‘ jv'ouertfe
Deo.
; Pfalm.61.
perfüerit,&*fiïmationem redderenonvaluerit ,fiabitcoramfa-
çcrdo'te,&qUantunuille afiïmauerttf& vident eumpoß reddere;
tantum dabitî]: ®
Plenafutit h*c etiamlegislatoris verba prüdentia>fna-
xirne opportun© conferüata tcmpori, qu* eniraopor-
teatagiiqu* minime in fuperioribus præcipiens, nunc
eciam àignicaiemeaperagentium ex tqtp, vel ex parte,
; pe fh x c , qu * dietrmür exponijc. .Etquidiîtperfeâa vita,
qu* autem adhüc inproreäucOnftitutaj quid initium
cogriitionis Deihabensquid yeri.,.qu* virtutum opera,
dare perifeäeqi percurrit. Sed & infir matus,nontarnen
recedens ab ca , differentes «tares adfcribens »expofuit.
Dicitautemfic. ■ T > .v , . y . - ^
I Homo,quivotum fecerit, &jj>opondeirit Deo animant fuam.j
,Ideft,quicunque proraiferit animàm fuam Deo, o-
mhenàquceifuam vitam offerte voluerit.Propter quod
Aquila,& Thepdotion , pro eö quod di£tum eftyyo-
tum fecerit, $ymniachus autem, u fuperauerit, edide-
Admirabile enim v creeft,& valde bcatitudini
■ ta, & centum diceret drachmas, frudu ilium perfëbhim
fignansjiftam diceus bonam terrainfru&ificare, expo*
nens feminutn paraboläm5in triginta,& fexaginta,&ce-
tumdfeidit:huncenimnumerum nullus höininum poteft
tranfeendere. Centum autem drachmasrurfus decu-
platx, obolusenim deeem drachmas, quemadmodum .drachm*,
diximus, habet, millenarium numerum perficit, in qüo
eft nön quxlibet perfeótio, fed ccßleftiü, id eft »ineorpo-
reorum, qu? eftillotum,quihabitationemfiipernoslbr-
titiflint, qu* eft excedentium corruptionem, 8c confe-
qucntiumincorruptionem, proptcrqpbd Deifpiritus fh
Ganticis dicebat. Vineafuit pacifico, in enqiuhabet popu- Gant.g.
lös, Tradidit earn cufiodibus, viraffertjruäum eius mille argen*
4eos. Quis vif ? neque enim omneshunc offeree poffunt
fruöCum, exfequentibus difee. Mille tui paeificiy&du*
centi his qui cuftodiunt frudtus eius. Mille tuipacifici,id
eft , Salomon: Salomon autem intelligilis Cnriftuseft,
quia Salomon pacificus interpretatur. Chriftus ergo pa-
cem generi humanodedit. Ipfum deCet praecipüe &per-
Q -j
Dicirac lisch
in; y
Mafculi à
• vicefimo
Qtuoqoagcnariiu
pröxTmum tptum femetipfum quempiam Deo offetre, fed ip , 8c eos qui conuerfationem .eius ledäntur ,& an -
vwnimamfuamDomino, velficut Lx£,honoremaiii- — c
m* fu* Domino ,id eft, vt offeratDeo quem accepit ab
eo anim* honorem illurrt, de quo Dauid D*moriüm in-
fidiasinnuens,dicebat: Veruntamen honorem meumcogitd-
ueruntrepellere, - d ■. .
d Erit pretium mafculi a vicefimo anno ,vfquead fexagefimum
dnnum, quinquagintaficli argetiti, ad menfuramfanäuarq.f^
Siuevt LXX. didrachm*argenti. Qiiinquagintadi-
dracHm* liue ficli, pboli fiiat m ille: viginti enim obo-
ips eile liclum, fiue didtachmam, hic iple in£xqdo di
jelicum peràguntcurfum, quibus millenarius numerus
V tpöte perFedüSjdeputatur : MiUiaepimmillium minißra*
bantei, ait. Daniel, dum eoeleftes virtutts Deo adftantes
exponeret. Sed & Dauid ait. Memorfuit infeculumteßa-
menttfui, verbiquod mädauit in mille generationes, per^
fedionem'diuin* legis,& eorumqui lege mpercipiebat,
per mille generationes oftendens. A viginti autem annis
vfque ad fexagintaannos, intia hæcenim tempora, «tas
& inteliedum perfedum,& fortitudinem, & filiorum
procreationem nabet , v t ex fenfibilibus nos-intelligibi-
Salomon
pacificus
mterpietatur.
Miltenari’
numerus
jperfcäifii.
mus.
