I
! A
Pftdm. 84.
San'&oru
percoaca-f
tio de a t
lhmpcB.
Manx.
'Eft. it.
B
B. Maria ,
forma oclefiarum.
Ambrof.
libr. de rk.
jji c
INuîra de
, camis pro
pagine
fplendi-
. dior aus
nobilior
'Dei ma ere
Pro«. 8.
Luc. u
D
Angeli B.
Maria: celebrant
exeejuias.
Luc* ij.
4 ^ 4
hodierna celebritas eft omnium fupernorum ciuium gr^-
tiflxma, quia eius eftaftùmptio de corpore ex quaorweft
Sveritas8cmftitia,qu«de coeloprofpexit,in quaoesiulbncamur,
& exultantfanât in gloria. Hinefratres quçfo, iui\-
gamus vota cumfupemis ciuibus,8c iuxca modulumin-
firmitatis noftrae exequamur laudibus : quoniam quod
natum eftex eacothmuneeft omnium gaudium.Illih-
quidem hodie occutrunt l«tantes,8cfufcipiünt eam gau-
1 dentes cum hymnis & laudibus : nosprofequamur cum
omni deuotione cordis, & integritate fidei. Sicq; prole^
quamur,vt ad illa ineffabilia donâ, quæ peepit beata Dei
genitrix quandoqj pertingere valeamus.Forte igitur ho-
die interogaueruntquafdä fandorum eminus profpicic-
res.illudde Co.nt\cis:quaeftifta qua afeendit per defer tum ficut <
virgulafumi'èx aromatibusmirrha& thuris. Quoniam injtf-
cenfu,multa flagtabant’ofnamenta virtutum ineendfo
diuini concrcmata amoris.Qu« ideo quafi virgula rumi,
quia ipfa eft virga illa derädice IeiTe, quæ hodie afeendit.
Gracilis quidem Sc deficata ex ärömatibus vniueru pig-
mentarii pulueris, fed conflagrataincendio charitatis. Et
ideo bene in modumfumi virgulæ ex aromatibus, quia
fadaeft cotairt holocauftumDei, quæ odoramenta virr
turum fpargel&tde fe vfque aà ccelos: & non qualiacum-
que ,fed vniuerfi pulueris pigtnentarii. V nde fratres, adln
irario illa Angelica^non de virginitate fola,quæ fuit fin-
güiàris iuMaria, {eddçimmenfitate gratiæ venir: quiav-
niuçtfæ yirtutes ih earefpergebant exincendip diuinia-
morisfuauitatém' ©dons, ita vt in ea eflet forma, non fo-
)lim; .v,irginumJ verum etiam omnium ecclefiarum P d .
Quoniamvirginitas&vitabeatçMarie.fpeculum 8cfpeciés
fuit tbtius caftitatis, & integritas virtutum, decus pu-
dicitiæ,£c magifterium yalde eximium probitatis. In qua
rqgoÿvideatVirgines quid vitare,quid corrigere,quid te-
riexe debeant honefiads : quia primus difeendi amor, vt
itafatear,'nobilitaseft magiftri .Habetis-ergo virgines e-
gregii magifteriiformam : habetis exemplar in ea perfe-
dæ virginitatis.Eçce via,qua pergere débetis: ecce bcati-
tudo & gloria,ad qyam peruenire vultié. Illuc indefinen-
ter votis 6t defiderio annelare oportet, vt ad ea qUàndo-
quefoeliciterp'erueniatis. Verum quiade propagine car-
nis, nulla nobUior Dei matte refullit, nulla fplendidior
çaproceffit, quam fplendor paternæ gloriæ ineffabiliter
diuinitusilluftrauit,quamvirtusalu{fimiobumbrauit,vt
virgo parerct, quam diuinagratia tépleuit, vt virgo con-
ciperet, quam fapientiaDei patrispræ omnibus elegit, vt
placeret,quæ corpus Chrifti fine contagione fui corpptis
genërauit, quæ omnes virgultos in odorem fuauitatis,ar-
dore charitatis Domino concremauît, vttotaholocau-
tum Deofieret. Cluius caro & languis origofuit benignif-
fimi'Saluatoris, elfitisanimatemplum extititin quofa-
ccum commerciuih noftræ redemptîonis eft. Bona fiqui-
dem domus chariflïmi,ih qua totafimuldiuinitasinlabi-
turVerbijin qua" fapientia Deipatrisfeptem fibi colum-
naserexit, fuper quam omnisinnititur dômus, & fabri-
càtur Ecclefia. Quiddicam fratresHnei, quidve loquar de
iis rebus my fticis, in quitus omnis humanus fermo filen-
do 6c adçiirando , potiusquamloquçhdo^refçir , pro
quibus Àhgeli gratulantnr & decantant : filona mexcelßs
Deq &jn terrapax homintbus bona voluntatis: Quôd fi tune ad
partum virginistalia cantarunt, credimus dileôtifllmi,
quodhodie dignas concelebrantexequias, & fufcipiunt
cum gloriamatren®(ui créatoris gaudentes : quam Spiritus
fànâus adimpleuit ,qûam fapientia Patris, feilicet Ei-
lius Dei, pofledit. Vnde 8c nos gratias âgamus creatori
noftro, quia donorum exus p riuilegia, ja oftra funt mune-
raj flpftraqueconfperfio, quamfermehtum quodeon-
fperfum pftin fpëçie > fedundauit in genere, dtmeefermen-
taretür totum. Etfaâum efl vnum corpus,vnaque conjpcrfio noua
Chrifliis, 6c Ecclefià.Vnde necëftè eft charifiimi feftiuitas
quæ per fidem flagrat in mente, vt habeatur & contem-
pleturabomnibusinfpecie, fitque innoftmocUlisglo^
ribfà: quæ nunç tantum in cordibus refplendec crédita.
