M r s fe -
Cyprian.
c
Cyprian,
Libro de
mortali-
4.7 6
hocnon habcs,hodiefit, eras fit, furbish eft ; debitueft
reddendum.'Quid ergo agit homo fugidns,rimcs',occul-
ransfe, me inueniaturab inimico? Nunquidagitvcnon
; moriatur? non. fed yt ferius paulo moiiatur, non accipit
debi ifeCuritatem, fed praftolarionem. Quantumlibet
diudifferatur, veniet tarnen quod differtur.lllam morte
timeamus fecundam, quae iftam carnis mortem e?eipit
primam. Seruemus ergo fermonem D eiin fide, peruèn-
curiad fpeciem cum acceperimus pleniffimamlibcttate.
Dppatribus cnim ohm mortuis rale Domimasrefponsu
Iudaris dedir»dicëns.\Eg0/w*w Deus Abraham,&Deuslfgac,&
Deuslacub. NoneftDeus mortuorum, fedvtuorutn.Si etgoilli
viuunt, laboremus fic viuere ,v t cum illis viuérenüeré-
amur, cum mortift fuerimus, hoc enim illudeft, quod
Dominos dicit: Qui credit in me etiamfi mortuus fuerit, viuet
ideft, qui credit in me,etiam fi mprcupsfueritad tempus
in carne, viuet in anima,donecrefurgat & caro nunquam
pofteamoritura.
Bellû cam
▼ iciis conii
nuum<$>
periculo-
' fum. •
Be noniimenda Ghriftianis morte corporis,propterea
quod lufius ex fide viuit.
C a p. X Ï II.
KT flit ex hoe doófcor & martyr beatiflimus Cypria-
nfis:eius eft mortem timere, qui ad Chriftum non
vnltirè:Eiuseftad Chriftumnolle ire, quifenon^credit
cum Chrifto incipere règnare. Scriptumeft enim
tiones animus quotidie patitur, tot pericujis pe&usvr-
getur, & dele&atur hicinter Diaboli gladios diu ftare,eu
magis concnpifcendum fit?& oprandum , ad Ghriftum
fubueniente velocius mPrte tranfire, ip(o inftruente &
dicente nobis: Amen amen died vobis, quoniamplorabitis &
fiebttkvosjeculii antegdudebit,v os trifles eritis,fed triflitia vefira
inlatitiam veniet. Quishon triftitiacarere optet? quis non
ad laetitiam venire feftinet? Quando autem in lsfcritiam
veniet rioftratriftitia, Dominusipfe denuodeclarat,di-
censilterum autem videbovos, &gaudebitcorvefirum, &gau-
diumvefirumnemo toilet a vobis. £um ergo Chriftum vide-
re, gaudere fit, n e c po flife fl c gau di u m nbftrum , ‘nifiquis
viderit Chriftum,qu^c^citas; animi, quaetie dementiaeft,
am are pre/furas, & pcepas > & lachrymas munch, &non
feftihare potius ad gaudiiim quod nunquam poflit aufer-
ri? Hocautemfit quia fides deeft, quianemo credit vera
■ eflequaeDeus promittit, qui veraxeft: cuius fermo cre-
denribusaeternus, &firmuseft. Sitibivirgrauis&lauda-
bilis aliquid pplliceretur,haberes pollicen ti fidem s nec te
faili aut decipi ab eo crederes , quemftareiii-fermonibus
atque a&ibus fuis feires. Deus tecum loquitur,& tu men-
tein cicdu la perfidus fludluas? Deus de hoc mundo rece-