F
Dan. 7.
PJalm.1^1,
_ _ AiteriimficdefifijsKrael. luxta numerum dabunt ' liaepgitemus. Ergoquiintclledummaturum §cpeffe-
fingitjipremm pro animabus fuis D o m in o , qui autem dabunt duni habet,6t fortitudinem, vt quodintellexit agar, hie
dimidiumficli.iuxtamenfuramtempli, ve lv tLXX.d i- filioscomparare aliosDeo, petliiam conuerfationem,
drachm*» quodfecundum didrachmam fandtam vigin- vel dodrinaniimpendenspoteft. Huius precium anim*
ti oboli. Siciiergo fiue didrachm*ideonos iuxtameh-'| qu.inquagintadidrachm*pcrfe<ftusfxu(ftuseft, & petfe-
fufarh templi , vellecundum menfutamlanftuarij remi- (ftipnis.cqrona,qu*8c martyrium habebic8c rerum de-
nffei vpluit ad ilium legis textum trianfmittere nos put- fpcdam,-.&omhem illani perfeftionem,quam Dpmi-
oiens , in quo viginti obolos didrachmam landfcamefle, | nus dicebat. &ituperfe fa,ficut&pater veftercceleftUperfettu6
lueficlumait. Quumadiaceretautempr*ciperevnum eft. Hoc autem quandomafculusfuerity id eft, quando
ficliim > veldrachmamofierri,nohfic pr*cepic, fed ficli
fiuedidrachm* dimidium* P er hoc demonilrans, quia
prpprie fan&umin lege eft, non qupd fecundum Ibiam
rireram, iefietiam fecundiim fpiritum inmlli^tm^&huT
iusdebeturoblatio. V nde&fecuiidum LXX-.ipfas di-
drachmas fibi coniunxit,dimidium autem offerri pr«ce-
pitivt dicas,qui|. condefeens ficut infirmis,his qui legem
accipiebant, non peffe&am oblationem., imperfedtum
eft quippe dimidium ,offeiripr*cepit,quodfan<ftam di-
drachniaminbis decern eftpboius,ideft,in viginti. Lex
enim bis decern mandata haber, exigens eaduplicari, id
eft jfeeundumliterarii, &fecundum fpiritum cuftodiri.
Illis autem,vt mente pauperibus, fufficiebat, & folam li-
teram cuftod ire, propter infirmitatem fuam:& decern
mandator umofterre laltem:fenfibiliterimpletioHem3atqiie
aftionem ,pcr quam fuam etiam liberare animaip
dc peeccatorum feruitufe fehfibilis Ifiaelita ppterat. Si
quis ergo £ vicefimo anno eft ,,id eft, pubes, torris, vali-
dus, fufficierisbmnes virtutes operari, & fubiicere intel-
ligibileyinimicos omnibufs adtionib.us ,& operibus: a viginti
enim annis, &fupra, Ifrael vide quid de hac «rate
dicebaf. '
Omnis mafculus a viginti annis &jupra.~]
, Ornries quiambidantin virtute fuafbnfiudini maxi-
meiiis quiil Iud agunt terapiK,inpr«di«ftis teftimonium
prxbuit verbis,itavtpote hac state,excutrere valentem,
&arma pottaie, mu^umque habentemin agendo fer-
vprem, calotemque, huius precium,id eft,conuerfatio:,
& vica ,rctributio , quam pro femetipfo Deo pffett, 8c
prqmittit,quinquagintaficli,fiue drachm*funt; Qvrin-
quagenarius enim numerus Ipiritalem figurat vitam,
quia in quinquaigefimo die: fan«ftifpiritus aduentus fa-
ftus eft^ Sed in anno quinquagefimo liberatio fit omnis
debiti ,&terr*h5ftitutio, multaque; ih epaliabonalu-
d*is pec legem'<£^>6firafunt. Quinquagirita autem ait
Matth. 5.
Foemina:
xftimatio.
