j8 8
Animæ
triftitiam
prxccdic
carnis y.O'i
iupcas.
Senfos &
concrarij
firat cfièr
? âus.vc &
fubiecta.
Spiritua-
lium ne-
! gTeftuSjTc-
S .P iy jM a x . Cap. Oecenomtcorum,
iRanonc j
jimpecame
jcaronecefl
{fariotbr-
quetur. ]
D \
C ap. 98.
CiUji habitudinem erga fenfum afteâæÿ noneftprqr-
fusin ho minibus peccatum. Omnemporroincerorernin
anima confiftentem, voluptas carnis præcedit.
C a p . 9 9 *
Vera procreatio vittutis, eft animæ fpontanea abalie-
natiö à carne. Animarh autçm fpiritaliter récréât, qui car-
nem domat vkroneis labotibus.
C ap. ioo.
Cum virtutiscaufa habuerit anima affe&um à fenfu fe-
motum, neceflatio fen fus affligetur, cum careachabitu
dine fibi per voluntatem cohærente quæ fuauiaexcogi-
tare folet, nempe faculcate animæ,: contra veroillaha-
turalesfenfus voluptates e;mergentes per cpntinehtiam.
viriliterretundat, & in coàbfcis laboribus & pMeter natu-
ram inue&is, per patiçntiani implacäbilis1 omnino per-
mancat, caduese voluptatis gratia non deftituaturpeo
coriUeniente ppr virtutemdignitate& gloria, nec quantum
ad remunerationem labôrum, qb affliftum abfti-
nentia carnis fenfum , acelfitudine vittutum excidät.
Senfilis autem angoris caufa, eft quahdo .tota occüpa-
,tur anima circa ea quæ fibi fiirit naturalia. Senfiis veto y ö-
luptatem clariffimeinducitoperatio animæ prseter fuam
naturam : ncc poteftillaaliud habere fuæ nätiuitatis ini-
tium,quam cum abijeit anima, quae fiint natiiralia.
C E N T V R IA QV A R T A.
Ouit fermo diuinus animae vim in-
telle&iuä exeogitandi faeuhate "poliere
: quse quidem fi fegregetur ab ha-
bitudine quam habet erga fenfum,
relinquitcarnem yacuam jf prouiden-
tia voliiptatem procurante, quantum
ad voluntatis habitum attinet:
nee ob vniuerfum animi tenorem Circa diuina occupa-
tum,carnis moleftiam folari pöteft.
;C 'a p . 2 ., . -
Mensacfenftis oppofitum.habent inter fe naturalem
effeftura, propter corum , quae fubie£ba funt ipfis , futn-
inam differentiam aediuerfitatem. Illaenim intdlligi|>i-
les & ineorporeäs fubftantias habet lubie<5tas,quibus ca5
peflendis ratione incorporea dare folet operativ: hic autem
fenfil.es 8c corpöreas naturas, quas etiam ipfe natura-
literfebhtur.
C a p . '3.-|
Depofitio rerum animae natutdium, initium folet
efle voluptatis fenfum afficieutis. Quiadumanima ver-
fatur circa ea quae fibi naturalia funt5 nulla eft facultas,
quaegenusaliquodfenfilis voluptatis comminifcatur.
G a P . 4 .
QuandoinrebuSiVifibilibus contemplandis ratio fen-
fuiducatum prabet,ömm voluptätenaturali caro priuata
eft ,Jion habens fenfunt liberum, & vinculis rationis fo-
lutum,adfuppeditandasfibigratasvoluptatcs.Qupcirca
dumin nobis domiha^urratio,Caro ad virtutem illiihan-
cipata neceflatio torquetifr .-
.. » . G ap. 5. I
Animus fuperficiebus return fenfilium inuolutus, ftar
tim vtin fenfu natura fitam arbitratus fuerit fuameflefa-
cultatem,carnales exeogitat völuptätes; vt-qui habit udi-
ne erga lenfum affeCta detentus,vilibilium naturam tran-
feendere nequeat.
C a p . 6. .
