dura iritellejrir.merito anntfnciahtis fidem vidôriæ » vér-
bo locum,numero dieni fignifican: & fiibftitit. Ac tertio
demum die poft riodeiii orationibns hymnisque peruigi-
lem db ipfis coeleftium myfterioram facramentis in ho-,
ftem circumfufum procelfiri &,cum ad e q iqui primo oc-
currcraii|> pia pacis verbaiadaret,fignifêrum quendamin-
fölenter óbfiftèiitem gladio percuffitin brachio» eum que
manudebileinipfovulnereCoegitinclinare vexillum.Quo
vifoaiixiliavij Gildonis barbariiiico tergadederunt. Giido
ódpfë.Fugiens aieertknauf cum African rediifter,poftali-
qubtdiesftrr.ngulacüs interiiVSanëidem Maéëzil elatus
rerumftcundàrum infolentia'&éuniens, pofthabitö (an-
^piurh cöiiiörtiöïcumquibus anted Deo miiitans vicerat,
etiam ecdefiam Dei temètarêàiflus eft, arque ex eaqübf-
dam non dubitauit extrahérè; Sequuta mox poena fàcrile-
gum eft» Nam iildemlupeiftitibus atque inliiltantibus,
quosab ecclëfia ad pceriam 'prqtraxeràt> poft aliquantum
tempus Iblusiplê puriitus.eft. Probàùitque iri ièvno ad v-
truinqj fempçr diuiiium vigilareiudiçium, quando & cum
fperanit,adiutus eft,&eu çopteri)pfit,occifus eft. Arcadius
itaque cum ftfmoricerneretividensThëodofium filium fii-
um par uulum elle ( état enim annoram ôd o Jconfiderans-
queive aquöqüam in 1 îdiis appe teretur ,hunc Imperat. âp-
pellaùit,&ei cüratorem perteftamentum fore ftatuït Hil-
digerdën re^ëftaU-brfait’im'/HilHigeîties autern Arcadijtë-
ftaménro lukepeo , pâceque fini? inuidiaèrga Romanós
vluS j' Theodofióiiïipetiuni conlerùaüit.'& Antiochum.
quenda&ï mirabilem arque rationabiiemrvirum ei tutô-
rerii Ôt pædàgogUm mittens, hæc Rbrtiano iènatuiicribk.
'ArcadiÖdprinie'nte , meque cüratorem filij coriftitpente,
qui lupplêat locufri meurtÇditèxi. Neqûis ergo infidias
puero conetur,ne'praîlium int olerabile contra Romanos
'iniiugar. Antiochusvero dim Cortftanrinopolim veniflèt,.
ab Hönório imperatÖrèlibenter fulceptusëft: & eratpax
iriftr Romanos& Perlas ', ipfo Antiocho maxime pro
Chiiftianis miilta fcribentë. Sicque dilatara eft in Perfide
.Cliriftianitas, Maruritha epilcopo Melopotamiæ me-
dianre. Arcadiüsvero défimdus eft Kalendis Mai) menfis,
cbnlulatu Bafii Philippi , aririo vitæ trigefimoprimo,
imperij çüri) pâtre anni s tredecim » Iblus quatuôrdecim. ;
Iiiterea Stïiico patricius Occidentis tutOr Imperij imme- ;
niorcpllütqmmbenéAdorairtimniénior'afnnitatis ( nam ,
föeer<xrabat Höriorifjregnurii & iple Eucherio filioaf-
fçdans'j ingeïitia Reip-inmlitmâla. Nam cum fiepe dele-
re póflèE barbaroSjfóörf^& regèm'Scÿtharum cum G othis
firisyieit, ôc fepé contlufi^iëïnperque dimific. Guiquis
frie rit ex it u s,luo rnelitisiri locb dicétür. Intethædqm-
miim^àntiqqôtun'i praiifentinVnque hoftiüm longe im-
'nyimftiir.ùsRddàgaâbs rex GótHöriiin , tótarri repeutf-
iioinTtïfe'ÉuiinindaiiitItaliarii/ Nam'fuiflè in eius popüio
plusquifii ducenta milia Gochorum ferunr. Hic luper
M nèini redibiieift muititudinétn', indohîitamque virtu-