"Is
femperfordshocenimhicmafculumdicit.Fcemin*au-
tèm etit «ftimatio, triginta ficlivfiue didrachm* ,v t fint
drachm* fexaginta, frustum videlicet fexagenarlum
magnum quidem 8c ipfum,fed cctenario minor.eftjpro-
ptecquod & feemin* introduxit perfonam, quae minor
eft 4 virili. Ergo & ihuUeres,quando' ad menfurim fum-
mam peruenerint, profeftsq-fuerintadperfeiftionem
fortes poflunt appellari,vtpote qu^l'uam trangrefl* hint
infirmitatem, interitionemque fortitudinis refumentes,
propter q> &lpiritus Dei in Prouerbijs dicebat iMulierem
fortemquif inueniet fC u i ergo return defpe&us deèft ? Alia
autemaic pérfefte, qu* de omniü rerum continen tia lex
eorrigere iubet ,e i qui fecundum earn viuit. Huius aefti*-
matio eft trigita fich, fiue didrachm*,id e ft ,fexage nar ius
fruólus,quem&: Paulüs figurans dicebzt-.Vidua eligaturno
minor fexaginta annorum: per «catem numerumqj annorü
manifeftare volens, quas virtiites 8c aóliones exhibere
debeat vidua,qu* a Deo legitur, qu* in diuinis feribitur
libris, 8c qu* poteft in numero Hierulalem .coeleftis de-
gere-Proptcr quod & fubdidit,infinuans quod nou tantum
éi de state, aut annis, quantum de virtutibus, qu*
per h*cfignifieahtut,cui'aerat; Vnius viri vxor:fi filios e-
ducauic, h hofpi tio paupercs recepit,filandorum pedes
lauitjfitribulationempatictibusfubminifttauitjfiomne
opusbonum lubfequuta eft. H*c quidem perfe&us 8c
peromDfi confiimmatushomo. Vide aucem &eum cüi
hoc deeftjfcd ramen ad ilium prouehi de fi derat.
A quinto autem anno vffo ad vicefimum mafculus dabit vigin*
tificlos.']^
Annorum
numerus
prüden tiä
fignificai
SiueytLXX.didmchmas: Hicëhmquinecdumqui*
dem eftperfeótusjlèhfatum tarnen hominem dicit,&qui-
proficere cospit: fenfus enim pyrnumerum quinqueaii* ,Ql1‘n5’
nqmminnuit,quitotfuntnumero. Profeótusautem; fmtGto
qui ad iuuentutem tendit, 8c ad perfeilionem ,a quin-
que annis,& vfqy ad vicefimum annum eft. Viginti enim
ficlos,Yel didrachmas,v t iterum duplicatet quinqua'gin~ 1 annorum, inter fortes etiä pugnaie valens numeratus eft
. _________ ; , ■ à lege
Matth. 4*
5.R tg,p,\
•
in L euit. Lib. VII.
Iciudium
lion prx-
ccpturp.
dlèöeïficutNumerorum überbftendir.: Huius ërgqpre-
^i^Yigintididrachms^deftdrächm^'quadragintaqb-
oliquadringenti.Ieiuniorumautemjmfi060^ ^ ! !!« ^ !0-
f«£tum,quadraginta dfächmarumhumerusfigriificät,
quia& tot diebps teibnaffe,8c Moyfem, & Helia,&ipfiim
yominum didicimfis, quarido a Diabolo tentabätur.
Q^diingentorumautemnumeiusquid fignifieët, aut
quant demonftretconuerlatioriem^oftenditjqüoddiiftu
eft in libro Regum. quandö reuer la nauis qusmittebatür
a Salomo ne, ad Sophiram, dicebat rait enim fecundum
LXX. Ét vénitad Sophiram:’ Sophir autem bonum intern
pietatur, & accepfeinde auri quadringenta & viginti ta-
lenta» & adduxitRegiSälomoni.Quodergo ficDonuin
eft, ficütper ieitiniüm, & öraHotiem exerceriy & prouehi
adilläm vitam>ad quam Moyfes & Helias,{uper*difican-
tes ieiunio atque orationi virtiites, pröüeÄi lunf: fic Dominus
Modo, ge-
niti in hde
conuerfa-
tioi'^’S
Duplej.
fenfus ray
ftcrioium,
Populuj
Ifrael me
diocriteaf •
petfe^u*.
infinuare femetipfum per prsdieationem figria
generi humano incipiens , ieiunium & ofationem iüas
co.nuerldtippisprincipium fecit.Xjuicunque ergpfenfa- |
tii's ejuidem eft,öc proheere incipit, non tämen ni misifed j
medie^vt pr*fumptione conuerfationis ieiuhijnón polfit
onèrarimic precifim decem didrachmärüm,ldeft vigifiti
drachmarum,&obolorum ducentorum eft. In cuftodiä l
enim de cem mandatorum ,q u * duplicatur fecundum li^
teram, 8c (piritum, conuerfatio huius eft, inter qu« ieiu- !