denti xternitatem pollicetur, &dubitas? Hoc eft omni-
no Deum non node, hoc eft Chriftum credendi magi*
ftrum peccatoincredulitaiis offendere, hoceftin Eccle*
fia conftitutum, fidem in domo fidei non habere.Qtian-
tuiri profii^xire de hoc fieculo, Ghriftus ipfe falutis atqufi
autem exfideviuit.Si iurtuseV, & ex fideviuis,ftvere in Deu | vtilitatis noftr* magifter.oftendit, qui cum difeipuli eius
credis,curnon cum Chriftp futurus &de dominipolli- L conturbarentur quodfeiam diceret receflurUm, loquu*
ciEarjonefecuruSjquodadCbriftumvocarisample&eris,; tust&adeosdicens:Stmediligeretii,gauderetis,quomamva*
Scquoddiabolocareasgratularis?Simeon deniqviHeiu* .do<*dP<tfrew.\dpcens&oftendens, cumchariqiiosdiligi-
ftusfuit, quifide plenaDei praecepta feruauit: cum ei di - j musdefeculo exeunt, gaudefidum efle potius quam do*
uinitusrefponfumfuiiret, quod non ante moreretur,qua j lenduni. Cuius rcVraemor beatus Taulus Apoftolus , in
Chriftum pominivideret,&Chriftusinfansih‘templum -fipiftda luaponit & d i c i tMihiviuere Ckrifittsefti-fyinm
cummatrevenliref , agnouitin fpiritu natumeife Chri-! lucrum:maxin^umdeputansiam feculilaqueisnpnte.ne-
ftum, de quo fibi fuerat ante praedidum; Quo vifo, feiuiti ri, iam nullis concupifeentiis & vitiis carnis obnoitium
fe'citoeffemoriturum. Laetus itaqu^de morte iamproxi- J fieri,, exemptum prefiuvis an'gentibus, .&-y-e.henadsdia*
ma,& de vidnaaccerfione fecurus,accepitin manuspue-1 bolifaucibuslibcratnm,adl«titiami!dutisaeternae,Chri-
rum,ScbenedicensDeum, exclamauit&dixit: Ntiitedi- ftovocante, proficifei. Siigitur in Chrifto credimtft,fi*
mittisDomineferuum tuum in pacefecundu verbUmtuum, quia fiem verbis eiu, habeamus , & non mori: uri in aeterrtum,
videruntocalimeifalutaretuum. Probans icilicet atque con- ad Chriftum, cum quo vidhiri ,& regnaturi fumuss laeta
teftans,tunc efle Dei pacem, tuncliberam,tunc tranquilr fecuritate vcniamus.'Qupdinterim morimur, ad immor-
lflmquietem, quangodeiftius mundi turbinibusextra- talitatem, morte tranlgrcdimur. Nee poteftvita aetPrna
Ai, fedis&' fecuritatis aeternae portum pecimus, quando .fuccedere, nifihinc cpntigerit exire; non eft exitUs ifte*
exfumftavitahaemorteadimmortalitatemvenimus.Illa fed tranfitus, & temporali itinere decurfo, ad sterna
eft enim pax noftra, ilia fida tranquillitas, ilia ftabilis 6c tranfgreflus. Qnis non ad meliorafeftinet?Qui,s nouim-«
firmadcperpetualecuritas. ■ ” I mutari&reformavi ad Ghrifti fpeciem,& ad cceleftis gra-
I tiaedignitatemcitius exoptet? Item: venturusadChrifti
Quibus ex caufistimor mortis human* valent temperari, & vt fedem, & ad regnorum cceleftium claritatem , lugere
Ê
ioón.i6.
