A
Ca P.ix .
iVirginit*.
tis,& cod-.
co7
Virginitas
Matth, ij.
Marc.+,
Cap.x .
c
Relias virgo
4-Äfg.I.
aigal.
Helifxi namiracula.
D
virginitas.
HUr.t,
Banielis -
virginitas.
D. K^Aldhelmt) Occidentalinm Saxonum Ept/c.
fidem feruaui : de cætcro.repofita eft mihi corona iufticiæ,
quam Redder mihi Dominus in iila die iuftus iudex.
T)Orro tripartitam humani generis diftantiamorthodo-
A XX fidei culcricem Catholica recipic Ecelefia, ficut in
qupdam yolumine Angelica relatione refertur,quomodo
vittrinicas, caftiras, ingaliras triparti ris gradibus ieparatim
difrcrant:quæficutt:ifariadifparis vitæ qualitate figillatim
fequeftrantur, icadi&retis mericorum ordinibus triplici-
ter dirimuntur, Angele» hoc modo alter natim diftinguen-
te.V t fit virginitas,aururn : caftitas, argentum:iugalicas,æ-
ramentum. Vt fit virginitas, diuiriæ caftitas,mediocritas:
iugalitas,paupenas. Vt fit virginitas,pax‘,caftitas,redem-
ptioiugalitas,captiuitas. Vtfit virginitas fol-calfcitas.lucer-
na:iugalitas,teùebr;e.Vtfit virginitasdies:caft,itas, aurora:
iugalitas,nox. Vtfit virginitas, regi;ia:caftitas,domina:iu-
galitas.ancilla. Vtfitvi gin tas,homo:caftitas,(emiti:iuis:
iugalitas,corpu«. Vtfitvirgi’iit»s,purpura,caftitas,rediui-
ua:iug.ditas,lana. Omni i h.rc non fuutextrapalariuin.lèd
aliterfedetintarruca præfèëturæ dignitasT, aliter mulio*
numvilitas, qui pedibus * continet mulas, & ramen lub
vno imperatore militai enolcuntur.&c. Cuiusidiffercnuæ
argumento coniici & colligi datur,quod virginitas fit, quæ
ab omnilpurcitiaxamdi illibata, foontaneocoelibatusaffecta
piidica perlèuërat. Caftitas vero, quæ pafitis Iponfali-
busiottitamatrimónij commercium, fegni coeleftis caufà
contcmnit:Iugàlitas,quæad propagandam pofte ri tat is fb-
bolem, & liberorumptocteandorumgratialieitisconnu-
bij nexibus credaeur.His igitur tribus,graduum ordinibus,
quibus credejiritim njultitudo in Catholica florensEcçle-
fia dilcern itur, Eua.nge! icu m paradigma centefimum,fèxa-
geftmum &c tricefimum fruélum,iuxta meiitorum merci-
moniam (popondit ; licet quidam centefimi fruétus mani-
pulos Euangelicis noualrbu vbertim pullulantes & gca-
nigera (picarum glumu'agerminantes, Martyobusfitcrum
pro Chriftiaoæ confeffioiïis .itulo cruorem ritu riui roran-
tis deputare ioleant.Sed ne forte propriç dilpurationis ver-
bófagarrulitas aut-garrula verbofitas firmo Scripturarum
fulcimento carens.aquolibet crimineturrpurpureos pudi-
citiæ flores exlàcromm voluminum.praco decerpens,pul-
cherrimam Virginitarisgloriara >Ch:ifto faciente, eonte-
xerenitar.,
H Elias vates, virgini tarie gratia decôratus ßcfpirittiaf-
flatus Prophetico, ceeli clauftra&nimbomm obfta-
c(i!apreeibiis patefecir, geminolque miütum penteeotar-
chos?, coeleftis foci fulmine flagrantes fiiperms arfuros
incendiis, crude! flamma combuftos extorruic, qui & <de-
iiueps vt poeca Heroico hexametrorrcfert;s
Aureaflam mïgeris eue a; us in afira quadrigq.