nium non eft pr«ceptum.Sublimior enim eft ad eam per-
tinens conuerfatio., qu« legislatores, ScProphetas , 8c o-
mnes quiprofecerunt, decet j 8c needpm quidem con*
üerfatio eius habet perfeiäionem: qpus enim habet maii-
fuetudmem, perfecbanique chatitacem» qu* eftinzelo
Chfifti; pioducittamen ad perfeótionem. Qiüa autem
mandatorum feeuhdu m liter am ,Ócfpiricum cuftodia,de-
cem didraehm«,quod funt óboli ducenti, reéteputatur,
ad memoriam tuam reuoeat fermo,quem ex Canticis cä-
ticprumnuperpxotulimus. Mille tui paeifiei, 8c ducenti
bis qui cuftodiunt fru&um eius.Quam Vifleani: dèqua in
piseedentibus dicebat : Vinea.fuitpacifico’, inea qua habet
pop«/dr, quamnqn cuftödief unt Iud«i, propterq'uód pro
vuis fpinas protulerunt ,> fed & vindemian rea o mnes qui
tranfeuneviam. Quicuftodiunt autemftu61ium, ihdiiy
centis , id eft in viginti drachmis.duplicatä eüftodia mandatorum,
ficut diximus, fecundum literam, & fpiritum,
inUeniuntur.
Ab vno autem menfe vfque ad annum quintum pro mafatlo
dabuntUr quinquèfielt, fiue quinque dtdrachma, pro feemina
tm.]
Vnius menfis mtelligas eu m qui nunc eft genitus in fi-
de,äd quem Petrus dicebat: Sicutmodogeniti mfantes,ratio*
Hdbilesyfine dolo, lacconcupifcite,vtcrefcatis ineojnjahuemfi tarnen
gtifiafiis, quiadulcis eßDominus. Hufes precium vfque
ad quinquennem *tatem,id cftconuerfaao,&.vitä|qüin-
que didrachmarumargenti, id eft decem d rach m * , oboli
autem centum. Gönuerfado ergo modo gemii, quinque
didraehm*funt, vtinmyfterijs duplices fenfus ha-
bea,t, id eft, vt qu* fenfibüiter audit,, h«c incelligi bi liter
fufcipiat.Sic etiam videns, & guftans, öcodorans, & tangens,
perducit hoc eum ad perfebtionem, propterquod
8c centum ob olorum precium habet. Numerus autem,
ficutdiftum eft pertedtus eft.Ecgo proeüldubio eum,qui
nimc myftenotuin.particepsefredlus eft, needumque ad
agendum pfqeeffityfed in hde interim probatur,ficut ad^
hiic infantëmyëCnecdum tempus ad oftenhonem virtu-
tum habentem,demonftrat. Si autem minor his, qui calis
eftjfüeritjitävtconueniatineo freminsperfons, minor
autem eft vtfimplicior,& non valde dilcretus: huius prè*
cium eft tres didraehm«, fidespanis, 8c filjj, & Spiritus
fandli,vt non hanc trahfgrediatur,fed corde credat, ficut
aitPaulus ,oreautem conpteatur. Sicenim,ei h*c tria, non
folumconfitenti lingua, led & lidc crcdenti, fiunt du*
drachm*. Fit autem &huic talis fid.es ad perfeiftionem
mediocrem: eres enim didraehm«,fex funt drachrh*: fex
autem drachm*,fexagintafunt oboli, hic autem calis numerus
mediocrem perfedfcionem gerit. Propterea & por
pulus Ifrael, lèxcentorum miilium ^ quod funt fexaginta
myriadesinumeruinliabuit. SenfiDihsenim Ifrael habebât
quidem &mediocriter perfedos,qui inlege cohftitû*
ti,euangelicam conuerfàtioné aliquatenus agebant.Sunt
autem, quibus mediocre legis &Prophetarum eratftudiü
propter quod 8c fiïnilia, myriades erant, fed hec mille
millia, nee myri* myriades, vtfèmpereflètineisperfe-
ótio,hoc enim angelorum, & fecundum euangëlicam vi-^
tam cbnuerfantiüm eft.Angeli enim & ipfi, quando pro-
fécerint,effiduntür. p
Sixagenaiius autem & vitra mafculus, dabit quindetim ficlos,
fiue didraclmasfoètnïnaautem decem.
