianifeftaùib '
Proinde rtôtandum in feripttiris, ^üando Ipecialiter caput
defcribi:ur,quando & caput,& corpus', aut quando éx
Vtrbque trâfeatad vtrumque: aut ab altero ad altérum. Sienne
quid capiti,quid córpbri veniat, prudens ledorintel-
ligat.Sponfum autem Ghriftüm felTe,& Ipoiifem Etclefiam
ptobat fërîptüra diuina,diceté îohamie Baptiftà pro Chri-
ftb in Euangelio : Qui habet fporifâtn'jponfusefti Amicus a./ponfi
fians,&audiens voienuius,pragaudio exhilaratur.Etàlms Pro-
pheta di cxv.Defponfabo tethihi in fide & èaritate.Demqac hoc
Carniin Chrifto,& Ecclefia eftëprædidum, prætftulatio i-
pfemanifeftat*Sick.prohünciàntùr Cantica Canticorum:
eo quodfopirà oihniâ- cahtica, qüæ àucMoyfes, aut Maria
inexodo, aut Efeias, aut Abach ub, & cæteri çecinerunt
Hçcmeliora font Cantica quia illfiaut pro libératione prç-
liij,aut pro êbhüèrfetionepopuli,aüfpro admiratibpe tfiui-
horum opërum accenfianinio , aC mente làùdës dixerant
Debt Hic tamën quia Dei Ecclefiæ voX pfellentis auditur,
proptefq»Diuiha, & humana fibi inuicemcbpulatur,ideo
.Cantica Canticorum,id eft mëiibra mëlibrû nuncüpàntur.
• Cum ergo dicit,0/c«fef«r meofctilpórisfiti.QUpniam tnélio-
rafuntvbera fmfuper vinum, noftde hoc ofeulo earnali, fed
dé Ipirituali gratia loquebâttirÆcClefiæetenim ycnerandæ
iifofeaculatæ Virginis vox eft ad Chriftumfilîtim Der trïce-
hariiim iuuenem, decorâ, fpeciofumforma prafiljshùttiinum,
verbâfecienris.Qmaalia'funthumana,aIiadiuiha*oraCula
Etiàcocnmà\c\^cdtCiT.ofculeturmeofcuhowfui,v\ûti^ii
Ecclefia præfehtemfponfiimliabëre, & prirentis vocem
audire.In præterito enimtempcrre,fermQDeipef prophe-
tas ad iy nagogsm loqùi cô nfoeii erat, & qùafiper alîënum
os pacis ofcùlum dabat.Hæc ergo Ecclefia,quæ Vëfèfpôh- ;
feeft Chrifti,contenta non eft, perprbphetas tantmùmb-1
doChrifti pacemaccipere,fed magis orepirpprib Eùahge- ;
licætraditionisptæceptafofeipicits, aVérbfpoiïfb Vehifo-
fculum fanâritatiàaccipic. Et ideo bfèuletür m^bfculo pris
foûQuodqttam'vereftiitadimpletiihincpoteftâddifci.Nâ
èx^o, quod Chriftns filius Dei fecündû nômiîjém venire
dignatus eft,& carnem animam^ttë.Vëlüt Ipohâtîiàccipei
e j L t x & P r o p h e t æ c e l f e t i e r i r n t , f i c u t E u a n g e l i f t a a î t : i > ^ ;
Propheta vfque ad IohdhneBaptiftam. Et i&tum:Iaxfet'Moÿ/ept1
data eft,gratiaatittm,&veritas per lefitm ChriftumfattdèfÉKc-
clefiaënim,vtÀpbftolus dehnfoit,:carb Chrifti efffoiii’ait,
^tipfeeficaputcorpomEtclefi^.CüithncbftulnrriadôÀùhrn
fide, fccaritarë n%ëlTum eft, qtikhdo duo iii vfia càrne
c o n i u n £ t i f o n t # I d e f t , y e r i t a s , & p â x c o m p l é x æ f u n t f e .
