i* 8
V I L
B
1 uffit.Sophiavpro Aueuftaimmemor promiflionis, quam
quondam in Tiberiu nabuerat, infidias eitctauitingerere.
Procedente autem eo ad villamyvt iuxta ricu m I mper iale m
triginta diebus ad vindemiam iocundaretur, vocacoclam
luftiniano voluiteum fublimarein regno. Quo compere©
Tibejrius curfo veloci Conftarinopolim regreditur, appre-
henfomq; Auguftam omnibus thefauris fpoliauit,folum ei
vi&us quotidian! alimentum relinquens. Segregatifque
pueris eius ab ea,alios defidelibus fuis pofuit, qui ei pare-
rent, maridansvtnuilus prorfus deanrerioribus, ad earn
haberet acceflum. Iuftinianum vero verbis fblummodo
increpatum, tantoinpofterumamoredilexit, vtfilioeius
filiam foam promitteret , rurfomque filio foo filiam eiur
expeterec. Sed hxcres quam ob caufara nefcio,minime ad
efFe&um peruenit. Huius exercitus abeo dire&us Perfas
potenriflime debellauit,vidorque regrediens.tantam mo-
lem prxda:, cum viginri pariter Elepnantis detulit,vt human*:
crederetur pofle fuffieere cupiditati.
CAP X III. |
Adhunc Hilpericus Francorum rex foos legatosdiri-
eens»raultaabeoomamenta»aureos etiam fingularum li^
brarum fofcepit,habcntes ex yna parte effigiem Imperaro-
ris, & perferiptumin circulo, Tiberii. Conftanrini. Perpe-
tui.Augufti.&ab alia parte habentesquadrigam & adfeen-
ibrera,continentes foriptum .-.Gloria Romanorum. Huius
in diebus beatus G r egoriusD iacon us, qui pod Papa exritity
cum eilctApocryharms, apud eande regiS vrBem, Morales
libros compofoic,Eutychiumq; eiufdem vrbisEpifcopum,
dereforre&ioneerrantem, in tonfpe&u eiulHem' Augufti
foperauit. Hacetia tepeftate Faroaldprimus Spoletanoru
dux, Cu Langobardorum exercitu claffom inuadens,opu-
lentam vrbem, fpoliatatfi cun&is diuitiis nudam reliquit.
CA P . XIV.
Mortuo vero apud' Aquileiam Pattiarcha Probino, qui
Ecclefiam vnumTexcratannum, eidem Ecclefisfacerdos
Heiias przfidtur.
C A P XV.
Tiberius igitur.Conftanrinus, poftquamjmperiam fop-
tc rexerat annis, fontiens fibi die mortis imminerc, vna cu
confilio Sophia: Auguftae,Mauriciu genere Cappadocem,
virura ftrenuu.ad imperium elegit, ornatamq; foam filiam
v.galib.ornamentis ei ea tradidit,dicens:Sic tibiimperium
meu.cu hac puella concelfom > vtere eo Felix,memor fomp
vt squitate & iuftitia dele&eris. Ha:c poftq dixit, de hac luce
ad sterna patriam migrauit, magnu lu&um populis de
foamorterelinques.Fuitn.fumma: bonitatis ineleemofy-
nispromptus,iniudiciisiuftus, iniudicando cautiffimus,
nullum defpiciens, fod omnes in bona voluntate comple-
dens, omnes diligens ipfe quoq;eft diledus a cundis.Quo
defundo Mauricius indutus purpura, redimi t u s diadema-
te,ad circum proceffit,acclamatifque fibi laudibus,largi tus
] populo munera, primus ex Graicorurn genere in Impeno
' confirmatus eft.
