Daemon
inuidus,
perfuafic
Adamo
Dcum illi
inuiderc.
Gene/.}.
MorsAdam
i& C h ri-
Deut, omnium
bea-
torum lo -
cunfcript®
Deus do
nàtfe cui-
‘ que pro ra
none tri-
bulationC
> b ic fufce-
ptarum,
quomodo
D '
Matth, zy
s. P. C M ix im t C a p . O e c o n o m tc o r u m ,
lupratem clanis affixit ipfi (undo naturaej vniuerfam na-
turam mocce damnauic, ittipellensnaturam creaturarum
per mortem hominis minifterio introdu&am ad deli-
cjuium. Nam hoc ipfum etiam ftruxirfatori peccati ma-
lignoque patri nequiti* Diabolo: qui per atrogantiam
quidem feipfum exulem reddidit a gloria diuina, per.in-
uidiam autem turn in nos, tuminDeum conceptam ex-
pulit Adamum è paradilo: quo deleret opera Dei, acdif-
iolueret ea qu® componunt generationem.
C a p . 4 8 .
Diabolus inuidens Deo nobifque cum dolo perfiiafif-
fc t hominijinuideri illi aDeo,molitus eft vt tranferedere-
tur mandatum. Deo quidem inuidens, nereipU perlpi-
cua fiat eius omnino pr®dicanda potentia,qu§ hominem
Deum efficitrhomini vero manikfte, nere ipfa per vir-
tutem diuinzglori® particeps fiat.Non enim nobis dun-
taxat inuidet impuriffimus ille gloriam, quam virtutis
caufa cohfequimur apud Deum, verum ipfi quoquê Deo
prorfus laudandam eius quam exercecin nobis > faluandi
C a p . 4 P .
SicutiinorsinAdamo, etat condemnatio namraeharuntanimum,
& agendo fermonum naturae capacem i- I
pfum reddiderunt, iuxta plenarn rationcm qua fern per
beneeflent, propterbonamanimiaffe&ionem ergadi-
uinairi voluntatem totius bonitatis participes erunt, iuxta
fplendentem in illis vt in angelis aut in hominibus
vitamdiuinam. Qui vero inaequalem per omnia naturae
prseftiteruntanimum, cumque perpcnfa quauis beati-
tudinis ratione diffipantem ipfofa&o naturae fcrmones
exhibuerunt , propter affe&um animi repugnantemdi-
uin® voluntati,pror(us a bonitate dilabentur, iuxta emi-
nentem, ihipfiscummiferiafamiliaritatem animi, qua
tales feparabuntur a D eo, vtpote qui non -habeant in
intentione animi, beaci.tudi.nis fermonem bonis ope-
rationibusviuumefFe&um: vnde relucere folet vita diuina.
C A P . 55- J | | |
Statera voluntatis cuiufque in iudicio erit, naturae fer-
mo.qui motum ipfius ad miferiam autbeatitudinem ver-
gerearguit: fecundum quem vitae diuinae participes aut
expert« efle folemus.Siquidem quatenus fint, ac temper
fint, Deus praefens compledetur omnes: quantum vero
ad perpetuam beatitudinem , fingulari quodammodo
folos Angelos fan&os & homines, relinquens ijs qui non
Indicium
extremum
F
bends voluptatem pro fuae generationis principio: ita . funteiufmodi, pró confufo animi fruétu miferiamTempi
mors in Chrifto fuit ^condemnatio peccati, dcnuo per
Chriftum recipiente natura generationem à voluptate libérant.
C a p. 5 0 .'
Si nos qui gratia per Spiritum faéfci fumus d igni, qui
Deidomuseüèmus, tantam debemus iuftiti® gratia de-
monftrare tokrantiam afflibtionum in condemnatio-
nem peccati ; ac velut fcelerad, licet probi firnus, contu-
meliofam mortem perferre : quis finis eorum, qui non
credunt Euangelio Dei? Qui non folum viuam & effi-
cacem in aniitiam, corpore, voluntate, natura, Volupta-
riam Adami natiuitatem imperantem natur® ftudiofe vfc
queinfinem feétati funt; vèrum ne Deum quidem Pattern
admonentem per Filium inçarnatum fufceperunt,
neque ipfum item Filium mediatorem Patris nomine ie-
garionefungentem, acvtnos reconciliaret Patri voluntate
patenta pro nobis morti (ponté feipfum obi j cientem
vtnos decore fuae deitatis exornatos.fua ipfius gratia tan-
topere glorificaret, quantum ipfe noftra caufa noftrorum
igno minia cruciatuum afiici pertulifFec.
