qa^ndoIud^adeumdixertmt-^C^odrigauaibftendisr
«obis quia lute fads-? Ipfe autem ad eos. Soluuetehipltpn
hpc,&wttibus diebusadificaboillud. Sed non fecundum il-
iaradi qenshocincdntioncin, fecundUm quamhi,quitc-
fttmoniumcontraeumdabant,dixerunt: dicenat enim
dq tempi© G9cporisiui.llli autem hsdfiqqt de tempi© dij
<fta IudiEorum arteuerab.attc3;yndeecis&fal/os'teftes'foir
ritusappellauit.Pro peijurioautem LXX.edunt.Non'le-
uabjtis.nomen raeura in iniuftimn -Iuftbrandum vet&in
iniuftoeft |nq folumquqdpisuaric^urj^detiani.quod
iriiuftecuftoditur,vehiti quale illudfuit, quod ^erodes
fUi2Herodiadisiurans':IoannisBapcifta;caputab'fcidit:
Opqrtebareriim hoc cutniidiUEaduiii noq.pi^b;ere pcfft“
quamtamen iurauit,ndh cuftodir^^iHataliafacEameh-
•ta, necinitiumfumere Deus vult, fed necfiimeritia ad fi-
ri£m perucnire: vnde dicens': Nonleuabitis nomeiirrieiimfn
:-mufi99:u^idkf^:^9phpb^nabauytdum0e^intDeiv^i.
I QuodHieronymitranslatioedidit. H | N o n p o litics n om en D eitu i.~ ] i ' i f a
, Iufiuraudfi
quando li-
; ceac irapu-
;; nere rcfciri
! dcce.
< no qua vul
gofumus
Q^omodoautequisillttdprophanat,dico:ideft:,ma-
lefeciendojquiaiufiurandumtranfgredinonpoteft.At-
quiDeqs,per qucm iurauit,in tantum bona vult, quia et-
fi jpmiferit de quibufelamtembilia,illi autem pcenitue-
runt,,noritardat mutarifentcntiam, fuumqj fermoriern
nonrefragare>vt'quTddam'nobispietadsin3pehdat>pifo-
pcerquodaddidic. £^ol)owj««i. Qualis ? 4equo aitlonx
prophdiajq.uandoNiniiutqieiunauerarit,&orauerunt,
8c pcenituit Deum de majitia quam lo quutus eflyvt'faee-
rcteis,&n onfecit. Multaaucem &alia huiufmodi Prophetic
dixeniftt.
m
Calumnia
s inter
! feeöfiuer.
Surdo qui
malcdicic
duplici fe
. fcclcriob-
■ ligit.'
Pfidm.i.
Gloriaaie-
1 lieaamfibi
vendicare,
rim per
einer.
i. Cor. io.
Rom. if'. I
rupéxalteriusfundaméhtum ædificaren.Alteiuhiàiitem
altcriusintêrprètatioeft. I^oleh&«nim prïÈiudieàre,vbi
;alte^pràdicaùit, yt non raercedèsfarri^Crèc aliénas. ; De
!his enim mercedibus, ; P| ■ >.Npnmo\abitür opus mercenary àjtofaepfçfjmdne^ ^ * p . J
Nonisitn,pr*dicantibus » lèd àdhuc difeentibùs màn-
dansn5 negligereîinec cfeiofum ifpùd fe fihere do ëtôrale
verbum:Mercenàiiusehim Dei eft,qui prsdicac verb lira
eius.Merces auté eius éft,rètributio prædicàtionis verad ! entente humsreiWft;ePaulo,quidi.eit:^akfeft!e?^o mènes 1
mèal Vt Euàhgeliw prsdicàn^fifle iumptu.ponlin ëuan- I
'gcliun^Ghrifti.LXX.autémedüht:^Nt>w dor mie t mer ceint er- I
■ <fcnoeKijtuidpüdiefvf<k ehiiftdorrnire’hejgligete's jöonnitl
dicüntur * demonitracDóminuSi difcipólis mandàtùriiiv i? fctipw
'dans,? Vigilate,quia nefcitisjqudbt&aDóminMvefierveturuseft. .