Veritas, inquit, de terra ortaeft$ïâ eft carb Chrïfti, qui tîé
Virgine natus eft cui9 otigo æterna elEPax de Cæfo'profpe-
xic,i.verbum Dei,quidixit,Egô'fom pax.Efiterhm, Pacem
meam do vo&».Hôceftofculnm verbumPatrisProphétatuhr
ore annunciatum,quod a Içculis anriquis longafoe fiilpén*1
fepependic. Quodquidemaduéiiiente dië fpôhfeliorüm
eft adimpletum, per quodannùlüm fidei,&prbnubum
nuptiammcældtiumaccepitEcclcfiam.Qufoehiriicarius
■ -- - - -. - -. Ghrifto
i f a. 61. Ig
loan.y i)
Ôfu.i.x)
G
Pfal.44.1
H
P/«l84ti
^fl.14.17.
AB
tott.p.'lfv
o. mm
Cant, 1.3.
oloff.1.9.
Cunt.i. y '
i eft.
N*jBB Thyitti»-
D
f- abfidx
tuabfida.
•CtfMt,
f'fuprcmi,
Chnfto,quam Ecclefia,pro qüaûum fenguiné.fodit ? Aut
qiiidEcclefiæ amabilius Chriftoictfiusfenda, & immacu-
feta coniunÖtioneimagnam filioram mulcitudinëmperBa-
ptifmi regenerationcm procreaùitïCuius fijtumcôpibfifli-
iuum fine dolore yidemus profufum.Ctiius efficaciam-, & ,
vtVerius dixerim,arte'mnafc€diivelpbtius rënafcendifen-
ties magis i qlia'm narres:Intelligas potius j quam tortipre-
hendas:NeCyirtutem ipfem videas » nec attem cpgnplcas,
tamen perfeëtiim opus,quod magiftra fepientiæ,&opi-
fex ratio clufom dëderit j cum.debita venerationq laudabis.
Qupniam bonavbera tud,inc{Wt,fitpervinttm : Habuicquidem
prifoalexduo vbera,ex düabustabulislapideis, quidigito
©ei impreflà,candidum l?c difcSplinæ paruulo tünepopu-
lo p'ræbueiüntsSednuncvberaDominiiâm non duoi fed
quatuor cognouimus.QuatuorenimEuangeliorü fontes,
dukelacfepientiàîcredencibus tribuurit. Deoiquç Dominus
ad Abraham, qui ytriulqvpopuli pater eft 1 lecundum
camem fe. & nofter ex fide-, cum ei hæ'reditatem læculi fU-^
I tun prom itt eret,hot i n te rcæcerâ fignu m fecrificii poftula-
1 uit:Càpram trimam, & vaccam trimam’.vt capra, quæduo
i vberahabetjveteristeftamehti figuram 'oftenderen Et yac-
I ca,quæq'uatubr ,,Éuangelicædiltiplin*Hæciuncbona v-
! bera Domini, ideft* Euangeliorumfontesaquæ: qüæ me-
I îiorafoncfoper vinum prophçticæprædicationis^ quaLex
vinum vêtus intelÜgituriEuangeliuvn vilium nouum.
Dap enim genera vini iii Icriptuiis cæleftibus lcgimus>-
Vhum.qnodapud Çhanaam Galilei defecit ad nuptfes;a-
liud,.quod multomagis de verbo Dei àqüa vinum eftfa-
6tbm. Vndè^rfaltiatordicebat.-rfoww r.omànin vîtes nouas
n»ttereoportit.Q^di^\ddem lignificabat nuptias Chrifti &
Ecclefiædd eft,qôan do verbum Dei, animam hominis cp-
pulau-it, ceflàturum effet vinum, id eft, prifeæ logis, & pro-
pheciæ:& aliud E u a ngél i ü 'exBapt-ilmatis aqua futurü. Vh-
de &credenti smufto pleni lunt ilfe-Quideft enim de aqua
vinüjiiifî anima,quæ retro f uerat terrena.iuî ipida, & aqùa-
td^m merum fpiritus côuecla. pra'ftaiîtror lap ore fàdta eft?