i: c a p . x v r . ^
J| At vero Langobardi,cum per annos decern fob poteita-
, teducum fuiftent, tandem comuni con filio Authari Cle-
phonis filium fopra memorati principi$:regem fibi ftatue-
runr. Quern etiam ob dignitatem Flaufum appellauerunt,
quo prsnomineomnes, qui poftea fuerunt, Langobardo-
rum reges feliciter vfi font. Huius in dieb.ob reftauratione
regni,duces qui tunc erant, omnem fubftanriarum fuarutn
medietatem regalibus vfib.tri buun t, v t elle pofii t vndeRex
ipfe, fiuequieiadha:rerem, eiufque obfoquiisper diuerfa
officiadediti.alerentur. Populi tamen-aggrauati, per Lan-
gobardos hofpites partiutur. Erat lane hoc mirabile in.regno
Langobardorum, nulla eratvioientia, nullseftr ueban-
turinfidix. Nemo aliquem iniufte angariabat, nemo fpo-
liabat. Non erantfurta, nonlatrocinia, vnufquifquequo
libebat,focurusfinerimordpergebat. . .
CA P. XVIL
Hoc tempore Mauricius Imperator, Childebertoregi
Francoru quinquaginta milia folidos per legatos foos ob
hoedirexit, vt cum exercitu foper Langobardos irrueret,
eofque de Italia exterminaret Qui cum innum era Franco-
rum multitudine, in Italiam fubitointroiuit. larigobardi
vero in duitatibus com muni entes fe, intercurrentibusle-
gatisjoblatilque muneribus, pacemeum Childeberto fe-
cerunr. Quicumad Gallics remeaflèt, cognito Imperator
Mauridus, quia cum Laugobardis fcedosinierac, folidos
quoseiob Langobardorum detrimentum dederat, repe-
tere coepit.Sed ille luarum viriumpotentia ftetps, pro hac
te necrefponfomieddete vpiuir.
C A P . X V I I I .
His ita .geftis Authari rex Brexillum duitatem, foper
Padimarginetn fi tain,cxpugnare aggreflus eft, in qiia Dro-
dfculf dux k Langobardis cpnfugerat, feque partib.Impera-
toris tradens, fociatus militibus Langobardorum exerd-
tui fortiter. rCfiftebat.Ifte.ex Suauorum, hoc eft, Aleman-!
norum gente oriundus , inter Langobardos creuerat5&
quiaeratformaidoneus, dueaths honorem meruerat. Sed
cùm occafionem vlcifcendæ fiiafcaptiuitarisrepperit,contra
Langobardorum illico arma forrexit. Àduerfosquem
Langobardigrauia bella gclforunt : tandemque eüm cum
militibus,;quos iuuabat exonérantes, Rauennam cedere
compulerunt.Brexillus capta eft, muri quoque eius adfo-
lumvlque deftmâti fiinc. Pofthæc Autharî ièx cum S ma-
ragdo Patricio, qui tune Rauennæpraeerat, vfqueinan-
num tertium pacem fedt.
C A P . X IX .
Huius fane Drôâulfijde quopræmifimus adminiculo;
fàrpe Rauennatiiun milites, aduerfom Langobardos dimi-
carunr. Extruétaque c lafie Langobardos, qui clafle vrbem
tencbanç,hocadiuuantcpepulerunt. Cuicum vitæexplêfi
fètterminûm , honprabile fèpulchrum arife liminabeati
Vitalis martyris tribuençes» tali eius laudes, epitaphioex-
tulerant; ..
Ciauditur h oc tuniulo,taritum fod corpore Dfoâulfi
Nam meritis cota viuit in vrbe fuis,
v CumBardis fuitipfequidçm,nam gente^uauus)
Omnibus &populisinde foauis e u t . .
Terribilis vifu tacies,fod mente benignu^,
L ongaque rpbufto pelote barba fuir.
Hic 8c amans fomper Romana & publica figna^
Vaftacor gentis adfuit ipfefoæ.
Contémfit caros,dum nos amacille,parentes, -
Hand patriam reputans effo Rauennafoam.
Huius prima fuit Brexelli gloria capri.
Quo refidens cundjs hoftibus horror erat.
Qui Romana potens valuir poft figna iuuare
V exillum prim um Chriftus habere dédit.
Inde etiam retinet dum claffom fraude Feroaldus
V indicet vt claffom, claffibus arma parat.