... Sidcreum pénétrant iter:
8c non contigitauL
i Sublatus ilfcoelum in quadam lècreti climatis regione,
diututna membrorumvegttatiooevitaliterdegensdiaëfcc-
nusgencrali mo; tis debito cacyiftedignofcimr.qqftm cun-
violentis nacurælegÿxusaddidt^&prinlæ prçuaricario-
nisnexib. aftriéti, quafi ineuirabile vedftigal& hîcaletri-
bucumpenderecoguntur. Heiiiæusveroeiufdcm Heliæ
dupl® ditat-us (piriru, Scgeminapt^ditusgracia, in eu us
exorcuaureaquadrupesin Gaigalis bombofie voeis mugi-
tum reboaflè delçribitur, ( i gn ifioan s idolol atriæ lapfiup &
fimulachrorum ceremonias exp iod^ndas.-N onne propter
pudicitiæ virginalis infulam, magiftri fretifs melote, enormem
lordanis gurgitem diternit^ impubères petulancer
na tu ræ ludib rio,vari inful tau tes, i abidis vrfiriæ ietocitaris
ri&ib.trad'ch^cadaderigelidçmoEtis faucib .fuffoca to,e tiâ
iplelethoibpitus vitalem reddidit (pirimreij£n$.Heremias
ad exemplum virginalis matenæ in propatulo:nobis oc-
cinrit.quiantequammaternisedereturpartub.beatapræ-
dvftinatianeDominodicatus,-&abipk'rudicunabuiotû
teneritudine virginitati confecratus, de quo Diuina pro -
mulgat fententia: Anrequam procederes do vulua, iàn-
clihcauite, pulchrovidelicet virginitaris præJagio:is, in-
quam,quantum Prophéties dignitatis gracia enitueritKful-
lerit.flotuerit, quis vrbana verboEuScundiafrocus enarra-
re (ufficiatrDaniel vero pr.dago nominis vocabulo iudiciü
Dei ob indagandaièaetorum arcana, ab Ârçhangclo læpe
virdcfideriorupi vocicàtus, vlq; ad fiiprèmam fugacis vitæ
claufiilam gratilïïmum Ipontaneç virginitaris munus velut
flagranris incenfiThimiama, patri fpirituum,vltroneus oh-
tuliftè raemoratur.Is deniq; nondum clangeate Euaogeü-
cabucçina, quipoteftcaperecàpiatîimmunis tamenabo-
mrii fpurcitia carrtçli, &iècurns ab illecebratum colludio
pudiciffimus extitiirç liquido dedaratux ; cui pro viciflitu-
dinecaftitans repenlàndapræcæter s mottalib. abditapa-
telcunt,& myfticis (àcramen torum operculis claulà, coeli-
tus referantur. Qijis enim Prophetarum ventura vaticina-
tium,quorum mentes gratuit» fàerolàndi flatus gratia in-
fpirans,prælâgis virtutum muneribus affluenter foecunda-
bat, vberius 8c manifeftius de Diuinà iricarnatione oraçu-
lortim feriem texuiftè dignofeitur ? Deciesnai\iq-, feptenis
anmorum hebdomadibus quofiipp’utatiönis laterculo,numero
CCCCXC.annica!culanturjdaluatrix luperni duois
n atiui tas p ræfiguratur. Quique ft at u am qüaterno metal lorum
gericie £àbrefa6èam. totidem regnorum læcula fignâ-
tein,aiigulari duorumT eftarmentorum lapide’jde collis ca-
cumine, fine vi» vola, hoc eft,mortali complexu abftifo,
minutatim acmembracimexponitperculTàni.' Arboi em
quoqi (pillis virgu! totum ramufeulis pulluiantë^ &fru££i-
feris-ftipitum vimibusflorétem,cuius immenfie proccrita-
t s celùtudo polo tenus,in altum porredta fiibrigitur, con-
giuainterpEetatlonis coniedura explanat, quafüb cono
lu blind vexticis pennigeras volucrqm turmaspræpçtivo-
latu nimborum obllacula pénétrantes, fitnulq; multiîno-
das ferarû natqras. quadripedante curiu per orbemluftra-
tes fumptuola populorum aiimonia vbertim pafcêbac, donee
coeleùi numine nutabunda crudçlitercorrueret,&fii-
pernæ poteftaris inftrùmenro lugubrirér fuçcilà procum-
beret. Acper feitésinnonim circulos, luxurknretbliorum
viriditate de maliferis iurculorü frondib.fiaudaretur : Prophétie
» relatione digeffit, ifec no terrifie os palmæcoeleûis
aflicuios.flexis literarum apicib.in quadrata parie tis pagina
caraxarisjid eft,(criptis, tyrannicipotentatus tuinam &re-
galis mônatchiæ dilcrimen porrendentès fub trina vesbd-
rqm fignificatione, hoceft, Mane, Tçchelj Phàres, quod
interpre tacum dicicur numerauit,peniaüit/diùifit (àgaciter
expofiiilîè memoratur. Eatempeftatc eriam trds piieri aui-
uabHebræoiû ftirppprogeniri, &in tranfmigratione Baby!