Cum fieri nequeat, vt animus pertingat ad familia?
ria-fibi intelligibilia citra fpeculationem obieCtorum in
medio (enfibilium, h x c autem fieri prorfus non poflit
abfque fenfu, confpir&nte quidenf cum animo, feniibilit
rfVoluptat^
& «(Ölig
jorigoini
fnimaj;
fenfu. '
bus autem natura cögnatormerito (âne, fi fuperficiebus
rerum fenfibiliuro illaqueatus, exiftimet adhaeren-
tem fenfum effe vim naturalem, ab his quidem excidit !
quæ natura funt intelligibilia,, praeter naturam autem
ambabus ( quod aiunt) manibus complexus eft corpora:
quib^spræter .rationemagitatus,; eo quofl fùpere-
tur à fenfu, meeroüs animægenitor conftituitur crebtis
confcientiæ flagelUs percuflus,- Jfenfilis autem voluptatis
fit auCVor infignis, exebgitandis ràtionibus carnem
fouenribus impinguatus. Sin autém vifibiliutn', fimul
vt obiedta fuerint fenfui, fçparata fûpèrfiçie fpiritàleS
tèrumexiftphtiüm trarionès, & à figuris in^e nafeenti-
buspuras contempletur, bble'Ctationem produxit ani-
mæ nullius rei fenfilis infpc&ione captæ: fenfus autem
.triftitiam peperiti omnibus ienfilibus illi natura gratis
priuàti. ' ' . :
C A P. 7 .;
Qjria triftitiam animæ, videlicet affliCtionem f ambo
enim inter fè fun t idem ) procreätVoluptas lenfus : mfti-
tiam autem fenfus., hoc eft, affliCtionem voluptas ammæ
gignere folet, iufta de caüfa qui defiderat eam quæ iecun-
dumfpémeft, vitamDeiac faluatoris noftrilefuChrifti,
per relurreClionem mortuorum in hæreditatem incorru-
ptibilem, immaculatam & immarceifibilem conferuar
taminNcoeliS, -animo quidem concipit exultationem 8c
gaiidiumindicibile, continçnti perrufiis ketitia ob fpem
f uturorum bonoruin,carne vero &fenfu afficitur triftitià,
nempe tribulationibus eec varijs tentationibus ei obue-
nientibus infitisdoloribus. Omnemfiquidemvirtu- |v!rtm5 |
tem fubfequuntur voluptas &c tribulatio : tribulatio qui- i!pmnéfe.|
dem carnis,blando & fuaui fen fu priuatæjvoluptas aütemiàuitut
animæ ,'quæ delicijsaffluitinfpiritalibus fermonibus ab i
omniienfiliexpurgatis.
% C À p . 8 .
y Conuenitipentèm in haeyita ( fie enim intelligo i
pfum NVNc) carne quidem moerentem ob multasaffli-
Ctiones tcntatiorium, quævirtutis caufaipfi inqeKuntùr,
fempériri anima pudere Sclætâride fpe àeternorüm b‘o-
norum,qüamuisfenfusvexetur.guianonfunicondtgndpaf- ïRom. 8. |
fiones hum temporis, ad futuramglorïam, qu& reuelâbiturin no- I G i
Z>if,vtait diuinusApoftolus.
c a p. 9.1 B r •
Carp,-eft animæ;8C non carnis anima. Quia præftantio- ^Lexpcea-;
riseftinferiws, nori inferioris præftantius. Quapropter'tieft void
cum propteç tranfgréffionemimmixtafit Carpi lex pCcca- |ptas
ti, quæeft voluptas fenfus, propter quam perferendisla-*
boribuscondemnataeft morscàrnis, in intcritumlegis
carnis excogitata,qui pèrlpicit, propter peccatum & illius
delendi caufa, introijflè moitem,læto femper elfe débet
animo, quicernit per varias tribulationes exulantem à
fua carne legem peccati, adfiifcip’iendam in fpiritubear !
tam vitam futuram : quam aliter confequihon datur, nifi
prius lex peccati, velutexvafe quodam carne fueriteua-
cuata, propter habitudinem quam habe tanimuserga il-
laminhacvita.
Ç a p/ . iov ..
Qui propter lafiores de virtu te triftatur feciindum carnem,
animo lætaturin ipiàvjrtute, quafi prælentem vi~
deatfuturorum dignitatem : cuius gratia, -magni Daui-
disfententia, animo prpcul-àcarnerccedente, quotidie
moritur, qui per animægenerationem infpiritu femper
renouatur, falutari potiflimum voluptare fretus dolo-
reque perutili.Doiorem fiquidem dicimus, non inopina-
tum, 8c qui multorum torquetanimum ob priuationem
afFeCtionumacrerummaterialiumf vfc qui præter naturam
totq impetu ferantur ad ea quæ non cpnuenrimt, &
fugiunt ea quæ non oportet : fed conful tum, qui diuina
fapientibus inferiv, & præfens fubindicat malum. Malum
autem præfens aiunt eflb triftitiam : quidejn confiftit
in anima, quando voluptas lenfùsratiohalèmdifcerncn-
di vim occupât iinfenftrvefcHfita eft , :bum fine vllo irii-
pedimentoperficituranimæcurfus lecundum virtiiferh,
qui tantum affiigit fenfum , quantum obleftationis 8c
__________________ gaudij
pccreta.
nyfticx
iTheolo.
graciai
c
ample<Sfcitur,f ugit ea quæ vttare non decer.