Etodorvnguentorum'tuorumfuperomiiiaaromuta.O'düirvnguenti
iftius fectofenéti chrifinatis^ratiam manifeftauir,
quæ foper om nia lynagogæ fiagrat;& redo 1er. lllaenim ha-
bebatvn&ionemdcvngnenusfiâum odouferis-. Chrifti
autem vnguentû ex feptiformi feiléti ïpiritùs fiiauitate d;e-
fcendit,Vnde&C\ibiungir<iVnguenttffneximmicu noüten tun-,
Quare,^taque, exmamtum, breàitei indicabo» Prifeæ legis
reees, & fecerdotes, qui ex cornu chrifipati's vngebancur,
CbriJ’i dicebantur inlege, eo quod fimilitudin'e vuAiotus
Chtifmatis notam ipfemperfeâiorem acciperentvbi proinde
vmbra potius,quam ver i rate cbrfii iiomii le vrebâtur.
Sed vbipidnitudo dfoiwiMfo/ecimdüiaApoftolum, in Cbrifto
compléta cft,tune exinanitum eft n orne n eor um i:egu m , qui
Chrifti diCebanturme vlterius hocce'nferetihw voeabulo^
Et verum pefmanet nomen Chrifti,quodyx vei"o vnguen-
to, id eft, ferréti Spiritus pleni tu dine e ft cftufom. V eru m
quod alibi ait: Vnguentum eftuftnn nomen tuum:Eo quod foa-
uiftimaVéri Chrifti nomimSgratiafupei omnes ciedeiites
diffufeeft,& onmem odprem notitiæ fuæ fidehbus cünbtis
eftadërir, V liguent um eftulum appellafum ^.Vnde ôc ora-
tionës (an iftoru i n Apocalypfi * thym iam ç lu nt comparatç.
Vnde & fequitur: introduxit mercxincubkulum fuum. Hpc
Ecclefia loquitur,quæ regeln Chriftum Dei filiüm confite-
tur.Sed eft cubiculüm,vbi ChriftusvexEcclefiam reginam
introduxit,nifi iA çæleftis regni fecrecumv Q^is ëtenim ne-
feiat, illuc Gïlriftu’m Ecclefiam liiamj idëft, carnem luam
introduxit, vnde-fine carne defeenderat j id eft» de^abdita
cælorüvCàrné autem Chrifti Ecclefia elfe, Paulo Apoftqlo
- auâore didicim9, qui dicit:Garo Ghrifti>qiiod eft Eccleliav
Et Cum per gratiarum donavnulta memora finit, corpus
tamen vnum eft.Ni#? & corpus non eft vtium tnembnm, vt air
Apoftolus, SedmulM. Si dixeritpes, quorum non fum manus-,
nonfum de cor pore,no ideo non eft de corporeÆtfi dixetit aurü,qtto-
nlitn non fum de corpore? quia nonfum oculus, non laeo non ëfide
corpore.Si totum corpus oculus,vbi auditus.Si tptum auditus.vbi ô-
doratus? Quod fi eft omma vnum mmbrum.vbicorpusi N une autt
quideminult4membra,vnumvero..corpHf.Q*id?rgo$.EcclcCia.
nilî *iuperni fui capitis corpuscft?In qua alius alta vidée,o-
culugialiusrebtaoperando,manus : alius ad iniunda recurrcndo,
pes:alius prxfeptoium voceintelligendct, aurisjali9
maforum fotorem, bonofumq; ftagrantiamdifeernen^p,
nafilsefttQui corporalium more membrorum, dum v.eif-
fim fibi accepta olfiejaimpendunt, vnum de feme'tipfis o-
mnibu^Qprpus reddunt, Et cu;n diucrla in caritate pera-
guritjdiuinum efleprohibenr,vbicontineiuur. Siaurcn? v-
num quid cuniftiagerent*corgup vcique, quod ex muhis
conti’netur,non eflct.Quia, videlicet, multiplicicer Compaq
dumnoncxifteret:fi hanc Concordiani membrorumdi-
uerfitas n'qn teneret. Quia ergo fenflis membiii Ecclefix
virtutum dpnaDominusdfoidici canquam terrx menfei-
ras ponir. Et cum vnusalterigratiam a Domiiio daram in-
uidit, Sc earn nomini.foo'adfcribcre velit, alrerius limitein
traufeendit. Limes enim adifeeinendo limitein nomen ae--
cepit Qui gratis fex.menfora: limitein tranlcendir, cadere;
vufoquiain prscipitib pedem ponir.