oniæadChaldæos abdutfti »nequaquamcarnaliscopu-
læ voiuprârib.opéram dedifte leguntur, fed in ariftæ fpôtà-
neæ virginitaris prQpofitopermanfiflememoràntur, qua-
uisimportuna Iudæorumgarrulitas, ftiûola Mitatis deli-
ramen ta confingat,a(ïèrens nequaquam eofifé puberes,aut
præfatum èôlicgam externæ peregrinationiyparticipc <pa-
doncseXtitiftc.-quifecundoeunuchoramgradidfiuànge-
licaYeritaris;aftipulariqne.deputatur. Hi deniq; in tantum
paterna; traditionis. regulam &'diuinæ fànâibnis cenfh-
ram lerualîe fcribuncuTyVt eriam ad obtinendam in; egrita-
ri<&continentiæ glorian^ïpulentas regalium ferculoram
delitjas &prineipalisitlimoifiæ pulmentum intenerrima
pubertate contempfèrint., &*ViKbus tantunrlegùminibus
vitain^ftMitare eonfentilafiâuam iuùeotiiris'petulahriam
refrænaiin't. Quaroolsrém inetmeChaldaici regnàtotis>fi-
mulachrum, quod ColofFesfimulachrifiibiimitateni’Ceô-
tenis ac-feptenispedib: in altum porreôfeam.. bis tricena cu-
bitorùproéeritatevineebat: licet horrédusfalpkum clan-
,gor incrppuillèi^ &muf jea là m bucorum harmonia perfu!-.
tans.Simulq; flammiuomacaminiinccndiafomite iàrmé-
torum-fiiecenfa terribiliterarderent, Alexis poplitib» fùfpi-
cere refragabantur, & pro inflexibili rigidæ mentis cpftân-
tja> Angeiico fuki fùmagioambuftas inalleoli machinas,
crépi tantefque ciibani gfobos fide inuidfevicerunc.
C Edqiyddnveteubxtó yiris > quibus prifee legisliçentia
cAnupciales thalamorum copulas pro nepotum prolàpia
& pofterprum progenie, propaganda clementer ïndulfit,
T>ê%«rum.virginùa,iiisex.amuffi inquirentes, velut apes
dédiuerfis pra^orumfloribui, flauétiumfimônim machinas
tenaciglurine làrcicntes,: morarumvinciilanetftim us,-
&~vitam temporum terimus? Çum etiaminradïb.& neo-
t cr icis C a tholi cæ fid ci lè<ftatorib.po ftqiiâilatebrolà pnoris
inftrumcuu latibula fundi tu s euanue xunriimp id a ik-
quentis T eftarrienti luminaria per gratia Euange; icæ præ-
D tf la u d ib U s v ir g w it a t ù ,L ib e r .