C A p . . r ? a .
Nec diuina gratia parit cognitionis illuminationem, fi
abfit quod.naturali potentiacapax eft illuminationisme-
que item ipfum quod eftcapax, fine gratia immulatio-
nem fuppeditantc.
C aI». 13.
Neque gratia fandiflimi Spiritus in fen&is. producit
fapientiam abfque mente qua; fufeipiat ill am : neque co-
gnitiónem,citra fàcultatem rationis capacem neq; fidem,
fine eertitudine animi rationifque de fucuris, & iis quæ
omnibus modo'funt ignota: neque donafanitatumgra-
tuita citra naturalem numanitatem : nequealiud quod-
dam èreliquis charifmatibus, fi défit habitus 8c facultas
. cuiufquefqfceptiua. Neqqeitem è diuerfo vnum ex his
: quæ enumerate funt, confeiquetur homo naturalipotcn-
tia, nifi diuina vfrtus fuppeditet ifta. Quod aperte decla
rant omn'es'fanifti, qui poft acceptas reuelationes diuina-
rumrerum, inquirunt,eorum qwæreuelatafunt, rationes.
-
C ap.
Qui nullà duótus affeCtione petit, accipit gratiam qua
poflxt operari fecundiim virtutes.Et qqi citra atfeCtionem
quærit , inuenit rerum vericatem narurali fpeculationi
conformem. Qui carens affeCtione pulfat cpgnitionis ia-
nuam, nulloprohibente peruenietadfecretam Theolo
giæ myfticæ gratiam.
:VG a p. i j .v ^ '; .
Qui vacuus afferftianibus diuina quærit, accipiet omnino
quod quæritur. Inquit enim; Petitisi & nonaccipitis,eo
quodmalepetatis: quia Deus omnem notionem tranfeen-
dit. Atnobis quicQgnitibneegemus, certè velipfaratio
quodam modo fit caro, non in feipfa,fed in nobis per carnem
peragens myfterium.
C a p . i 6.
Quæritinnbbîs Spiritus fanrftus rerum extantium co-
gnitionem,& fcrutatur:at'non fibiipfi qfuærir,n» quæritur.
Quemadmodurn enim caro nififiierit inrellebtualitera-
nimata, txonperagitea dighè Deo quæ funt naturalia:ita
Spiritus fan(5tus non exercer in fanbtis notibnes rnyfte-
rioru.m, abfque facultate nafuraliter inquirénte &fcru-
Kiuecbgnofcen.dirationem. ,
C ap.^'"i'7.
Qua ratione non poteft oculus abfque lumine Solis
comprehendprp fenfibilia^ficmenshumana citralucem
fpiritalem , nunquam confeqùetur fpiritalem contcrn-
I plationem. Quia lumen fenfibile natura fenfumillumi-f
tiat, ad comprehendenda corpbrea: fpiritale verb, m entern
illuftratad fpeculationem, vtintelligere pofïïtqüæ
fupra fenfum funt pofi ta.
Cap. 18. '
Natura quidem humana facilitates indagandi ferma
diquediuinafubftantialiterà Deo creatoreinipfoexifte-^
diaditu fibi conditàs habetrfed rerum diuinarumreuela2
bones fan&iflimi Spiritus accede ns poten t ia per gratiam
parit. Qupniam autem ab initio nequam file per peccatu
.’bafee facultates naturæ vifibilium aftixit ; neceratquiin-
■ telligeret aut exquireretDeum,omnefque naturç participes
haberëtvim in telle diu a m 8c rationalem reru m fenfi-
lium.fupçrficie circumfeptam , nullam veroeorum quæ
funt,fupra fenfum notitiam, merito fàndiflimi Spiritus
gratia eprum qui non confultb &ex animo tenebantur
qu^lierant & fcrutatifuerant,deinde per eadem videlicet
gratiam Spiritus p er quifi eran t ac fuerant perfcrutaci
C A p. 19.