Sed&quaùdô'dôruixéub;ùshominibusvviddicechëgli?t^A4àr/ij
. gen tib us, feminar e di cebatihimieùmzizaftiârhjtaanee-
nim,futurum fecülûeftvquia no«ai'præfehtis vicie fucce-:
dit, & lux inextiriguibilis in eo habitat.No ergo.èportet
^ciofumeflèàpudhos'Doétorum yerbüiper ornne hôc
'tempXis>eùifaruri temporis mine fuiccèdit jquia & in hoc
auarkia,&iriiuftitia inDo'doribus'exerGe’ntür, mercedé
'perdehtibûs, q u i èis ex prôféétu diTcipulorü debeïehôtK
Per furduiù autem & cæcum,eos qui,inobediëntiæ & i-1
;ghorahtiæmorbô dÈtihentur,dèxirîûuit,ad quôsEfai%s [
ledicendffurit, fed àdm.o ne ndiyli tàmen éos^conicM^o^^^ d|
lunftts.Vndè 8cPaulùs,eùm qui docet,'in maiifuetudine diin'obj
docere èos,;quicontradrcu'nt,Do(aôribus/eCcléfisè,piié- 'dicmai
cepic. Sednec ofFendiçura eisïàlfedicefites>àutàg’erilçs^
Non faciès calummamproxtmo tuo,nccvi opprimeseum.Non deDemüseffichhocenimPaulusprohibens,atquec'ôrr,i-
morabitur opus mercenaryapuil te vfifc tnane^m maledicesfurl, ^gpnsy^ripfit î Si quüïiderït cim,quihabetfcienùam, inidolio
do ,pec coraiii caco pones offendiculum> fed tmebis_ Deum tuum recumbeht$minon d,écohfcientïaeiiy^quumfit infima^ificabtl- *
quid egofum D omïnu*.^ ■ ..ÿ-M’-/-: : turadmanduea^nlidohtb'mm.' Æ
Vides queniadmùdüm pàulatim lex eius ; qui legem ipirituiuüàri poflümus. fNric^c/wqu'ôdiniquum ëft,nic iniu-
accepit^ colàt mentertt ,& e à quaê videntur parua, cpn- fteiudicabis.Neclconfderesperfotmmpauperil}nechonomvultum
iungitmagnis ,vttimore defini«?in rnaibribuSpeccatis potentisfltffîeiudicapïoximo
poehae»&dminoribüs abftineamus.' Sieùtiehiineisïô- ^iipitU^ù^Jkfbi^e^^afanff^epro^tMtmiMMDmmHsl]
eiantur inmaqthito, ità&in pcènafqciantûr-: quià^ai^- j N on quamhbetiuftiriam, fed fummâ
deriïlexmaidmèinprièfenribusi^çftituitjfedoiuiierèj
ordincq; prdCede ns, v.t priua^ideatùr paupÊribuslegem
coûlUtuere,deindepôtenub^ssàcdeinde principatus»^: ÿecat!
poteftates habentibus, vt perhoc dftfendar^perfe>h'Ah<‘n i
deberi açcipi.N onfurrùm enim,nec calumniàm fâéerfe^r p“ in J!