tem , barbarus crat & S.cyt ha,qui omnein Romani generis"
Eiîgüinem diis fiiiXpropiriare deuouerat. Inuadit illico
Romain pauor ihfinitus,fit omnium pagànorüm in vr-
b^tôiTCutmsv acélamâtôr à cundris , -ïè ideo haec perpetî,
♦ qtiod nègledta- fuerint magnorurù iàcra- deorurrt ; ma-
gnis querc|is vbiqu^'âgitur!, aç èontinuo de rèpetendis-
laërisv'àgitiîri Pêruèfit totâ Vrbe ^»lalphemiae; Vul-
goiioiften Çhrifti tanquam lues aliqua prôbris ingra-
uàtur. Çonducuntur à Rômanis adüètïüm Radagailùm
Gothdnim regem duo pagani diices Saras & Vldii#Hun-
norum. Sed non finit Défis;.reiri lüæ potentiJe infideli--
um Virmtem videri.^ Contrîtus nantque diUinitusRadâ-,
gaifiisinalpero Fefùlani montis iugc) vrgente vndique timoré
eoncluditur, agminaque qüibus âfigufta dudum vi-
debâtur Italia , latendi lpein vnumaeparuumverticem
trudûntur. Vbi cum fame&fiticonficërentür, rexRada-
gailùs Ibl(£» lpeln fugæ fiimëns , baptiis à Romanis in
«incula eohiicitür; ,” àc pâulilper retentus vira priuatur.
Tanta verb multitude captiuqrùm! Gbthorum rftxiflè
fertnr i < Vt viliflîmàrum pecudum mado fingulis auteis !
paffimgteges hominuitivenderehturi Eàterhpe'ftate A la-
ricus fex Gothofum , qui bitioni Romanæ & Theo-
dofio Imperatori fubiedlus,atque contra Eugenium tyrannura
lolatia ptæbenS, proptetëa Romahis digniiâtibus
fuerat honoratus,fèlicitàtem fiiam nonferens , iiftperare
qttidemn©tielegit,feddilcëdensab vrbe Conftantinöpó-
litana , venîtad pattes ôccidentisi Cumque veniflet
in Illyricum omniafiibuertebat : <&-tran fieiïs Theilàliam,
Habita cörtgreflione circa fluuium Pinum apud Nicopo-
lim Epiri pene tria milia virorum eius Theflàlrpeteme-
rùnt. Poft liæcautem Italiam ingreflus, ciim ab iHonorio
lèdes, quo cum luo exercitu confiftere poflît, expeteret,
Hohorius dèlibetato confiliô Gallias eildem coceffit. Qui
dum ad Galliaspergens ob reçuperationem iumentoram
apudPollentiam refedilTet;, Stilieo patricius in pernici-
émReip Gothos pertentans.dum eosinfidiisaggtedicu-
pèret 5 belli fiimmam Sai^i Pagano duci çommifit. 0^1
ip fotà crati ffimo die Palchai Gothis fiipplieantibus, nihil-
que taie Iperantibus,luper eos irruit, magnamque ëorum
pattern proftrauit. Nam primum perturbati Gothi ,' ac
propter religionem cedentes , demum arma corripiunt,
>nibre Iblïto le cohortantur , virtute pötibri profter-
nuntexercitum.Hinôinrabiemfuroris excitati, coeptum
iterdelerentes Romam contendunt petere , cundtapcr
quæierantigneferroque vaftàntes. Necmora, venicntes;
Vrbem capiunt aedeuaftànt plurima mitaculorum eius
incenduntV multofi^ue lénatorij ordinis diuerfis fiibdide-
relùppliciis : dato ramen prius præcepto , vt fi qui
■ in&mftaloça , præcipueque inlàndotum Apoftplorum
bafilicas Pétri & Pauli confugiflènt y- hos ih primis inuio-
làtos lècurôlque elle finerent: deinde in quantum polîint
prædæ inhiantes à ûnguirie : temperarent. 'Romanutn
