S Ju li ani Archiepffe. Toletanh
ouoA impiorum corporaablque lm contomplIS S i t e ^ m g i - ^ m m p ^ n c i fu p p U d i^ t a f e h t b e i^ p r »
quoa , r _ r M u t e rr.ir.KnOio curratïmoiorutndamnatio, poftfequatur rémunérant
fcmpitetno igne ardc'.nt Sc ca ipfa corpora comboft,o
ieniumnonabfumar:qma&fempkerndigneardehunt,
& mori otnnino non potérunt. Quid igitar a.E idemDoâor.
Oftendamvndèconuincànlurinctedun, polie numanacorporaanimata
non folum nunqitam morte dd-
folüi,fed in seternum quoque.igniumdurare tormentis.
Itempoftaliquadick: Anima cuinsprnfentla corpnsvi-
uit&reeitur,6c dolorem patipoteft.ôcmonomninonon
poteft. Ecce inuenraresefttquæcimfenfumdolomhabeac
immortalis eft. Hoe igituc etil tnncmcorpotibus
damnatomm.qaodnunceirefcimnsinanimisomnmm.
Quod cum ica ut,quid adhuc nobis aut return pofcuntut
eïempla,quibasdoceamnrnoneffeinçredibllesythom.-
numcorpofafempitemoignedamnata, & inigneammam
non amittant,8c fine detrimento àcdeant.Sc fine m-
teritu doleantï;
KC- j' r
Ouoniodo d&mones futur u$ tile ignis exuret.
C a p . X L I.
Vrenirh, aitS. Auguftinusnondicamus, quamuis
^ ,, miris, taifhenvçris modis, etiam fpiritus incorpo-
reospoife pçena"corpotalisignisaffligi : f i fpiritus homi-
num etiam ipfi ptotefto incorporel &c nunc poflimt m-
cludicorporalibus membtis, 8ctuncpotctuntcotpotum
fuorumvinculisiniblabiliteraUigarüItemidempoftaliqua
dicit : At veto gchennailla, qua: etiam ftagnum igftjs
Sc fulphuris diftaeft, cotporeus ignis eric, Sc cruciablt
corpora damnacorum aut hominien aut dæmonum.: ied
folidïhominum^criadæmonum: ant tantum hominum
corpora cum fpicitibus, daemones autem fpiritus fine
cotporibus hserentes > fumendo prenant, nonimpercien-
do vitarn corporalibus ignibus. Vnusquippe ignis erit,
ficut veritas dixit. .
De diuerfitatepoenarum pro diuerfitate meritorum.
C a p . X L I I.
M Itiffimà omnium poena eriteorum quipraeter pec-
catum quod originale traxerunt,nullum fuperad-
diderunt. Ec in caeteris qui addîdenint, tan to quifque ibi
tolerabiliorembabebitdamnationem, quanto hie .minorem
habuitiniquitatern.Nam omnino negari nonpo-
teft, etiam ipfomajternumignem pro diuerfitate meritorum,
quamuis maiorum, alijsleuiorem, alijsfuturum efle
grauiorem : fme ipfiusvis & ardor prddignacuiùfque
poena varietur,due ipfc âequaliter ardeat, etfi no n æquali
moleftiafentiatür.
Contraillosquïfçrupulofiftme quarunt, qualisjitiUeignis
fut unis, vel m qua mundi parte ha-
beripofit.
C a p . X L I I I .
M ïnorum feientia maiorum feientiaî comparatâ, fi
temere non dicam, feientiæ fegnities quaedam eft
appellanda. Y ndequod maiores & ftudiofi le ignoraflè
dixerunt, peritulofom valde &foperfluum eft, fiquic-
quam inde à nobis, definiri vllomodo praelumatur : bea-
tus Auguftinus d?éoipfo igne ficdicens, ita dicere vide-
tur : Cum enim de futura damnatione impiorum præ-
mitteret dicens, iudicatisquippe his quiferiptinon font
in libro vitæ, &in æternum ignem miflis. adiecit : quia
ignis cuiufmodivelin qua mundi parte vel rerum futu-
rus fit,neminem feire arbitror.-nifi forte cuidiûinus fpiritus
oftendit.
QuodpoB damnationem impiorumfequatur remunerate
eleftorum.