Tune quippe illa nobiscrit feftiuitascontinua & fempi-
terna, quæ nunc eft in mente hodierna 6c diurna: ita vt fit
illaiure quæ nunc flagrat in f i d e anhelat in fpe, vt permaneamusjpulfat
in char-itate, vt ingrediamur ad eam fe-
ftiuitatem in quaeft beata & gloriofa Dei genitrix, regina
hodierna die alTumpta, perlefum ChriftumDominum
noftrum, qui cum Deo pâtre & Spiritu fanâo viuit & ter
gnatinfæculalæculorum,Amen.
Eiufdem Sermo quart us,de Ajfumptione Beata
Maria.
FRatres dile6tiflimi,cum aliquid pro amore créatoris
in cteatuta eiusdignislaudibuspiæciicatur,aut exco-
litur,adDeiproculdubiolaudemrefertur, tjuiaudlori-
pfius cteaturarum operisinuenitur. Sicutidc mquodam
iaudabiliacmirabiliartificio, quicquidinæo magislaudibus
ceLebratur,ad laudemartificis iurecolligitur.Hinc
quoque in propheta feriptumeft: Laudate Dominum, in-
cpihyinfanftiseius. Vndein primisdileôbllimi, gratiæve-
ftræ dignitatem humiliter imploro, vt veniam detis præ-
fumptioni vel imperfeéfcionimeæ ; qui cum fim tardus
ingenio,indodfcus eloquio, tamen ex amore eiu’s quod in
aflumptione fanâæ Dei genitricis ac fern per virgin is Ma-
tiæ marris D„ominilegitur: more infantium & balbutient
tium fufurrareconatusfum , qui fe fpqnte ad hoc inge-
runt,quod digne explere nequeunt. Sedab omnipotente
Domino non tam atfeôlus, quam voluntas requiritur,
fecundum quodfcriptum eft: Gloria inexceljts Deo, &in
terrapax homintbus bonavoluntatis. Etigiturfanófca& vene-
rabilis virgo Maria mater Domini noftri Iefu Chrifti, fc-
cundum carnem ex femine Abrahæ ôrta ex tribu Iuda,
virga deradicelefle,claraexftirpe Dauid, filialerufalem,
fteliamaris, ancillaDei, reginagentium, & dominare-
gum,fpônfaDomini,mater Chrifti,conditoris teipplum,
Spiritus fanâti facrarium, velutcolumba fpeciofà, pul-
chravtlunapledta vt fol,fignaculum fidei,reparatioEuæ,
introitus vitæ, îaûua coeli, decus paulierum, caput virgi-
nura, hortus conclufus, fons fignatus^ putëüsaquarumi
viuentium. Multipl icatut vt cedrus libani, Horens vt pal -
ma velut oliua fruëtifera in domo Dei. Virgo fàn(5ta,virg o
prudens,&vnaex numeroprudentium virginum. Virpo
piilcherrima,virgo pudica,corpore decora, animo fnliii-
dàjfideperipicua, mente præclara, amore virginitatis <ie-
uota, ad obediendum parata, mipifterio fibi créditacau-
ta in ^erfecutione pacifica, iP paflione Chrifti mont;e
compaflaeft. A Prophetis Dciprædiâia, à Philofophis
fandis præfata, ab Archangelo falutata ,'àSpiritufando
fcecundata, atque ab eodemobumbrata, iêminis virii-
gnata,proie filij foecunda,virgo innupta,ex filiolæc;t,fidc
concipiens, gaudio parie ns : virgo antepartum, virgo ittpar-
tu,virgo pojl partum.Quem mundus totusnon capit, in fiio
facro aluo hæc virgo inclufit : Qui mundum pugillo
continet, eum bcatiftimavirgo pannisinuoluit : & qui
præfetitia maieftatisfuæin coelis Angelospafcit, virgo
hune facra,(actató vbere matris aluit ladë. Etinfuper ad
cuius arbitriumtotùsorbis terrarum regitur, huius glo-
riofie Virginis.vberibusponditor mundi infans nutritur.
