H i
Deu t.i 4.
4.RÇÉ.14.
B
Indicia cu-
ftodt reeft
legi obrem
pcrarc.
—
JfychyH'nsbytéri.
præci pit, & vult:& nuptias non in pollutionecqrruprio-
nis,fedad fuccelfionem generis hbrnimbfis præcepit, jp-
pter quod & eum qui fie mifeetur,fine filijs moripræcef
>ir,ait enim: Abfife filijs erunt: quiafiliorum procreationes,
egem male vtendo, confondit. Qijid-ergo eftmorifinè
filij s?h oc enim hac legé quçrere maxime necefiarium eft,"
verum filios eorum,qui vxoribus fratrum,auunculorûq‘,
nüpferuntjinterimi pr*ccperit,& quomodo ait. Non mo-
rienturpatresprofilijs,necfilijpropatribuf. Sed nullatenuseos
mori præcepit, fine filijs autétn illbs roori dicit,lècüdum
LXX.duntaxat interpre turn edirionem,vtmon reputetur
eis filiorüm fiiccelfio, nee filijs (uam rclinquant naeredi-'
tatem. Hocàütemoftendit ,etiam Symmachüs edens
planiusjfed & Theodotiön,qüipro eo,quod didum eft,
fine filijs morieritur, fine filijs erunr, vtèrque ëdidcrùnt.
V ndé & lp‘iriraleminterpretationcm,Óaefolutionemfi-
milèm habet fiiperibribus.
éuftoditeUgesmeas,atifeiudicia,&fitciteea,nc érvoseuomat
terra quam intraturi eft is & habitart. J
"Nonnobisfuffidtpartémquandamconleruare legis,
necvnum aliudue mandatum ad cprrediorierii vit® per-
agerë, fed omniapcepra, & iud i cia cu ftodire neceflè ha-
bemus, quæcunq; à Debiüffuslegislatorfcripfit.Hæc n«
dicit præcepta, vel de quibus iplè dubitans inquirebat
Deum, & illo didicit iudicante ,ficutinfilios Ifiaelicidis ;
mulicris,qui loquütus eftblalphemiam:legesemm,qu*
ita prolatæ fun t,iudi cia n o mina t. Perhacc autem totam ;
hanc legé brcuiterfignificauit, de qua nihil oportet trâf-
gredi, vt- nöfi' eijciatur, id eft , proijciatur præuaricator.
Hoc eft enim euomere,quod& Sy mmachus,lïnailiter &
auibus,&cuttttis qua muentur in terra, &quavobis oftendfeffe 1
pollutq.EHtisfaitäi mihi, qüiafaniïusfum egoDominus&fipa-
rauivosapopulis,vteffétismei.j\
Iumènta,fniepecora,quia populäres horainesintelli-
gat lex : Vqlatiliaautemcontemplatbres, qui ad fub.limi-
catem vacant fciétiae,aperte à nobis,& cum quibus opor-
tebat fcripturarum pröbationibus, oftenfum eft, qufi de
lâcrificijs,& cibis quàdrupedium,volàriIiumque dicere-
mus, quiaomriis popularis, mundus propter fimplicita-
temàpluribus iudicàtur, fimiliterq; & qu i ad fcientiam
diuinam femetipfos tradere, atq; occupare vidëntur ra
nonitafe habet,oportet enim populärem prudetem e ik Prudent,
in bonó. In malo autem jficut aitPaulus, fimplicem. Hic adhib«,,
enim qui talis eft,mundus eft,qui autem talisnoh eftinfc- ■
mundus eft. Sed Sc qui cöntemplandis diuims vacat,ne- |onis-
ccflarium habet mundum cor., mundamque conicienrife - m‘xi'
am,&fidemnonfidam. Quiautcm h*cnonhabent,in
vaniloquia conuertuntur, non intelligentes, neque de
quibus loquuntur, ncqpe de quibus affirmant, ficut ad
Timotheumfcriptüm efti Neccflariè ergo & horumil»
lorum,qu* mundös ièparariprascepitatque immundos,
vt ab his abftineamusgillis commifceamus. Sed multam
iapientiam fuam ètiam nunc legislator oftendit : de
quàdrupedibus quidem , &: volatilibus ita diftinguens,
in reptilibus autem terrain onita, ennda enim qua: mo*
uenturihterra,immundafunt. Quiter rena videlicet fa-
pit,cuius Deus veüter eft,qui venen q pàftitur conftituta-
rumin puluere voluptatum. De ipfisliquidemficutper-
nis,indiftinófce narrat,dicens. -
Etcunttisquamouenturin terra,&guavobü oßendi ejfepolterra
Theodotion abijcere edidit. Eüomi autém, vnde ? De lutai]
videlicétjin qua nos Deüs introdüdpromitdt: qu*
fit autem hæc,ex ftïblèquentibus difce.' ‘r
Nolite ambulare in legttimis nation uni, quas ego expulfurus
fum ante vos. Omnia enim*bacfecerunt & abominatus fium eos.