tarnen imperium deridentes , Imperatorem fecerunc
quendam nomine Athalum. Quem vna die tanquam |
Imperatorem fecerunt procédere i altera vero ferai fehe-
mate miniftrare. Gaptaque eft Roma I X. Kalend. Sep-,
temb. anno M. C. L X I I I I . conditionis fua:. Die
tertia inftante , Gothi lpoiitedifceduntab Vrbe. Fertur
itaque quia cum Alariçus pergeret Romam,vir quidam ve-
nérabilisjconuerfetione monachus, eum monuiftèt , vt
mala talia fàcere non auderet , neque necibus gaudere
aurlànguitte.Atille i?on,iriqüitiëgo volens Romanipro-
ficilçor : lèd quidam qubride moleftus çft , torquens
& dicens: Perge,& Romam deftrue ciuitatemiDeinde per
Campaniam, Lucanîam, Brutiamque, fimili ftrage Go*
thi bacchantes Rhègium peruenerunt, in Sieiliam trans* i
fretare cupientes. .Quo cum tranlmearC alçenfis iiauibus
vellent , perpeffi naufragium pkires fuorum ibi amifere.
Inter haec Alaricus'Vdum delibcraf et quid'ageret i apud
Cbnlèntiamlubiramorte defiindtusèft. Gqthi Ba&ntium •
amnem dealueo fiiocaptiuorum labore^èriuantes, Ala-
ricum in medio alueo cum multis opibuslèpeliunt» ara-
rrCmque meatui ptoprio red dentes , rie quis locum
feire poftet, çaptiuos qui interfuerant, extinguunt. Regem
deinceps Athaulfum Alarici affinem Gothi confti-
tuentes, Romam redeunt:fi quidrefiduumfuit, more
locuftarum eraduht,anferefttes réxinde Gallam Pïaçi diam,
Theodofij principis filiam, Iqrqtem Honoxij:, quanvlibi
Athaulfus apud forum Gornelij coniugio;lc>ciauit. Quæ
rriulto poÆReip. cbmmodq fuit. Naniad hqc maritianiî1
mum acérrimo ingeriio fiiKtilibus blandimentis inflç-
x i t , \m: vitro à Romanis pacem expeteret. Qgi ad,Gallias ;
proficilcenSjdeindeapud Batcinonemfratide luorurri oc*
cilus eft. Poft quem Segericus regnum capiens . , , dura*
pacètri Romanis feruaredilpomt, iSciplè afiiisperemptus
eft*,-,; "< ■ ' f ; f v ' 'À
Deinde Vallia regnandiiura lulcepit : adEocdeäusfi
Deo ordinatus vt confirmarct. Interea,Stilieo patricius
Vandalorum perfidæ &dololæ gentis genere editus, Êu-
chérium, vt diétumeft, filium iam à puero Chriftiano-
rum perlèqüutionent meditantem,vt in Imperium lùbfti-
tuerer,ance biennium Romanæ irruptionis,gentes copiis
viribulqueintolerabiles,hoce f t , A l a n o r u m , Sueuorum,
Vandalorum» Burgundionum , m u lt a s q u e c u m h is alias
genres vitro in arma liircitauit:&moxRhenum fluuium t r a n f e u n t i F r a n c o s q u e f u g a r e G a l li a v o l u n t jd i ; e t f t o q u e imp
e r i l P y r e n e u m vfque p e r u e n iu n t jV t f u b h a c ncceiTïtateà
genero. in filium extorquere . poflît imperium. Tandem
vbi Iiiiperatori Honorio exercituique R'omario ha:c cam
ingejitia daiqna patefa«ftalui\ti cöirimqtqiriftilfime ex-
.ercitu pcciliis eft Sülico , quivt vnuoi pqerum purpura
indueret , totius fete generis humani laqguiuem raditv
:Occiluseft&: EucKetijis
latellites tantarum ni^^ipnumpuniti fti^ ^q^ em tem--,
pore clarilEma V r^sjo^..i^ftiimil>us dituta fiint, quaè ab.