Et fub cuius defenfione proteguntur régna terrarum,cum
ipfo virgo Mariafugit in Ægyptum» Et qui totum mundum
quafi in datera fufpenlum tenet, in cruce confixum
virgo Maria cernens afpexit. Qui præfentia maieftatisë
coelis nunquam défait : afeendentem ctiam in coelum
oculis proprijs con templata elfe virgo Maria creditor. O
bëatiftîma & fandiffima omnium foeminarum Maria:
quam foelkiter in terris remanes : quæ filium tuum, imo
ôc Dominum redemptoremque noftrum Iefum Ghri-
ftum in coelos præmittis 1 Imo enimtu muko beatius 6c
foçlicius coelos penetrans, quia filium tuuçn in fua gloria
federeaddexteram patris non ignoras. O beatiflxma 6c
gloriofa celebratio nodis huiusi in qua virgo venerabiHs
Maria, cum laudibus coeleftis militiæ poli aulam cum in-
effabilitriumphoexcipitur;ex cuius carneDominusIefus
Verbum caro efi^eitur; quamad immortalitatis gloriam
tranfmutatam , ac fuper Angelos eleuatam nullus fideliû
ambigit.O dilediflimi,fi permitteretur fçire nobis, qpod
tarnen quia nec mens humana corde cÔcipir,necore pro-
mit, quan tus famulatus animarum fandarum, quæxeueÀutlio:
C.m-6.
M a r i i
epitheta, I
Cm.L
Vigili*
hoâuin*'
§n.>: foro.
p dua*
as défipmsa.
*
Ghfi.
malta,
«ode di-
iniscon-
[pfit. I
D
piua ri-
fi-Mariç,
fentiagaudens fandorum Angelórum fpirituum in ad-
uentum anima: beata: Mari« fupernis fedibus impendi-
tur,atque'excolitur;cuiuS filium Dominum noftrülefum
Chriftum fuper feeleuatum, gaudentes cernunt,cernen-
tes inherent,inhsrcnd o immortali immortaliter viuun t.
Agiteergo nunegaudentesquod agitis, celebrate folen-
niter qUod celebratis, 8c a Cordibus veftrispigritiam mail
córporis exclüdite. Quo exclufoanimos veftros flam-
mafandiamorisaccendite , Voci cantilenae fenfum ac- >
commodatejTapienter pfallite. Etinterhaecvtinferat
precib us veftris apud interceflionem beata: Maria:,quam
fummo cordis dëfiderio amantes colitis , veniam mihi
obfècrojimpetretis; Et quia illa mater meruit affici crea-
toriS noftri, nos mereamur habere itlam apud-filium fuü,
imo & Dominum fuum redempforemque noftrum in-
teruenientem, & in omnibus auxiliatricem, Et quia illa
meruit virnite altiflimi obübrari.-nos mereamur eius pre-
cibüsadiuuari,ipfo adiuuante, qui viuit 6c regnatDeus,
in vnitate Spiritus fa n d i, per omnia fiecula f*culorum,
Amen.
Eiufd em S e fm o quintus,de eadem aflumpt.
B .M a r ix .
in illo tempore. ïntrauit lefus in quoddam caftellum, & muiter
qüadam Marth a nomine excepit ilium in do-
mUmfuam.
COngruc fatis& conuenien ter videtur i patribus fu-
ifle fancitum, vf in memoria Dei genitricis recitetur
Euangelica ledio, qusenarrat illas duas menre& came
forores, Dominum Iefum excëpiflè hofpitio. Cuienim
illa veriienti in mundum templum pfxparauit in Virtute
facratum; 6c perpetu« virginitäti dedicatum. hiiic iftae vt
Euangelïüm loquitur, temporalis habitationis praspara-
uerunt hospitium, & piae hümanitatis, ac fincefiffimae
charitatis pr«buerunt obfequium. Harum enim vita 6c
adus,ita fuerunt mirabiles, & fidelium rec ord a done ce-
lebres:vt duarum vitarum figuram, eas rede tenere afle-
rantdiuinarum literaruin Catholici & dodiflimi viri.