Vobis enjm loquor,poßidete ten am eorum,quam dab o vobis in ba-
redjtatem: tenamßiientem laÜe & mede.Ego DominusDeus ve-
fler,quifeparaui vos acaterispopulit.^
D
Lac & Mei
Öaere.^
Ergöomnes qui terrenis pafcuntur aâionibus, etfi fi- vit? nofy
delium fingant habitum,vtimmundifeparatifunt,&in-
ter immunda diftinóti funt, à quorum nos omnimodp ^ nftus /
malis abftinere defidcrat, propter quod addidit. :
Eritisfari£limihi,quiaego]anitusfiumDominus
Qui forma vobis conuerfationis effebtus fum ,quita-
tum aueriàtus fum têrrena yvt nee ftaberem qup reclina-
Noaïolumadlùdæoshaccdiiftafüntiquiab omnibus ' rem caput, qui etiam meisdifcipulismandaui: £u(
gentibus propter dreumdfibnem, & Moÿfi legem,fepa- | deatisaurumne^argentum, netbas in*Mtiisvefiris,nonperam in
ratosieeüè credunt,ied&adbmnes quiacceduntferui- | via,necduastunicasypeçfccalceaméntamecfavirgam. In tantum
re Deo : Hos enim ambulare maximc i.n gétium légitima , ergo èorum, qua:in terra repunt, nihil eos fapere, aut a
non licet: gentium autem fine natronum, quarurit î quas ; gere ftudet.
ego expulfurus ium, ait, ante vos : quod caeteri inter- j Vit,Jiue mutter, in quibus Ejthjÿiïcus, vil dmnatioHisfuerit
pretumediderunt,quaseijció egostfacie veftra L X X . ' Jpiritus, morte morianturjapidibus obruent eos. Sanguis corum
dutem,dvobis,id eft,D:emonia. Haec enim à facie fi- i fitfitper iöw. J , . —
delium èxpulit dominahtia eis jprlus qu«m inimpieta- Hocipfum Pythonicüefie, yel diuinum,five v tLX X t
v-1- 1 . • , . incantatotem; nimiae i^iqùitatiseftîqui teperfifterent, & nec vnus vni, (ed.mfihi vni domina- enim talis eft, &
bahtur.Quod probat Maria Magdalene ^de qua fep tern
eiecit Dxmonia,& quivinétuscrat catenis, d'icit enim ei:
Legionomeneft mihi, quid multi fuihus. Haec ergo quae lex jp-
hibuit, ab alijs com mifla finit, aut ipfis per fcagentibus,
aut in hominibus operätib us: propter quos eos Deus äb-
ominatus eft,& nos in hsredi tatem illorum introduxit
in terram fluéntem lac & m el.Non dixit hab.entem,vt de
hacfenfibili terra accipias, quod ditftum eft,fedfluentcJ
Qna eft a. tètra, qua: lac & mel fluat? Delicias igitur dicit
futurifecnli,& bona quae nobis Deus poft refiirredtionc
mortuorum donat,quae lac & melappellauit, quia'eo nihil
eft fuauiuSjin his quibus nunc vtimur cibis, neqj dul-
cius.Sed &finelaborc eorum,cibus eft nullius bpëratio-
nisjvel praparatioiris egens: illic enimbona futurffeculi
fine labore brunt aliquovel dolore, nullius ftudij, nul^
lius apparatusmullius operatidfiis egentia. Et quis nobis
hac det,aperte fequenda verba legislatoris o%ndurit.