dicatidnis craftæ noftis caliginem illuftrantia,in triquadro
terrarum ambitudifFiifius fpargerentur, iruiumëra bearæ
virginitaris exem plaaffatifti exuberarint,^ vbertim fupôe-
ditantcabundeut yelminiftrenc,qùib'*.i aæcpaucula, quæ
ad membram ,'vencrânt, carptîm 8c curfim congeffimus,
quo faciliiî's çunûis votiudiri integritatis munus mercari-
ubus, in propatulo potenter :Iare(cat,quibu s authoribus
édita pudiciti^ proceritàs, velut præftantiflïmûsbmniuni
virturum ftatus (eu quadrati rotundus obelifci globus ad
tantum pérfe£tionisfàftigium,& Diuinç contemplationis
culmen in altû furrexit, vt merito lèxtum Euangelicæ bea-
tirndinis gradumcôlequi crcdatur,de (]uo Euangeliftatro-
pi.'us floiécis parâdifi latex, quem Ezechiel vultu déclarât
humano, itacogruenreradftipulatur: beati îiiurido corde,
quoni.im ipfi DvUin v debunt. Ô.quam Iimpida virginalis
pudicitiæ pupillaeorulcat. O. quàm fplén.didapiæcaftitatis
acies üluftraç, quas nec carnalis illecebræ caligo obrundir,
necipineæ oblcoenitatis glaucomà fiiffundit,quople,runq;
( heu do endum didUi)étiâ perfeeftorum pàlpebrægrauiter
groftèlcunt,.& qui putab'antur pudicitla præditi, dum læpe
humanum iàlliturîudicftim ,• qüafifcqtomaticorû lumiuà
tetris te ne bris obdurantur. A quafoetidaimpiiritatislèmi-
■ na animarum liburnaslugubriter fubmergcntë, veraciter
iminunesforecreduntur, qui gloriofanon fitftæptiritatis
j-alma perfe&e potiuntur, ôc cum caterua cafte yexillatio-
nis vidtrieià vexilla vehente per portas coeleftis Hierofoly-
mæ ^lëgdtim gradituri/atite Angelicum coeleftis theatri
conlèftiim, & cerribi;e tribunal iudicis lingulorum fàdfca
iufta.difcretioiiis lance librantls; virginal s triumphi tro-
pæiim «Séi.lælà caftitatis lab bara læti geftab unt. Ioannes lacer
materna nondum editu^ matrice, Propheta,veteris In-
ftrumenti meta,,&prima (rudidiintaxat régnante gratia)
afjîerrima-poenitudinis lima, vox verbi làlcbrofos cômpla-
nansanfradlusjpræco regis faluberrimü Chrifti diuulgans
àdüétunijfiipernæ prolis.paranyrnphus.prunicioædifpen^
lans Eçclefiæ rudimentumjnonne pro integritatecaftimô-
n is, totius eaftitatisaudtore (parente voce) peræthera to-
riante,&Spiritü iri fimulacli ro ali tis delcëndenteiri Iordà-
n*s gyrgke rin&ünijmundus mundurn, 8c virgo virginem
baptizallè défcribiturf atque torrido caftitatis ardore flagrant
, veti;os regâiis,thori hymenædss dlidarumqj'pollu-
tànuptiamiri eontuberniaaperiërisalperririiæ ihùeârionis
feiieiitatècoercuit, liiiius teigratiapütidos ergaftu’lifqiia-
ldtes libçriter laturus & purpureo cariiis crudré rubris fi-
hraciï hi riùulis decurten teiàcram Redemptoris paffioné,
myfti ci Ipiritus agminibus porteijdit.? Ioanliés qüàdripèr-
ritæftript^orhiftdriæ, & vefdcis Eiiàrigelicæ relationis te-
traicha,qüemSaluatoF(vnicamundiredcmptioV&conlèr-
uàndæ caftitatii aima præfiguratio) propter virginalis pu-
^citiç gloriaiïi ihter cæterds jiëcüliaritëi: pio diligebat alfë-