neciuràrcininiüfto,etfi diuitibus>yel pdténtibüsaliquâ-
do contingit,veruntameft propria pauperutti quodàmo- gC
-doruntpeccata.Per.pâupertatèenimfuràrii&calunniâ-
r i , & tran%redi facranïènta compëlli vrdetttuïj itdVt ià^
piens ille in Prouerbiis diceret 5 Diuitids & paupertatem ni prouerby
dederis inibi, ne forte fatïatus illiciar ad negaiidum ,aut egeftatè '
cotnpuïfusjiûrer!, &peHurem ntAnenDei )««; Vi àutem oppri-
merq,ôê;mércedibus priuâre> & irridëtè fùrdum, a ù t t i-
cum, .quia quazdam eorumfiintpotentii^qüidam verb
prodigæ quodammodó vitode dehciàrum/cOntum'eliâ
geherantium peccata, prædpüéperrohisdiuitümydèpo-
tenfum lex fenciridicicut. Perfonam autém accipferein ^
iudicio, hi qui magiftxàtuum prud ent vel iu d i eu m tri- i %
bunàlibus, quosiudicâtesnecquidenipàüperurh pétio^
nas oportecaccipere.Nemo fenimbeo mîfericôrdiqrefti
qui mdericors &miferatÔriup’er omnes appellatür : vèruiitamcniudicijtemporeynequaquamiàmitaappellâri
vult,fed iuftus, tefte Dauid qui dicit', Deus indexiujiuslfofc
tu, & longanimis. N,ec quidem potencis opbrtet admitari '
perronam in iudicio ? qnia Deo nullus eft: potentior : i^
pfius autem eft Judicium j-ipfe enimmobis-iiidicantibus,
caufantisperfonanv fufeipn. Gtïiusréi?teftiseftideni
Moyfes in Deut.ita dicens : tion refpmesferfiridmiMtciol
fecundumpatuum, &
nambommk,quia tudiciumDeïeiï.Eióo fi visperfonædonà-
re pdtentis,perfonæ.Dei dona :donas'autemVfiadpar-
temte iuftitiæ contuleris^illieenimhabet: qüiai«/ïwDö-
mïnusïujlitiamdilexit^ /tj» «w :?quambbt j
rem etiam nunc iuftenvdfeariproximo pricepit;1 Qpdr-* !
tet cnimnosnolfejfquiaiw quoitidicaueriwus, in eodem iudi^Romgem
totamferuauent, offendat autem ïnynofdêtus eft omnium
rem. Sed nec fruftra calumnia: vim coniunxit: Qua: enim
differentia ell apud euth,quirebus fiiiscaret ,?fiue Vi, fiué
armis forfitan,aut potentia qualibet, vel percircüiftuen-
tionem iudiciorum, autfraiide, vel qüplibet alió 'finiilï
m o do his careab? S ed & qüi dié tóta opeïatüS éft, vt acci*-
péretmer cedes» ex quibus Cum filiis, 8c vxore, 8c parent ■
tibu&expe&antibus eafdem mercedes yiueret,6c non ac-
-cépit,{èpdilatUs eft,no nne calumnia 8è vim jpatitur? non
folumin cibo, fed&perhuncetiamin vita? vitaménim
iii cibo quotidiano*ducit.Ergö etfi craftinorecipiat,quia
prasterito die, in quo laboremfuftinuit, permanfit-ieiu-
nus, vim pertulit 8c calummam pafllis eft.|Et quod alijs
fubftantia eft, hoe funt mercedes laborStibus; ergo reële
vis etiam horü p riuatio dicitur. Sèd & qui maledicit fur-
d o, multiirn nocer, & qui ponk cotam.Csécis offendicu-.
lurrijinquoipedibus o ffenda n t.Is qqidem qui furdus eft,
dum maledicitur, nocetut,nó folum quia dé eo detrahi-
tur,fed quia&em'endate,aut hqc cauergjin quibusdé’eó
detrahitur, non poteft. SedneccaicusabofFendiCuIo,cp
èi ponitur,cuftoairefe poteft.Euenitdutem&huic&illi
ex vtroqüe mors, caeco quidem, dum conteritur pet of-,
fendiculum :furdd autem malediftdj quafidc Principe
detraxifter, aut aliud qui ppiam /ccilfe t, quod ei periëulif
ingererct, femetipfum minime Corrigenti, Öthocquod
videtur elfe paruum, quod a multis faspe ludëdtibusde-
hnqui.tm>tra;nfitn4;mgrté:yïide nimis opportune Dauid
dfyit e\im>qutin cathedrapeflilent'u, ideft, aeridentiumno»
[edit. Nos aucenrad eademrurfus exequenda pergamus.