C A P . 51.-
CumDeus fufurusfitomnium qui faluanturlocusin-
circumfctiptus , nullo intern alio difconti n uus ac infirii-
; tus, vt qui net omniain omnibus iuxta propordonem iu-
ftiti®;imo vero iuxta modumtribulationum hicfcite pro
iuftitiafufceptarum , feipfum vnicuique donans non aliter
quam anima membris corporis, quæ prb fubiedta cui-
que membro fecultate feipfam efticacem exhiber, & per
feipfam membra continet, vt fint, & ad viuendifaçulta-
tem con ualefcant : impius & peccatbr vbi parebit hac pri-
uatus gratia; N.am qui non poteft eapere praefendam effi-
cientem vtbenefit » ybi parebit, cum a vitadiuinaexce-
dente feculum,tempns,Sc locum exdderit?
. > C ,A P._ ,:$ Z . ' .
Si quis non habeat Deum, qui continet vitam ad beatitudinem,
quidignis omnibusfuturus^eft locus;;quo
pabtofe habebitin b^tamanfione & fede apud Deum,
cum çareatipfo.loço, qui Deus eft? Et fi cum fumma
difhcultate faluatur iuftus, quid erit, quidue ^atiétur
isquinulluminhacvitaverbumpietacisaut virtutis edi-
dit?
C A Ï 53* , : " . ' - ^ 7 -
Deus quidem infinitepotentibonitatis voluntate con-
gtegabit omnes angelos Sc homines, bonos ac malos, at
hicunéH non aequaliterparticjpes erunt libéré penetran-
tis omnia Dpi,verum pro fua ipforum facul tâte.
C a e. ; .54. j .
Qui naturae quidem aequabilem per omnia fcruaue-
, C a p . v
Myfteriumincarnationis diuinae praeter naturalem di-
uerfitat cm eorum è quibus conftat, non fimul etiam -, introduce
in hypoftafi varietatem: turn ne'quid accelfionis
capiat Trinitatis my fterium, tumvt cumdeitate nihil fit
eiufdem natura generis atquefubftantiae. Nam ad com-
ponen'dam hypoftafin,fitconcurfus duarum naturarum,
non autem id componehdam vnam natufam: yt Sc quod
vnum eft fecundum hypoftafin, concurtentiuminuicem
natvirarum vnione conlummatum declaretur, Sc diuerfi-
tas concurrentium adinfeparabilem vnionem, citra vl-,
lam conuerfionem 8c confufionem, in fua naturali pro-
prietate manerc credatur.
C a p . J 7 - H
Negamus in Chrifto e(Te diuerfitatem hypoftafeon:
quia Trinitatis manet Trinitas, etiam poft-incarnatum
verbum: cumptopterincarnationem nulla fanétaeTrini-
tati fiat adiebfcio perfonae.Naturarum autem diuerfitatem
aflèrimus; ne carnem Verbo natura conlubftantialem
elfecenfeamus.
C A P. 58.
Qui negat diuerfitatem naturarum, non poteft credere
quod confitemur, nempe verbum fadum elle carnem
ablque conuerfione : cum non agnofcat, tarn id quod af-
fumit, quam quod aflumitur, in vna vhius Chrifti ac
Deiialuatods hypoftafi poft vnionem in fua confertiari
natura.
C A P. 59- I
Si carnis 8c deitatis in Chrifto poft vnionem eft diuer-
fitas naturâlisfnequaquam enim deitas Sc car o fecundum
fubftantiam idem fimt) adprocreationem vniusnaturæ
minime fit vnioconuenientium, led ad vnam hypoftafin
conftruenda m , per quam, pullamquouis modo reperi-
mus in Çhrifto diuerfitatem quia Verbum fecundum
hypoftafin idem eft cum.qjropna carne. Quatenus enim
Chriftps habuerit diuerfitatem,nullo modo poteft vnum
elfe : quatenus autem nullam quæcunque fit omnino diuerfitatem
recipit, quàuis proculdubio ratione pie fub fc
habet vlium,quod eft 8c dicitur.
.C a . p. 60.
F id « per fpem in Deum firmat charitatem.Bona con-
fcientia per obferuationem mandatorum ftabilit dile-
dionem in proximum, quia bona confcientia non habet
mandatum à quo propter tranfgreflionem accufetur.His
autem fola mens eorum credere (olet,qui veram (alutem
defiderant.
1 - ~ c X p .
Vniea h)
ipoftafis in
'Chrifto 5
eriam poll
[incarna- j
'tioncni. j
Bona co”
(cientia-
D e V ir t u t ly à 4 r t t io C t n t u r in t i n .
J j icfta faci-
^ | m o u c -
___ jr ad ma
I pm. Lapis
Bcordia:
■ lignum,'
H rompti-
I yincm '
p mala,
igpificac
hfcriptu-
B
I Damon
fir eft &
it fpifi-
D fypocri-
I eft fur
ifiitalis.
mo.r.