hoftibus inflammari nequiuemnt. Inter, naèc apu4 Bri-,
tannias Gratianus municeps eiufdem infulas ? tyraqnus
iinoxcreatus occiditur. Tn huius locum Conftantinus ex;
infirnta militia propter jlqlam fpem nominis fine merito
yirtutis eligitur. Qu( ad Gallias trani(iens. v fepea bajj^
! batis incettq foedere illufiis decrimentqr^, Réipub. ma-,
! gis^y^duam augmentum. Tüné dqoj iuuenes lqciipietesv
f Didymus & Viridianus, ailiunptis lefuulij ^V^j^Srihsiéri
I le pattiamque a barbaris & tyrannq iriqliti, §0 ^
\ Aduerlum hos ConftwtiriusPqnl^tej^ miuin.exmo-*
| nacho Cxlarcm la^Um, cum quibümam fcederati s barbar
Iris in iHilpariiamrmfit, ConlhnsBarbMo.füpi.n^usairiü-
! liq eqsptimq pr«elioperemit. Quibus barbaris 4uin clau-
/ba Pyrenxi mont i s commifla fuillènt,ab eis. totailla, qUa:
per Gallias bacchabatur rcrocitas gentium^ Hilpariiarum
prouincijs intromilla eft,Itaquepoft multas ftcages ineen*
’ dia& ^apiri^S tanderq diuerfis fedibus Barbari ad aratra
' cqnqeüfi, ^omanorun^.refi^nqs ceeperunt ytfqciqs&»-
1 nriqqsfquere: <
,, . Explicit liber Decimustertius.
INCIPIT L IB ER DEGI -
T^VS QV ART y S . > ,.v
ANno ab Vrbe 'con ffita '.^ ,\^ \^ y ./^ h ^ 9 ^ u siu ^
iapqd Africain hæretids paX ecclefiærédditür. Iri qua ftii-
^entiflimiis tuncapud ilippbnem regiaih totiu's jnxagiftçt
|e.qçlefià: florebat Auguftinus; Interea Vallia rejt Gpfcthô-,
rum Dei iudicio territusGallam Placidiairi apud ft horiefté
' habitaib/^igÇri1^ CönftariÜOi(frarii HoUörio téddidit.:
ipaccmque cum qö » datis iediffimis .obfidibüs Pëpigif:
I f t q u e j j r ó R ö i n a n i s a d r i e t l ï i s b a r b ä r o S , q ü i H i l p â r i i a s i n u a i
j l è r a p t > j P u g r i ^ r i r i l m I p o p o n d i t . | M i t t ù n t è c o n t r a r i o ;
!; ÿ a n d â l o t U m , A l a n q r a m , S ù e q o r u b j q u . e r ç g e S . p r i n c i p i
^ q p o r i o l e g a t i ó n e s . i n h i s v p r b i s - ; T u c u t r i o p i n i b U s p a *
c e m f i a b e , q m n i u m o f i f i d e s a c e i p C i N o s p q b i s c q n f l i g i * ,
ï j i q s , n o b i s p e r q n ü s , r i b i y i r i q i p i i i s » b i * é r i t q u æ f t u s R e i ^