Verafalus animarum, eft finis fidei. Finis fidei, eft e-
ius quod creditum eft verareuelatio. Eiusquod eft crc-
ditumreuelatiovera, efleiusdequofidesefthabita, iu-
xtaproporrionem fidei cuiufque arcana proceflio. Cre-
ditiproceflio,elfccredentiurri regrefTus adprincipium fi-
nicongruum. Crcdentium reditus ad proprrum princi-
pium conueniens fini, eft implemen.tum defiderij^orum
Fidei finis.
:ft VC dij
ifiaac qui
digailunc.
quiferunturinDeum, Implementum'defiderij, eftexpé-
tentium conditio perpetub femouens erga id quod cx-
petitur. Conditio femper mouehs, eft optati continua 8c
BibUoth.Vet.Pat.Tom.j
io ergaid ex-
. io femper mouehs, eft optati continual
nullo modo interpolatafruitio. Continua& non.inter-
milTa fruitio, dldininorum, qus naturam excedunt.par-
tj(:ipatio.Par'ri_cipatioeorumquae,fnntfupranaturam,eft
parcicipantium cum eo quo participator affimilatio.Par-
ticipumfimilitudo cum participate, eft identitas obue-
niens vifimilitudinis participum cum eo quo participa-
tur. Identitas verbparticipantium quae fufeipitur obfi-
militudinem cum eo quo participatur, eft deificatio eo-
rum qui digni funt vt dij fiant.
C a p. ao.
Natura non habet fermones de iis qu® funt fupra naturam
: vti nec leges de iis qua: funt prater naturam. Supra
naturam dico, diuinas & animo non comprehenfas
delicias, quas Deus per gratiam natura parere folet, vni-
tus iis qui dignifunt. Prater naturam autem, corififten-
tem in harum priuatione dolorem inexplicabilem , que
Deus confueüitadferre natura, pratet gratiam vnitusindignis.
Namiuxtafubie&amcuiquequalitatemaffëötionis,
Deus (qui omnibus vnitur, vtipfe nouit jynicuique
prabet fenfum , prout a feipfo quifque formatus eft ad
fufeipiendum eum quicuniftisprorfus vniendus eft fub
finemfeculorum.
C a p . 2 i.
Eos qui exquirunt in fpiritu falurem animarum, hu-
iufque falutis fermones ac modos fpiritales perferutatur,
dirigit Spiritus fanbtus vt aflequantur: necimmotami-
pfis & ineflicacem manerefinit facultatem, qua diuina
Iblèntexquirerc,
C a p . i i .
In primis qu is qu^tit libera voluntate mortificarepec-
catum,&voluntatempeccato,&itafcrutantur,qut,qua-
ve ratione muiuis vulneribushjecinteremidebeahtrrur-
fumque poft plenam hotum mortificarionem, quseritvi-
tam voluntatis fecundum virtutèm, ac virtutis fecun-
dum voluntatem >• tumque feutatur quo pabto piocrean-
dafit illprum mutua vita. Eft igitur fvtfub definitione
complebtantur) inquifiuo, reicuiufdam grat-iffimje ap-
petitus. Scrutatioverb, eft modus appetitionempromp-
uens ad id quod eftgratiflimum.
C ap. 23. .
Re vera conuenit eum qui falutftidus eft, modo libera
voluntate extinguere peccatum,fed ipfam quoque volü-
tatempeccato: &ripntantum virtuteexcitarevolunra-
tem,fed etiam voluntate virtutem: vt mortua mortuum,
totum iota peccatum feparata riorjfentiat:&viua viuam,
totatotam virtutem perfentiat, vnionenullointeruallo
difiunbta volpntas. Nam quipeccato voluntatem interemir
complantatus fiuSkus eft fimilitudini mortis Ghrifti:
quiiuftitiaexcicatillam,fit etiam complantatiis rpfurre-
«ftipniseius.
C a p. 24.
Peccatum &voluntasmutub enecata,duplicem habet
inuicem fenfus pfiuacionem. Itidcm iuftitia 8c voluntas
a fefe mutuam habentes vitam, duplici vitapotiuntur.
C a p . 2 j . '
C hri ftus cum fit natura Deus,& homo,a nobis gratia nar
Inquifi-
t^pn:s &
fcfucacip-
nis diferi-
mea.
Kk turam