Puppibus exiguis decertans amne Badrino,
Bardorum innum eras vi c it &ipfomanus.
Rurfos & in terris Augireni foperauit Eois,
Conquirens dominis maxima palma fuis. - T
Martyris auxilio Vitalis fificus adiftos
Peruenit,viâor fiepe triump hat ouans.
Cuius&in templisperiitfua membra iacere,
Hæç loca poft mortem buftis habereiuuar.
' Ipfe fâcerdotem m'oriens petit ifta Ioannem,
His rediit terris cuius amore pio.
Ç A P. X X
DeniquepoftBenedi&um Papam, Pelagius Romanæ
Ecclefiæ Pontifex,abfque iulfione principis ©rdinatus eft,
eoquod Langobardi Romam per circuirum obfiderentj
nec poffot quifquam à Roma progredLHicPelagius Heliæ
Aquileienfi Epilcopo, nolenti tria capitula Calcedonenfis,
Synodi fufoipere, Epiftokm fàtis vtilem mifit, quam Beatus
Gregorius, cum efTetadhucDiaconus^confcripfit.
c a p . x x ; . ,
Interea ChildebertusRex Francorum,bellum aduerfum
hifpanos gerens,eofdé acie foperauit. Caulàafithuius cer-
taminisifta fuit.Childebertus Rex Ingundem fororemluä
Herminigildo, Le vvigildi Hilpanorû régis filio,incoiugi-
um cradiderat. QniHerminigudua prædicarione Leandri
Epifoopi Hilpalcnlis, atque adhorcarione fine coniugis,ab
Airia-
; XII.
ArrianaHærefi,qua pater fous languebat,àd catholicam fi-
dcmconuerfos fuerat, quem pater impius,in ipfo facrato
Pafchalidie, focuripercuffom interemerat. Ingundisvero
poftmariti & martyris fiinusi de Hifpaniis;!fugicn%> dum
Gallias repedare vellet, ihmanus militq^inci4Pns » qW-fo
fimi te aduerfom Hifpanps Gótfio% refidebarit, cum pajr-
uo filio capta , atque in Siciliam deduéta eft, ibiqueriiem
claufit extremum. FiliuS;vero eius Imperatori Mauricio
Conftantinopolim.efttcanfmimis. ^ ^
Ç A P . X X I I .
Rurfom MauriciüsÀuguftus,legatos ad Childebertum
mittens,cum vt contraLangobardos in Italiam exercitum
dirigeret pcrfuafit.Childebertus exiftimans fuâ adhuc ger-
manam apudConftantinopolim viucre,legatis Mauricii ac-
quiefcensjvt fuam poflet fbroré recipere, iterumaduerfom
Langobardos Francorum exercitum ad Italiam direxic.
Contra quos.cû Langobardorqm acies properarent,Fran-
ci & Alamanni diflènfionem inter fe habentes, fine vliius
lucri conquifitione, ad patriam funt reuerfi.
C A P X X I I I .
;,Eo tempore fuit aquæ diluuiumin finibus Venetiarum
& Ligutiæ fou ceteris regionibus Italiæ, qualepoft Noe
tempus creditur non fuifïe.Fa<Stæfiinclauine pofleffionum
fou villarum,hqminumque pariter&animanrium magnus
interitus. Deftruâafuntitinera.diflîpatæfuncvitæ.tantûque
Atefis fluuius tunc excreuit, vt circa Bafilicam Beati
Zenonis martyris, quae extra Veronenfis vrbismurosfita
, eftïyfq} ad foperiores feneftras aqua pertingéret, licet Bea-
tqs Gregorius poft Papa foripfit,in eandem Bafilicam aquâ
minime introiiffo.Vrbis quoque eiufHem Verçnenfi s mûri
ex parte aliqua eademfont .inundationefobruti,; Fa«5taeft
autemhæcinundatiojfexto decimo Kal.Nouembris.Sed &
tantæ corufoationes &tonitrua fuerunt, quantæ fieri vix ae-
ftino tempore folent. P oft duos quoq;menfo s,eadem vrbs
Veronenuum, magna ex parte incendio eonçremata eft.