Nócnimfolumpe'cuniarumcalumniam&vimlexpro-
hibuitjfed 8c omnem aliam,& multomagileam,quae eft
, in fpiritalibus, vt non gloriam arripiamus alterius,nqc q»
alterius labore correëtum éft, in nobifmedpfis attraha-.
mus,propterquod& Paulusdicebat: Nonenimalienare-
guld,in bis qiupafatafunt ,gloriari. E t rurfus, donatum fibi
ludieti
fcqiiidép«f
pcrcsrtff
cianr, (ij
amraadiiö
ßone indi
ffalffl-u*
dicit euangelizarc, nonvbi nominatus;eft:Chriftus»né i: Mbmür.H^ddidivNo'eriscrminatorï&fufurroiw^ j
l m
;
’’^TëlficüthXX.eduntiNönambulabisin doloingenté
tuaiNonlb^bis.cOnt^lliguinemproximitui.DGlofan-
wuinem a)niunxit,viaMcet homicidium,ficut & Dauid
•folët: Virtim fanguinum,& dolofim abominabiturDominus.Et
'ïteruih : yifvffi&iMW&faWi’ non dimidiabunt diesfuos.
Gladius enim occültus;eft dolus,enfis exaeütus,&la-
tens.itavtDauidcutfesdicetet: Sicut nouacülaacutafecifii
dolüm. Sed nos ab eo velociter reeedamus, expauefcen-
res illumpropeccativicinia»cuimeruit efte coniunótus.
Nec contra; fahguinem proximi ftemus j fed omnes infi-
dias, & collegium, quod pro qualibetiniquitate fit,fu-
giamus. Quia quidam fingulariter infirmfe& perfemet-
ipfos nocere.non valentes, mifeeri folent multitudfni,
neceffeeft ,'Vt qüando p lures fimijl co nu eniu nt ,malitia
vilentior ïnueniatur.L-iie enim commodat manum, alter
lindiiam, aliqs his qusaguncurconfenfum prsbet, alter
innuit, & in malitite conliirnmatucinfania. Sedcumhis
etiamiUudintuemur,vtnon folumquum depecmiijsv
aut alijs fimilibusitidicamus , euftodiamus pauperi,&
potenti^quitatem:Sed vbiqvin dmniiudicio,quod non
folü apud tribunal, fed in omni collocutione$c amica-
li concilio, atqj in doëferina fpiritali maxime in teiligituK
R.ecoxdem\itlacobA,dicetis:Siintroieritinconitentuveßro
vir;mreumannulum babensjtn vefteprdclaradngrediatiirausem
ér pauper in.veftefordida, intendatis autem ad eum quiinduiturj
praciara,& dixentis: tu Jede b k bcne-.pnuperi autem dixentis, tu"
fiaiüic,aut-fedefubfeabellopedum meorum, nonnc üi di cat is apud
voßuetipfos ( érfactiejUsindices cogitationuminiquarum ? Et*
cum 4? hoc quasdam alia 4ixiffet,& opportuno tempore
reuocare .ad memoriam noftram legis mädatumvoleus,
ndtdiditiSiautemperfonasaccipiiis,peccatum operamnifedar- I
gun d lege,tanquam tranfgreffóres. Ergo iuftehidiearc proxi-1
mo deb emus,8£ non v nam eandcmque a6tionem,in di-
iiitcqüidemdicerebonam:inpaupere autem malam,Sc
huncärgüerGjillumauterHfinevepeccantem, Sed,n^c
dólbfein propriagente,ideftjinpopulo ambularedebe-
rmus ,nee vexare popuferes viros lub fpccie pieracis, npq;
contrafanguincm proximi coniiftcre, id eft , noiifocia>i
eis ,-qqi inanimas fratrum p'eccanr, & mal o ru m fe nten-
tiiEi Ec.quum ornnis quidem mandatorumiufticiaconli-
r deranda fit ,illamtamen fub^ilitatem p r* omnibus iuJ
tende^dicjcns enim:
, 1%eoderisfratrem tuum'.addiditjriforde tuo.~] |
^Quiäfrequehterinperfonispeccantiü,per{onamodiö
eos habentium indui compcllimur. V nde PaulusT hefta-
lonicenfibus praecipicbat. ■Slauis non obedit verbo ucjlro,
per:epiftolambuiickotape,&nonconjmfceanimcumillOittcon-.