Vnumquemque ergo repumat met Us diabolic* ruib*,
qui dum fopp^ volui^ efle, quam quod crat; & ipfom q nod
eratperdidicc& de altoprScipitatusprofundiinfornapio-
nierUiti
Vnulquilque ergo tanquam membmm corporis men-
foram foam excedefe rton dcber. Vqde iterum idem Paul us
dicit;Vnkuiqueficut DeusdiuifittHtnfiiramftdeh lieinipfedi-
d i : Ex quo totum corpus computtuni & connextm per omnim
wnfturanufubmmftrationisftcundum operation m inmenfuram
vn'wfaiufiie memiri augment urn corponsfuit in adificuiwiem
fuiihcatitate.
. Sed'eum tnirobpnfilioatuftor, ac diljiofitor nofter vni
ilia largittir qu*alii dene-gat:quseillilargitur, vhicuique
mehfurasponit.-mfinfuras pofitas egredi mritur , quifqui6
plufquam acceperit, maior dfe cona cuts v t Tonalfe ille, tui
tahtuiUmodo datum eftprsceptorum occulta difldrendo
aperire.teutetetiam miraculis corufepre, Auc ille, quem fu-
pern* virtu tis donum adfola mi.racularoborac,etiam diui-
narlegisaperireoccultacontendat. In prxeipitio enim pe-
de potrigic.qui menfurarym fuarum limitem non attendiu
Et plerumq; perditea,qu* acceperat: quia audacitcr brs
lumir ad ea»qu* pertingere non valet, an ipere feftinac. Na
dc membrorumnoftrorumrimcb'cne minifteriis vritur,cu
foaeisofticiadiftindfeferuamus. Lucemquippeoculisvi-
deimiSjVocem veto aunbus aucfimas.Siqiiis autem hiuta-
co ovdine,vdci oculosifoci aures accomm odet.huk vtraq*,
in caltim patent: Si quis autem odores veht oredrfoernere,
fepores mreguftare, vtriulq; fenfusfibi minifterium, quia,
petuertir, interimiti Dum enim prius hsc vfibus non apta-
tUr.dc lua ofticia delerunt, 8c adextraneanonaftintunc. A-
lii namq; daturlernro fepicnti*. Aliifermofeienti* ineo-
dem fpiritu. Aliifides. Alii gratia lanitatum. Alii operatio
virtu pun. Alii pfophetia. Alii dilcretio Ipiiims. Alii genera
lihguarum. Aliiinterpretatio fermonum tribu.rur. Quaii-
terin vno, eodemque Iphituifte verbofepiemia:poileat,
nec tauten fermone Icienti*,r.doftrin* fidgeat\ Quia (entire,
atq; inu'enire fuffick emiU, quod per dilcendi ftudium
non apprehendit. Ulefermone feientitefulgeat, nec camen
in verbo fepientiq conualefcat.Quia fofficit ekplere quamd
dicit 8c tamen ad fentiendum ex femetipfo lubtile aliquid
non aflurgit. Ifte perfidem dementis imperat, nectainen
perfenicacisgraciam infiirnitates Corporum curat. Illeora-
tionis ope morbos fuBtrahit, nee tamen verbo pluuiasred-
dit. Ifte operatipne viatutum ad pr«fenrem vicatn ettam
mortuos reuocat; & tamen Propheti* grariam non ha-
bens , qua ventura font ignorat. Ille ventura quxque vefot
pr*feiifiaatcendit,& tatnen in nullafignotumo^rarione !
fe exeric. Ifte, per diferetionem Ipiricuum, in feCfis lubcili-
ter mences conipicit: Ille diuerfi generis linguas examinat,
fed camen iif rebus fimilibus dillimilia cordanonperdat.
Alius in vna lingua, qu^mnouicy fermonum pondemin-
tei'pretando > p rude nter difeutit: 8c tamen bonis reliquis,
qua non habet,patienter caret.
Sicitaquecreator nofter, ac dilpofitortundla modera-
tur.vt qui extolli poteratex dono,quod habet, humilietur
ex virtuce,quam non habct.Sic cunCla moderatur yvreum
impenfe gratia vnumquemqu«fiibleuat,eriam pcrdifpare
gratiam alteri alterum fubdat: & meliorcm quilquedo-.
noalio,eumquifibifubiicitur,attedat. Aclicet reperireex
v . . C, ' : .- - aliis