C A P . X X IV .
In hac dilüuii efFufionè in tantum apud vrbem Romam
fluuius Tyberis excreuit, vt aquæ eius fup muros vrbis influèrent,
& maximas in ea regiones occuparenc. Tuncper
alueumeiufdéfluminis,cummultaferpétiùmmultitudine,
Draco etia miræ magnitudinis per vrbem tranfiens,vfq} ad
mare defoendit.Subfocuta ftatim eft hanc iniiridarioné gra-
uiflimapeftilentia,quainguinariam appellant. Quæ tanta
ftragepopulum deuaftauit,vt de inæftimabili multitudine,
vix pauci remanerent-Primumq; Pelagium Papàra, virum
venerabilem perculit,&fine mora extinxit.Deinde paftore
interempto,fefe perpopulos extendit.
C A P . X X V .
In hoc tanta tribulatione Beatiflimus Gregorius,q tune
Leuita erat,à cimÆis generaliter Papa eleétus eft. Qui aum
fepciformem Letaniam fieri ordinaflèt, intrâ vnias horæ-
fpatiùm,dumhi dominum deprecarentur,octoginraex eis
fubito ad terra corruëtesjfpiritum exhalarunt. Septiformis
auté letania i<Jeo di«fta eft, quia omnis vrbis populus à Bea-
to Gregorio in fèptem partes deprecatutus dominiimeft
diuifùs. In primo namq; chpro fuit omnis clems; in fecun-
do omnes Abbates cum monachis fuis; in tertio omnes
Abbatiflç cum c6greg|ationib.fuis;in quarto omnes infantes,
in qufoto oes laiçi;in fèxto vniuerte viduæ, in foptimo
oés mufiçrçs coiu^tæ. Ideo auté deBeatp Gregorio plu-,
ra dicere obmitrimus,quiaiam ante aliquot annos eius vi\
ta,Dçp auxifiante texuimus .In qua quæcunq; dicenda fue-
rant,iux^tennuitatis,noftrævirus,vniuerfàdefcripfimus. J
C A P . X X V I .
Hoc tempofe ifdem Beatus Gregorius, Auguftinum,&
MeUitum,&Iohaiînem, cumaliis pluribus monachisti-
mentibus dorttinum, in Brifânniam mifit, eorumque præ-
dicatione adChriftum Anglos conuertir.
C A P . X X V I I .
His dipbu$defiïn<fto HelifAquileienfi Patriarcha}pqftT
quâ quindecim annos fâcerdptiuui gefforat, Seuerus hùiç
Biblfotb.Vet.Patr.Tom.%.
fuccedensregèndamfufoepitEcclefîam. QuemSmaragd1*
Patricius venions de Rauenna in Grados,perfometipfom
à Bafilicaéxtrahens,Rauennam cum iniuriaduxit, cumaliis
trib us ex Hift l ia Epifoopi s : id eft, lohanné Parentino, &
Seuero, atq; Vindemio ; nec non etiam Antspniô iam fone
Ecclefiædprénfore.Quibus comminans exilia,atq-, violen- |
tiam inferens,communicare compulit IohanniRauennati
• Epifoopo trip m Capituiôrum damnatori,qui tempore Pà-
pæ Vigilii vel Pclagii, à Romanic Ecclefiæ defoiuerat focie-
tate.Exeiuptov.ero anno, à Raucna adGradosreuerfi font.
Qifibus nec plebs communicare voluit, nec ceteriEpifoopi
eos receperunt. Smaragdus Patricius à Dæmonio non
iniufte correptus, focceflorem Romanum Patricium acci-
piens, Conftantinopolim remeauit, Poft hæcfaâaeftSÿ-
nodus decem Epifooporumin Mariano , vbi receperunt
Seuemm Pastia r chain Aquileienfom, dantem libellum er-
roris foi,quia ptium capituiôrum damnatoribus communi-
earatRauennæ.Nomina,vero Enifooporum, qui fo ab hoc
fohifmate cohibuerunt, hæc font;: Petrus de Altino clarif-
fimusjlngenuin9 de Sahione, Agnellus Tridenrinu Sjlunior:
Veronenfis,Hpruiirinus, Vincétinus Rufticus dé. Taruifio,
Fontei9Feltrin9,Agnellus de Acilio Laurétius. de Lunenfis.