Rurus
F « a li.
infummadicam, a cumilatueritviuerefecunduDeum,
nonefthuicvitæ plenèmortificatus, mendaxeft&per-
iurùs : vtpote qui Deo quidem iuräuit; hoceft, promifit
fe diuinorum eertaminum curfum irreprehenfibilem p-
adurum , & non præftitit: ob idque minimè laudatur-
Laudabitur emmomnisqui iuratineo-j hoceft, omnis,' qui
cum pbllicitus fitfevidurum vitamDeogratam , complet
etiam in veritate per opera iüftitiæ,facramenta polli-
citatiçnishoneftæ.
C a p .
Qiu^fola verborum prolationefcientiam fimulat, ad
gloriam fuam furripitauditorum intelledum. Etquh
moribus fimulat virtutem,ad gloriam fuamïpedantium
vifum (uffuratur , amboque dolose furripientes , (edn-
cqn.t: file quidem , inteliedum animæaudien tiumi hic
vero fenfum corpoïis Videntium.
C a p . 6$. .
V Si plané laudemöonfequirar, quiàfcpromilTapræ-
ftat.ebqliödiuueuoDeo., «cyeraxiit: ptoculdubio vi-
cuperandüïerit ô< infàmis. qui padfaproptktcahfgLedi-'
tur,qnafiquünraucntinPeo.Scmentiatur. : °
* C a p . ; 6 i . \
Nihil celerius, quam credere: neqqüicquamfacilüs,
quam ore confiteri gratiam eius chi reddideris.. Illud e-
nimdeclarat.a'nimatam eiuSqui credidit,charitatem er-
gacrbatorem: hoc autem Dei amantemerga proximum
affedionem. Porro charitas 8c germanus affcdus, nempe
fines 8cbonä"cbn(cientiäeftqpüsper(picueprodiens
a latente motu cordis, quod ad procreationem fui externa
materia prorfiis non indiiget.
C a p . 61.
Qui omnimoda laborat ignauia circa id quod hone-
; ftum eft, plane facile mouetur ad malum. Nam vt quis
. fit immotus ad vrrunique fierinönpoteft. Vnde föcrör-
diamanim« ergäres honeftas fcripturanouitappellare
läpides j quad virtu tes non fentiat: lighaverqprbmpti-
tudinem ad mala. Csetcrum motus fenfilis vigore men-
tisaccenfus,parit virtutem cegnitione praditam.
^. . C a p ,- ’63.
Corporis legem naturalem vocat fcriptura,vt opinor,
medium pariecem: maceriam vero., fitamin lege carnis
habitu^inemerga alfedionem ^hoceft, peccatum. Sola
enimhabifudolegisnaturalis", hoceft,patibilisnaturae
porcionisergaaffedtioncSohfccErias.fitmaceriesanimaSj C e r« nondmnis honioqui venitinhunc toundum
qu^corpusmurisobftmlt, nec^fetmonemvirtutumper illummamräverbo.pluresdhimidancntnoniirumina-
med'amanimam operandoxranfire unit ad carnem :a i- j , i,& lu raine edgnitionis carenres : fedomniaproculdn-
qul.verbum accedens.lege, hoceft, pat.b.1. parte nature bio homd.-quipropria voluntate motus pergit in.vemm
expugnata, habrjudmem affeftronum preter naruram rollndum vi„ utum. 0mnjsm qHi d Ltiuitarefpouyenientium
imp fa collocatam euacuauit. r 1 ttaannecaaDpuulnfuussiinn vv^ernirtnatref venitinhuu i■ usgenen. s mün4dum,
C a p. 64. ' , - [ayerbo^neilluminatur , accipiens habitum virtutum
Quandoiniquus dolofacircumuentioneinfitanature |immocum > & C°gnitionis vetaefeientiam peccato im-
de Dedcognitipfie furripies, earn fibiipfi vendicar,fureft mUnem*
qui adoratione'm a Deo in feipsu transferee niriturjabdul
cés videlicet a fpiritalibus ereaturatu(ermonibus intelle-
dbualemlpeculationpn anim*,Scfolain(pe«ftione rerum
fenfibilium (uperficie circumlcribens facultacem intel-
leétus. Quafiao vero dmotionibus naturalibus iniü’um
lumens,ad eaqmefunt piaetef naturam, faculcatem adli-
üam Captiosè detorquet, 8c per ea quae putantur honefta
dolqfaperfiuafione defiderium eius deterioribusaffigit,
mendosè iuratin honiinc.Domini., dum ad aliaqudm
quae'promiferaticredulam traducit animam. A c for quidem
eft, éó quodnaturje cognitiotïèm furco fibi arrogat:
periurus autem,vtquiperfiia(èntoperatriafacultatiani-
m ® , circa ea quae funt praeter natutam fruftra laborare.