Martha igitur, quae eüram domus gerebat, &tanto taliq;
hofpiti, ea quae neceflaria erant, piraeparabat, adiuae vita:
figuram, vrdiximus,pra:ferebat.Per Mariam vero qua: ad
pedes Domini fedens inftantiffimefermonis eiusaudie-
batcolloquia,vita perfpicue praemonftratur contempla-
tiua.Eia, frat,res chariffimi, videamus'fi domina noftra,
imo Domini noftri & Dei genitrix & femper virgo Maria
ytramque vitam ad plenum exercuit adiuam laudabi-
lerh^quam op ére Martha excoluit: contemplatiuam op-
timam,quam Mariaaudiendo■ & eligendo obtinuit. Sane
ficut diledum domini Ioannem, Thèölogum, de hu-
nianis& corporajlibusadibus Domini Iefupaucadixifte
& mivlta de na'türadiuinitatis eius, potentia & maieftate
dixifte & fcripfifTe, tefte facratiftima ferie defcriptionis
eiusjCognbfrimus: ita Dominigenitricèm non adeo fume
credimusintentam adiuaeconuerfationi,quoniam fe
toram contulit diuin« fpeculafioni. Non enim ad adiuam,
vltra quam matrem Domini decuit, fe contraxit:
fed toto mentis^iffedu & defiderio ad vitam fe contemplatiuam
erexit.Etnc ex toto éflèt vitte exors adiu jejpoft-
; qtiam eleda eft aDomino, falutata ab Angelo, obumbra-
ta a Spiritu fandö,feecundatä Dei verbo,exurgens de lo--
Co per iter deuium& abrupta montiümveniensvt defer-1
ret amicis a dualis vit« laboriofiim officium, Zachari*
vatisingrediturdomum, Elizabeth falutans , cognouit I
ni fpiritUjin-finum eius nobile pignüsdepofkiim: 6c iniis j
paucis,vt diximus, Marth« compleuit adum. Si Martha
rasuxqu«adiu« vit« pr«ferebatfiguram, quanto magis
iftie^ndi fli"m«,d e quibus loquimur,perfon« extiterunt
roslices; qu« tantorumgaudiorum & munerum merue- I
runt fieri compotes: Qu« maior poteft-efle feelieitas,
quam in rnatre Domini, & vtita dicam, invaularegali,in
aula virgtnali fcecunditas regnet & Virginitas ? quam
ettm infcecUnda& vetuftagenerati & parit fterilitas: &
cum a:tas fehedutis 6c antiquitatis nomen pröme|uit nou
« pacemitatis ? Et vt B. Hiérónymus iücuhdo fermone
profequitur, Ioanpes etiam ad introitum Mari« exulta-
ult 8c fufit, & per os virginis audiebat Dominum, & de
veeromatrisgeftiebat in octurfum eius erumpere. Quo-
modo,quantum & qualiter,officijs & óbfequijs fpecula-
tiu« vit* ,cum altera Maria fe fubdidit, Gabrielis Arch-
angeli profiteaturaflerrio; ferm on is euagelici profequa-
tue oratio; quia ad h*c narranda noftr* paruitatis deficit
fermo. Vnumjprofedo feimus quia omnis eius vita & a-
dxo xntetafuitfermoni Dominico. Et ficut dealtera Maria
didum efolfizoptlmam partem elegit, quia prima omhiü
rceminarum,Deb virginitatem obtulit,&idcirco prome-
ruif, vt Dei filius Angelo nunciante ex ea corpus nbftr*
redempriqnisfufciperet. Diximus enim eam femper in*-
tentam fuifle fpeculationidiuin*, fed oportet nos hoci-
pfum catholipis verbisaftruere. Vtenim huniano vfulo-
quamuF, vbiëratcorporequandoAngelusdDeomitte-
baturadcamï Vdqucindomoparentum. VbifpiL'ijus:-
Vccum vt diximus, in illo diuinx fpeculadonis intuitu.
Quidagebat! Sine priiudicio alicuiusintepreheniibili-
tétjiuèns: vtfu* profeifionis proprium erat ,orabat, le.
gebat.Quomodoofabat?Canticumquodeecinittimpa-
nizans Scexclamans. Quidlegebat?Forfitan occurre-
bant eidiuin* feriptur* teftimonia,ad illud ineffabile fa-
cramentum quodin eagerebaturifine dubio pertinèntia.