hw.16
diem mortis potius ampleät quam timeredebeamus,
O'quod magnus iüic char or urn numerus nos
expeclet
non debetißc plangere lied potius fecundum poliicitfl-
tionem domini, lecundum fidem veräm, infüä profe-
(Stioneac translatione gaudere. Item : eius eft in mundo
C a p . X IV diumanere.velle,quernmundusobleâ:at,quémIèculumc
blandiens atque decipiens, illecebris rerrenævoluptàtis1
Raedidus Doólor ait: Regnum Dei fratrès chariflî- inuitar. Porro cum mundus oderit Chriftiâhüm , quid
■MàHMÉÉMj RH amaseum qui te pdït, & i. mi, efle'cçepit in proximo: premium vitae, 8t gau- non magis fequeris Ghriftiint
dium falutis aecernæ, & perpétua laetitia, & poflè llio Pa-
radifi nuper ami fia, mundo trànfeunte ram veniun t. Iam
terrenis coeleftia , & magna pàruis , ôC caducis coele-
ftia (uccedunt, Quis hic anxietatis ÔC folicitudinis lo cus
eft? Quis inter hase trepidus & moeftus eft, nificui
Ipes R fides deeftî Item idemDoâCor poftatiqua: Quid_
aliudin mundo qiam pugna aduerlus Diabolum quotidie1
geritur, quam aduerfns iacula eius & tela confli-
tftionibus afliduis dimicatur J Cum auaritianobis, cum
impudicitia, cum ica, cum ambitione cengreffio eft:
Cum carnalibns vitiis, cum illecebris fêcularibus aflï-
dua & molefta ludlatioeft. Obfefta mens hominis ôc
vndique diaboli infeftatione vallata, vix occurrit fin-
gulis, vixrefiftit. Si.auaritia profttatà eft, exurgit libido:
filihido comprefiaeft, fucçedit ambitio: fiambitio
contempta eft , ira exafperat, inflac fuperbia, vinolentia
inuitat, inuidia concordiam rumpit, amicidam zçlus
abfcindit. Çogeris maledicere, quod diuina lex prohir
bet, compellerisiurare, quod non licet. Xptpertequuqui
te rede mit &diligitî Item menteintegra, fide fir ma
virtute mentis robufta , paratiad oranera Voluntâtem
Deifimus.-pauorc mortalitatisexclufo, iffimortalitaÉem
quæ fequitur coptemus. Hoc nos oftendamus elle,
quod credimus, vt nec charorum lugêamus excéflumy
êc cum accerfionis proprije dies vênerit. incundkancer
& libenter ad dominum ipfo votante , pe'rueniamus.
Quod cum lemper faciendum fuerit Dei ferais ,• fieri
multo magis deber, corruente iam mundo infeftan-
tium turbinibus obfeflb y Vt qui cernimns -ccépilfe iam
grauia, &fcimus imminere graüiora, hoc lucrum maximum
dèputemus y fi ifthine velocius recedamus. Si
in habitacülo tüo parietesvètuftate nutarét,teâa defuper
tremerentjdomusiâ fat igata,iam lafla, ædificiisleneôtuttf
labentibus ruin â proxi ma minaretur, nonne c*nni celeri-
tate migrates î:Si nauigate te,turbida &procellolà tempe
ftas,ftli6lib9vi;plétiuséxeitatiSjpronûtiarecfaturanaufra-
•gia,nonneportum velociter peteres? Mundusecce nutat
ôdabitur,6ctuinâfiifnonfeneduteterû fed fine teftat,ÔC
tu non
tu non Deo gtatias àgisj N on tibi gratulâris quod exitu
màturiore fubtratftus ruihis & naufragiis & plàgisïmmi-
nentibus exuerisî Item: àmpleéfcamurdièm qui alfignat
fingulosdomicilio fuôiqui nos ifthine ereptos,& laqueis
fêcularibus exutos, paradifo reftituet®hOi.Quis hon
peregrç coftitittus properet in pa.triam regredi ; Quis non
ad fiios nauigate feftinans ventum prolpetum cnpidius
exoptarer.vt velociter licerec châros ampletfti? Patriam
noftràm »pacadifum depucemus, patentes iam Patriae*
chashafiere ecèpimus.Quidttó properamus & currimus,
vtpatriam noftram videre, & parentes noftroslalutare
pofiimus?Magnus illic nos charorum expeiftat numerus
parentum,ftatrum,filiotum,frequens nos & copiofa tur-
ba defiftetat: iam de fuà irtcolumicare fecura,adhuc de
noftrafalute félicita. Ad eorum confpeéhim & complet
xüm venire quanta & illis & nobis in commune lætjtia
eft? Quantailli cceleftium reghorum vdluntas fine timoré
moriendi,& cum âeternitate viuendi, quam fürnma &
perpetuafoelicitas; Illic eft Apoftolorum gloriofus chorus,
illic Prophetàtum exultantium numerus,illicmarty-
ruminnumerabilis populus. Ad quos auida cupiditate
properemus3vtcüipfiscitoefTepo{ümus,vtçito adChri-1
ftumpetuenire çontingatoptemus.. Hanccogitarionem
ftôftram Défis videat,hoc propofitû mentis &ndei.Chri*
ftusafpiciat, daturus eisclaritatis«fuæ ampliora præmia^
quorum circa Ce fuerint defideria maiora..