Ego Dominus Deus vefier,quifeparauivosa caterispopulis.'] |
Hoc autem Ghriftdf'fecit: ipiè' enim in euangelijs, ab
omnibus gentibusnon f blum intelligibilibhSi iédiènfi-
bilibus diftinguit eos,qui in eum crèd unt,a i t enim:Nera
gitetis, dicentes: quid comedemus} aut quid bib emus laut quo ve-
ßiemur hac autem omnia gentesinquirunt.Ergo apertenos fe-
paratos ciTeagentibus vult,fublimiorcm fettandocon-
uerfationem. •
Separate ergo & vos, iumentum mundum ab immundo , auem
mundam ah immundajüepoltüatis animÊvefirxs inpecore,<jrin |
ipfe corruptus eft, & aliosproculdubio in fuainiquitate
corrumpit.Vride pracepit lapidibüs cum obrui,quia nec
ienfibile quid agi mus, led fabulas de corde, velu ti fuper-
fiuos&vanos iërmones, vel quædam quafi incantanria
blandimenta, incongruis dodrinarum fermonibusftu-
demus ,vt popularium,fiue fimplidum feducamus audi-
tus,àd nutriendos ventres noftros,atque explere rioftras
voluptatès alias talibus exquifitionibus cupientes. Aper-
te enimintclligibilesPythonkps,& prauosincantatores
Romanisferibens Paulus vaseledionis expreiïït : Roga-
mus autein vosfi’atres, vt obferuetiseds, qui diffenfiones inter vas,
& offendiculapraterdoftrtnam, quam vos didicijlisyfaciünt, &
decimate abets. Qui autem fintlifjinfubièquctibusexpla-
nauit : HienimDomino nofiro Chrifo ndnferuiunt,fidfiuo ven-
tri, &perdulcesfermones,&benedicttones,feducunt corda inno-
«»fiww.Ergo bene eis legislator dixit:
Sanguis eorumfitfiuper eos.] ■
I Quiavi corru.mpunt populum.
C A P V T * X X I .
DlxitqueDominus adUoyfim Loquere adfacerdotes, fUios
Aaron, & dices adeos. Ne eontamineturfacerdos in mou
tïbus ciuiumfiuorum,iitfi tantum in confanguineïs,aut propin-
quts.ldeft,fuperpatre,acmatr&&fitio,&filia,jr*trequoque &
for ore vtrgtne, qua non eft nupta vtro ,fid nec tn principepopultfui
contaminabitur.']
LXX.auté : Non pclluetur ex fubito in populo iuo,ad
' ■ propha-
Pythonicusipiiituj
IncantarO'
fu abtdlae cned-
ptorei.
■Rtm. i<.
H
In Leuit.Lib. FT.
D
«bitap:c
tapopù'
ijccrdoprophanationemfudm.
Litèra quidem à mortuorum pol-
lutionibusfugere facerdotes præcëpit, fed non hæc eft,
legis intentio, nèque de ho e legislatbr propofuic, fed ali-
qffid maius intelïcxit, & quod nimisdèfacefdÔtibus ne-
ceiïatie diceretùf^ quia enim ipfos inipicere , quàndo
negligunt populipëccatà, dicitut, fécundum quod in
Oiea feriptum eft : Peccata populi meicomedunt, c^adini-
quitatem eorum fubleiiabuntanimas eorum: Non qurdërri' o-
mnia,qu£ecunq)ue pôpùlus peccat,ipfis oportètimputàri,
fed inferiderida eft illa^b Ezechiele Propheta dida di-
uiCio ;Eilihomintss> Jpècülatôrein dédite domui iffaet, & du-
dies de oxe meo verbum f y& annuheiabiseis ex me: fi dteente me
adimpiüm, morte morïerii, non anrtunc'taueris ei,' neque là-
quutus fteeris, vt auertdtur d via fiua imp'ta , & viuat :, 'ïpfe
imf itts in iniquitate fiia morictur ,, fanguinem autem, eiiis de
manutua requiram. St autem tu annuncîdueris imp'to, & illé
nonfuerit cohuerfus ab iinpiètate fiud , & via fiua impia * Iffe ?