ètiijjiikis virtutum fignis per totum prbem claruit. Etenim
vimiriavifgultorum lilueftria è frondofîs liemoribusalla-
ta, murauicin obrizunlflauentis àuri métallurri; TëreÉes
quoqifcmpuloruniglareas dcrorandoslcriiporumj lapil-
Inlos dearenofis lirtorum làbulis add uftos, eo trà creaturæ
ritil m in rübicundas gemmattïm congeries fiiperna fretus
poteftate faéillime colitiertit. Nècnoridilperfàgettittia-
rum fragmina, quædecepta Germanorum fîniplicitas, fè-
cundlim ftudiofilfimifophiftæ monica, ad Ipeâaculu vul-
giminutatim in frufta fricabac s in priftinum reformâuit
ltatüm..* Içd ètiam matnonam, quam fupremafors gemiiià
«iortis muliftauerat vrna, turbispauperculorum lubnixa
prece polcentibus, quosfumptiiofaerogatæ ftipisalimo-
nialüftentabat orationelèqueftra, de lethifero mpotefill-
citauit.’ cumque furibunda paganorumferocitate crude“-
liter cogérer ur,vt mortiferum poculi haufturii, in quo di-
roruniviij.ilenrusgraminum fiiccus, fimulquetruçulenta
regolorum & alpidilm venena, ad quæ quadrupedis rube-
tæ & lpalagipeftifera confedtio humanæ naturæ nocitura
habebatur, potando coo(umeret„præmiiïo Chrifti tabo-
ro tutus, Çhriftivexillo armatus, nec veneriaca draconum
detrimentacremebûdus extimuit, nechonidamortisdif-
cnmina pallidus expauit : gemina quoque,defiind!:orum
cadàuera, quoslethali vifiiscrudeli mortis exirio pernici-
terproftrauerat,in priftinum vitæftatum reftituit: & fie in
caftitateflorënsi vlqueàdcygnëâni yetulæ lènedluris cà-
nicicm foeliçiter permanfit. Nonliulii vero eundemnon
generali morte dëfundtum,.fèd Ipèciali fomhofdporatum
in fàrcophago vitaliter qüîefcerç contenduhr,pro éo quod
Saluator dixerit: Si fie eurri void manere doneeveniam:
prælertim cum delepuicjàri tumba puluisebulliat,&quali
teciprdco ipirantis flatu in fu perfide anrti lenfim featu-
riac. Didÿmus qüôndariiDominicæ refilrrédlionis iricrc-
dulus negator, led Vifis viilnèriim cicatricibus credulus
prædicacôr, qui Eoæ tripertitàs Indiæ prouincias fèrend
Euangçlicæ pi ædicationis lumine illuftrauit, execranda fi-
celllorum luftramenra , 8c inepta poritificiim flaminià
funditus ëuacùâuit, cum pudicos tlialahii confortes in-
ftruens, de virgiriitatislauçiibiis talia loqueretur: Haberis
eiiimjntegritatem, qiiîéeftomniumreginavirtutum: Eft
frudlus perpetuæ vitæ virginitas, bdnorüm Angelicorum
&ômniùm bonoruni pollèflio, virginitas vidlorialibidi-
nuni ; trophæùm fidei vidloria de inimicis, 8c vitæ æternæ
fecuritas. En Apdftolicæ clahgor buecinæveîiit tonitruali
fragore concrepans, dénotas virginurh mentes ad intégrions
çultum cohortatur, dum eàmimiüéfis rumoruni lau-
diB.proIèquitur. Paulus dudum Sâùlüs,vas eledtibhis,ty-
picus Beniamin crepüfcülö deuoransprædàs, velperi diri-
mens manubias.qüiPy thoniflàm per Ipiritum fiipra falfità-
tisfiriuolavaticinantemi &ob- hoc fumptuofasprocemm
,opiilentia,s affluenter aimülâhtem, gazafq; queftuum dë-