Cü Patriarchaautem cômunicauerunt ifti Epifo©pi:Seu e -
rus,Parentin9 Joannes Patricius, Vindemius, & Ioannes.
Ç A P . X X V I I I .
Hac tempeftate Rex Authari ad Hiftriam exercitum mifit
, çuiexercitui EuinDux Tridenrinuspræfuit. Qui poft
prædàs .& incëdia,faâa pace in annum vnum, magnâpecu-
niam régi detulerunt. Alii quoq; Langobardi in Infola Acna-
cina,Ftancionem magiftrum militum,qui adhuc de Narfo-
tis parte fqerat,& iam fe per viginti annos continuerat,o b-
fidebant. Qui Francio poft fox menfès obfidionis fùæ,Lan-
gobardis eandem infùlamtradidit, ipfo vero vtoptauerat,
dimiftus à rëge, cum fila vxore &fupelleéfcile Rauennam
.properauit. Inuentæ font in eadem infola diuitiæmultæ,
quæibi de fingulis fuerant ciuitatibus commendat æ.
C A P . XXIX.
Ât vero Flauius Rex Apth^rhlëgatos ad Childebertum
mifit,petens eius germanam foomatrim onio/beiari çum-
que Childebértusàccepfis munefibiis aLangöbardörtim
rcgatis, foam germanam eorüm rê^i fe dàtürumiirpmilïfi-
fot, adüênientibus tamenGothdriim dé Hifpàniafegatis,
eandem foam germanam, eo quod ^éhtefn iftani ad nde^ ■
catholicam conuèrfàm fùiffo epghouérat,repromifif.
C A P . X X X .
■ Iriter hæc legationera ad Imperatorem Mauriciumdi-
rexit, mandans eivt quod prius: non feceratnunccontra
Langobardorumgentem bellafufoiperec.atq; cum eius co-
filioab Italia remouerer. Qui nihil moratus exeratumfo-
umad Langobardorum debellationem in Italiam direxit.
Cui- Authari rex & Langobardorum àcies , nonfogniter
obuiam pergunt , proque libèrtaris ftatü for titer con-
fligunt. In ea pugna Langobardi vi<ftotiam capiunc,
Francivehemerîtercæfi, nonnnllicapti,plürimîeriam per
'fiigam elapfi.vix adpatriam reueftlintur.Tantaque ibiftra-
ges fàéfa eft de Francorum exerdni, quanta nufquam alibi
memoratur^Miraildum fane eft,curSecundus quralrqua
de Langobardorum geftis foripfit, hanc tancam eorum vi-'
ékoliam prieterierit , cum hæcquæpræmifimus de Francorum
jnteritu,in eorum hiftoria hifdem ^>fis pene-verbis-
exarata'legantur. .
C A P . X X X I .
Flauius vero re^ Authari legatos poft hæç ad Baioariapi
mifit^, qui Garibaldi sorumiRegis filiam fibi in matrimo-
nium peterét.Quos ille bénigne fofoipienSjTheudelindam
foâfiliâAuthari fo dacurum piomifït.Qui legati 1 euertentes
cumhæcAuthati nunriaffont.illeperfemetipfumfuâfpon-
fom vidçre cupiens, paucisfocum,/èd expeditis ex Langp^.-,
bardis adhibitis,vnumq; fijji fidèliffimum, 8c quafi fonioré
fecum ducensjfine moraad Baioariam perrexit.Qui cum in
confpeâu Garibaldi regis,iuxra piorçm legatoruip, intro-
dudi effonr, 8c is q cum Authari quafi fonior venerat, poft
fàlutatipnem verba, vt moris eft, intulilïè t , Authari cum à
'P nullo