Et qfiis eft hic,qui maxiic-amconuerfatiönem,per yïr-’
ginitatem, verbi gtatia,yelnon pólfidendo, yirtutibuf-
que alijs promittir,& poft h*c infitmatus eft? Cpgnqüifti
enim,quia éum, quia viginti ah nis vfque ad fexaginta an-
norum«ft, omnibuslëgislator præpofuiç. Deinde nunC !
poft ömnes êum qui àfex<ag;intàannis& fujpraeft, ait. Per !
hoc quod dixit,fupra,anim* fene6tutem’,&infirmitatem !
eius,qui maximarn conuerfationem propofiierat,procul-
dubio dëfignat. Qui ergo pro virginitate , vel defpedu
I póffidendi conuérfationem promittitjÔC prbpöuit, dein-'-
; deinfirmàturcpmplëre prppbfîtum , audiat a Paulo : Si \
quis autem turpem fe vidèri exiftimat fuper virginem fua, eo quod j
fuerïtfuperddulta, oftehdit quodammodoinfirmatum ,&
ad feneâfetcm dedudumpropofituih , &ficoportetfieri.,
qupdv uit facial, nónpeccatfeiiubat. Et rarfiis ï Sinüpferis,nott^
peccafti. Etfi mpferit virgo,rtonpeccauit. Tribuldtionem autem
carnis habebunt butufinodi.Egóautem vóbüparca, hoe autem dicó
fiatres tempus bretie eft,rèliquuméB, vt& qui habent vxóres tan-
quarn nonbabentesfint :& qui lugent,tanquam non lugentes: &
qüigaudent tdnquam non gaudentés : & qui emunt quafi non
pofiidentes : { ér qui vtutour hoe mundo, tanquam nonvtantur.
Vraterttenimfigura huitis mundï.V oio. autem vosfinefolicitudine
ejfe. Prppterea. 8c quihdècim didràchm* erit preèium
êfes, qu* fuht drachm* triginta. T resenimfruPHiicatio-
nes de bona tetra Chriftus prppofuit : per centeharium
yirginitatis, & non poffidëpdi, pebfexâgenârium conri-
nenti«,pertricenariumcaftt coniugij vitamdefignans:Si
auteminfirmiorhuiufrno;di eft,forfitan enim inforniea-
tione,hic quitalis èft,decidït^vnde êffemina dicitjir.Nec
ficrefpuendus eft,fed habet precipm decem didrachmas.
Ciiftodiam eniin roandatorum D e i, quam viginti eflè
drachmas,ócobolps ducentos oftendimüs,oftërtDëo,&
ip hoc conuerfationem habet, per cuftödiim mahdatör
rumiuftificacüs.Si autem dfeas. Quomqdo? annórüDo-
minus erat triginta, dum föluseflëtperfë&us quumnos1:
' in cenrenarióhümero dicamus pèrfëdionem effe y poft
hunc autemin fexaginta, tertio autem in triginta. Difce,
! quiafblusquidemfuitvereperfeiftusy 'veruntamenficut
omnium d«6tbr, &primiri* mafl'*tptiuseffè<ftuS, exp-
mnibus tempera tam conuerfationem figur â t, 8ç propo-
nit: fiüé enim virginitatem velisjipfè ex virgine yirgo ëft,
.& virginitatem do cuit : fiiie hüptias, & niibere præcëpît,
8c nubentès benedixit: fige ab ftirientiam,etiam hanc do-
cuitrfimiUter 8c fidèi curfus,fiue perfedorümfimplicium
eft.
Quia ergo in pr*fenti difterentias innuit, • & quo-
dammodp vitam diftinguebat hominutn ; ÔT'huius
quidem effe pteciiim quinquaginta didrachmas air, hu-
ius trigïnta, hdius viginti, huius decem, huius quinque
, 'huius tres , huius quindecim , colligentiir h*e
parum, quod'de centum quinquaginta mfnus haben-
tia h*c autem in quinqüe diuifa faciunt prope trieëna-
rfem nümertim. Vide qi^pmadmodum nee lëgislator
ignora,uit cemperamehtiim , quod C h r is t v s irino-
ftra vita 8c conuerfatiöne fecit, neeEuangeliftanumerum
temperamentum habentemi^ignorauit. Prqptef
quod eum non plenorum triginta annorum veniffe Ét
ad baptifmum, ait ènim : Et ipfe lefus erat incipiens qua*
ft annorum triginta. Et cür hoc ? quia & qui nitriis per-
ie^arh, 8c qui mediöcriter perfeótam : 8c qui rainorèm
vitam ftudet, non perfebte venir ad ménfuram, minus
enim habet omnimodo , quia Dei folfes eft perfeério.,.
fed minashabet tantum in quantum vëniam in hop quod
minus eft dat : vnde ad centum quinquaginta, fcptem
minus funtrin centum ertim quadraginta t res prxdi&us
... L 4 numerus
Ê
Viueates
lecundum
Euangcliü
Angeti
font.
F
[.■Cof. 7.
Terr* bons
tres feu
dus.
G
Chriftus I
perfedum
cxcmpUr.
omnium
yircutm.
Luc. 5 .