C a ç .t X L I Y .
currat impiorumdamnatio,poftiequatur remuneratio
Chrifto Domino praedicente: Ibuntimpij-infopplicium
aeternum: iuftiautem invitam.InApocalypfiquoquefer-
uatumhuncordinem legimus.* vbi fignanter expreflum
e'ft. PriuscnimdeDiaboiracfuorum omnium poena re-
fertur, 8c dicitür: Hors & inferrtus-mijti Cunt inJtagnum ignis,
poftindc de fanótorumbcatitudin^futurafobiungicur*.
Et vidi ccelum nouum & tenant nouam. Quibus verbis datur
intelligi, quodiufto Dei iudicio prius peccatoribusirro-
getur fopplicium, & poftea fanftis aeternorum tribuatitur
praemia meritorum.
Qupdperatto iudicio, tratiftetformaferui in quaiudicimtl
chrifiusagitabit,&fictradetChriftusregnum
Deo & Eatrii
C a P. X L V .
FOrma ierui in qua Chriftus adiudicium faciendum
iude^ven turns eft , iuxta quod maiorum ftylo prae-
feribitur, peraóto iudicio tranfiet» quam ad hoc praefen*
taueratvtiudiciumfaceret. Tranfiet, diiftumeft, forma
ilia: non quod praetereat, led quod dèiudicio ad regnum
tranfeat. Vel certe nobis Dominus poft iudiciumtranfit,
iuxta quodbeatus Gregorius dicit j qüi ab humanitatis
foae forma, in diuinitatis foae cotftemplatione nos eleuat.
Et tranfireeius, eft in claritatis fpeculationem nos duce-
re : cümeum quern in human itate in iudicio cetnemus;
etiim indiuinitate poft iudicium viderimus. Iam vero
poftiudiciuna pergethinc, &ducetfecum corpus» cuius
caput eft: & off^ret regnum Deo & Patri. Quomodo ergo
traditurus eft regnum Deo & Patri, nifi cum vifionem
deitatis foae, in qua vnus eft cum Patre, dile&oribus inis
oftenderit?Et cum nos membrafoaad cognitiönem&vi-
fionem qua cum Patre fi: Spiritu fan d o aequalis creditur,
manifefte perduxerit y tunc plane videbitur forma illaab
, eledis, quae videri non potuitab iniquis.
De conflagrationeignisqua ntundus hie dicituninterire«
C a p . X L V Î .
EVidenti maiorum fontentiâ definitur » quod pèrado
iudicio, tuncdeûnet eflehoc ccelum & terra, quan*
do incipiecefle ccelum nouum &terranoua. Mutatione
namque^rerum, non omnimodo interitu tranfibithic
mundus. Tunc ergo figura huius mundi mundanoruin
ignium conflagrationeperibit, ficutfadumeft munda-
narum aquarum inundatione diluuium. Ilia itaque con-
flagratione mundi, vt dixi elementorum corruptibilium
qualitates, qüæçorporibus noftris corruptibilibus con-
gruebant, ardendopenitusiriteribunt: atque ipfa fob-
ftantia eas qualitates habebit, quae corporibus immorta-
libus mirabili immutatione conueniant : vt feilicet mundus
in melius innouatus,apte accommodetur hominibus
etiam carnein melius innouatis.
Quodfinito. iudicio incipiat effe codum nouufn & terra noua.
I C a p . X L V I I .
VT aitbeatiffimusAuguftinusperado finitoque iudicio
, tunc efle delinet hoc ccelum & h *c terra
quand o incipiet eflè çcélum nouum & -terra noua: mutatione
namque rerum , non omnino interitu tranfibithic
mundus. Vnde Apoftolus dicit: Prateritfigura huius mundi:
figura ergo præterit non natura.
Quod in ccelo nouo& terra noua,non omnes refurgentes
fed fanchfutunfunt.
C a p . X L V I I I .
O Rdo vèrborum promiffionis Dominicae , quo Dpi- ¥ V x t a quod\n quibufdam codicibuslegimus: peedtto-
miùumnoftrum& fandisregnum, reprobis ere- JLres &impij quamuisreforgentesimmortales &incor-
Augiift-
C
tuc.iz,
D
Auguft.
mptibilès fint , .tamen in terra noua omnino npn erunt: I
aüià àb iUà immutatione fahdôrüm prorfus aliehifuturi
font. î^am eum Apoftol'ûs diczz,’omnesquïdemrèfurgemns,
fed non omnes immutabimur : Refortedionem omhibusge-
neràliter infinuat efle ïuturam,immutatiohem Vero glo-
riîè tantum fândorum atthumeràt.