fu.nd.dtur. Hocautemdum htjodij preebet prielumptio;-
nein. .Quorumenim aUprunT,nifi odientium,& aducr- '
fantiutneft :vNon comtnifc^i:is:- 'Sed hancäuerfatiqhem -
non py^cepit itj cor defied ,tut enimi Nomomnufcèdmim.
ei,vt confiindatu^ó- erubefeens oninmodo cm endet ur.Qm auté
emèndabatèum,cuinpn cpmuftfeebac.ur, nullateh'ns, cu
pdirein cordeiuopoterac, quod confirm.ins, etiam hoc
ad didi t.
vèjratrem. Qmneni autem iuftttiam cxplens,ik pea fingu-
las lpecies vitx quodam modo legem ponens, con ftrma-
tionem mandatis, quam oportet, appopit ,qijam li cu-
ftodierim* ,nemo noftrisnocere dimujs, nemo noftrum
t h e f a u r u m , v.
Etdiliges amicuir, ,fiue. vt L X X. proximum tuum ficiu teir
pfurnff/ k
pletântur ,quandoabundantdiuinisdonis.Sedimita,n-
dus eft GhrîftuS, qui in tantum nosdilexit,yt Apoftolis
; maiora figna:facere,qipfe,fecir,concederet.Vri.de & nuc
diCcns:Diligesamicumtuum,Jiueproximutuumjicutteipfum:
: addidit.Ego Dominmdegèsmeascuftodite. QwLndo verb nos j
D6usdilexerit,ipfodieentecog«bfee,aitehim:M<îiorew
hafebaritatem nemobabet, quamvt ariimafuam quisporiatpro
amicfs fuis. V nde & lege fiiam præcipuam elle dileâsioiiis
man datu m dixit : ho c hie addens quod in alijs mandatis
non i eperies adieëtum.
lumenta non tua facies commifcerfcum alterius nenepris ant*
manfibus.. AgrunifiuèvtLXX: vineardtuam non feres diuerfo fe-'
mine.Vejlem,qu<tex duobus texta eft,non indueris.']'
j } ix c quodatbmodo adliteram vi4entur eue ridicula,
vnde necita eacuftodiri a Prorphetis,&: fpiritalibus inue-
; niihus',qUèmadmodûIudæorûfiïfilijiruirmèjimpei'fe-
:. ëteqj viuentes, quilacamant^^folidumcibumnonca-
piurit i Nam intende quidad Sadoch faccrdotem,& Na-
■ than Prq^hetam,&>a4<Banàiàm'thécbât:Po«ite_/î/i«w
Salomonetnin niulam we*«*. Dicens eriim,meam,bft:endit,
quia Sc i pfeiumulum fedebaf. ;Siaatem iümenta com-
niilcerialte/iuSgene^is animantib,iis,id eft, àfihuméquo
commifeeri lexvçtuitj&abominabilehocerat, oporte-
bac& éa quæhebant, & eâ.quæna{çebantur exeis, pro-
. culdubio abominari. Sed Sc fi yellimeritum ex duobus
fieri nGhvulr^qudmodôfepiensilledefortimulierehæe
in Prouerbijs dick }Inuenitlanami&iinum>&operataeft v-
tile manibusfuis.htmikxspExby^Q^purpurkfibiveflimenta.