i p q b f f i v t r i q u e p e ^ q a p i u s . H i s k ^ ^ p r i s i n p m m q d i § D e ó
i f t u e j i t e f o p i r i s / H q n ^ r i u s Ö ^ a Ä - . P U c i f U a i P i
I , f i d e i r i f c ê g e r r i m ó , ^ y i r i b u s
! i n g e n t i v i r o > i a m d u d u m p r o m i f l a m ;m a g n o , c u n d o r u m
I gapdio^lôçftpiç. Êx qüà yalen^itóftm filiiini Córi%llti“
usgenuit,quipqftea Reipnbliç^lÿperiuhi;geijfic., Hpç
, iq çempore Gothorâpi Val-r
: lftpqpigit,. trib|unus ei ad habit^fiduip A^uitarii^rri ^röi
uiilciam, ejufdenique prbüft^s^tiahi qüafdam duftan
tes yicinas. Cerpens itaque Honörius vbique ft Gqnftan*
tij yirtute & ipgeqiöiftii pet.bçlkjfeû-pâcis rnqdçjçàrior
pe tuçri, eum candis aririitentibus apüd RâuéiriàAriï.iri
regniconfortium afciuit. Quinecdum feptem menfibus
çuolutis jex hac, luce fubtradus ;feftv - His diebus apud
Betfiieheip P ^ * l^ ..b e a tite ij\p ç i:ô n ÿ tq n s,jS expfttis
nonaginta vnoann-oruiriad Chtiftüm migrauit. Se.quenti
riior in Qriente imperat; quius tmpenj anjfiq Iqcundq
Atticus epifcopUs Conftantinopolitanus Iudxqqi quen-
dam parajyticum monens, luadens > atque b^ptizans , la-
0 m ex jauacrq eduxit, lecuridum Deup». dicitpEprouq-
fltus fuifld, Igitur Imperator |ionorius.durn vires Reic
publiqe ^up.ti^ianis cerneret iabefaiftari incoirimodisi
yirum fttenuum & bellicofiim Conftantium cum exercitu
ad Galliasmittit. hipoxyc G^sing}:effii?eft,con-
tinuo Cqnftantinum tyrannum apud Arelatem extinxit.
Conftans vero filinseius aGerqntio fuo cqtnite V jenn*
peremptus .eft. In cuius, locum Gerontius Maximum
quendam Ipbttituens , ipfe ifuis militibus iugulatus eft.
Maximus deinde purpura exritus , in Hilpania exulans,
egens obijt. Exinde Iouinus apud GaUias mox alliirgens
cecidit. Sebaftianus tyrannus frater eius continuo crea-
tus occifus eft. Tertullus conful qui futurum Fe princi-
pem in Senatu gloriatus eft, pari nihilominus exitu peril
t. Athalusquia Gotliis imperator fuerat fadus, captus
i Conftantio, miflus eft Honorio, truncacaque manu
vita; reliiftus eft. Heraclianus quoque Africa: corner mil1
fus, cum idem Athalus vnjbtam geftaret imperij ,xAfri-.