Contraeos quidicunt ,:fipoB faéiu'th iudiciunierit ïohflagratio
mundi, vbi tune effe potcrunt fanôti, qui non coiïtingan-
turflatnmaincendij.
c A P. xLix.
H Âne qüæftiônem ità beat us Auguftinus diflbluit:
Quirit,ait,forfitanllîquis,fi poft fadum iudicium
nlùndus ifte avdebitjantequam pro èo qcélû nouum & ter
ra noUa reponatur, eo ipfo tempore conflagratioms ei us
Vbi erüntfandi^cum eo^habentes corpora in aliquo cor-
pprali loco eue necefîe fit. Poflumusirefppnderc futnros
efle In fuperioribus : quo ità tibn afcértdirflamma'inctn-
di), quèmàdmodm nec vridadiluuij.,Ta|iaquippe illis ë- ;
funt Corpora, vcillic fint vbi efle voluerint. Se^neci- !
gnèm conflâ'gràtionisliUiUs perymefcéntiimmortalcis at*
que incôrrüptibilesfâdi, ficut Virotum trium corruptibi-
lia corpora atque mortalia in camino ardenti illæfa viue-
iepotüerunti
- De retnunerationefaniïorum, ®no, cum Çhrïfiuspra-
cingetfe & tranftensminiftrdbitfuis.
G a p . ; L.
RÈmuneratio fândorum, yifio Deieft, quæ nobis in-
effabi le gaudium exhibe bit. De hacergo remnnera-
tione, vt arbitror, Prophetadicebat, quod necoculusvidit,
necâurisaudmt, hecin cor homnisâ/cetiditxqüapraparauitDeus
hisqui diligunteum. Ipfâ quoque veritas remuneratiqnis
loco, hliius vifionis fü* manifeftationem ponens, eamqj
diledpribusfüispromittehs» dicit :Qiîi dilïgtt me,mandata
me aféruabit<5 & qui diligit me » diligetur à Patre meo : & ego di-
ligam eutii, & mànifefiabo ei meipfum. Eté rii m fe cnn dura
vcrbàipfiusfandaeTrinitati'ï > tuncprmngetfe,&fuietiüos
âïfcumbere,&tÆtifiens miniftrabit nobis. Piaecingft ergo fe,
vt ait bëàtus Grcgotius,id eft,ad retributionem præparat;
fOctet nos difcumberèyideft,irt æterna quietefoueri: difeqm-
bere qüippè noftrum in regno quiefeère eft,. Tranfièns
autem, hobis Dominus tune miniftrat, quilücis foæillu-
ftratione nos fàtiat. Quod enim didum eft tranfit, quafi
de iudicio àd regnumredih
Quod malituncnefciant quid àgàtur ingaudio beatorum, boni
, tamen fêtant quid agatur in fupplieijs mi-
ferorum.
C a p . L I .
sT~\ V i eruntin pcenis, quid agaturintUs in gaudioDo-
V ^ m in i nefcienttqui vero eruntin illo g$ùdiO»quid.a?
gatar foris in illis tenebris exterioribus feieht. Ideo didum
eft per Prophetam de fan dis : Egredientur &videbunt
membra bommum,,quipr&ttaricatï[untin me. Sed quoddixir»
egredientur i quafi per feieritiamegreflurrfont: quifciiicete
etiam eos qui fô ris abéis erunr, vtique non latebunt.Si e-
nim Prophetæ hæc nondum fada noflè potuerunt, per
hoc quod erat Deus quantulumque in eorum mortalium
mentibus, quomodo immortales fàndï, iam fada tune
nefeientcum Deus erit omnia in omnibus.
jQuod in ifto corpore in quo fumus, in colis tune &portari
& habitarepdftmm.
* O ntraPlatonicos quidicunt humanum eprpus coe-
j los nonpofleafcenderc , fandus Auguftinus iiberamër
drfpUtànSrhôcdefihïçV hbcëtiam mîrisrationüm
e x e% lis conuincit i quod corpora nO'ftra immôrtalià
poft Reforrédionem‘enëdà > ccélorum habitaculo te -!
neàhtur, Nam vtiqüc poft RefortediOncm j fahdis in
carne promifla eft ccclorum àfcenfioj dicchte ad Petriim
Chriftq : vblo vtvbifum ego,&ip]ifint mêcüm, fi enirn membra
eàpitis fpmùs,& viius in fë & in nobis eft Chliftus;vti-
qùe vbi ipfc afeendic i & nos afoenfori fumus.