quidem in mquiidtefiud morietur ,■ tu aûtem animant itidm lU -
Hocautémapenius, lèd& fubtilius in præfenti lë*-
gislator expofuit;
In mortibus,inquit,non contàminentür inter ciuesfiiVf']
In quibus î In peccantibus vidclicet , quipolluridue
complëntur,&:alijsquidetrifectmdumquofdamiri6£lös-
pollutionis autores hunt: maxime tâmen iacerdoribüs
&dódöribus, quand o ëos nçglexerint. Yeruntarn^n iri
his, ait,non contaminaturinmortibus ciuiumiùorrirn,
ideftjquandonihilinueritifuerintjquôdèisexpediebat,
omifiûe, iedipfi quidem quodadfepertihuitfëciffe^ &:'
Dei lëgemprîcdicàflè : illi autem nblëntes ob'edfre, mor-i
temfibimet conduxCruhtinobedientiæ. Noriergoinhis
quipraefunt polluuntur, ièdinpropint|u6i'&proxinto
fuo , in parie, &c in matre, iri filijs & fiHabüs, iri tcatre, &
ibrèré virgine, quæ non eft nupta viro. Oportet enim ia-
cerdötem diligentiam adhibere & populb vt nori pec-.l
cet, fed précipite d omuiiuæ, & cögnätis, proprer qü oft"
Paulus aitiHacpracipe, vt irreprebèhfibilesfint. Si quis nurem
fuotliin, &maxime domeßkorum ,cùravi non habet, fidetk ne-A
gauit, & èftinfideli deterior. E triirlus^Si
praeßenefeit, quomodo ecclefidbeiäiram babebin Infilio, Scfi-
lia,ߣ fratre, &iorore virgtrie,videlicecpeccanribus, ne-
cèllarié facerdos polluitur : vtpótè;qui debet quotidie,
led Scomni hora,- ca quæ ad Mutern pertiricrit eosrn-
ftruere, &vigilarfe‘circa eos, vt non pcccdht talia quae
mottefiint digria. Hödautem ipfiririiripatre, & in maitre
inceiligcndum eft. Fi.Mimquippe dodo rem partis,ina-
trilque facerdo talis dignitàs facit. Diccns quib éfn 'fö ro-
rem,qifie non eft nupta virovÖftehdit per h an c, quiafi co'-
gnari lacerdores femetiplos fepaL'auerinr,& dö.nus qub^v
dairimodo aliä iemetiplbsfeparantesfàdif ieiinc , nul-
lämpatiiiritur inpeccaritibüs hispollutioriem. Qüam-
diu autem eis adnærent, propihquitatis, & cógriatiöriiS
legeni xuftodientibus, 'cóntaminatioriis eorum réde
paiticipesefticiuntur: quianecignoràre éonim pcccata,
vtpotècoHabitahtiumpoffimt, qüód eis & conramîna-
rionis caulam patit. Vride ergo dicèns quod in his côh-
taminarenrûr, iublèqùenter âddidit'iëcundum LXX.
non polluitur inbirô iri populo fiiö j ad profanationerii
eius. Quidper hoc óftendens, ■ nifi qüia pblluMir qui-
dém ôcih populo pèccante facerdos^, fed nörimbitö î
Qu* autemaccedunt in extraneis- cùip* h*c nqri illicp
facerdôtfim contaminant ; ■ 'fedquandoipfi quiderii per-
manferint impeccâus, facerdotes autem ebs curare ftè^'
glexerinr. Inluper fubito quifpiam peccans, de populo^
venia dignuiriiatei'dbtem, vtpote ignorante m, taeir,i
tempore autem longo præparatum pëccatüm tommit-
tens,lo cu m ei ven i® no n rëliquir : oporiebaf érilm facer-
dotemrionignorare, fitamendiligeriterpopulo præfe-
diflet, eilet que 1 o li ci t u s quomodo hic, qup modo ilie le
haberet, vtrum ftarciit, an riutaté'nt vt nutantes fulciret.
Hi enim qui fubito cadunt, eos qui prie lunt, line culpa
faciunt, quemadmodumprocellagubcrnantes, exihïf
prouifófüperucniens.Et própterea non dixklàcerdorém
lùbitoin populo polluiadprophanationem fuajri. Non
fruftra autem acMjdit prophanatiohem, fed illud per
hoc verbum innuens ^'quia quarido facerdos pp Uuitür ,
fécundum prædidam càufampopuli peccatis, videlicet
negligeris,&non agens qux moais omnibus facerdotem
opqrtebat,prôfanus,ideftnudusfacerdotij digmtateinuenitur
Chtiftw
capat eft
aofteam, j
ideftper-
feâio. •
Ephrfa.
vnus 8ç ipfe de mulris; Prbfani enim hi, qui non
furitfandificatidicunturi & multurrire d e ,quiaeaqu*
funt lacerdotis non egerunt.
ùfiuras.