Nonne in pignore qnod gerebat, illud impleri pofte cre-
debat Mofaicum, Prophetam, inquit^fufeitabitvobisDeus de
fratribus veftris,tanquam meipfumaudietis ? Etmultas alias in
aperto cernebat Prophetarum fententias t perquastanti
facramenti atqi myfterij pr<jmonftrabatur,&ad liquidum
declarabatur veritas. Nonne ad'hoc pertinere videbatur
ilb d IacobiPatriarch*teftimoniumdicentis ; Nonaufe-
retur fepulchrum de luda, & dux dejemore eius, donee veniat qui
mittenduseft, &ipfeentexpeäatio gentium, quamquodille
fatebatur Balaam Ariolus & falfiloquus,Dei nutu veridi-
cus ? Orietur (inquit) ftelia ex lacob, & exurget homo de iftrael.
Sciebat enim Dei genitrix inafeem diuin* contempla-
tionisaffumpta, Dauidfcisedoda teftimoniis ,proceflu-
rum de fe Dominum tanquam de thalamo ifiiofponfum:
& iplumjpeciofum, vtidem Propheta pr*cinit,pr<ejï/i» ho-
minum. Non enim dubitabatad fc pertinere Spiritus fand
i illuftrata lumine, quodIfaiam Prophetam recolebafc
dixifte. Bed virgo coneipiet & pariet filium. Etegredictur virga
deradicelejfe, & flos de.radtce eius aftcehdet. Quidapertius ? qd
iucundius ? Et virgincm parituram , &virgamde radice
Ieflèprbcefluram , nobiliffimus prophetarum pronun-
ciar. Placuit igiturinferere huic noftr« declamatinhcu-
l*fentenriam Pfalmi odogefimifèxti, quem ad memoria
Dei genitricis&myfterium Dominic^ incarnationis&
natiuitatis,B.Ambrofi9virp cüda laudabilis,&:ver9affer-
tor fidèiCatholic^,adeo feftiue voluit exponere.Etidcir-
eo vt dixijfèntentia tanti pótificis paupeulo noftto operi
apponere voluit ingenioli noftri-pauptasï'fententif tanti
pótificis Uobilitet&comendetauthoritas.Ait enim fedm
antiqinterpretationc iam did'dodifïïm9 dodor.Mater
Sio dieet homo,& homo nat’ eft in ea,& ipfe fundauit ea
altiflim9. Matrem^uté fedm diuinitaté habere no potuit,
qa author eft matrïs.Ille homofa<ft»eft,nó diuinagenera-
tiohe, fed humana:qq; homo fad9 eftjDeus homo natus
efl.Sed&alibi hab es:Puer nat9eft nobis,& filius datus eft nóbis.
In puero enim nomé.etaris;m filio eftplenitudo diuinita-
tis.Fad9eftex matre,nat9eftex patr^fdc tarnen & nat9,Sc
datus,non diuifumjed vnü putes. Vnus enim Dei filiusSc
natus ex patre, Sc natuS ex virgine,diftaci ordine,fcd in v-
no concurréte nomine,ficut Sc pfensledio docet,qaho-
mo fadus eft in ea,Scipfè fundauiLeaaltiffimus.Homo v-
tiq: corpore,altiffim9poteftate.Etfi Deus Sc homo diuer-
fitate natur*idem tarnen non alter in vtroqj. Aliud ergo
fpeciale nature fu <g,aliud nobifcü commune,fed invtroq;
vnus8cin vtroq;perfedus Non igitur mirandum eft,quia
6c Dominu eum ScChriftum fecit Deus.Fecit ergo Iefum
eum vtique,qui ex corpore nomen aëcepit: fecit enim de
quo etiam Patriarcha Dauid fcribit, mater Sion dieet homo,
é'homofaftus eft in ea. Quafi homo ergo fadus diflimilis.y-
tiq;.nÓ diuinitaté,fedcorpore.-nec difcret* ä patre,fed ex-
E
Hieronymus.
8 M-t' t
Ierica.
Luc. 10. ,
I F
B Z W r j t
opera fùb
articulo
anuuntia
tionis.'
Deuter. 18.
Genefw.
Num. 14.
Pfalm. 18.
es’4 4 -
G
Ambrof
Q.-acione
funebridè
cxccflu
fracris fui
Sacyri.
H
iftü.9.
Pftdm. ts.
çeptus