liciofàs affatimlocupletantem,mutætaëiturrii taris valuani
labris procacibus opponere,impefioterrente coegit; qui-
qüé (minim diiftq ) quater fènàs in fund© maris profunde»
Ibfpes, pertranfegithoràs, atquëquinqüiesquadrâgenas
àcerriiila crüdelitacis tormenta vna minus aCcepic : Noririè
ob puræ integritatis prærogatiuamj tertiùm polumpera-
grans ,fupernorum citllüm afcahàcaftis obratibüs côtçrii-
platur, & coeleftis militiæ abftnifà inëffabili reirum rëlatti
rimatuÉfticet relatio qiiam dicünt de Paulo ih’haüe,äureas
deftoréritis parâdifi dëüriaséundemâdiflegàrriat; Sedvàs
diuinum vétatGatholicæ fidéi féfquipedas.pliis qüippiam,
qliam Ganonicæ veritatis cenlura promulgât ; ctëdërë, 8c
cætëràApociÿphôriimdèiiramëritâvelütHorrifônà.vérbô-
rum tonitruapeiiitus abdicairç &pfdciil elimiriarë ; ortho-
doxorum pâtruiri feitafsriptis dëcretalibiis lahxeruht;
Lucàspra*kgi vituli fimùlâcHrd fignatüsi &tertiüsE^
üarigelicæ pilædicâtioriis hiftoridgraphüs j qui apud Aii-
tiochiam mediciiialë cataplalma prociiraris primo piuü-
lentas corporüm valetüdines &ægrotas vifceriim-filias,ac
dëiiidelpiritàlesariimariimincomiiiôdicatës ; torrido do-
grnatüm caüterid, feu diuini vërbi phlebotomo laliibriter
lànabat; vfquefèptuageriariüm acqiiartùmærâtisanhum
illibatæ caftitatis cornes pudiciflimüs permarifillè memd-
ratur. Igitur cum generalqmortis debiturii natiiræ filprë-
maforte perlblùéritj Gbnftahririddrbis gubërnantemo-'
iiarchiam, öllaillius adtutelamregniRoinanörum Con-
iläritiriopolim translata lëgüritiin
C Lernen s coeleftis elauieulârij primiisfiiccelTor, Sèle-
cimdüs Romahæ Eccléfiæ dilpënlàtor j (qüanquam
rionnulliLinuni&Anaeletûin Pohrificâiüs regimine ne-
quiequam fine éaulaprf fëfànt,quod coelibatus càftimdrila
etiaiii antëquam lalutilero lauacri baptifteiio, morlusab
ôrigiriàli piacülô purgarëtur, mediiflituS dflëxeritdpfèbro-
priis literariim apidbüsprôpalam teftatur, dicens : Ego
Gleinens in vrbe Rorria iiatus jà prima ætâte pudicitiæ ftu-
diumgëflL EfgO fi quod pfæftantiflitiiüni eile COhftat in
cumftis virtutum gradibus 4 & mortalium ftaturæ difficilli-
m um,nond û regeneratus fibi vfùrpans tatitôpere*raxaue-
rat,quanto magis credere fits eft,cum poft accepta fidei ru-
dimeiita Iprcto gentiliüm ri tu,dura per prouinciasPetrum
fèqueretur dftiini verbi fèmina fèrentem & propagines E-
uangelicæ viris credentium ferobibus paftinancem,açq;Si-
moniælethiferas nec non Romanæ labrufeas radicitus ex-
tirpantem,plenius ac pcrfeëtius côfèruaüiflè,qui dcinceps
Itinerarium Pétri voluminib. digeftum luce clarius elima-
uitjRuffino in Latinum ex Grçcorü Bibliothecis vertente.
Syluefter qui apud RomamPoncificalis cathedræfufcepic
fàcerdotiû ,peromnes Europæ prouincias 8c florëntis Au-
foniæ parocnias,quâ glaciales Aipium fàlcus prçrupris feo-
G
Geh. 49.
Scripta De-
cietaliaD'::
Lucas Cd-
ftitas &Rc-
liquis.
D.démentis
Rom.
tinerariu