Vinciàlacerdotibus tstiarn trîftitiam, quæ de morte
Ibletaccedere, lex rede præcipit, vtpote qui & iplifpem
vit* futur® habent, ;& populum docent. Sed extra hæc
rionfoTüm iri proprijs peccatis vigilarè eo s, Sc mentes
habere fanas, lèd etiarn in âlienis, inhisqüænune dida
fifnti cuidénterpfæcipit : quomodo àuterii ydifce, Caput
& barba,làpienti* eft ôyperfedionis noftr*fignum.pro-
pter quod caputribftrum appellatur CKriftus | in qu© lafc
perehabemusmaxirna'qu*que,atqueperfeda telle Pàu-
lo, bui dicit. Doneeaccurramus ommin virumperfeftum, &
ménfiirdfn aÇÀtisplqnitiidtnis Cbrißi. R ed e autem & barba
fignificatp'erfedioriem lapienci®, altcrum aütémintclli-
Bentiam,quia in hisj qui adiuueniletri venerunt ætatem,
iam'qu® finit vtilià feirë vaientibus,barba nafcitùr. Quo-
riiamcrgóïnofcifös^>eccatoresnorilblumDominus,lèd
t.& Paulus appellat, quüm diciri Et quum ejfemus mortut+Ephefi
! peccatis noßris, conuiuificauitnos Cbrißo. N on oportet lacer-1'*1*0“ 11“5
I dotis maxime caput, aüt barba radi luper mbrtuum, id - P*
eft fuper p'eccatoremkNequeenim oportet cogitationes,
! qu® lïeut capilli ornàtus'fiirit capitis, & ipfæornatusfùnt
,j ririftræ fvpicnriæ V quando tamen fnnt ordinatæ arque
fb bri® ylacei'd o temcorr um pe re aiio peccante, fëd con-
feruare iritegràs, vtpofiït cxhortariodfecrare, argiiere,
in crêpa ré ,'{ecundumqiVodPaulusadTimotheûm feri*
I pfitj' Àirgue, increpa i, bbfecrd, inomnipàtientia, &dottrina.
Quomodoaôtemhoçfiat, (ubàiàit. Tuautem vigild,in
omnibus labor a, optes f de Euatigélifia. Ergolâcerdos qui non
exhorcatur, &arguit pcccantem ^ non vigilat : qui autem
rioiVvîgiiat ràdcrc capùt & bàrbam fécundum virtutem
pvjediifcdf üm fbdexlicir'ur. Sed nèque lacéré m carne lùa
' cbnciüoiièsluper mcucûo làcerdotem dècet , 'ideftnon
fcariâali'zari jn peccatbre,necx»ftendcre peccante aliquo,
riequé earrialem exho c fum ere lapientiaiir,adinlicitarem
fimrlisiniquitatis:Incifuraenim,lapientiacamiseft:quod
de ludæis, qui carnalirer viuünt, Sc làpiunt terrent, ait
■ Paülü s1? Videte canes, vidêtemalosoperatios, vidéie conafionem.
- '
Sdnâicruntbeofiio &non polluent nomen e'm.Incenfitm enim
Domini &pantsDei fut offerunf '& ideo fanfti eruriti] •'
■ ' Quomodo polluant fiieerdotes nomen D e i, Malachias
Propheta expofuit I Vos facerdotes, quipöüutiis nomen
mcum,&dixtflis, ïnquopollHinmte î offertesfitper dltaremeum
panempollutum. Er his fimilia addens fubdicht : Propter
quódfi offeratis cacum ad immolandtim, nonne màlum eft, &
fi offeratis clhfidu m & languidüm ; nonne malum eft ? Et
rtirlu'^: MagiiUmeft nomen ineum in gentibus, dicit Dominus,
yps àittcnipolluiftis ïUudineo , quod diettis, menfa Do-
mini deferu eft. Ergo iri. peccato làcrificioruiri Dei no-
men pblluuntfacèrdotes. Vnde quum legislator dixil-
f. t. ; • % ■ -
NonpoHuentnomeneius.]
, Nonfruftraaadidit. t
lticenfumenim Donnni,&panes Deifui offerunt. ]
VellicucLXX. Qüia ipfi ofterunt làcrificia Dei qu*
nori tMtri^ rieinätionabuibus hoftijs, quantum dera-
iionabilibuspfæcîpere le^Sslatorèm, Prophetam pu-1
tesdJollut^jja enim Æcif, & oftendit Domini menfirti fa-
cerdös^ ille quiab eaeos > qui iniquitate peccati pollüti
funt,npnpr*dpitabftiriére,fedinaifcrete tepribilia per-
mirtjt, Sc jarida contingi. De quibus ait Paulus. Qui nOn
difterniteçrpus, indiciumfibimanducat&bibit. Offerer au-
tein-& clàudum ad altare, qui infidelem ad minifteriurri
prouehiti fie enfin infidèles Helias Thesbites appel- j
lauit, quando Iudæis dicebat. Vfquequd clattdicatis in '
vtramqùe partem} Gæcum & lùrdum prouehit, qui in-
qbedienti®,vclignorantiæDeimorbqlaborantenipro-
ducitjde qüibus ElaiasDeum luum introduxit dicCtite-m;
1. Tim. 4.
Raderc caput
dicun-
Üpifco-
piofciun-
'Phslipq.
H 4
Polîu:tc
menfun
Dpmini.
Cor.n.