' cam ftreoue aduerrum iudicesab eo miflbs tucatus,cori-
fulatum alfequutus eft. Qua fuperbia elatus , Sabjnum
dopiefticiim fuu,4» ingeniq validum, induftriaque loler-
tfm »'^^ientet^'^nom^dtun, fianimi-yftes tranquilr
lis ftudijs-accqmmpdairet, general» allegit. Cum quo
quorun'dam penculofun^' fu^iciones dum Mtitur, fecit;
atque aUquandiu Afirifiajifiannona extra ordinem detqn-
ta , ipfe tandeqi cum immenla iatis incredibili dalle na-
uium Romam contendit. Nam babuifle hunc tria milia
pauium & feptingefttjis dicitpr. Quern numerum nec a-
pud Xerfen quidem pra:clarum Perlarum regem, & Ale-
xapdrum magnum, vel quenquam alium regem fuiflehi-
ftqrije traduric. Is fimul vt cum agrnine miiitum ad Vr-
bem pergens'ftttqre egreftus e ft , occurfucomitis, Marini
tcrritus,,& in fugapi verliis, arreptanauifolus Carthar
riuem redijc, atque ibi continuo miutarimanuinterfedus
efti Hospmnes Ifqnqrius optima religione,raagnaque
Couftantij induftriafuperauit. Meritolane. Nam hisdie-
bus pr^dpiente Honorio, fauente Conftantio»fopitis
tem.porejMaximus, appd^lpàniaSjftdibné aüte(ulq^
îpani, qui tunc in te mihtari. elarus habebatur, tyranbH
derq aflumpfit. Nec muïto poftfepairati vtriqüe,
ab exerçitq Hqnqrij , eidein cuin apud Rauçrinjam tçit
cenrialia fua pefageret, præftptantia. Hac tqmpeftate^ri*
tanni. Sçotorum Pidqramque, ipftftationcm iion feten-
çes, Romam mictypt, aç lùifubiedioneprqmilïà i,contra
hqfte^auxilia.flagftariE- Quibus ftatimab Hqnprioftiiflà
iniiituùi legio bàgpairi\^b^brum. in'nkftndiriÇm ftra4
uit& cieterolque Britannia? fipibus^expulic. S;ed mox ytd&
cgfterç Romani,) adùcdiiteram naifibus hqftçs,qbui4
qu^qiieftbiçqnçulcantac deuqrant. Rurlùiriqüëaduqlat
Romani» caefumque hoftemtrans maria fuganf ; Hoctem^
pqre cum Vandali Àlanique flilpanias infeftarent, Hp-
norjusad easdeftplandas Çaftinumducem cum exercitu
mittit. Qui caftinys præçlatuni virum Bonifacjum 4 ac
bellicis rebus exercitatum , iriepto & kiiUriolq Imperid
ab expeditionis fuæ foçietate auertit. Boniftcius verd
perieulofiuiifibi indignumque ratus eum lêqui, qüem di£
cqrdem fupérbientemqj expertus eilet çeleriterlé adpor*
tura;vrbis, atqueindein Aftjcamprorupit : magnumqué
poftmodumReip, detrimentum,totiufque Africæ caulà
exitij fuir. Caftinus vero tanto collega priuatus, nihil di*
gnumin Hifpanijsgéffit. InterhæcPladdiaAuguftakfra*
tte Honorio pullà,adOrientem cum Honqrio&Valen-
tinianöfilijs profeda,à Tfieodofio Augufto Arëhadiial-
terius germani fijifilio ftlcepta eft. Honorius annis quin*
deeim cum imperaftet, Sc iam cum fratre antea aiinis tre-
decim, ac fub pâtre duobus regnaflèt, Remp. yt cupierat
paeatam relinquens, apud vrbém Romam yitaexemptus
çft, corpulque eius iuxta beati Pétri apoftoli in maufoleo
fepnltum eft. Huic lobbies nulla fuit. NamduæStiliçonis
filiæ, id eft M aria ôc Thetmanria, vna poft alteram eius cô-
jugiolbciatæ, vtræquë Deiiudiçio inopinata morte ptó-
uentæ çxhae luce migrauere. Fuit iâne Honorius moribus
&religione patri Tfieodofio non valde abfinailis. Cuius
temporjbus quamuis muita externa& duilia bdla furrexe-
xint, arit nullo aut minimo làhguine quieuere. Exemptq
igitur rébus humanis Honorio, fultus præfidio Caftini
magiftri militumjloannesqui.dam exlmperialibusfubfcri-
ptorib.us Imperium inuadit.
Anno ab Vrbe condiuM. C. LXXVII.Theod ofius
Archadij filin? quadragefimus feptimus ab Augufto rc-
gum Romanorum Orientale regebac imperium. Ad
quem legationem mittit Ioannes j in Imperatorem fufeipi
deprecans ; & iplàm-deprecans, Africam quant Eonifa-
cius obtinebat, bello repofeere , quia ad defenfionem
Bibliôth. VetÆamtbm.%*