Nec enim vcilia feme veftimenta , bpnum autem iudu-
mentu.ro eius, hue v tiledixit elfe veftimentum , vnü qtti-
^ dem deiana& linp., aliud autcih rutfosex byffb|&pur-
p ura co nlioi-i n cel liga mus.Sedquid hoefi t,PauIus.aperte
; Corinthijs^feribit.HonfoteJliscalicejkDommbibéré,&cali-
j (CînD&monmim. NonpotejiismenfzDeiparticipari;&menfa
Dsmonïcïi'.yii. Eîj^irl^s^«f«à^éùfhficamhù,àgratiaexci-r
diJtis.Hçxy, ennui udaici^ied u6ti,oilibus,neeerrori genti-
lium (•poirei h deles cô'rmfecri. lumeritaergo, ideft, po-
pu lare s n o mi nés, no riper uï i et am us al te riusgeheris ani-
îriâncibus, eommilceii,id eft, non feëtaii circumcifioric,
Scbapriima. Alteriuse.nim iugieft:circumcilio^rauis8c
impoitabiiiSîdêquodixitPetrusîv^i^fW/^f^^e^y^e^
imponereiugummceruictbusdïfcipulorumyquodneCPatresno-
ftniiecms portan potii'mus i Alterius eft autem baptifma '
Çhnfti,&leuisiugi:quoanobisGhnftusimpofuir,licdi-
cemiT.oUiiètMguinmejm. Ëtrurfus : luguménmmeuinftidue
eft,&omu meum leueeft.Sed nec vineam,ftue agrum crcdi-
tum?i obis, v aiioferere debemüsfemine, venoneontra-
riaidiuinis dpdtfinis eccleliam doccamus, quémadmo-
du'm.praua fapientes hæretici, C nrifto nuptias per fiiani
prÆ'fenciam b enedieeme^tqu e dicente. Non ea qua m-
greduintitrnoambomwcni ,prol)ibeiites uubere, pr.uipienm
abjtmen a cibis,<jÜdDeMS crcauit eis ,fibmet impie tans préparant
Habens in modicototam legem,& per vnqm tibihpo
mandatum,omnia cuftodire facileeft? Chdritfo enim, m
Paulus,proxtwio malum non opetatur. Plehitiidbsrgo l egis,
charitas eft. Sed öcqmnern vitam noftraih effe ni danis'
facit.Si enim diligo proximunylieut inci'^ihmjlf tpf(itan
filiosnpnhabuerp,aut;diuitiasr,autdecofem,autmuudi
gloriam,autpotentiam»vidcqautemprpximum babeu-
tem,gaudeo, & nihilpminus tanquam ego l|oèc habeam>
hetoregodnillo enim ö^ego habéo.Idipfunt auceid &in
y p j fpiritalibus,in quibus maxnfie eam,qux ad prqxini dsd -
Wcaci cinc:c 4ileótionem cuftodirc debenius, & noniniu:deie
ftris. j operancibus iuftitiaiii, qec rh9r4eri»quan4óaïij fecuntiii
C^hriftujn glorificantur,quando in v^ b d 4p ^ tn ^ fä^ id ;
mort cm. In quibus necefl^rièfecundum L X Xi fùb-
di dit. Egofum Dominies Deusveflerta.b omniypshuiufmodi
continentes cfle malitia çupiens, & quipereuangelium
dixîadeos,quimale legem,&adfuam v^intatem âeci-
piunt : Npl^e^dfcaftfkunikmf0cUm^fe^^um'4ùduitm
indicate. | ! aje'
% ^federïsfratrbntuumin corde tuoïfedpublkpargue eum,ne
bdbciufuper eopcceatuni. EJon quares vltionem, nec memorerïs
imuriaciuium tuoriim. Dihgesumtciim tuumfientteipfum. Ego
Domiùus.LegesweascufipditfQt |
Reële.Chriftus luà%isdkeba.t:Noncrëdatis,qujavenifol-
uerelcgempaut ErOpbetasinon renîfoluere, fedmplere.Si enim
Vp.erlci;uEe^hæcveïba,inueuies,quantumcQnfonantia
îmt iiismandatislegàseuangelica^ogmataiVtpote eode
D.eoy^Laqueloqüente.Etenimquinuncfratremifipe*-
eaueiirjCQrdpiendumpræcepitjhic per euangeliapræcer-
p[nSi:uutempet£auer.kintef,atertuus,vade&corripeeuminter
iiü'ÿtipfumfùltïm. Noncorreftumdutem^coramVnpargue, &
; cprdpiaho ,deinderurfusin ecclejta , quum ne^coramHitsïncrepAtiiSjCorr0mfuent.
t.t hiç'tju'idem quum 4 ixerit:Ne ode-
• ris,tEàxiemruqm;add.idit.: '
r‘^y;Nèb. abias'Juperiilopeçcdtum^f 1
? rlbi autem fiequiodpec>cacu^)9fteb^d,aitenim: 5i non
iVeftimen-
ca mulci-
coloria.
I Prouerb. *
Matth.%.
Confouâ-
vctiris-
icftamenii :
dtmife-4