minente tUrbantur ped nunqüid Ghriito firmiores ?
Quis hocinfaniffimus dixerit? Quid eft ergo quod file
turbatUseft, nifi quia ittfirtooS in fuo corpore hoc eft j in
fua£cclefia,fujeinfirmit&ris, fimilifudine confolatus eft?
vtfifuorumj adhuc morteimminente ttirbantur, ipfiith
intueant,nec hoc ipfo fe putet reprobosj& pdore defpe-
rationis morteflbforbeantur* Quantum itaque bonum
departicipatione diuini tatis feiifs expe&are & fperare de*
bemus, cuius nos & perturbatio tranquillat & infirmitas
firmat?Narn &beatus Petrus ApoftölfiSjdicentc fibido-
mino:,^«»j fernemextendesmams-tuas, & alius te cinget,&
ducet quotunonvis, quidaliud nifi folutus a corpore Vole-
habefle cu Chriftp ? Sed fi fieri poller,fublätä morris mo*
leftia,vitam concupifcebat aeterftam; Ad quam', morris
moleftia nolens dmftus eft & reliquit hunc infirmitätis
affedtum, quo nemo vult mori, fldeovfque natural/, vt
,eum ipfi beato retro nec fenedus auferre potuerit cui
didtumeft .cum fenueris, ducendus es quo non vis. A c proinde
quantacumque fit moleftia mortis , debet earn vincete
vis amoris:amator illc,qui cum fitvica noftra,-etiam mortem
vojuit perferre pro nobis. Nam fi nullaelfet mortis
velparua moleftia, non eflettam magna Martyrum glo*
ria,
gfiodorations infine infifiere debethus,& commendarenos
jratrumprecibili.
vrquuuun viyut vinuntasueioramus, ertranjire ad eumtnji-
ftente mortis metu holumus,do. et exémplo cuiufdamfra-
tris cui timenti exire de fieculo increpansap-
paruit Chnftus.
C a p .’ XV.
Ô È his prædidti dodtoris fèntentia haec eft. Dicit
enim: Meminifle debemus ,voluntatem nos non
noftram, fed Dei facere debere, fecundum quod nos do-
minus quotidie iuffit orare. Quam prajpofterum eft
quam peruerfiim vt cum Voluntatem Dei fieri poftule
mus,quando euocat nos & accerfitde hoc mundo Deus,
non ftâtim voluntatis eius inipetio pareamus?. Obniti-
mut &reludlamur,&peruicacium tnoreferuoru,adcon-
fpedtum domini cum triftitia & moeroreperducimur,exeuntesifthinçnecèffitarisvinculoihôobfequiovolütatis:
& volumusab dp, praemiis cceleftibus honorari,ad quern
venimus inuiti. Quid ergo oramus &C petimus vt adueni-
ât regnum coelorum ,fiterrena captiuitas deledtat ? quid
précibus frequenter lterati's.rogamus &pofcimus, vt accélérée
Aies regni, fi maiora defiderifl, &vora potiora
funt fetuire ifthine Diabolo ,quam regnare cum Chrifto.