C a p . 6 y . ;
Ajit denuo fur eft, qui ad circutfiuenieridosauditores
diuinis vtitur f^fmonibus , ' qudrumvim per opéra non
iröuit, ex nudaprolatione faciéns niercaturara glori®, ac
ferm one lingua prolato venatur laudem., vt iuftus ha-
beacurab audiefitibus. E t , vt paiicis dicam, qui vitam
non congruam verbis gerit, 8c affeétum anim® notioni
contrarium, fur eft, de bonis alienis perperam^è often-r
tans. ' In quern meritó fertrio dicit; Peccatori autem dixit
Detu , quaretuenarrasiuftitiasmeas, & ajfumis tejiamentum
meumperostuum? ’ ,
........ C a p . 6 6 .
Itidem fitr eft, qui apparentibusmodis acmoribus le-
éretam occultatahimi nequitiattji j.aquicatis fiélibn'éih-
teriorem tegens 8c occultans affeélum.' Ac velut rile,
prpnuciatione verborum ad feiefitiam pertinËntiumiifallitauditbrum
animumjficifte , fimulatis arte moribus
fenfum fpeébntium. In quern fimiliter diiftum efitErube-[
fiite,quiinduimni vefiibus alienis. Et illftd: Reuelabit Dominus
habitum ipforum in die ilia. Singulis enimdiebusaudi re vi-
deor Deumh®c dicentem mihi in lecretacordisoflSci-
na,quafi^ytróquenpminedifi:rtécondemna:tus. -
C a p . 6 7 .
Periurus eft, qui mendaciter iutat in nonjine Domini:
quiproihi^ens.'Déó fe fludiofarn vitam atfturum, aprb-
roilfipnefuaaliena (eótatur, paiftumquc jjrofélfiönis te-r
—c viueDdi,negledtumandatorum tranigreditur. Acvt
pfalm.61.
H yp o c ri-
Infam is
eft, ^ quod
iurau.it nó
.pie
pturje
verba (e-
.ndum I c
C A P. 71.
Non femper neque omniaqùæ voce exprimutiturfv-
no ^ eo^^m prorfus modo initefligenda funt: fed ynum-
quqdque eorum quç dicuncur,intelligi debet fecundum
vim fubicdam ; videlicet modo fanél® feripturæ, fi rede B m
velimusfcópumeorum quæfcriptafunt coniiçere.
C a p . 7 1 .
Ëxper(onis;locis,tempOribus,autali]srébusahima- j
tiSianima carehtibus,fehfiîibus 8c intelligibilibus in feri-1
ptura defçriptis, nulla eft quæ pc,currentem oraninö fä-
tionerh, aut fpeculatiohem eidem intelligéhdi modo
femper pbnoxiam habeat. Qüarc necéflè éft, eum qui
dîuinam feripturæ intelligèntiam inoffensètraélare ve-
litjvnumquodqueeorum quæenumeratafunt ;prq Va-
çietate eorum qüæ fiant aut dieufitur, varie efeiperé , 8c
-pro loco vel tempore conuenientem ei contemplatio«
'nemdecenterdiftribuere.
C A P . 7 3 . '
Quicunque funtin vniuerfo mundo, docendi fünt vî-
tam 8c eonuerfacionem agerefoli rationi congruam:
cörporumque tantam gerere curara / quantum mmma
folliçitu^ineamputada eftergailla habitudoanimi, nül-
kquë prqrfus anim® danda imagiqatiö. materi® opus 8c
intentiónem, peragendi: cutniam extinäusfitradojne
ferifuls, quiab initio quidemratipnéfii expulerat,;vimau-
tem yoluptàtisitràtionakm, velut reptileqiferpëntem,
fufeeperat : vndeiufta de caufa mors exulauit, vt diabolo
aditum iiianimam præbere defiïîat.
C A P. 74.
Gum fenfüs genere fit ynicus , quintuplex eftipecie
apprehenfiua cuiufque Ipecie facultate luadens anim®
leduétÇjVt innatum fenfibileproDeo ampletftaturlQua-
pröpter qui radonen^ prudënter lèquitur, anteqtiam
violènta ö^inopinata mórs accèdat, morti carnem vitro
condemnat,animo prorlus à lènlufeparato.
-C a p ? .7 5 - .
Senfus quifubiugauit ahimum, docet plureselïè deos,
dum per fingulos fentus affediönibus inferuiens inna-
tum fenfibile colit vt numen diuinum. i » ; >
Sapiens,
jcarnem
niorci an te
morte
ndénat.
Senfus ra;
:ioni im- !
pera» plu- ]
deos I
vcacracur. j