Vtrmfuÿtiliores t une momcorp oru hab eamus^antaies
runt,ficut modo haberi videntur.
g . 1 ' C a p , l i i t
DjE motibùs corporis j fandus Auguftinus définirait!
ponere fententiam expaüefçens, fie ait ; Qui motus
dlic ralium corporuinfuturifint » definire non audeo,
quod nec excogitarë valëo. Tamen Üc motus & ftarus,
ificut& ipfa fpeciëSjdecens êrit,quicumque ërit,vbi quod
non d^cebit non erit. .Gerre vbi VOluerit fpiritusiibi pro-
tinus erit corpus : nec volet aliquid fpiritus» quod nec iü.
pfum poflit dfoereAnec corpus. ;
Vtrumper corporeos oculosifioi,quibus Hune cerHimus Soient
& Lunam,vtdeatur tune Oeus.
A'ugoft,
C A P? T I V.
DEoculis iftis corpöreis fandus.Auguftinus perfpi-
caciter difoutans, vtrum per ipfos peum in futura
Vitqvidere pofumus, ficait; cum ex me quaeritis, inquitj
quid adufifunt oculiiftiin illo corpbre fpiritali,nohdi-L
cq qqod iam video,fed Hico quod credo,fecundum illud
quod in Pfalmo lcgo:Credidi,propter quodloquutus fum. Di-
co itaque, vifiiri font Deumin ifto corpore; fed vtrum
peripfom ficut per,corpus nuncvidemusfolem, lunam,
ftellas, mafe & terram&quae in cafont, pon paruaqux-
ftio eft,. Durumeft enim credere, quodfanditalia tunc'
.corpora habebunt, vt non poflint oculos claudere &a-«
perire cum volent: duriusautem, quod ibi Deum, quif-
quis oculds dauferit, non videbunc. Abfit ergo vt dic.a-
mus fandos ihilia vita Deiim oculis claufis non viforps:
quern fpiritufempervidebunt, fed vtrum videbuntDeü
per iftos oculos corporis, cum eos apertos habuerint,in-
de- qusftioeft*$i enim tantnm potenint in corpore fpiri-
tali,co mpdo vtiqueipfi etiam oculi fpiritales, quantum
poflunt iftiqualqsnunc habemus proculdubio Deus vi-
deri per eos non poterit, longeitaque alterius erunt po-
tentise» fi per eos videbitur incorporea ilia natura, qute
riohconrineturloco, fed eft vtiqud tota. Quamobrem
iuxta quod idem Dodoraffirmat, fieri pQteft, valdeqüe
credibileeft, ficnosefle viforos mundariatunc corpora
cceli noaioC terrae nouar,vt Deum vtique prjefentem&v-
niuerfaetiam corporalia gubernantemper corpora quse
geftabimus, & qux confpicfm us, quoquouerfom oculos
duxerimuaclarilfimaperfpicuitatc videamus, non ficut
nunc inuifibilia Dei, per ea quac’fadafont in telleda con-
fpiciantur in xnigmare per fpeculum ex parte, vbi plus in
nobis valet fi des qua credimus, quam rerum cprporaliu
fpecies, quas per oculos cernimus corporales. Sed ficut
mine hpmines inter qubsviuentesmotufq-, vitales exer-
cfentes viuimus, mox vt afpicimus non credimus viuere,
fed videmus: cunreorum vitam fine corporib. videre nc-
queamus,quam tamen in eis corpora remotb omni am-
biguitate confpicimus, ita quocumq^piritalia ilia 1 u mi-
nacorporum noftrorumcircumferemus, incorporeum
Deum omnia regetem, etiam percorpora contuebim.ur,
Aut ergo fiCp illos’oculos videbitur Deus, vt aliquid ha-
beantintanta excellentia mentis fimile quo&incorpo-
rca natura cernatur, quod vllisexemplis fiue teftimoniis
diuinarumferiptprarüm, vel difficile eft, velimpoflibile
oftendere: Aur quod ad intclligendum facilius, ita Deus
totus erit nobis aeque confpicuus, vt videatut fpiritua
fin gulis no bis in fingtilis nobis, videaturab altero, in alter
Pfa'rn. nj.
© , videatur in feipfo, videatur in cpslo nouo, in terra
noua,atque in omni quae tunc fqerit videaturcreatura, &
per corpora in omni corpore, quocumque fuerint fpiri-