Deniquè Vt manifeftiüs diuinæ prôuidcntiæ indicia cia-
refeerent,qüod dominuspræfcius futurorü fuis confulat
ad ffllutem.- Cum quidam de collégis & confacerdbtibus
noftris infirmitate iam defefïus,' & de âppro.pihquantc,
mortefolicitüSy commeatum fîbi precaretur, aftititde-
precanti, 8c iam pene morienti iuuenis honore & ma-
ieftaré vetterabilisi ftatu excelfus& clams afpedtu, &
quemaffiftentem fîbivixpoflethumanus afpedtus oculis
cflrnalibus intueriîtiifî qnod talem videre iam poterat
defeculqrecellurus, adquem i lie non fine quadâ animi
& vocis indignitate inftemuit & dixic.Pati rimetis,exire
nonvultis: quîdfaciam vobis? Increpantis voxeft&mo
nentis:qui deprofedtione fplicito,de accerfione fccuro-
non confentit ad præfens defiderio, fêd côfulit in futuro,
Ne dejperationefrangamur, cum imminente morte
turbamur.
1 C a p . X V I .
O Oient quidam dicer?: Nunquid animus Ch riftiani
etiam morteimminente debetturbariîQui enim hçc
dicuntjâccipiantcongruum fibi refponfum. Firmiquido
hint Chriftiani , fi qui funt qui nequaquam morte
C
C A P.^ X V I I ,
Voiextremadebitifinisimminet hora, oratio nos
debet.iuuarecpntinua.Sienimad ignota vellongé
pofica loca in hoc mundo tranfire difponimus , modo
nos Fratrum oratiohibus çommendamus, modo nos
ipfos in ipfo prpfeôfcionis articülo continua lacryma*rum
inufidatione perfundimUs, precantesà-Domino.V^ pla-
cidisitinetum greflibusproperemus.Etfihsectam ftudi=$
ofemanehte adhuc^cottiplexu carnis & animæ intecin-
cognita fèculi agimus, quanto ftudfofius in fine noftio
faeete debémus?cum aclillam regionem tranfitum'faci-
musjvbiperaâa feparatione corporis ab anima,tamin-
cogniti peruenimus, vt nulla nobis Hic dum viuimus co-
gniuomaneatiVtrum nos poft mortem beatavitaredpi-
at,an rapiamur exeuntes de corpore ad'tormenta. Nam
quia & diabolus extrema yitae noftraî.fuis.laqueis innere
re nititur,in ipfo exitu piis fratrum précibus & fedulis
pfalmodiæofficiis muniamur, longe ille fempërrepelli-
tur,necaudet fe nocicurum diuinis caftris ingerere, ybi
audit nomen Domini per ora concinentium ndeliter re-
fonare. Quofdam enim legimus in hpra exitus fui,ab afîl-
ftente diabolo & infïdiante,frat£rnis precibijs, & pfaL
modiæfrcquentialiberatos.Vndenoneft dubium,quia
cum pii fideles, & verifïimi Chriftiani ex hoc feculo
tranfeunt, fi fedula & freqUens fratrum adiuuerit oratio
no eos audet contingere malignorum fpiricuum cruenta
jncurfio
Qttpd conditionesfcpultura, & cUrationesfunerum, de*
bitèfidelibusimpendantur.
C a p. X V I I I ,
BIcet cum ratio funeris, & condirio fepulturae, féu
pompa exequiarum, magis fint viiiorum folatia,
quam fubfidia mortuorum: hon tarnen contemnertda
necabiieienda funt corpora defun£tSrum# maximeqüe
iuftorum atq; fidelium, quibus tanquä organis & Vafisäd
omnia bona opera fânôtus vfus eft fpiritus.Si enim pater-
naveftisj&annulus, aefiquid huiufmodiin tantumpb-
fterischaruseft, in quantum erga parentes maior affe-
iftus eft qnanco magis nulio modo ipfa fpernenda funt'
corpora, qaæ ytique rahto conitinâius atque familia-
rius, quam quselibet indumenta geftamus ? Ac proiride
quiequid humano corpori impenditur, non eft præfi-
dium falutis, fèdrhumanitatis of&ciüm : fecundum affe-
I d u ra, quo nemo vnquam Carnem fuamodio habet. V n-
de oportet,Vt quam potèft,' pro carne proXimi curam gerat,
cum ille inde receflerit qui ge rebat. Et fi haec faciunt